Sacrarum cerimoniarum, siue Rituum ecclesiasticorum Sanctae Romanae Ecclesiae libri tres

271쪽

LIBER TERTIUS.

232o nnea sedent in sedibus, inde reuerstitur ad solium Pontificia,& ibi incent conseruatores Urbis ibarones,&alios nobiles ibi sedere solitos, tum subdiaconu Apostolicum a dextris Papae.&alios cappatos ab ea parte. Deide Subdiaconu a sinistris,& post tu auditore,qui seruit de mitra San, ctissimo D no nostro. Deide alios ea pratos subdiaconos auditores , cleri cos Camerae,& acoluthos, tu cubicularios secretos,& secretariu, si est eueis inde eappellanum assistentem celebra iis, tu alter u cerimoniaru clericu,& subdiaconum epistolae. Inde cubicularios alios, aduocatos,& secretarioa mixtim & demu procuratores ordi/num Si magister sacri hospitii adest, qui stare solet apud fine scant psbyterorum Cardinaltu, ince santur post nobiles sedentes circa pedes Papae. Post procuratores in celanc eappellani celebratis states in superpellieiis, deinde scutiferi Papae. S.' alii nobiles qui sunt cucis . tum magistri hostiatii k seruietes armorum, qui sunt apud

portam cancelli, reuersus demum ad credentiam credentiarios,& cerimos

marium, di ipse in fine a cerimoniario

incensatur.

Et nota quod oes, qui acespiut inscensum, debent stare, de non sedere, R esse capite detecto exceptis Papa,& celebrante, qui eum mitra accipiutin centum. Papa in principio missae, Npost offertorium sedens incensatur. Advertat Diaconus & non in celit. qui non assurgunt, Quando Papacelebrat, acoluthus seruit de incenso, de Diaconus Cardinalis Euagelii in/censat Papam,Cardinales, principes, qui cum eis sedent, epos assissetes.

Inde ipse incensae ab uno ex Subdia. ais Apostolicia, noa in ab eo; qui cantat epistolam,& ille ince sit aliosi in vesperis solennibus Papalibus euparamentis idem Subdiaconus incen sit.In vesperis sine paramentis aeoluthus seruit de thuribulo de incensat omnes praeter Pontifice, absente Psi, tifice cappellanus assistens Cardinalis facientia officium debet Incesare sine pluuiali tu, na illo in vesperis no utitur in cuius locum , si non est aptus, substituitur diaconua Papae cum susperpellicio tamen. De ordine iandi pacem inter missarum se Aia. vando Papa celebrat oscuIato

altari dat primo pacem Cardinali Episcopo assisten ti, qui ab eius dextrage uu flexus primo osculatur altas re, de deinde accipit osculum a Pontifice,eis dicenti Pax tecum, respondetur. Et cum spiritu tuo, Deinde Pontifex vertit faciem ad cornu episto Iae,3c recipit ad osculum pacis duo adiaconos assistentes, sicut receperat

Episeopu Caedinale. Si au te Imperator sit praesens, primo illum recipit ad osculum pacis, deinde Cardinalem episcopum, dc duos diaconos assistentes. Episcopus Cardinalis deinde dae pacem primo Episcopo Cardinali existenti cum aliis Cardinalibus pri/mo presbytero, εἰ primum diacono existenti apud scana. Item principilaico qui sedet in scamno Cardinaliu& demum primo episcopo Cardinali assistenti Papae,& in fine subdiacono Apostolico , qui aliis pace distribuit εἰ ipse eps Cardinalis reuertit ad su/mu Pontifice. Quado aut aliquis Cardinalis. siue platus .celebrat Pontifice pnte Cardinalis assistes dicto Mnus Dei recedit de circulo;& factis reueinretiis a laedit ad altare, se genu flexus illud osculatur primum, tunc surges

272쪽

sACRARUM CERIMONIAR V M.

