Onuphrii Panuini. Veronensis Augustiniani Reipublicae. Romanae commentariorum libri. tres recogniti, & indicibus aucti. Accesserunt in hac editione Sex. Iulii. Frontini Commentarii. De aquaeductibus et. coloniis itemque alia veterum scriptorum, .. 1

91쪽

De γω claudia, vi clatia AEt haec in Flaminiam incidebat, ut iis versibas testatur Ouidius libro primo de Ponto

Nec quos pomiferis positos in collibus hortos Spectat Flammiae Claudia iuncta duae Eius quoque mentio est in supra relata Auximate inscriptione,in qua Clodia appellatur. Inchoabat a Roma atque Lucam usque hac ratione , ut ex Antonini Pii itinerario didici, perducebatur Roma . Io Baccanas,deinde Sutrium Forum Cassi i r

Vulsinios lClusium Ad statuas et Arretium, Ad fines siue Casas Caesarianas Florentiam

Pistorium,& postremo a

Lucam Dedia Annia Hanc quoque vel Faminiae coniunctam, vel ab ea incepisse testatur ordo , quo hae viae referuntur in inscriptione Auximate iam posita,videlicet, Curator

rum meritiae. Nam hac parte has omnes vias suisse,praeter Traianas, constat. Idem quoque sequenti aciantiqua marmorea inscriptione confirmatur , quae γnunc in horto ecclesiae cathedralis urbis Castellanae in Faliscis adhuc extat, non longe eo transsata

92쪽

HONORI

De Ῥia Augusta Hanc in Faliscis suisse,non procul a Flaminia,S in Anniam incidisse testatur superior inscriptio, de quar sto Pr Lxstrea compertum habeo

Dedia Cimma. Haec Cassiae & Flaminiae propinqua sui colles oeusque Ciminos,haud procul a iterbio sitos petens, a quibus & nomen accepit. irgilius:Cnnim eum monte lacus, a viue Velinos. Siluae Ciminae meminit Iibro IX.ab urbe condita Liuius. De ea quoque mentio est in Auximate inscriptione

3o De Amerinam via cuius Auximas inscriptio meminit,iis subieci,quod ex via Flaminia discedes, Ameria ducat.

93쪽

se ,ris Sempronia, di Possumta Viam demum Semproniam a Flaminia oriri Fulginei in Vmbria,& usque ad Forum Sempronij protendio quo nomen accepit,quidam scribunt. De Postu- mia mentionem facit iis verbis Tacitus: Sistere tertiam

legionem in ipso iae Postumiae aggere a Get. cet. haec

autem in Gallia togata fuit,non procul a Bebriaco,vico Y eronensium,Hostilia, & Cremona,quam hic adposui,quod versus Flaminiam, & Aemilia strata esset

D porta, Collatina post Flumentanam portam,proximo loco est Collatina colli hortulorum imposita, de qua Sex. Pompeius : Collatia oppidum futprope Roma ,eo quod opes aliarum ciuitatum ibifuerint collatae, a qua porta Romae Collarina dicta est Liuius quoqtae lib. primo Collatia cir quis via circa Collatia agri erat,Sabinis a rege Tarqmnio ademp- ,otu e c. Seruat quoque aetas nostra more appellandi in Collatia,quicquid e regione cius portae hal, t ager Romanus. Haec antiquitus moenibus a Collina porta versus Tiberim ampliatis,cum Flumentana coniu-cta fuit,non longe a campo Florae collocata ; postea pomerio ampliato ad cum locum ubi nunc est, super hortulorum collem cum Flumentana ipso forte Aureliani Imp. tempore translata fuit. Quam a proximis

Pinctorii aedibus Pinciana libro primo de bello Gothico Procopius suo tempore appellatam fuisse scribit. selfurius inquit) interim quae ad ambis cu stodiamfa- 3 o

proximam uuic ad dexteram Salarium porta tenebat, si si

94쪽

pectiores orae cessarias iea namque parte oppugnari facile ρ

sero murus circ. Et non longe post: Nec portam suidem Flaminiam Goibi tentarunt, i loco praecipui Jitam , atque adeo di adiri non facile queat. Inter hunc portam,m abera- ad dexteram huic proximam portulam , porta alia est quae Pinciana ocatur. Huic proximι murι pars quaedam, lapι- dum laxata iam pridem compage, seiunctaDeelatur; non ta-

tum a solo ,sed a medio adsummumfastigiumsci . nec sane

colla a,nec alias resoluta, ped , que jic inclinata, ι cetea Q ro muro extrinsecus partim prominentior esse appareat , partim retractior. Hanc murι partem quum demoliri iunc primi; Belisarius niteretur , in iterato aedificare instituisset,obstite- re omani, Petrum . postolum pro indubitatue compertf-1e dseuerantes,eius loci tuendi pollicitum cura Uuscetturum. quod aptique Romanis ex doto successit,quan quidem nec eo die, quo per Gothos sunt mocnia on natu, nec per omne id tempus, quo νrbem obsederunt barbari, hostilis ira sta ad hunc locum peruenit, nec plane )nquam eodem tumultuatum. Et sane me ad ratiosubiit, nec Romanis , nec

dio hostibus ipsis in ea tam diutina drbis ob dione,immemoriam venisse muri banc partem: 1κae res quum miraculi postea locosit bubita , nec sarcire quidem in posterum qui qua ,nec de integro restituere ausus est sed ad buc Ar ea e regione seiuctus permanet murus. Haec Procopius. Quae verba ideo adposui,quod usq; ad nostra tepora,adhuc ea muri pars iupersit,ut a Procopio describitur, appellaturq; a Romanis murus inclinatus. Porro aute ea portula qua supra Pinciana fuisse scribitide Procopius, omnino es.se desiit.A porta Collatina cxiit via cius de nominis ,;o de qua Frontinus libro primo de aquaeductibus sic ait: Aquae Alsietinae Augustae ramus proxime mam Collatinam accipit fontem α c. Item,concipitur aqua Virgo

