Gymnasium Patavinum Iacobi Philippi Tomasini episcopi Æmoniensis libris 5. comprehensum ..

31쪽

nia urbis a templo S. Antonii usque ad pratum Vallis, quae tunc e enitus diruta erant, duxit et Gymnasium etiam reparare cogitaverat, sed bellis agitatus vitaeque brevitate impeditus ea teris Principibus Carrariensibus id perficiendum reliquit. Quod quidem summa cum laude egerunt. Firmato sibi Principatu non solum civitati munimina construunt ad habitantium tutelam, sed Lanariorum artem ex Italiae urbibus eius peritis iii troducunt; Privilegiis picturam, & a chitecturam, nobilioresque disciplinas stabiliunt; Gymnasium aperiunt,& literatis undique conquisitis augent. Quod potis imum lab Vbertino Carrariensi Duce III euoruit, qui Rainerium Arsendum Foroliviensem illustrem legum Doctorem Bartholi praeceptorem stipendio Eoo aureorum, quod tunc erat maximum, ad docendum conduxit. Eodem animi ardore Iidebrandinus Romanus ex insigni familia comitum Tusculanorum Episcopus Patavinus ferebatur ad eiusdem Gymnasii splendorem, & incrementum, cumque urbs nostra inter alias Lombardiae bonis asilueret, de bonis artibus, ac disciplinis omnibus floreret, ad hoc emporium juvenes unde quaque confluebant, ut Iurisprudentiae, Philosophiae, S: Medicinae sub cl. Doetoribus operam navarent. .ibus post suorum laborum conatus a professoribus publicis cum Episcopo antiquissima consuetudine, tum Iuris utriusque, tum Medicinae laurea traderetur. Consultissimum vero censuit Episcopus, quod ante annos LXXXIII ab Vrbano IV Transalgardus Episcopus impetraverat Pon- . tificis auctoritate muniretur. Itaque anno M C C C XL Usupplice libello Clementi VI porrecto, qui tunc Avinione degens summopere bonarum literarii in studiosis favebat, eius petitioni satisfactum est sequenti diplomate. CLEMENS EPISCOPUS SERVVS SERVORUM DEI

ad perpetuam rei memoriam. Attendentes prouide, quod ex lu rarum' silentia vetari ex doo calcsi spiru citer, or tem

32쪽

parasitor bona publica proveniunt , privata quoque ab ipsius professoribus, praesertim in Studiis generalibus fidetis instrui υν

populus reducitur exorbiIans ad simitam veritatis, Genterea concedimus, quae Doctorum, O Magistrorum, ac Scholarium in

Duiis generalibus in cntium commoditatem respicium , se per quae mentiarum fructus vasent adaugeri. Sane peritis V nerabilis Fratris nostri ILDOBRANDINI Episcopi Padum

ni nobis nuper exhibita continebat, quod in ciυitate Paduae de consuetudine itidem inviolabiliter obsierista tanto ab hinc rem pore, ut de eius contrario memoria non epcistat, viguit, se actuemiget in Iure Canonico , o Civili , bisque facultatibus praeter Sacram Theologiam statum generale ,scuti per totam Italiam, in aliis mundi partibus est aperte manis. m. Et quodaWDritas faciendi per Doctores, es Magistros in eodem Studio residentes in Iure, ac facultatibus supradictis examinari Scholares ad Doctoratum, seu Magisterium promovendos in Studio supradicto , examinatos aurobandi ,seu ratam reprobandi similiter, O de antiqua consuetudine obtenta in eodem Studio ad Episcopum Pa duanum, qui est pro tempore,pertinet, opertinere etiam consuravit , or quas praesurus ILDOBRANDINVS Epissopus

nonnasius Scholares in Iure Ciruili, se Canonico, ac Medicina coram si examinari scit per Doctores i ius Studii , ipsisqueρ stea licentiam dedit; oe quibusdam ex eis in examinatione praedicta licentiam, o auctoritatem legendi, se docendi iribuit ,sicutis in supradicta, o aliis etiam Sturiis fieri generalitra consuetum. 'odque dum Rectores universitatis Magistrorum, O Scholarium Paduae deliberatione provida statuerunt , ut Schol res Vsius universitatis, qui deberent tu Magistros assumi, coram scopo Paduano, qui esset pro tempore, examinari deberent ιλligenter praesentibus Doctoribus universitatis eiusdem: cst ut risi em Scholaribus, s reperirentur idonei, di berct sicentiam concensore Epi copus memoratus. quodque deinceps Matutum huiusmodi est i iolabiliter obsimarum, ipsumque Statutum in ut erat

provide factum , flicis recordationis VABANUS PAPA IIII.