capit pace a celebrate,& deinde ascedit ad Papam cui dat osculum pacis,

ut supra deinde reuertitur ad locum

suu cum aliis Cardinalibus:& alii diaconi assistentes descendentes a latere Pontificis factis reuerentiis similiter ascendunt ad Papam, de capi ut ab eo oleulum pacis Et si adest, imperator, accipit pacem a Pontifice ante diaco

nos assistentes faciens reuerentias,

Cardinales genuflectendo tam e no inclinando solum. interim ver Ocappellanus assistens celebranti cum pluuiali ductus a cerimoniario, relinques libru missa te ad manus Diaconu Euangelii cum reuerentiis solitis , accedi ead Cardinalem assistetem dc ab eo accipit osculum pacis, de se ei inclinatantequam capiat,& postquam acceperit pace:deinde dat pace priori Epostu Cardinaltu, tum sub priori eporu, inde primo ex diaeonis in sede, demuprincipi laico, si quis adest in ordine Cardinali ui& his omnib' inclinat se

primo, & postea:deinde dat pace psecto, siue magno principi,qui sedet ad pedes Papae. Inde primo epo assistentii tum vicecamerario, qui ea dat pla/to iuxta eum stanti, ic ille alteri et Iie caeteri: deinde oratori Caesaria Iaisco vel non praelato, et ille alteri orastori Iuxta eum stantistia si alter nost imperialis, vel regalis orator, dc siede aliis. Tum senatori, inde primo

Episcopo in se udo ordine,& primo in tertio, de sic de aliis, si sunt plures

ordines episcoporum deinde primo protho notario in illorum ordine, qui sunt in eisdem locis, siue abbates, sue generales, aut poenitentiarii accirpiunt pacem a su perroribus. Intereas celebrans iam perfecit communionem suam reuertitur assistens cappellanus ad altare, dc cerimoniarius accipit ab eo pacem,& distribuit reliquis quibus ille non dederat. Post nomi, natos primo dat pacem nobilibus, MBaronib', qui sunt ad pedes Papae deinde magistro sacri hospitii, si adest. tum subdiacono a dextris: θc ille reliquis cappatis ab eo latere, inde sub/diacono a sinistris.& ille smilitet laeis cappatis deinde auditori seruientide mitra, de ille secretis cubicula artis, tum alteri cerimoniarum clerisco,deinde Diacono Euangelii,& ille subdiacono: inde primo ex cubiculas

riis, primo ex aduocatisi siue secrestariis deinde primo ex procurat Crisbus.tu primo ex cappellanis celebratis, postea antiquiori ex scuti seris Papae primo ex hostiariis, dc primo eae seruientibus armorum, & sic est fisnis. Absente vero Uiceeamerario dat primo oratori Caesaris,& ille alis teri, ut supra dictum est, tum senato inti de inde primo oratori praelato, si Caesaris orator est laicus , vel non p raelatus , sin autem dat primo orato ri taleo, seu non praelato. & aliis, ut supra diximus. Quod si etiam oratores Caesaria non intersint, dat senatos Ti, tum oratoribus praelatis, si inter

eos snt Regili sin minus incipitur alaici, si ibi sunt Regii, x caeteris pa*ribua a p relatis. Quando Papa lauat manus ante missarum s

ΡRinceps, nobilis sue orator, qui

aqua ferre debet ad lauadu manua

Potificis. in tepore vocatur a cerimoniatio, & a duobus seruientibus ars motum coducitur ad credetia Papae;& cum eo duo auditores rotae, hinc apud eredentia imponit circa collum mappula sericea toga quae utring ante pectus ei dependet manu dextra capit inferiorem pelvis, in quo crede fl

273쪽

Hattus aquam imponit & nobilis aliquantulum aquae ex pelui imponit

in vasculum, quam credentiarius praegust indo bibit: tu linistra manu capit superiore peluim, dc a magistro hos, picii vel scalco Papae cooperiunturpe lues mappula a dextra parte pedenter tu eleuatis manib'cupetu ib'vssad oculos adiuuantibus hinc inde magistro hospitii, de scalco Papae, vel

