장음표시 사용
111쪽
Per hanc Alarico primum,postea Totita ducibus, ingressi Gothi urbem captam diripuerunt. Mirandum autem quod quum Sex. Pompeius viae Asinariae metionem faciat , cam longe ab hac porta fuisse scribat ,
quam inter Latinam Ardeatinamque fuisse tradit, ut inferius explicabo.Hanc vero Coeli montanam fuisse illud etiam confirmat, quod mons ipse nullam aliam praeter hanc habeat portam. Ab hac autem porta incipit via Campana,cuius Suetonius in Augusto,&aliquot antiquae inscriptiones meminerunt
Ab hac etiam porta, vel non longe ab ea ex via Capana, exibat via Tusculana,quam una cum Albana in
staurauit M. Messalla sub Caesare Augusto: Vnde Tibullus libro I.
Nec taceam monumenta tae quae Tuscula telis Candida ue antiquo detinet Alba lare Namque opibus congesta tuis Heglarea dura i Sternitur,hic apta iunxituranesilex
Vias Valerias duas fuisse, nouam videlicet &vetere , prodit P. Victor ; de quarum altera Strabo sic scribit: 3 'Praeclarissimae fiunt lae Appia, Valiri ina qWreas mare Latinae paries perans, Urue Iinue sampserend iuri
112쪽
abera in Sabinos Usue ad Marsos. Inter bas media Latinae 3.& ceter. Quam idcirco hic subieci, quod Latinam huic proxima, mediam inter eam di Appia fuisse scribat Strabo. Alterius meminit Plinius De porta Latina, a iis Latina, in Albana Coelimontanam sequitur porta Latina adite millero annos appellata,quae quod in Latium mitteret nomeobtinuit, quod etiamnum manet. Quo autem uomine antiquissimis temporibus Vocaretur, incertum. Verum quum Strabo via Latina Ferentinum urbem fuisse afferat,credideriin portam hanc eam esse,quam Plutarchus perentinam nominauit in Romulo. Nam Romulus diaquac expiationibu ciuitatem exIurgavit, suavianuc etiam Ferentinam ad portam ob eruari tradunt. Sic que appellatam existimo, quod ea iter esset ad Ferentinos Hernicoru populos. A Latina autem porta inito tium habet via eiusdem nominis, in Latinos populos duccns , quae modo Latia, modo Ausonia dicitur a Martiali. libro enim Ix. . . . simιti denerandus ia Hercule Ca sar Consecrat fusioniae maxima fana diae
Herculis in magni uisu descendere Caesar
Dignatus Latiae dat noua templa diae Muγι Triuiae nemorosa petit,dum regna diator Octauum domina marmor ab )iae legit
113쪽
Cicero pro Cluentio cauponem quendam devia Latina nominat.Strabo vero,Praeclaris simae inquit diadsunt Appia Cr Valeria , quidem ad mare Latinaepartessiverans , que Sinuesiamprotenditur, altera in Sabinos Isque ad Marsos. Inter has media Latina e Π,quae ad Casimilconiungitur Appiae a Capita XIX Hadiis di lans. In Latina porro via fuit templum Fortunae muliebris,eiusdemque deae simulachrum, quod nefas erat attingi, nisi ab ea quae semel nupsit. Sex. Pompeius. In eadema. ovia fuit suburbanum Pnylidis nutricis Domitiani,in quo ipsum funerauit,sed reliquias templo Flauiae gctis clam intulit, cineribusque Iuliae filiae Titi, quam& ipsa educauerat, commi1cuit. Auctor Tranquillus. In eadem sepeliri voluit Sempronius Tuditanus. Ex uno vero sepulchrorum viae Latinae, hoc epigramma refert Ausonius
Non nomen ,inon quo genitus,non diae quid eo Mutus in aeternum um cinis,sa,nihil Nessum, ner fueram genitus tamen e nibilo sum s o Mitte,nec exprobres singula talis eris
Latina autem ab urbe ad oppidum Cassinum pertine.
