Marcelli Palingenii Stellati poetæ Zodiacus vitae, id est de hominis vita, studio, ac moribus optime instituendis libri 12

31쪽

De summo bono aditurus autor, id in divitiis perperam quaeri omnisιι, multisque rationibus evincit. doctrinam Cy ωπιώ- rem commendat pariter. quam υis pauperi dissicilis a sedum as scientias sit aditus, obstetque mens obsita curis, ersem e de pane soliicita , adeoque miser videatur; concludia ιamen, melius esse mendicum vivere dum te coelicolis similem δυina scientia reddat, quam immensas divitias sine virtuteo scientia possidere; eum disertus nunquam fame pereat, cir sua gaudia pauper habeat; omnium rerum abundantia vero haud raro possesoribus nauseam moveat. H. ira TAURUS.

I Raxisti longam portu mea cymba quietem:

Iam tempus dare vela notis, & solvere funem tCessit hyems, canaeque nives de montibus altis Distillant, viret omne solum, lapsasque reponit 's Sylva comas, renovat dulces Philomela querelas: O Floribus ornatae crines per prata Napaeae Deducunt choreas, Dryades, Satyrique petulci r . - . Carmina muscosis iterant lasciva sub antris: Aurea nunc volucer jaculatur tela Cupido,

Io Et juvenum placidis incendit pectora flammis e Jam tutum vastos pelagi proscindere campos: Unda silet, Lephyrus redit expectatus ab orbe Iocciduo: quid stulta times est lucidus aer, λAtque suo cursum suadent Alantides ortu. IIc, uuid tibi continget tranquilla per otia laudis p s iram

32쪽

Lastrea desidiae praebetur nulla :. potenti i. QMO MimO,.atque Rude: gudςnti fortuna lavorem, Saeph tulit, pavidosque vetat gaudere triumpho . Ut video, terrent risma te monstra canino:

Sed turpe est, foedis virtutem cedere monstris. V Perge igitur, jam rumpe moras, altumque petam .

Rox illo omnipotens, vasto qui praesidet orbi M,ri inurea qui solo moderatur sidera nutu, Tot voluit latas habitare animalia terras,as Tot pontum, & liquidis vitam servare sub undis, orba suis ne tanta forenti elementa eolonis. i Ex his tantum hominii quid sit cognoscere iVerum, Quidve decem , N posse loqui, coneesiit: qI ore Caetera sunt muto, & tellurem cernua lambunt. 3ο - Hie ratione. potent Validissima quaeque subegit, Alipedes tigres, iraeundosque leones.. En quamvis diro sint corpora plena veneno Serpemum, tgmen hunc metuunt: hule maxima cedit Oceani moles , oris Balaena supini. s. t3ue Hoe fine quid tellus essetὸ densissima certe Sentibus. & nullas segetes inculta crearet: : .Hie leges, & quae servantur legibus urbes. Condidit, ornavit coelestia numina templis, iRepperit innumeras artes, imitantia fulmen L. M Tormenta, emisum quibus, ignis turbine elansi

33쪽

Y A. V R U s. illa Per spatia effenur longh distantia plumbum rQuo pullae turres . & moenia celsa trahuntur Impyaeceps; vastosque, procul quicunque bonus Accepit, dubius se audisse tonitrua credit. 4s Vae vobis superi, si talia fortδ Gigantes . i Olim Phlegraeis habuissent fulmina campis . . ι Repperit & puppes , vetitum quibus ire per aequet Ρosset, & extremum ventis famulantibus orbem Quaerere, qua Titan populos despeetat Eoos,so Et Tartessiaca pronus qua mergitur unda. Qua C, nosura niter. 8c qua contrarius axis Aspicit Antipodas pendentes Vertim , qui jam Casuri opponunt pedibus vestigia nostris. Cum tamen ingenio excellat, mentisque vigore. ss Ut credi possit divino ex semine natus, Nestit adhuc, nec scire studet res mira, nefasque Et centum tauris, & larga caede piandum Vivere quo pacto, vel quid vitare, sequive Debeat. o caecis mortalia plena tenebrisco Pectora, & o mentes caligine eircumseptas Stultitiael incedunt deserta per avia: vix heu Vix paucis novisse datum, quo tendere tutum, Qua sit iter, per quod vera & bona summa petantun

Non docet hoc gemini nodon scientia Iuris, os Nom quae Paeonio sanat medicamine morbos, 'c

34쪽

Non Rhetor, non Grammaticus. Sapientia soI . Hoc aperit: fida haec hominum dux atque magistra est: Hanc mihi si dederit Deus, &, subtemina si non

Ante diem triplices truncabunt nostra sorores,

o Ipse, bonum summum quod sit, qui possit haberi, .