salte altero, si alter abest ad Pontifice proficiscitur hoc ordiae. Primo P ce dunt duo seruientes armor ut hos sesquutur cerimoniarii, qui genu flexiones,&gestus ostedunt, tu duo auditores quoru senior portat duab' manib/ matile, qd a credetiario acceperat illo prius ab eo osculato:demum nobilis cu pelvib' aquae medius ut diximus, inter magistrum hospitii.& scaleu, cu trase ut a te altare, oes genufleet ut, Sc ante clad Potifice pueniat, tertio genu terra lagut, cu peruenerint

ad eius pedes, auditor matile deosculatum deponit super genua Potificis, de diaconi alsistentes illud explicant,

de ipsi auditores genu flexi hinc inde

extremitates malitis retinet. Cardi

natis assistes interea, siue Eps siue psabyter, accedit ad Potificem, Se ponte manus ad pelues: nobilis aqua portas

eleuata superiore pelui positas in loco inferiori. Da eius labiu imponit pauxillu aquae, qua pgustado sorbet. εἰ deinde adiuuate alliste te Cardinali infudit aqua sua manus Poti is in

subdicta peluim, dextra superiore cuaqua, inferiore sinistra, ubi aqua recipitur, retines. Interim laici oes eircustan tes genuflectu n t: Cardinales se ragunt sine mitris; plati surgut detecto capite:lotis manibus diaconi assistentes explicant matile super manus Papae, Nobilis illae reuerellia, Se ordia

ne reuertitur ad eredentia Papae: Auditor re assumpto mantili cum sociosequitur nobile, εἰ id reddit credetiario, S. reuertitur ad locu suu Hie ordo seruatur quotiens Papa publice lauat manus, dc quando celesrat, quia quater sunt lauadae manus , incipit a minus digno, ita ut dignior ,etia si esset Rex, aut Imperator,vltimo ferat aquam ad manus Pontificis.

SVper altare,cum diuina peragunt,

siue Cardinalis, siue alius praelatuseelebret, candelabra sex super altare, super credet iam vero duo cum lumis naribus semper habentur:ad Euangelium luminaria duo, ad eleuationem Sacra meti funalia quatuor: super ca cellos cappellae si Cardinalis celebrat sex: si alius praelatus, quatuor funalia ardent. Si Papa celebrat, super altare eandelabra septem ardent, sup credentiam duo, ad Euangelium latinu sepintem, ad Euangelium graecum duo, ad eleuationem Sacramenti funalia octo super cacellos octor ad processiones Papales semper candelabra septem. Quando Papa non est praesens , duci candelabra ardent. Si Papa eelebrat in aliqua ecclesia. ubi sed ea eminens multum distet ab altari, ut in ecclesia Lateranensi, vel in ecclesia sancti Pauli de urbe tunc cum Corpus, di Saninguis ex altari defertur ad Papa; Octo nati a. quae ibi permanet accesa us p

post communione . feruntur ante Sasera metum primo ante Corpus,de ins de ante Sanguinem: Des extingun tur, antequam si completa commu

nio. imagines, de Reliquiae ponuntur

super altare, quando utuntur mitra

auriphrygiata, de non aliter.

274쪽

SACRARUM CERIMONIARUM.

De ministris celebrantium.

CArdinali diuina celebranti adesse

debent Diaconus,& subdiaconus cum suis paramentis opportunis, cappellanus assistens cum superpellicio, de pluuiale, seruiens de mitra cum

super pellicio , bc mappula longa ad collum, di septem alii cappellas ni cum super pelliciis, qui seruire de

bent, unus in sustinendo librum su Pra caput, unus in ampullis, alius in tenendo thuribulo,& quatuor in te/nendis candelabris in Evangelio , Scianalibus in eleuatione , de iuniores debent seruire in istia ultimis: t oti de aderunt celebranti vesperas. Praelato autem no Cardinali vitra diaconum de assistentem cum pluuiali, aderunt quatuor alii tantum ministri eum suo perpelliciis: in credentia pro Cardinali erunt tres scutiferi; pro praelato

duo tantum. De Euangelio, r Epistola preelegenis.

