Dissertatio juridica inauguralis ad titulum pandectarum cui inscribitur arborum furtim Caesarum ... defendet Henricus Gockinga

11쪽

ad Tituli inscriptionem.

ARBORUM FURTIM CAESARUM.

Ad tituli inseriptionem. Inscriptiones titulorum

Lubricae vocantur, quia, ut magis discernerentur, omnia summa materiae capita, rubro vel minio

notari suerint solita. Sic apud Ovidium, Trist. L. I. UN. I. ra. 7. Nec titulus minio, nec cedro charta notetur. Et apud Iuvenalem, Sat. XIV. vs. 192. Perlege rubras Majorum Leges. et apud Quinctil. Lw. XII. cap. 3. Quorum alii se ad album et rubricas transtulerunt et forna larii, vel ut Cicero ais, Leguleii quidam esse m luerunt; atque etiam Paulus in L. 2. 9 ult. D. de Interae sive extraord. -. pro illulo sive inscrimtione tituli utitur voce rubrica: DRecuperandaen posscssionis interdicta) causa proponuntur sub Drubrica, unde vi. V Quae rubrica est titulus 16. libri XLIII. Digestorum. Alii autem hanC V cem non tamen ab omni colore rubro in genere derivant, quin potius a prima significatione vocis Rubrica. Rubrica enim terram rubri coloris Latinis significat, eoque sensu hoc verbum apud Vitruvium, Lib. VII. cap. 7. et Catonem, de Ne

12쪽

- anusι. cap. XXXIV. inveniri licet. Hujusmodi

autem terra et minio quum tituli ac capita notari solerent, eo factum est, ut Rubricae pro titulis caperentur. Cons. Brisson. de V. S. in v. Rubrica, adde porro Bochel m. in Proleg. ad

Arborum furtim caesarum. Id est, de actione arborum furtim eaesarum. Sic titulo sequenti inseribitur: Vi bonorum raptorum et de turba, pro De aclione vi bonorum raptorum et de turba. Cons. Wissenti. in Disput. εδ t. D. vi bonorum

raptorum s I. et Smallenti, J ad Schultingit Nolas

ad inscriptionem tituli nota I. Varias autem ex hoc delicto nasci posse actiones docet Merillius, Observ. IV. 33. ut passim, in hoc titulo explicando, sustus a nobis explicetur. Arborum. De his quae arborum appellatione continentur, conserantur quae infra notata sunt ad legem tertiam. In genere observari licet, arborem proprie nullam dici, quae radicem non concepit: Cons. Brisson. de V. S. in v. Arbor. ubi variae divisiones arborum e Pandectis ali

guntur; V. g. quod sint frugiferae, quales sunt pomiferae, vel non frugiferae, quales sunt cupressi. L. 45. 3 13. D. de Iure Fisci et L. 16.3 I. D. quod vi aut clam. quod sint caeduae I .

13쪽

- 4 vel grandes. L. 7. 9 I2. D. Sol. matrim. et

L. II. D. de Usufr. caeteraeque plureS. Sed silentio Ιlic praeterire nequimus arbores terminatus sive sinuos, quac pro torminis et finibus Observabantur, quae etiam dici solebant Antemissae , quia nonnulli lias albores ante sun dos suos adeo intactas servabant, ut numquam frondem vel lignum caederent, idque eo consilio, ut magnitudine caeteras superarent, et O servationem finium praestarent: etiam Pere ianae vocantur, quia studio in limitibus et sinibus agrorum peregrinas povebant arbores, ne Vulgares crederentur; quae arbores etiam Intactae et Omissae vocabantur. Qui autem hasce arbores caederent vel moverent, non actione arborum furtim caesarum tenebantur, sed actione de termino molo. Arbores enim eum in finem sic positae,

jam jam arbores considerari, ut ita dicam, de sinebant, et termini, qui religione apud Romanos colebantur, censeri coeperant. Sic canit

Ovidius, i Termine, sive lapis, sive es defossus in agro χ Stipes, ab antiquis, tu quoque Numen habes. Iam a primis inde temporibus magna suit apud

Romanos terminorum religio. Quum enim Numa Pompilius jussisset unumquemque Suum agrum circumscribere, et lapides in finibus ponero, si

Di iii se by Cooste

14쪽

5 mul voluit terminos illos Iovi Τerminali sacros esse, atque frugum primitias illis Terminis quos

et ipsos Deos essa credebant) sacrificari. Atque hinc si quis Terminum exarasset, et ipsum et boves sacros esse statutum erat; ideoque impune occidebantur: Cs. Festus in v. Termimus; et Pothier ad tit. D. de Termino moto, pr. Cons. porro C. H. TroiZius de Termino molo, quae dissertatio exstat in Nov. Thes. Diss. Iur.

intricta, Vol. II. Tom. I. pag. I99 sqq.