33쪽

praedecessor ne ν auctoritate Apostobca confirma it, decernendo, ut, quiscus ibidem I Ii Magistri nomcn assemcret , pro Magistronustatenus haberetur, prout confirmatio, or ae cretum huiusmodi In liseris ipsius V RE AN I praedecesseris nostri de re tali consi ctis, quarum tenorem de verbo ad verbum praesentibus inscrificimus , plenius continetur. Nos igitur spectantes , quod ad cimitanni praedictam Scholares eo promptius se causa pudendi co Grent , μι Studium ipsum in eadem civitate maiori fueris auctoritate munitum, ac volentes propterea praefatum Murium, o vectores , Magistros , o Scholares praedictos prosequis orabili re in hac parte, ipsius ILDO B R AN D IN I f pMatiaAELbus inclinari consuitudinem praedictam ea, quae, ut superius narratur, rata, O grata habentes, auctoritate Apostolica ex cerra mentia confrmamus, o praesentis sicripti patrocinio commmmmus ; indulgentes nihilominus auctoritate praedicta omnibus, o singulis Doctoribus , Magistris, or Scholaribus, ut ipsi, dum in praedicto Studio docendo, vel audiendo institerant, Scholasticis aesciplinis, omnibus libZrtatibus, o immunitatibus, ac privilesiis de iure communi, seu approbata consuetudine conce sis, a ctoritate Apostolica Doctoribus, Magistris, o Scholaribus in Simaeus generalibus commorantibus, gaudeant, or utamur ;statuenus etiam ad hoc, ut examinario, aurobatio, o reprobatio Sch larium promovendorum adMagisterium in Studio memtrato simper, ficut furiae i cum puritate, o fine fraude procidat, ut Doctores in eoLm a ludioprae res ab eodem uisivo requisitis a examinandum Scholares promovendos ad Magi frium, tosto impedimento ccssante venire , ct illi, qui in examinatione praedictorum Scholarium ibidem prasinus fuerint , de procedendo sine fraude, o dolo in omnibos, ct singulis actibus in huismodi examinationibus opportunis, o feri consuetis praestare teneantur in eiusdem Episcopi manibus corporaliter iuramentum,ac eidem Episcvo, si e eius vicem gerenti dumtaxat, votum i oram superidoncitate, ac susscientia dcholaris examinati; utrum scilicet

34쪽

De Omnasio Patavino Lib. I. Is

si Uris exponere,ac mani lare militer teneantur. Iniungimur etiam Episcopo Paduano, qui erit pro tempore sub virsute obedien ut auri Mitate praedicta,ut irae in examinantas, approbandis, seu reprobandis personis examinatis, ct Doctorum qprobanIium,

seu non approbantium Scholares examinatos votis secrete tenem

aes sine disia, est fraude procedat. Nos insuper irritum decernimus, ct inane, si sicus super his a quoquam quavis auctoritate

contingeret attentayi. Dusarum autem uterinum tenor talis em

Urbanus Disopus servus servorum Dei, Venerabili Fratri LFopo Ra uano stautem, or Apostolicam benedictionem. Lecta coram nobis Fraternitatis tuae petitio continebat, quod Rectores universi iis Magistrorum, o Scholarium Paduae Hulerarione pro .mida statuerunt, ut Scholaines usius universitaris, qui debent in Magi bos asp/mi coram Epissopo Paduanopraesentitus Doctoritas, niversitatis eiusdem examinari debeor ditigenter, or idem Diascopus ,s reperiantur idonei, debeat licentiam docendi concia re, cst quod tutum huiusmodi est, ut affirmas, inviola biliter obseri. Datum. Nos igitur tuis supplicationibus inclinati statutum ipsum oscut est provide farum, ratum habentes gruum,auctoritate Apostolica confirmamus,se praeseris scriptipatrocinio communimus, decernentes, ut, qui secus i dem , stat Magistri nomen is sirit,pro Magistro nullatenus haleatur. Nusti ergo omnino