FVangelium, de epistola graece lea

guntur quotienscuns Pontifex Romanus publice & solenniter celesbrat,si illi placuerit, de in hoc non est aliqua festiuitas magis priuilegiata,

quam alia. In coronatione Pontificis legi, obseruatum esse, vocari ad hoe monacos ex monasterio Cryptae fers ratae si Romae fiat, qui sunt fere in suburbiis;& linguam ac ritum Graecas nicae ecclesiae seruare consueuerunt: ego tamen nunquam vidi illos in ta γli exercitio. Habeatur igitur duo. qui docti sint:& linguam graecam bene nouerint: nil adhibeantur qui sint inexperti,& non intelligant, quia rarro est quod non sit aliquis doctus in illa lingua, qui cum audiunt barbari zantes, siue solecizantes irrident sol Enia nostra: melius est a tali actu desstere, et ponere no idoneos.Oportet tame ut hi in diaconali,& subdiaconali ad minus ordine sint costituti vidi tame saepius obseruari , qa Episcopus quispiam Euangelium graece dixerit;

epistolam vero alius vir non indo ctus,nes vilis. Hanc autem consuetudinem graece legendi hine ortam pu/to, ut appareat Romanam Ecclesia in se continere utramq; gentem, grae eam scilicet,& latinam, ex quibus ec/clesia Dei sere tota cosistit: in qua quidem primatum obtinet;quod Graeci diu recusatui, Apostolica sedes. Ego reperi in antiquissimis codicibus nomodo Euagelium,& Epistolam, sed dc prophetias, dc Passionem Christi in sacra hebdomada & alia huiusmodi graece legi consuetum fuisse. HI

Diaconus,& subdiaconus debent aecipere paramenta, quando aliI,& sedere,ut in missa papali diximus. De gm flexionibu in cappella.

IN diebus solennibus eum Papa vesni t ad missam, dum ficit eu celebrante confessionem. Pontifex, celebrans, Cardinales,& praelati omnes stantes faciut eofessionem, praeter assistetes,

qui post Papam genuflectunt: reliqui

omnes genuflectunt. Deinde cum Potifex ante eleuationem Sacramenti venerit ad faldistorium, omnes genuflectunt,de cum SanctItas sua eleuato Sacramento surrexit, omnes surgunt

cum Papa dat benedictione post sese

monem,uel in sine missae cum incipiePrecibus, 3c meritis: vel Sit nome,omnes genuflectunt praeter Cardinales,& praelatos . praelati tamen eum incis pitur,Benedictio Dei Patris sue Besne dicat vos Omnipotens Deus: ge nuflectunt:

275쪽

LIBER T

nuflectunt: Cardinales stantes se inclinant. In diebus fetialibus,&missis defunctorum genuflectunt omnes ad primas orationes ante epistolam, Nad ultimas post communionem. Et cudixerit Sanctus, genuflectunt i de ita permanent usi ad Per omnia saecula saeculorum ante Agnus Dei. Item adversum Adiuva nos Deus salutatis noster: in quadragesima omnes genu flectui, ad versum in Credo, Et incars natus est Sce. omnes genuflectui semper in Evangelio. In principio erat verbum cum dicitur,& verbum caro

factum est:In Euangelio Epiphaniae

cum dicitur, Et procidentes adorauerunt eum ἰ in Passione Domini nostricum dicitur, Et inclinato capite emisit spiritum: Item eum in missa sancti Spiritus dicitur versus. Veni sancte Spiritus, 3ce. Omnes genuflectunt. In vesperis cu dicitur versus veni creas tot Spiritus, 3c similiter. Aue maris stella, omnes genuflectunt, bc permas nent v scp ad finem versus. Inter passcha,& Pentecostes non fiunt genu/flexiones,etiam in fetialibus, nisi ad eleuationem Sacramenti, de ad Incars natus est,& veni sancte Spiritus , Nad Hymnos Veni creator idc Aue maris stella si pro tempore dicedi erui. Et generaliter quotiescunq; ille, qui Leit Sermone dicit Aue Maria,om nes genuflectunt.

De mitris,hr Thiara cum triplici Gratia, quibus Papa utitur.