Ut spero, expediam, quamquam haec provincia magna est. Principio summum esse bonum pars maxima censet, Numorum plenam bene semper habere crumenam , fitque auri tantum, quantum vel Lydius amnis, s Vel Tagus aequoreas splendens eruetat i undas: Iugera tot campi, quot crines Vertice: longum Possςdisse agmen servorum, armenta, gregesque. Quot non Trinacriis pavit Polyphemus in arvis, , Quot nec Aristaeo fuerant, Tirynthius & quot iso Non Erythaeeis tulit a praesepibus Heros z. . -

e Pulchraque ut Alcinoi pomaria , & Hesperethusael Nec non marmoreis miranda palatia crustis, , Haec sunt quae cupiunt omnes, quae quisque requirit et Quae superos genitrix tenero petit anxia nato ills Supplicibus votis . his qui affuit, esse beatum , Felicemque putat crassi dementja vulgi. Sed nescit quanti lateant sub floribus hydri, , - Quotque rosas inter spinae nascantur acutae. i , Illum etenim quisquis fieri vult dives, Oportet,so Nocte dieque animo diversas Volvere curas, ar . ε Fortuna

35쪽

Fortuna Variante vices: nunc cogitat unum ,

Nunc aliud: si forte epulis accumbit, iniquae Morsus avaritiae stimulat, vix ulla palato Esca placet, properatque ingratas linquere mensastys Abstrahit inde illum exigui spes dira lucelli:

Vix somnum capiunt nocturno tempore ocelli: In latus, in faciem jacet, & quandoque lupinus, Versaturque thoro , haud aliter quam saxea moles Sisyphia revoluta manu: quid luce peractaroo Gelserit, & quid sit redituro sole gerendum, Pensitat . en pereunt pecudes, cras pabula quaeram. O brumae devota dies, quam frigora bobus Haec nocuere mei si sed dispensator iniquus, Pastoresque mali, rapiunt hi, decipit ille: Ios In valere lupi caulas, praedatus & ipsum Est pecus insanus miles, magalia fregit, Incendit segetes, desecta est vinea ferro: Dehitor aufugiens portat cum foenore sortem. Nulla fides, nulla est homini reverentia divum: Iro Omnia plena dolis. pro Jupiteri ille bonus vir Prorsus habebatur; sed fallax gratia linguae, Atque oris, non est se in per vera emgiet Regula. quid doleam Z remeat moa navis, & assert Lucrosas, Ohe, merces: grave pondus amomi, Iis Thura, clectra, piper, Scrum V clamina, voles B Mi.

36쪽

M. PALINGENII

Sidonias, mercesque alias, quas vexit ab Indi se Quam si concursu Symplegades infregissent, Si vel Scylla vorax, dubii vel saxa Capharei Solvissent tabulas, muliebri more querelistro Implessem totas aedes, lacrymisque maderent Pectora. non deerunt nummi, nisi vivere desit. Nil frumenta valent: quid tum Z mercabor olivum: Est fodiendus ager, jaciendaque semina, melles Occandae, fabricanda domus, vitesque putandae :Iχs Illud emam,hoc vendam: accipiam,&quod debeo reddari. Non secus huc illuc impellitur, ac pila magno Lusorum coetu solet, aspiciente theatro, Iactari; hinc atque hinc ingenti missa tumultu Pellitur, ille ferit pugnis, hic calce retundit: I3O Laetitia, maerore, metu, spe, fluctuat aestu . Continuo, veluti ventorum flatibus aequor, Ixion verus, qui captus imagine nubis, Concubitu foedo prolem genuisse biformem

Dieitur: unde ejus voluit sine fine rotari r 3s Membra colubriferis radiis assixa Deum rex. Divitiae quid sunt 8 res nempe simillima nubi, Quam si Riphaeo Boreas demissus ab axe Incutiat, videas unde est concreta. resolvi In tenues fumos: monstra hinc gignuntur habentia Igo Humanam faciem . quid enim speciosius ipso '

Divitig

37쪽

Divitis aspectu primo sed, noscere postquam Ipsius vitam licuit, diversa videntur Partibus a tergo non respondentia primis. Assiduo motu rotat hunc fortuna, colubrix 4s Agmina curarum sunt, quae praecordia rodunt Vel scit vel nescit dives, quae possideat. si . Nescit, quid prosunt 8 quoniam nil inde boni, vel Accipit adversi, velut is qui non habet . at si Quae sua sunt novit, vel amat, vel non amat illa. rso Si non, cur tenet haec ρ ex his quae gaudia sumite r. Qualia, quum potat succos abstemius uvae, Si quidem amat, pariter curat, studet illa tueri, Proque his servandis est anxius, atque laborat: Sollicitatque illum quicquid contingere rebus Iss Posse mali credit quas possidet: excruciatur