Dominum liceat hanc paginam nostrae confirmationis infringere. Melei ausu temerario contra . Si quis autem hoc attentare prae-ium erit, indignationem omnipotentis Dei, o beatorum Petri, Pauli Apsolorum eius, se noverit incusurum. Darum apud Vrs in veterem v. Id. Ianuarii, PonIisicinus mini anno tertio. IIactenus Vrbanus. Nul ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrae consirmationis, concessionis , tuti, immunitatis, est constitutionis infringere, mel ei auseu ιemerario contraire. Si quis autem hoc a tentare praesumpserit, in unationem omnipo-ι Arris Dei, se Beatorum P. tri esse Pauli Apostolorum eius , si novo..r,t inc rs urum. Datum apud Visiam Nouam Avmionensis Diu ac se,. X vij Κaciunis. Pontificatus nostri anno quinio.

35쪽

is Iac. Phil. Tomasini Commentar.

Ita denuo antiqua ratio conferendi Lauream candidat suit confirmata, Gymnasium prosessoribus clarissimis undequaque magnis stipendiis auctum, cuius etiam decora ampliare conatus est IACOBVS CARRARIENSIS Dux,

qui ingenia cl. virorum sui seculi plurimum aestimavit eorum consortio delectatus , tanta liberalitate, ac humanitate eos fovit, tantique fecit, quanti nemo unquam alius hominum memoria. Nec tantum Doctores magni nominis in Gymnasium conduxit, sed Franciscum Petrarcham cl. Poetam Iautis conditionibus, ac summis precibus Patavium accersivit; canonicatu Ecclesiae Cathedralis honestavit,&variis muneribus exornavit. Audiamus vatem ipsum hujus insignis benevolentiae testem in calce epistolae ad posteritatem. Longum post tempus, et iri optimi, se cuius nescio an e numero δε- minorum qui quam similis sua aetate vir fuerit, immo verescio,

auodnusius Iacobi de Carraria Iunioris famae praeconio benevolentiam alptus, nunciis quoque o literis, usique trans Alpes, quando ibi eram, ρer Italiam ubicumque sui, multos pι ν --

nos tantis precibus fatigatus sum, O in suam selicitatus amici-riam ut quamvis de felicitus nil speramem, decreveram tandemi um adire, o vidore, quid ibi haec magni, o ignoti viri tanta

Meuet instantia' itaque sero auidem Patavium veni, ubi as uos clarissimae memoriae viro, non humane tantum, si Icut in caelum felices animae recipiuntur, acceptus sium tanto cum gaudio , tamque inaestimabili charitate, ac pietate,ut, quia aequare eam verbis

posse non spero, silentio opprimenda sit. Inter multa siciens me clericalem visam a pueritia tenuisse, ut me non sibi fluis, sed etiam patriae armus astringoret, me Canonicum Padua feri fecit , o ad siummam, se visa sebi longior fui si, mihi erroris, oritinerum omnium finis erat . certae it paribus in istum g iis . cum IACOBO Patre F RANCIS CV S filius paternae virim'

iis studiosissimus aemulator. Hujus certe ingentibus meritis vere debetur,quod Plinius Traj ano hac plena gratulationis oratione tribuit Encomiti.

36쪽

De Gymnasio Patavino I

bH, vitam ' quid mores iuventutis, quamprincipaliter ην--ιρ Fem honorem dicendi Magistris' quam dignitatem sapientia Doctoribus habes e ut sub te, se spiritum, or sanguinem,

o patriam receperunt studia, qua piorum temporum immanitas Hiis puniebat, cum Hi omnium visiorum conscius princeps,

nimicas vitiis artes non odis magis, quam reverentia relegabas. At tu easdem aries in complexu, oculis, auribus habes.