Romani Pontifices tribus mitris

pro temporis exigentia secunduantiquas cerimonias utebantur: prisma,& preciosior erat cu unionibus,

εἰ gemmis et habebat auriphrygium in circulo,et titulo,idest per mediu a circulo ad summitatem, et hac utebas

tur in solennitatibus. Per circulum designant, ut aiunt, coronam potestaetis, per auri phrygium, quod ad summum ascendit, contemplativae vitae discursum. Secunda etiam erat cum

unionibus, auriphrygium, tantum modo habebat in circulo, et hac utes bantur in consistoriis tam publicis, quam priuatis:per quam significabastur Regia potestas. Tertia erat alba ex damasceno sericeo,siue unioni ,

sue auro,aut aliquo ornamento: et

hae utebantur in dominicis aduetus, et quadragesimae diebus ferialibus,ee in officiis defunctorum. Hodie quas tuor mitras habemus:preciosiori vitatur Papa in maioribus solennitatibus secunda etiam quae preciosa est, abae habent auriphrygium in circulo et in titulo, utitur in diebus nimis solennibus et in consistoriis. Tertia mitra nihil habet auri, sed ex unionibus ornata et habet circulum, et titulum eae unionibus, et ista utitur Papa dominicis aduentus, et quadragesimae prae terquam in dominica Gaudete, et dominica Laetare. in quibus utitur secuda mitra. Quarta est ex serico damas

sceno multo auro contexta, sed non habet uniones;au i gemmas et hac virtur in fetialibus diebus, et aliquando In diebus solennibus post principiu;

Ut minus graue turi et maxime du fit sermo. Habet etia aliam magis sim plicem ex damasceno cum paruo ausro, qua utitur in officiis defunctoru. et diebus serialibus maioribus heb. domadae. Est preterea thiara triplici corona ornata .quod regnum appellaturi per quam significatur Sacerdotastis,et Imperialis summa dignitas alippotestas hac thiara utitur Pontinκ in maximis solennitatibus eundo ad ecclesiam,et redeundo sed nu quam

illa

276쪽

illa utitur in diuinis. Cum peruenit ante altare, deponit thiaram;orat, Massumpta mitra vadit ad sedem , Eccum ista prosequitur diuinu ossietu; siue in vesperis, siue in missa; thura

autem interim reponitur super alta in re. Finito officio cum Papa reuertis tur ad palatium, rursus ei imponitur

thiarai& cu hac coronatur in die suae Benedictionis, εἰ coronationis. Antiquitus, quando Romanus Pontifex diebus solennibus thiaram hanc ferebat fiebant ei laudes a diaconis , dco Dialibus ut in coronatione. Exaudi Christe. 8 c. de Pontifex dabat presbyterium. Hodie utrunq; abolitum est. Dies autem quibus Papa coronabatur, erant infra scripti, vide licet in

sesto sanctorum quatuor coronato

rum, sancti Martini, sancti Clementis, in dominica Gaudete in dominica Laetare, in Natiuitate Domini, in sancti Stephani in Epiphania, in Resurrecγtione,3c secunda Feriadn Dominita Ego sum pastor bonus, in A scensio γne, In Pentecoste, in sancti Petri, in sancti Siluestri, de in anniuersario

suae coronationis. De processibus generabbus.

P Rocessus legi consueuerunt, dc

excomunicationes fulminari ter in anno in quinta Feria caenae domis ni in die Ascensionis, bc in dedieatione basilicae apostoloru Petri, de Pausti eodem ordine.& modo.Nunc id fitiatum in caena Domini: causas cur in istis diebus potissimum fiant. istas di/cunt in caena Domini habuit principium Christi Sacramentum; cogruit ut in illa die excludantur ab ecclesia, qui eo sacramento indignos se reddi, derunt in Ascensione Christus rogasuit pro fidelibus suis dices. Pater san cte serua eos quos dedisti mihi.de ela/ratur quod non orauit pro istis in dedicatione declaratur,quod excluduas tur a loco congregationis. 8c oratios nis fidelium, Candelae accensae prolesuntur, A extinguntur, quia sicut canadela accensa proiecta extinguitur, ita illi sie eiecti ab ecclesia lumine, de gratia spiritus Sancti priuantur, campa

nae tumultuosae pulsantur, quia sicue illa tu ordinata pulsatione fidelia 'pospulus congregatur,ita confusa, εἰ tus multuaria infideles dissipantur. Cum fiunt aliis temporibus processus 'contra certas, 3c nominatas personas,omnes sunt parati, Sc fit iisdem cerimo

niis cum autem fiunt cotra incertos.'