Praeterea poenam de termino moto, omniaque

in genere huc pertinentia etiam pertinere ad a bores illas Terminales docet Gothois. in notis ad inscriptionem tituli D. de Termino moto ubi haec: χ Terminum, Termonem etiam Veteres dixerunt. χFestus in voce Termino. Quod de Terminox, hie dieitur ad bodones sive botones eliam pem

, tinet qui vicem Terminorum praestant) et ad

n arbores terminales.

Bodones, Bolones, Bottones vel Botontini, dicuntur tumuli ad denotandos agrorum fines recti. Cons Brisson de V. S. in v. Bodones. Sic apud Paul. nec. sent. L. V. tu. XXII. 2. haec occurrunt: γγ Qui terminos estodiunt uel nexarant, arboresve terminales evertunt, vel quin convellunt Bodones. V Ad hunc autem locum merito adnotat Doct. Schultingius: n Credo turren esse ab Ulpiano, non a Patillo, qui an sciverit

15쪽

hoc est posterioris aevi, et notat tumores, ex terra congesta ad agrorum fines erectos, ut docet Car. du Fresne in Gloss. med. et ius Latinit. Sin postea termini sive fines mutarentur vel duo agri in unum dominium coclescerent, arbores Finales eruebantur vel caesebantur, et novella arbor vel arbores plantabantur, eo consilio, ut iacies loci, obscurandarum finalium quaestionum causa, mutaretur; et arbor vel arbores quae eo loco unde Finales vel Antemissae erutae erant, plantabantur, vocari solebant Arbustum; quae est altera significatio vocis arbusti, quae vox caeteroquin, priore significatione, omnibus nota est, significans locum arboribus consitum. ConfL. 27. T. D. M L. Aquil. et Isidorus Dymolog. XVII. 6. et Brisson. de V. S. in v. Arbustum I .

Qui autem hasce arbores finales sive termianales, Vel quocunque alio nomine vocabantur,

caeciderant, rei erant criminis termini moti; quod est delictum extraordinarium, quo Termini, id est, Iapides aliaque signa confines agrorum di

linguentia moventur, mutantur, aVelluntur, vel

propelluntur. Cf. L. I. L. 2. L. 3. D. h. t. Cu-

1 Arbor etiam alia significatione occurrit, in L. 3, L. 5, g s. ει L. 6, D. M Lege I rota tae jactu, nimirum pro malo navis, quae pars navis praecipua habetur. Cons. L. 242. v. tae V. S. Diuiliroes by Gorale

16쪽

- γ' jus criminis poenam a Numa statutam modo mc-moravimus; sed jure novo poena pro Varia con ditione admittentium est extraordinaria et arbitraria: honestiores enim relegantur; humiliores

vero, si id admiserint, castigantur, vel ad opus publicum dari possunt. Cons. L. I, L. 2, L. 3, 9 ust. D. h. t. Quin et lege agraria quam Ca

sar tulit, adversus eos qui terminos statutos, extra suum gradum finesve moverunt, dolo malo) poena pecuniaria constituta est; nam in te . minos singulos quos decerunt, IOCove moverunt,

quinquaginta aureos in publico dari jubet, et

ejus actionem petitionemque ei, qui volet, esse jubet. Cons. L. 3. pr. D. h. t. Cons. Pothier ad h. t. D. qui secundum Smallenburgium adnotas Schultingit ad h. t. in meliorem Ordinem redegit, quae a compilatoribus Pandectarum hoc titulo tumultuarie proposita sunt. Furtim. Minus recte Gothose. in notis ad hunc Iocum e Pauli. Sent. L. V. tit. XX. 9 ult. Notat; furtim caedere est m=ctu caedere. Melius Brisson. de V. S. in v. furtim, id est, clam. Caeteroquin vide quae adnotavimus insta ad pr. L. 7. Caesarum. Quid sit caedere arbores. Cons. L. 5. pr. h. i. quaeque ibi adnotavimus.