114쪽
bat sicat ex Antonini Pij itinerario didici
' o Fabrateriam Aquinum,& postremo Cassint:inde
Beneuentum sic, Venafrum Theanum
o Beneuentum , De via autem Albana, quae hac parte ex urbe exibat, mentionem feci superius ex Tibullo, quum de Tus culana verba facerem
Ab urbe Ad Decimum Roborariam Ad Pictas Compitum
Anagniam Ferentinum Frusinonem Fregellas De porta Capena, ia Appia Non longe post Latinam extat porta Capena,cuius etymologiam refert Solinus: qui italum regem ex Sicilia ad Ianum venisse scribit, tum in Italia regnatem, ac eius auxilio,consilioque ciuitatem iuxta Alba condidisse Capenam nomine,& ab ea postmodum denoeto minatam portam Capenam. Seruius vero grammaticus super Virgilii locum,lucosque Capenos,aliter dicit,ait enim:Viae hoc est a Capenis lucis, porta Capena, quae iuxta Camoenas est, nome accepit. conius enim Pedianus,Victor,& Sex. Rufus, extra hanc portam aede Camoenarum fuisse referunt, proptereaque Camoenam a nonnullis olim fuisse appellatam. Nunc a proximo templo S.Sebastiani dicitur, quam olim Capenam fuisse hac confirmari potest ratione. Eam enim 3 o in via Appia fuisse ostendit Frontinus iis verbis r c pius Censor am Appiam a porta Capena ie Capuam munιmt.Quum autem via in qua Septizoniu Seueri ad-
115쪽
huc extat ,tendens ad portam S.Sebastiani, via Appia a Spartiano & Iulio Capitolino vocetur ,no est quod dubitam ossimus,portam quae nunc invia Appia extat, fuisse Capenam, quae apud poetas & historicos
celeberrima est. Propertius libro mi Armaque cum tulero porrae dativa Capenae Et Iuvenalis Satyra IIII Subsili ad deteres arcus madulamque Capenam.
Quam idcirco madidam dixisse opinor, quia vel inter ceteras portas deprcsso esset loco, vel propter aquae- roducti prope ipsam derivati formam. Priorem sentc-tiam Cicero confirmare videtur, quum ad QTratrem
scribens dicat: omae Cr maxime Appia,ad Martis mira proluvies,Cra pedis ambulatio ablata,vorti, tabernae plurimae, magna is aquae Usue ad Piscinampublicam. Martialis vero posteriorem innuit,quum ait C Πηagra da porta sua pluit gutta. 'Ab hac porta,quum Caesar Augustus urbem in XIIII. regiones diuideret, primam regionem nominauit. Porro a Capena porta, vel ut Spartianus & Iulius Ca- zopitolinus scribimi, intra urbem a Septizonio Seueri, Appiam viam omnium maximam & laudatissimam exiisse, vel principiti habuisse docent Sex. Pompeius,& Frontinus. Sextus quidem : tia dia in aqua, asia pio Cla udio est appellata, cuius mitium est a porta Capena. Et Frontinus: cuia aqua 'nquit inducta est ab A ..Claudio censore,cui postea Caeco fuit coenomen, M. Valeris Maximo , in P. Decio Mure cos. anno XX. post initium belli Jamnitici, qui ram Appiam a porta Capena sque ad dem Capuam muniendam curauit. Sed Tacitus & Au- 3 octor libri de viris illustribus aliter sentire videntur; qui eam Brundusium usque pertinuisse affirmant.