solus Papa est paratus alii sunt in suis cappis laneis;& ita seruatum .le intur a Clemete Papa sexto anno quam to die prima Februarii; cu secit Proscessus contra intersectores Andreae

Regis Siciliae illustris lacertos, de nonominatos. Quibias letas vocἄtur Caranales ad carpellans

Papae, tr subii sermo , vel non sis Et sua fiant uesterae ut prace poPApa celebrante ordinarie nuns quam fit sermo,nisi ipsemet velit orare, aut aliquis Cardinalia id faciat In diebus quado fit solennis proscessio non fit sermo. Fit aute in die/bus infra scriptis. Et primo Carditia

lea vocantur ad eappellam in diebus sequentibus. In prima, secunda,lc quarta dominica aduentu a Domini, de fit sermo. In Natiuitate Domini nostri Iesu Christi, dc non fit sermo. Et ante fui Vesperae Papales, de in Nocte matutini, de prima, ac secuda missa. In missa maiori Diacoi Cardinales, de alii ossiciales cappellae comunicant a Papa. iIn sancto

277쪽

LIBER TERTIUS.

In sancto Stephano,& fit sermo. In sancto loanne euangelista. & sit

sermo.

unt vesperae.

In die Epiphaniae. de fit sermo, Sevesperae.

In die Purificationis. 6c non sit ser/mo. & sit processio cupara metis violaceis, de cadelaru distributio. In die cinerum, Se fit sermo, & datur cineres cum parament is violaceis. Prima Secunda. Tertia, Quarta , de Quinta Dominica in Quadragesii ma, Sc sit sermo. Dominica in Palmis, εἰ non sit seramo.& sit distributio palmarii, Beprocessio cum violaceis paramen tis.& palmis. Quarta fetia maioris hebdomadae saunt matutinae tenebrosae in sero. Quinta seria in caena Domini, de no, sit sermo. εἰ fit processio ad proicessus in albis,& fit mandatum. In

sero matutinae tenebrosae.

Sexta seria in Parasceve. dc sit sermo In sero sui matutinae tenebrosae. Sabbato sancio.& non fit sermo. In Die Resurrectionis & non sit sermo. Diaconi eardinales.& alii ossi. ciales cappellae communicantur a Pontifice. In secundast tertia seria , et non fit

sermo.

in sabbato in albis non sit sermo. Datu r Agnus Dei, portat para meta. In annunciationis beatae virginis se sermo, fiunt vesperae. Si non venit in quadragesima. In Ascensione Domini sit sermo, si

unt vesperae.

In Petecostes fit sermo, si ut vesperae. In secuda,et tertia seria no fit sermo. Ia Dominica Sanctissimae Trinitatis fit sermo sunt vesperae. In solemnitatis corporis Chrisu non sit sermo, fit processio in Albis, fi

unt vesperae.

In Natiuitate sancti ioanis BaptIstae

fit sermo et fiunt vesperae. Infesto apostolorum Petri, et Pauli non sit sermo, fiunt vesperae In festo vilitationis beatae Mariae non fit sermo, ne φ vesperae. In festo Assumptionis Beatae Mariae fit sermo et fiunt vesperae. In festo Natiuitatis beatae Mariae se sermo et fiunt vesperae. In festo omnium sanctoru et sermo; et sunt vesperae, et in sero vespes

rae, et matutinae pro mortuis. In commemoratione defunctorum non sit sermo.

In dedi eatione Basilicae saluatoris non sit sermo. fiunt vesperae. In dedicatione Basilicae apostolorum Petti,et Pauli non sit sermo, et fia

unt vesperae.