Hujus exemplo alii Carrarienses Duces decus Gymn si, & erga literatos omnes benevolentiam egregi E sustinuerunt, ut in elencho Doctorum seo loco inserius patebit. Prosetaribus autem ne deficerent stipendia, ad Grinn, si perennitatem jis assignarunt Carrarienses vectigal plaustrorum ferratorum, &non serratorum, itemque Boum, quod Buccati cum vulgo appellatur,teste Antonio Riccobono Com. de Gymn. Patavino, Cap. v I. Nec Vbertino,

neque Iacobo Ducibus quicquam cessit Franciscus senior invicti animi Princeps, qui primus Italiam belli splendorem line Transalpinorum,Traiismarinorumque auxiliis sustentare docuit. Is,ne qua dignitas Gymnasio deesset,Theologorum collegium instituendum curavit,& ab Urbano V, cum quo summam injerat familiaritatem, Theologiae Lauream studiosis impetravit. Privilegio accessit, Abbatem S. Stephani de Carraria, Sede Episcopali vacante posse in aliis etiam securutatibus candidatis Lauream conserre. Porro ad pauperes juvenes in studiis juvandos collegium xii studiosorum instituit, ut ex vetustis annalibus Carrariensibus, qui asservantur apud Nobilissimos viros Bonisecium equitem Papas, vana, & Robertum Abbatem eius filium, accepimus hisce

verbis: tauia virtus laudata vires c it, non videtur mihi hoc subiiciendum, od hoc tempore, nosalmis M CCCLXIII, per ipsum Magnificum Dominum Francissum de Carraria in δε- . mibus , qua quondam fuerunt quorundam pellipariorum, con-

37쪽

is Iac. Phil. Toma fini Commentar.

bolares duodecim pauperes educabantur', quam pro huiusmodi V ortunis alimentis opipare dotavit.

Hujus Principis non tantum in publicos Gymnasii professores,&in studiosos juvenes eximia liberalitas effulsit, sed in Universitatem ipsam Iuristarum , cui domum donavit , ut Attistarum debito eximeret, quo iis obstringebatur. Sic enim ex actis Zilii quondam Facini de Calvis de Montegna- nata bellionis anno M CCC XCIX vigesimo sepζmo

Iulij: Franciscus a Mella Capellanus Vltramontanus, ct Ioannes fuda ex regno Calatria Cis montanus Rectores Iurisarum, Universitatis totius nomine, ut Magnifico Domino Francisio Ca Oriens, tunc huius Regiae urbis Dominium obtinenti, morem gererent,accepta prius ab eo donationis nomine ea domo,quo nunc

iversitas nostra possidet, hac subiectione Artium Vniversitatem

Gemaliter exemerunt.

De Omnaso Pataviso Sereni ima Z ublica

Veneta . CV. H. P Roperante jam ad finem Carrariensium imperio anno M CCCC IV bellis omnia fracta ad interitum deinvolvebantur , atque in primis celeberrimi Gymnasii decus, quod per tot secula, fauore praecipue istorum Principum rebus eorum felicibus, floruerat, exiguo tempore, quo Mars saeviit, contaminatum est. At postquam Patavium anno M CCCC V. die xvii Novembris in Serenissimae Re publicae Venetae ditionem venisset, xv I Viris claues Vrbista vexillum magna cum civium hilaritate Venetiis Duci Michaeli Stenno tradentibus, ibiqtie a cl. Uiro Francisco Za-harella oratione habita Statuta Vrbisq. consuetudines, Lanificiorum ordines, & Gymnasium publicum Senatus summa cum liberalitate confirmavit, auxitque in dies haec omnia . Praesertim ad Lycei incrementa augenda omnia Sena-

38쪽

De G mnasio Patavino Lib. I. rs

torum vota erant propensa , sublatoque Gymnasio Tarvidi

no,cum urbem Patavinam optimarum artium studiis accommodatiorem viderent, in eandem transferendum curarunt.

Elapso igitur anno sequenti multa ad literarum splendorem excogitaverunt Patres,ante omnia vero rescripto con-

stituerunt Doctores celebriores huc conducendos,quorum tamen stipendia quatuor millia ducatorum non excederent, quae pecuniae vis ea aetate ingens erat. ν

M CCCC VII. xij. Septembris. Sapientes Con j. i. v.