116쪽
ROMA aormam inquit alter) Brudusiium dissue fisauit lapidibus, n- δε illa Ania dicta. Tacitus vero refert Libonem Dru sum coniurationis aduersus Tiberium reuin,aliquari . do consuluisse,an habiturus esset opes,quis viam Appiam Brundusium usque pecunia operiret. Certe Ati gusti temporibus eo usque pertinuit, si Horatio ere
dimus,ltem Tiberij principatu, si Straboni:&hoc ipsum sub Nerua ignorare potuit Frontinus Θ nisi dic mus ab Appio quidem Capuam usque perductam, Io hinc vero a C. C esare dictatore Brundusium;praesertim quum in eius vita Plutarchus dicat, C. Caesarem, quum illi huius viae cura esset commissa , ingentes prodegisse pecunias. quod ut magis creta facit,quod Appii tempore Romanorum ditio, non ad Mund sium, sed vix usque Capuam se extendebat, ad quam usque viam stratam futue ab Appio scribit Frontinus. Longitudine autem est millium passuum circiter CCCL Quam ob rem recte Statius ad Polliu scripsit
..... QE cm limite noto , Appia longarum teritur regina diarum
Haec prope Romam deflectes inter Tusculum & Alabam, per montes deducit Ariciam, Algidum , Pietas,
Padochiam. Hinc ad maritima peruenit Terracinam. Fundos, Formias,Minturnas,Suessam,Capuam,Ne polim,hinc Brundusium usque protendit Liuius de hac via Memoriae jnquit felicitatis nomen Appri t. er iam muniuit, aquam Appiam deduxis. Et Cicero pro Milone: Hoc enimsive ab istis dicitur , perinde quasi pius ille Caecus diam munieris, no qua populus γteretur, 'sed 4bi impune sui posteri latrocinarentur. Huius viae praeter ho neminerunt idem Cicero alibi saepires, Diodorus Siculus,Strabo,Pomponius, Eusebius, Eutro
117쪽
pius,Cassiiodorus, Beda, & plerique veteres scriptoresTam,ut prodit Dio,restituit Traianus, dissiccatis que paludibus Pontinis,excisis collibus,aggeratis vallibus, saxis constratis, ae pontibus extructis permeabilem fecit. Antoninus quoque Pius imp . Capua Versus eam restituit, ut inscriptio pontis supra Vulturnuamnem demostrat. Eam accurate sane describit libro primo de bello Gothico Procopius. Tum iste inquionia Latina exercitum duxis, via a laeuam dimissa, qua Appius censior nongentis ante annis construxerat , ex uel ei 5 indiderat nomen. Appiae diae logitudinem quinque di xum spacis emetiri expeditus dir aliquis poterit. ab de Roma haec C. uampertinetsed ea latitudine3die diplos,aduo ex aduerso inuicem occurrentia libere hac queant perua- aere sane haec estpraeter ceteras omnes dia quidem se Elatiι dignissima. Appia siquidem ex alia Gm longinqua tuc regiones reo excitos lapiaes,cm bos quide iliceos,asuv- re natura durissonos, in vanc. iam debendos curauit; 1uox complanatos, leues postea redditos, quadratoseque circum-
ridendo factos,inuice collocauit,metalli nihil, et rei aberius AterserendoMac viam intra urbem principium habuic se haud procul a Piscina publica, demonstrat Spartia- .nus in vita Getae,qui ait occisus Gela illatus est maiorum sepulchro,boc est Seueri, quod est in Appia )ia euntibus adpa Nem dextram , Decie Septiyonii extructu quod sibi in iuus omauerat. Hoc autem sub Palatio fuisse demon- ω mat idem Spartianus in Scueri vita: Ouum in quit)5 --mus Pertinax SMωrus Septi onium faceret,nihil aliud cogis πιι ,1uam t ex serica ementibus suum opus occurreret; tuse absente eo per praefectum 4rbis medio simulachrsi eius esset locatum, additum Palatinis aedibus id est regium
118쪽
adhuc pars superest cum hoc epigrammate G TRIB.POT. v s. COS FORTUNATISSIMUS NOBILISSIMUS.QVS . Porro paulo extra portam Capena,via Appia fuit elegans & magnum Martis templum,quod Martis extramuranei dicebatur, de quo sic Liuius omnes extra
portam Capenam ad Martis aedem conuenire iuniores arma
tos iussisset. Et alibi: Semitams e fixo auadrato ad Martis ' aedem Capena portastrauerunt. Idem alibi: Viam censores pernendam aporta Capena ad Martis templum locauere. MOuidius Lux e dem Martifena ea quam prospicii extra poseitum resiae porta Capena diae Hoc templum a Sulla Felice restitutum , ampliatum que, ac supra C. columnas positum serunt. Iuxta hoc templum extra portam Capenam, ut refert Sex. Pompeius , erat manalis lapis, quem cum propter nimiam siccitatem, in urbem deserrent,sequebatur statim plu- ovia,euque quod aquas manaret,manale lapide dixere. Martis signit via Appia Cn.Servilio. C. Flaminio cos. sudasse testatur Liuius. In eadem via, it Bonae deae sacellum, apud quod P. Clo dius a Milonc, ut refert Pedianus, interfectus est. Vicus etiam , & acdos Ca
moenarum extra eandem portam fuerunt , quac a M.