In festo sancti Andreae; non sit serrimo et non fiunt vesperae. In commemoratione omnium Pontificum, et Cardinalium defunctos tum non fit sermo. In Anniuersario obitus Pontiscis praedecessoris non fit sermo. In Anniuersario assumptionia Pontificia non fit sermo. In AnniuersarIo coronasionis Ponstificis non fit sermo. Dies in quibus msta tempore Papa G

Carinales celebrant.

Dominica tertIa aduentus Domi

ni, quae dicitur Gaudete . In nocte Natiuitatis Domini, et inmissa maiori.

In die sancti Stephani. et in die sanacti Ioannis euangelistae. In

278쪽

In Circuncisione, Epiphania, Purificatione beatae Mariae virginis. In quarta seria cinerum in quarta Dominica quadrage limae, quae dicis tur laetare, vel de rosa. In dominica palmarum. in quinta, εἰ sexta feria , & sabbato triatoria hebdomadae. In die Resurrectionis 3 duobus dies bus sequentibus. In sabbato in Albis,si dantur Agnus dei alioquin celebrat alius platus. In annunc iacione Beatae Mariae virginis. In Ascensione Domini nostri. In pentecoste, de duobus diebus se/quentibus.

In dominica san ctissimae Trinitatis. In solennitate corporis Christi. In Natiuitate beati Ioannis Baptistae. In Natalitiis apostolorum Petri, dc Pauli. In visitat Ione, AssumptIone,& Natiuitate Beatae Mariae virginis. In festo omnium Sanctorum, εἰ commemoratione omnium fidelium de lanctorum.

rn dedicatione Basilicae Saluatoris:& in dedicatione basilicarum pestri .dc Pauli.

In anniuersario Assumptionis, εἰ co ronationis praesentis Pontifieis. In omnibus supradictis diebus cosueuerunt Romani Pontifices antiquis temporib' per semetipsos celebrare, sed nostris diebus ad quatuor , vel

quinq;. aut plures solennitates reseruantur. in natiuitate Domini, in re, surrectione, in pentecoste , in natalistiis Apostolorum Petri.& Pauli, dein festo omnium sanctorum. In his ordinarie, quando non sunt impediti celebrant.& extraordinarie in cano/nietationibus sanctorum, in ordina.

ERIMONIARUM.

tionibus, siue coli crationibus, si quado eas facerent. Et in eoronatione Imperatoris, siue Regis alicuius, in aliis autem diebus cappellae celebrant

alii praelati. Et nota quod quando Papa per se

celebrat, omnes Cardinales et praela inti portant paramenta sibi conuenientia coloris tempori congruentis,tam

in vesperis quam in missa sed no sti per descendunt ad ecclesiam cum pasramentis, sed tantum in diebus proincessionum in missa. Secundum antiquas obseruallainnes erat alii dies, in quibus fiebat cappella nostris temporibus ab Eugenio quarto et citra supra scripta fuerunt obseruata quamuis a tempore Sixtivss ad huc diem aliqua fuerint praeintermissa, et immutata. Sole nitas ves

perarum fit semper ordinarie in prismis vesperia, in secundis nunqua fieordinarie nostro tempore. Quando Papa est in erastinum celebraturus fisunt vesperae solennea, et capiunt pa ramenta a Cardinalibus post factam reuerentiam et incipiuntur Antiphonae per Cardinales et Papam. In aliis non capiunt paramenta, et Papa incrpit Deus in adiutoriu etc. Ince sat ad Magnificat, et dicit oratione, et dat benedictione, et nihil aliud i eia agit.

Sermones committuntur, et reuli

dentur per magistrum sacri palatii .ut praediximus. Et in quatuor primis

Diaconis aduentus, et quadragesimae fratres quatuor ordinum mendican tium orant. In prima ordinis praedicatorum, In secunda ordinia minorum: In tertia ordinis heremitarum Sanacti Augustini An quarta ordinis carmelitaru . In aliis aute diebus Poti sex si placet et ordinarie magister sacri pala. iii e omittit sermones ad beneplacitu. Quibus

279쪽

Quibus Iebus Pontifces Romani cmfueuerunt a consitorio secreto cessare.

Die Dominica, tertia, quinta seria

is 8c sabbato per totum annum ordinarie non fit consistorium. Non si eant lorium in diebus infra eripis.

