Dissertatio juridica inauguralis ad titulum pandectarum cui inscribitur arborum furtim Caesarum ... defendet Henricus Gockinga

31쪽

χ qui transtulit, sed Aquiliana. ' Haec autem interpretatio nobis placere nequit, quippe longius quaesita; nullam enim rationem video unde

eolligeremus lite de duabus agi personis, de transferente et de caedente 7 Potius mihi arri dere videtur explicatio qua id 3 2. I. I. interuligatur de regula quadam generali, quae docet,

arbores radicibus evulsas aut exstirpatas, non producem actionem arborum furtim Caesarum, quoniam eae arboreS neque caeSae, neque Su cisae, neque sub Seculae erant, sed radicitus

vulsae; quae extirpandi actus magis convenit actui rumpendi, quare etiam actio legis Aquiliao in casu exstirpationis conceditur. Ab hac autem generali regula exceptionem proponi in hac paragrapho si amittamus, omnis dissicultas evane cit, et res in plano erit; neque dissiciis erit rationem exceptionis indagare. Primo enim, tota haec Lex exceptiones continet; generali enim a horum denominatione continentur illae quae frit tibus opponi solent; sed secundum hanc legem, vites, hederae, aliaque etiam arboribus annum rantur. Cons. V t ad h. t. D. nῆ I. Porro vidimus stirpes olearum a generali regula excipi, et arbores censeri, sive jam egeri ut radices sive

non. Cons. I T. h. L. Et hinc ipsa totius h jus legis ratio nos ducere videtur ut hic etiam exceptionem suspicemur regulae generalis, in sa-

32쪽

vorem seminarii introductam: maxime enim in tererat seminaria, in quibus novellae arbores colebantur, intacta servari, et maxime ab avulsione vel exstirpatione, quae in seminariis facilius fieri poterat, quum ibi arbores adhuc novellae citeneres essent; atque hinc domino seminarii, unde arbores exstirpatae erant, non tantum com petebat actio ex lege Aquilia: quasi ruptae erant arbores, sed etiam actio arborum furtim caesarum. Atque hacce explicatione, mihi saltem videtur, nullo torto interpretandi modo admisso, utraque paragraphus conciliari posse; an satis recte doctiores videant atque judicent. Quac tionem de arbore quae radices jam conceperit an minus, vide quae notavimus ad praecedentem

I 3. h. L.

M Seminario. Seminarium est locus in quo novellae plantae vel arbores adolescunt; vel l cus subactus, in quo semina aut vitium aut a borum panguntur, ut, cum ad certam quantitatem excreverint, in vinetum, vel arbustum vel

pomarium transferantur. Cons L. 9. 9 8. D. de usuifri et ibi Gothose. Ideo qui vineam vel arbustum vult constituere, seminaria prius sacere debet, ut docet Columella de Arbori C. I. Atque ilaec prima seminarii significatio etiam ad personas translata est. Sic apud Livium XIII. 6 I. Occurrit: Seminarium Senatus, pro ordine e

33쪽

quo fienatores creabantur. Errare igitur videtur Brisson. de V. S. ad hoc verbum adnotans: S minaria appellantur fructus sementis causa repositi.

Id est.J Melius desiderantur; quin imo in

erroream opinionem inducerent, quasi ex seminario et stirpitus arborem transferre, eadem eSsent;

abest quoque apud Haldundr., et Schulting ad hanc I notat: ae Id est, abest apud Rob. Steph.

rectius.

Stirpitus. Idem quod radieitus, id est cum Tadicibus.

Quamvis nondum comprehenderi . Comprehendere terram arbor dicitur, quae terrae mille cit.

Pomponius LiB. XIX ad Sabinum prohat. Do

Sexto Pomponio, ICto celeberrimo, Iuliano a quali, quique Divos Fratres aetate attigisse videtur, quippe Satis nolo, non est quod dicamus. Inter plura scripta memorantur libri XXXV ad Sabinum, sive ex Sabino, quorum liber XIXhic eitatur. Monero sussciat, sine justa causa, duos Sextos Pomponios fuisse, statutum esse a nonnullis viris doctis; ut docetur a Bachio Histor. Ioiae Rom. L. III cap. II. Seet. 5. I 13. ibique ab A. C. Stochmanno in nota originem hujus erroris expositam esse. - Fuit Masurius Sabinus qui praeceptoris sui Capitonis

34쪽

- 25 sectam illustruit; et Coelius Sabinus: ad illius de jure civili libros tres commentarios scripserunt Pomponius, Ulpianus et Paullus. De Masurio Sabino, Cons. Bachius v. cit. L. III. cap. I. Sect. 6. 6 13. et de Coelio Sabino ibidem

s Ideo ea quoque arbor e e videtur, cu-sjus radices desinent vivere, quam-nnis adhuc terra contineatur: quamn sententiam Labeo quoque probat

Hac ' lege docetur etiam arboris appellatione contineri eam arborem quae terrae adhuc cohaeret, quamvis ejus radices jam desierint vivere quod tamen non ita intellexit D. Gothose. qui ad 9 praecedenten tertiam h. L. adnotavit: non

esse arborem, cujus radices exaruerunt, sorte deceptus ratione, arborem non esse, quae radices

non habuit. Cons. Small. in notis ad h. f. Sed ratio in promptu est, si sequamur expli*alionem Polliterii, ad h. t. D. num. IR n. a.