aescribatur, se mandetur Potestathor Capit anco Paduae in hac Irma. ia informati fuimus quod quantitas Ducatorum trium millium concessa posse expendi nullo modo est sufficiens adponendum Studium Paduae bene in ordine , quia Doctores famosi capiunt quasi dictam quantitatem, & ob hoc necesse est expendere plures denarios , quia sunt etiam omnino necessarii multi alii Doctores,ultra illos famosos. Cum nostris consiliis rogatorum,& additione vobis scribimus,& mandamus quatenus instascripta in quantum ad vos spectant, d beatis observare, & facere observari, quia sic captum est indictis nostris consiliis,videIicet: Quod instascripti Doctores conduci,& accipi debeatis, ac intelligantur esse conducti pro

anno suturo cum quantitate pecula: ar infra scripta , pro quolibet deputata,& si aliquis ipIorum non veniret, vel casu aliquo deficeret, debeat conduci de aliis Doctoribus famosis in simili gradu,loco ipsorum deficientium. Doctores autem alii, qui sunt conducti jam pro hoc anno stituro remaneant νω conducti esse intelligantur, & sint cum salario eis deputato,& pro hoc anno non debeat diminui, nec detrahi eis salariuin suum, si summa ascenderet ultra Ducatos quatuor mille illud plus expendatur solummodo pro hoc anno futum, quo elapso nolumus quod plus expendatur pro dicto C a Stu-

39쪽

Studio, quam Ducati quatuor mille in anno ullo modo sinἀIicentia nostra , & nostii consilii rogatorum , de Addictione. Doctare u osi, de quasus suprauus mentissum horasicripti. Dominus Benedictus de Plumbino h

bere debet: Duc. o Desilinus Franciscus de Zabarellis Duc.3oo Magister Iacobus de Furtiuio Duc. 6oo Magister Blasius de Parma --- Duc. a II Conducendi Dominus Raffaεl Fulgosus, vel alius similis Ducis o&experiatursi cum pauciori salario haberi poterit ιMagister Daniel Sancta Soria Duma oo Magister Gaspar de Pergamo in Rhe

Dominus Henricus de Alano Duc. Io Nomina vero & salaria aliorum Doctorum sunt ordinatὰ notata in Padua , ita quod non est necesse hic exprimere

seriose.

inania vero prudentia de Doctoribus soliciti Patres Gymnasiit incrementis animum impenderint ex sequentibus

constat. M CCCC VII. xxv. Septembris.

Quia informati sumus quod duo ex Doctoribus Medicis salariatis, qui erant in Padua habentes libras trecentas de provisione recesserunt a Studio , nolentes amplius ibi legere,nec morari , & sint aliqui Doctores sufficientes, qui propter paucitatem salarii nolunt legere nisi fiat eis aliqua parva subventio. Uadit pars quod detur libertas Collegio Domini Consiliorum Capitu Sapientum Consilii dividen dia

40쪽

De 'mnasio Patavino Lib. I. ai

di, &dispensandi illas suprascriptas libras trecentas inter prelatos Doctores per illum quam meliorem modum videbitur Collegio praedicto; ut Studium fiat cum majori solemnitate pro bono, & augmento ciuitatis nostrae praedictae, &quod Doctores remaneant maius contenti. M CCCC VII. xij. Februa ij. Dominus DuX ., o

Ser Nicolaus Vitius,& Ser Bartholomaeus Nani Sapientes Consilii. Cum comparuerit ad praesentiam nostri Dominii Dominus Episcopus Tragurii, & multi alii scholares pro parte Studii nostri Paduani exponentes quod in dicto Studio sunt multi Scholares tam Domini,quam Nobiles, & alii

studentes in Iure Canonico, qui propter absentiam Domini Francisci de Zaba rellis non possent vacare circa studium suum, quod esset cum totali ruina dicti Studii, & supplicantes,ut dignaremur providere, quod idem Dominus Fra'ciastus remaneat ad Studium praedictum; de dictus Dominus Franciscus suerit hodie ad praesentiam nostram exponens quod in cunctis sibi committendis per nostrum Dominiummis tamquam fidelissimus servitor noster continue operaretur,& faceret bono & isto animo, sed ob conditionem personae suae videt nullo modo posse ire, & propterea lapplicat ut dignemur habere eundem excusatum, quoniam etiam suum est legere Ius Canonicum, & non Civile: Vadit pars quod idem Dominus Franciscus absolvatur,& loco eius mi latur Dominus Iacobus de Fabris civis noster Veronensis cum illos alario, & conditionibus cum quibus ire debebat

Dominus Franciscus , assirmante per sacramentum quod propter inconvalescentiam personae ire non potest, & non

Prudenti omnia consilio, non tantum ut Scholis prospicerent, verum di arduis Rei publicae rebus fidos haberent