IN Vigilia, de in die circuncisionis

Domini v sp post die Epiphaniae. in festo sancti Antonii. In festo sanctorum Fabiani de Sebasstiani. In festo sanctae Agnetis. In festo sanctorum Vincentii ;&Anastasii. In conuersione sancti Pauli. in vigilia x festo purificationis, In festo sancti Blatii. In festo sanctae Agathae. In cathedra sancti Petri. in sesto sancti Matthiae. Infesto sancti Gregorii. In festo sancti Benedicti.

In vigilia festo an nunciatIonia Beatae Mariae virginis.

In vigilia, & festo Ascensionis Do/

mini.

In vigilia.& sello pentecostes,& duobus diebus sequentibus. In vigilia de festo corporis Domini. in festo sancti Marci euangelistae,

In festo Apostolorum Philippi, de

Iacobi.

In sesto inuentionis sanctae Crucis. In festo sancti loannis ante portam

latinam.

In festo apparitionis facti Michaelia In festo sancti Barnabae Apostoli, in sello, Sc vigilia natiuitatis sancti Ioannis Baptistae. In vigilia.& festo Apostolorum Pestri, te Pauli,& in commemoratione sancti Pauli.

In sesto sanctorum IoannIs,& Pauli. In octaua sancti Ioannis Baptistae. In octava Apostoloru Petri,& Pauli. In festo sanctae Mariae Magdalenae. In festo sancti Iacobi Apostoli. in fesso sancti Petri ad vincula, In festo sancti Laurentii. Invigilia,& festo Assumptionis Beatae Mariae Virginis,& in octaua. In festo sancti Bartolomaei. In festo sancti Augustini. In festo decolatio mi Beati Ioannis Baptistae. In vigilia,& sesto natiuitatis Beatae

Mariae,& in octava eius. In festo exaltationis sanctae Crucis.

In festo sancti Matthaei Apostoli. In festo dedicationis Beati Michaelis in festo sancti Hieronymi. ln festo sancti Francis i. In sesto sancti Lucae euangelistae. In festo Apostoloru Simois Iudae In vigilia, Sc festo omnium Sanctoria

In commemoratione defunctorum,

In dedicatione Basilicae Saluatoris. In dedicatione Basilicae Apostolo tu Petri,& Pauli, In festo sancti Martini In festo sanctae Ceciliae. In festo sancti Clementis. In sesso sanctae Catherinae.

In festo sancti Andreae Apostoli. In festo sancti Nicolai. In festo sancti Ambrosii. In festo sanctae Luciae. In festo sancti Thomae apostoli. In vigilii Natiuitatis Domini v ad diem post Epiphaniam non fit

consistorium, Sed aliquando consueniunt Domini Caidinales cum Papa ad tractandum, dc consultandum fi est opus. Item a quinta feria ante quinquas eqsmam usq; ad quartam seriam . i ie

280쪽

rum inclusive. Item a dominica in palmis usq; ad Dominicam in albis inelu fiue.

Item quando fiunt vacationea curiae in aestate statuuntur aliqui dies, in quibus tantum fit consistorium, de tempus vacantiae. Et quando aurdientia resumetur, debet intimari curialibus,ut quis possit procura re facta se a. In anniuersariis Pontificum , Cardi/nalium, siue Regum , quando pro eis fit cappella. In die anni uertario assumptionis Coronationis i Romani Potificia

protempore existentis.

Item quotiescunq; fit publicum conssistorium vel cappella, Item quando Imperator, Rex, ardinalia legatus ad curiam Venit, aut recedit a curia. Et similiter quans do nouus Cardinalis , aut aliquia magnus Princeps venit Et quado ordinaria consistoria sunt

interrnpia,Cardinales non vadue ad consistorium, nisi vocentur a Papa. Quando autem non sunt interrupta,vadunt semper statutis, diebus etiam non vocati,nisi prohibeantur. Dies vero consistorialesunt Secunda, Quarta, de Sexta Feriis per totu Annum, diebus supra nominatis exceptis. Saerarum Cerimoniarum Romanae

Ecclesiae Libri Te itiL Finia.