Fulvio Nobiliore eondita est: in qua fuisse statuam Atti j poetae, ita prodit Plinius: Notatum ab aussioribus,
in L. sinum poetam in Camoenarum aede maxima
forma flatuum sibi posuisse , quum breuis admodum fui ei. i' Via quoque Appia fuerunt aedes Honoris & Virtutis,item Tempestatis dedicatae a M.Marcello,ut rese-
119쪽
cunt Valerias Maximus, & ouidius. Cicero in I .pisonem Et PedianuMM.Marcellus nepos eius Marcelli, sui Lilo Punico secunda Dracusas aucit, in quinque consulatur ad ius e sui naufragio ad offricam periit, paulo ante coeptum bellum Punicum tertium; iacm cum statuopb patri,
auo querneret in monumentis auisem, ad Honoris in Vim tutis aedem serjJ II I. Μ Α R C s L L I.N OVI EI. COS. fuerat autem auus eius quinquies, patersemeci se te itasve neque mentitus esu, in apud imperitiores patris suisplendorem auxis. Extra Capenam lapide II. fuit teplum Ri- 1 odiculi, ibi excitatum quod eo loco Hanibal castrametatus,retrocesserit illusus. Hac via erant horti Teretiani XX. iugerum, item adhuc supersunt reliquiae cuiusdam circi, prope templum S.Sebastiani, quem Antonini Caracalli fuisse plerique, sine certa tamen auctoritate,tradunt. Fuit quoque hac via locus Mercurio sacer,& aqua Mercurij dicta,ad quam quum populus conuenisset, unusquisque lauri ramo alterius caput ea adspergebat aqua Mercurium inuocantes,
qua lustratione periuria dilui credebant. Hinc Ouidius sic inquit
Est qua Mercurii portae dicina Capenae Si iuuat expertis credere numen habet. & reliqua Fuere via Appia tabernae Caediciae,de quibus S x. Pompeius siciCaediciae tabernae in dia. pia, a domini
nis Numa secrauit. Forum quoque eiusdem cum via nominis, & tres tabernae, de quibus Cicero ad Atticum meminit,& D. Lucas in aAis apostolorum. FNit hac via monumentum Basilij; de quo Pedianus in Jo Miloniana : Via Appia est prope )rbem monumentu Basi-lij,1ui locus latrociniis fuit per quam infamis. Multa dςmu
120쪽
tri hac via suerunt nobilissima sepulchra, quarum v stigia adhuc supersunt, quod etiam signincat Cicero
quum ait: An tu egressus porta Capena,cum Calatiast, Sciapionum, Seruiliorum, Meteilorumpepulchra ides, miseros putas illis' Quae omnia quum luis ornamentis & titu lis praeter unum spoliata sint, quorum fuerint ignorantur. Vnum autem ex iis adhuc integrum parum vi
Haee autem suit Crassi diuitis, qui contra Parthos bello periit, uxor. Fuit quoque in hac via sepulchrum Horatiae sororis Horatij illius, qui ex Ter eminora pugna superstes, ipsam necauerat. Item ad quintum
lapidem sep xlchrum QSaecilii auunculi Pomponii Attici fuit,in quo ipsum Atticum sepultu suisse scribit Cornelius Nepos in eius vita. Ad nonum lapidem hac via eodem sepulchro conditi sunt Gallienus imperator,& Seuerus Caesar Galerij sororis filius a Maxentio occisius,ut auctor est Sex. Aurelius Victor. Ite tumulatus est in eadem Thessalus Neronis medicus, ut ait libro XXIX. Plinius. In hac ipsa via fuit sepulchrum corvi auis, ut idem Plinius refert, qui duorum Aethiopum humeris elatus est, praecedente tibicine,& praelatis coronis omnium generum: de qua alite libro x. miranda resert. Cicero etiam Archiam poetam gentilibus Scipionum monumentis, hac via sitis