35쪽

dicentis, quod, quoniam arbor in .hoc edicto dicitur, etiam illa quae stirpitus translata nondum terrae coaluit radicitus, ideo et illa quoque, cujus radices mortuae sunt, sed truncus adhuc terra contineatur, nihilominus recte arbor videatur,e ad hoc edictum pertineat.

n Labeo etiam eam arborem recte dici putat, quae Subversa a radicibus,n etiam nunc reponi poteSt, aut quiae vita translata est, ut poni possit. Ia hac β Labeo pergit docere quaenam, RrhOris appellatione, contineantur; et fingit casum, arborem procella vel alia vi subversam esse a radicibus, et ab aliquo caesam. An hic etiam teneatur arborum furtim caesarum actione; id est: an talis arbor subversa sub arborum appellatione contineri queat 3 et distinguendo respondet, si ita subversa sit, ut adhuc reponi possit, aut ita translata, ut poni possit, arbor orit. Sin minus, arbor non erit, Sed eo casu, nuda ligno rum appellatione continendam esse.

36쪽

s Stirpes oleae, arbores e e magiS CSt, s sive jam egerunt radiceS, Sive no

In Iege sequente docetur extra omne dubium, non debere arboris numero censeri, quod adhuc adeo tenerum sit, ut herbae loco sit censenda. Ab hac autem regula, exceptionem hic invenimus in stirpibus Olearum. Oleae enim stirpes incidens etiamsi ea radices non egit) arborum is tim caesarum actione tenetur ut hic; quod sp ciale est in olea. Neque ratio discriminis repetenda videtur a disserentia inter translatas a bores cum radicibus, et inter virgas plantatas.

Cons. Corp. Iur. Gloss. ad h. Sed potius cum Gothois. ad h. I statuendum videtur, hoc sorte ita introductum fuisse ob eximium fructum et miram serendi diligentiam et scrobis subigendi et praeparandi dissicultatem, quem, Vel anno an tequam taleam deponant, id est truncum sine radice praeparant, ut sole et pruina fiat putris, quae tota impensa perit mox, trunco caeso I).

Arbores esse navis est. Magis adverbium

IJ Do taleis oleaginis serendis. Cons. Cato tae Re Rust. Cap. 45. Diuitiam by Corale

37쪽

comparativum, quo eleganter uti solent Icti, si quando duarum sententiarum alteram alteri praeserendam censent; quo pertinent formulae --quentissime in jure obviae, et citatae apud Bris sonium de T S in V. magis et in V. potius. Quaesitum igitur hoc loco de stirpibus olearum, et respondet ICtus: in judicando de hisce, sive

arbores sint nec ne, non tam ad coalitionem earum cum terra attenditur; sive enim hae radices egerint, sive non; magis est, id est, diacendum tamen arbitror, potius est, verius est ut d amus, eas arborum numero computandas ESSe. Vites adeoque et oleae nec non Seminaria, privilegio quodam , ut ita dicam, gavisae suismVidentur. Cons. quae adnotavimus ad L. 2. et

38쪽

somnium igitur harum arborum quasu enumeraSimus, nomine agi poterit VHaecce paragraphus finalis quasi conclusionem . totius legis in se continet. Varias species en meraverat ICtus, de quibus quaeri poterat an inter arborum denominationem contineri poterant, nec ne. Et postquam vites, hederas, arundines, salicta et stirpes olearum, arboris appellatione contineri docuerat, finem huic enumerationi imponit, dicens, omnium arborum, et etiam earum quas enumeraVimus, nomino agi potest; id est: Omnes illae arbores quas enumeravimus, si surtim Caesae sunt, producunt actionem arborum

39쪽

30 Ad Legem quartam.

vCerte non dubitatur, si adhuc adeos tenerum sit, ut herbae loco sit, nons debere arboris numero haberi

Supra vidimus notam chara teristicam arborum esse ut radices egerint; ne autem haec locutio in ridiculum verteretur, et intelligeretur de omni vel minima etiam planta quae radices egerat, ICtus hae lege cavit, ne aliquis hoc sumat de herba aut aliqua planta adeo tenera, ut huic similis sit. Cons. Voet ad h. t. D. n'. I. et de hujus regulae Exceptione quas adnotavimus

ad I legis praecedentiS.

I in Numerus I. in manuferipto Florentino deest. Sed fuit tamen liber primus Gaji ad Leges XII. Tabb. Vido L. 2. b. t. et auctores quos citat Schulting in n. ad b. L.

40쪽

- 31 Ad Legem quintam. ' .

Ad principium.

n Caedere est non solum succidere, deas etiam ferire caedendi causa. Cin ηgere est deglabrare, stubsecare est 'subsecuisse: non enim poterat ca scidisse intelligi, qui serra Secui

Generatim expositis omnibus illis quae sub appellatione arborum intelligenda sunt aut minus, jam in hac lege proceditur ad explicationem verbi caedere; nec non enumerantur qua nam hic reserenda sunt, quaenam minus. Caedere, varias habet significationes haec vox;

. g. verberare; sic legimus, caedi flagellis in L. 2. 3 4. D. de pris. Del. et in L. 10. g I2. D. de in jus voci et caedi fustibus, in L. I. D. de Ner. L. 28. β5. D. de poenis, et in L. IS. de jure suri, eod. Caedere etiam significat oecia dere, uti in L. 9. C. ad L. Iul. de adult. o currit, iure eaesus. Cons Brisson. de V. S. in

Hoc titulo autem, caedere est, crebris ictibus, vel securi, vel ascia, succidere arbores; et etiam