17쪽

- 8 Ad legem primam. PADLvs Lib. s. ad SABINUM. η Si furtim arbores caesae sunt, et ex

siege Aquilia et em Xu Tabularum,s dandam actionem Labeo ait. Sed s Trebatius ita utramque dandam, ut ηjudem in posteriore decucat id, quod' er prima consecutus sit, et reliquos condemnet. Hac lege duas actiones ex arboribus furtim caesis oriri docetur. At vero passim in titulo et aliae occurrunt actiones inde oriundae; quin imo Hermogenianus in L. 32. D. de O. et A. de - concurrentibus actionibus disserens, quae ejusdem delicti nomine competere possunt, non aliud aptius exemplum afferre potuit quam illud a borum furtim caesisum. Si quis enim arbores furtim caeciderit, novem actiones ex eo delicto

Oriri possunt; nempe, actis ex lege XII Zalb, actio ex lege Aquilia; aetio praetoria in duplum. Cons. L. T. I ust. D. h. t. Interdictum, quod si aut elam; cons. L. 16. 9 I. D. quod vi autelam; actio criminalis. Cons. L. 3. D. h. t. Praeterea actio furti, condictio, et ad exhibendum. Cons. L. 8. β 2. D. h. i. et denique aetio Beati:

18쪽

L. 28. 9 6. D. de jurejuri et L. 25. 3 5. D.

Locat. cond. Cons. Merillius Observ. L. II. c. 33. Quaeritur autem an omnibus hisce actionibus

experiri quis possit, ad quam quaestionem re pondetur in L. 32. D. de o. et A. juncta lege 4 l. 9 I. D. eod. BQuum ex uno delicto plures

B nascuntur actiones, Sicut evenit cum arbores 3 surtim caesae dicuntur, omnibus experiri per-n mitti, post magnas varietates obtinuit. Hoc ta-χmen ita intelligendum est, ut quantum ex unan actione actor Consecutus fuerit, tantum ex alterandetrabatur. Ita enim Paulus, in L L. 4 l. 9 I. scribit: χSi ex eodem facto duae competant a B tiones; postea judicis potius parteS esse, ut, quon plus sit in reliqua actione, id actor serat I); B si tantundem aut minus, id consequatur 2 V. Atque haec doctrina etiam secunda legis parte confirmatur e sententia Trebatii qui docet, j

dicem in secunda actione debere abstrahere quod actor e prima jam consecutus est, adeoque reum

l) Sensus est, postquam jam una actione actum erit, insequente actione judicis erit ossicium curare, ut actor id serat, quo plus sit in reliqua actione. 2ὶ Patet, pro ita consequa in sine dubio legendum esse nihil consequa ur, recte ita emendante Cujacio. Cons. Pothier, aes t. v. tae o. et A. M. LXM. et Il. 46 es 47. D. M L. Aquit. L. M. D. Ue fur . eι L. s. D. vi

19쪽

tantummodo condemnandum esse in id, quod plus est in secunda actione, quam in prima i stituta.

D eae lege Aquilia. Nimirum de damno dato; causa enim hujus actionis eadem est quam legis Aquiliae; scit . damnum datum rei nostro dominio subjectae. Cons. L. 5. 3 1. D. h. t. quaeque ibi adnotavimus. ConL L. 28. 9 6. D de jurejurando. D ex XII Tabularum dandam actionem. Ex lege XII Tabb. qui hac actione conveniebatur viginti quinque aeris in singulas arbor , quas cecidisset pendere damnabatur. Cons. quae in fra adnotata sunt ad L. 10. D Tabula secundalagum XII TabuIarum sic cautum erat: BS. Suria alienas arbores eaesu, in singulas XXV aeris Hilo. Pro hac actione postea invaluit Praetoria in duplum. Cons infra L. I. 9 7. D. h. l. Labeo ais, sed Trebatius. C. Trebatius Testa, illustrissimus ICtus, Caesari et Ciceroni familiarissimus, in jure civili discipulum habuit Q. Antistium Labeonem, Q. Labeonis ICti filium et principem sectae Procilanorum. Cons Bacchius niti retiae Rom. L. II. e. II. feci. 4. 9 45. O lex in posteriore deduces id, id est, ut judex extrahat de posterioribus, quod e priore

actione jam conse tus est actor. Di iii se by Co l

20쪽

Ει reliquo condemnet. Sunt qui addant eum; non opus: Cons Schulting. in notis ad hunc locum. Van de Water notavit legendum esse in reliquum. Cons. Small. in notis ad h. I. Sed nulla emendatione opus est; invenitur enim Verbum condemnare cum genitivo. L. 2. D. de Evies. et L. 39. D. de operi lib. et cum accusativo, et quidem vel sine praepositione, Vel Cum ea. L. 45. D. de Mej. et L. I9. D. de usuri neC non cum ablativo ut hoc Ioco, et passim. V. g. in

L. 6. I 9. D. comm. divid. L. 38. 3 vlt. D. dere judic. Cons. Brisson. de V. S. in v. CO demnare. 9 3.