Si perit inde aliquid: sieri quod saepe necesse est,

Cum nil stare diu videas, incommoda cum sint. In promptu semper. demum quo plura tenebit, Hoc plus curarum accedet, saevique Iaboris. x6o Quid me orem, subeat quam crebra pericula ponto Ac terris censum cupiens augere paternum ΘSylvicolas latrones, ponticolas piratas

Saepe fugit: capitur tandem: laniandaque phocis Viscera , sive lupis praebet, captivus herili Collum saepe jugo summittere cogitur, is, qui B a. Us

38쪽

χε Μ. PALINGENI

Ut dominus fieret, se objecit casibus audax, Vix mensa tutus propria, propriove cubili. Exitiale datur sitienti saepe venenum: Stertentemve necat cupidi manus impia servi. Iro Pinguior in caedem ut petitur magis hostia , nec noni Nobilior potius spoliatur fructibus arbos . t Utque apibus muscisque perit quae dulcior uva est,

Sic, cui plura. dedit sors & meliora tenenda, Insidias patitur plures, propiorque periclo est. Irs Nota Syracusii itertia mira tyranni: Euge bone, es felix Θ quid ni non pocula desunt, Non epulae, pueri, sceptrum, diadema, cupitae Deliciae: gemmis, auro quid cernis abundas. Heu mihil namque tholo seta suspensus equina I 8o Ensis adest, jamjam miseri caput infodietur. Invidia vexantur opes: namque optima livor i Quaeque malus laedens Odit felicia semper. 'iHoc pretio, miseri , damnosum quaeritis aurum, Vestra Palaestinae stimulent ut corda sorores : ' a 8s AssiduE, ac nigrum citius tendatis ad orcum, iNonne Midae, fulvo quem Bacchi dona metallo Ditarunt, cunctis ridenda insania Z jure Huic asini auriculas iratus, Phoebe, dedisti.

Aurum cuncta precor fiant quae corpore tangam:

no Mox petiit Itolidus primis contraria Votis, Quum

39쪽

Quum cibus in vacuam nullus descenderet alvum . Talis, avare, tibi fortuna est, petiime, qui cum Plus habeas, plus semper eges: ut Tantalon undis

In mediis cruciat sitis arida. si tibi pleno I9s Effundit cornu quicquid vis Copia, numquid Quod satis, an nimium, sumes hoc ossicit, illud

Quisquis habere volet facili mercede parabit. Nostra etenim minimis rebus contenta quiescit Natura, in vitium si non delapsa repugnet.: oo Divitis in mensam sylvae pelagique feruntur Optima: non delaut lepores, non caprea, cervus, Hoedus, aper, volucrumque genus, non turdus obesus, Perdix, ficedulae, noe non quas Colchica tellus Mittit aves, grandes capi, grandesque columbi: Os Portantur monabi, squillae, muraeua , locustae , Mugilis, & piscis nomen qui traxit ab auro , Ostrea , caeruleo quae Cyzicus aequore gignit rMulta alia, est versu quae claudere difficilis res. Vina dehinc, nigro nunquam cessura falerno, I. Io Ni potius placeant arvisia nectaris instar. Sed quaero, nunquid cuncta haec lupus iste vorabit pNon credo: vel si cupiat, non posse putandum eit. Quod si posse volet, rumpetur venter, & ibit Turgidus ad tumulum, turba comitante rudentum.

2Is Nam qui plus aequo stoinachi penetralia replet,

40쪽

M. PALINGENII

. Laeditur, & clamat, Medici succurrite: demum Evomit, & totas putor capit improbus aedes. Hinc variae insurgunt febres, hinc scrupeus hutnor Insidias manibus pedibusque affigit inertes. 22o Cui non compertum est, multos inducere morbos Ingluviem vexare animos & corpora Bacchi Humorem immodicum sitibunda in viscera mersum ZErgo parcus erit, de multis pauca capescens, Qui non ante diem vult dulcem abram pere vitam: 22s Nec plus, quam pauper, saccum stipabit Opimum. Murice distinctos locuples vestitur amistus, Auratamque togam, tenuique subucula byta Enitet: & Scythicae redimitus vellere frondis, Gestat foemineo pretiosa monilia collo. 23o Num magis ista fugant mordentia frigora, quam si Muniat incultae vilis te penula lanae .

Num, quae vulgari lino contexitur, aestum Arcet tela minus, tunc quum per torva leonis

Signa Molorchaei gradiens calidissimus est sol, 23s Flavaque vaesanus discindit Sirius arva, Quam si lena tuum velet bombycina corpus λ. At dices: ille in pretio est quem pulchra decorant Vestimenta: caput venienti inclinat, & omnis. Assurgit populus, solusque hic nobilis, atque a4o Creditur esse bonus, prudens, ac dignus honore, Dignus