95쪽

ia Collatina ad missiarium octauum padu bibus locis e. Haec autem via non procul ab ipsa porta incidit in viam Salariam

De porta Co in ia Salaria Collatinam proxime sequitur porta antiquitus Monesis, post Quirinalis,deinde Collina,postremo Salaria appellata. 1ex. Pompeius: Agonia cinquit 1 crificia, quae fuant in monte; hinc Romae mons urerisabs am Agonius, ' Collina porta onenses. Et alibi Quirinalem eam quoque vocatam fuisse his verbis docet: Quiarinalis porta dicta lue 1uod ea in collim Quirinalem itur. Me quod troxime eam est Quirinisacellum. Agonensem autem idcirco appellatam scribit, quod inundato circo Flaminio,agonales ludi,qui in eo celebrabantur, extra ipsam portarentur, ludosque ipsos ideo agonales csse dictos,vel quia locus in quo initio facti sunt,s rit sine angulo; vel quod iis ludis rex hostiam immolare soliti esset, quam antiqui agoniam vocabant;vel quod in montibus, quos agones dicebant, serent Ex Quirinali ame vel Agonensi, Collina a collibus Quirinali, Esquilino,& Viminali: vel ab urbis tribu, & regione in qua sita erat, quae Collina dicebatur, deii ceps longo tempore appellata cit. Per Collinam portam scribit Liuius libro V. Gallos Senones urbem ingressos,eam incendisse, de qua saepissime etiam alibi

mentionem facit. Et alio loco: Quum muros inquit se turre quae sunt inter portam Collinum inam, de coelo essent tacta. cetera 3 oouidius IIII. Fastorum

Templa frequentari collinaeproxima rao

96쪽

ROMA si

Et Iuvenalis Satyra VI

proximus urbi Hannibal, stantes Collina in turre maris Haec posterioribus teporibus a via,cui imposita erat, Salaria appellari coepta. Procopius libro primo de bello Gothico: Zeli anus interim pi,cianam C proxima huic ad dexteram Salariam portam tenebat, dipuspei Hores necessarias. Et paulo post: Apud Salariam autempὸ tam, Pir quidam procerae staturae Gothus crebris agistra io Δρr'ugnacula infestabat , me. Salariam autem viam a Collina porta initium habuisse , refert Tacitus lib. XIX. irransiuersiis itin'ribus per agru- Suhium, )ia S, Iaria drbem introirent. Et paulo post: Terrim Vmen per Salariam portae Collisae a ropinquabat .De hac Sex. P5- peius Salaria dua mae est appellata, quiaper ea Sabinis a mari deferebant. Et Strabo: Rerum inquiit scriptor Fa-ιnis auctor est, Omanos tam primum diuitiarumsen Ba cepisse,quam Sabinorum potitis sgentis. er imos )ia SELHa,m quam apud HCretum Sabinorum dicremit prι Tiberimeto Iacentem Numen ana incidit,non magnae Lin itudini rata est,ex eadem Collina porta .Martialis Illic Flaminiae Salariaeque Gestator patet essedo iacente

Plinius libro XXXI. cap. VII.Sal inquito magna apud

antiquos aucto, tare, scut apparet ex nomine Salariae diae, quoniam illa sal in Sabinos portari consueuerat. Prope hanc portam fuit templum Veneris Erycinae; cuius Liuius, Strabo , Plinius, & alij veteres seriptores me- . minerunt.Extra eam vero fuit templum Honoris,de quo sic Cicero secundo de legibus: Nostis extra pomtam Collinam aedem Honoris aram in eo loco fuisse memoriae proditum est.Ad eam quum lamina suis

97쪽

inuent in qua scriptum, dominu Πonoris; ea causa snit aedis eius aedificandae:sed quum multa in eo loco sepulchra fuissent, exarata sunt,statuit cnim collegium Iocum publicum non potuisse priuata religione obligari. Via quoque salaria ad secudum lapidem : suit insigni & magnifico monumento sepultus Augusti to-sor Licinus, vir iis temporibus ditissimus, quem sat rici insectati sunt, & Varro hoc epigrammate, ut cRapud Cornutu acerbissime perstrinxit

Marmoreo tumido Licinus tacet,at Cato paruo λ οPompeius nullo, credimus esse deos

In eadem via prope Anienis ripas fuit etiam C. Marii VII. cos. sepulchriim. Eadem via ad tertium lapidem supra Anienem extat pons eiusdem cum via nominis, quem cum ceteris Anienis pontib. a Gothorum rege Totita ut refert Procopius disiectum, restituit Narses. Quod etia hae duae inscriptiones, ab utraque eius parte incisae demonstrant. In dextra enim eis haec, quam ne concisam ponerem, sequenti pagina integram concinnavi 2o

98쪽

ROMA

IMPERANTE. CN. PIISSIMO. AC TRIVMFALLIVST1NINIANO.M. AUGANNO. xxxv HIN ARSES. VIR. GLORIOSlSSIMUS. EX PRAEPOSITO. SACRI. PALATII. EX. CONSATQUE. PATRICIUS. POST. VICTORIAM GOTH1CAM. IPSIS. ET. EORVM. REGIBUS CELERI TAT E.MIRABILI CONFLICT VOPVBLI GP.S V PER ATIS. AT OVE

R TRATIS

LIBERTATE. VRBA. ROMAE. AC. TOTIUS ITALIAE. RESTITUTA. PONTEM. VIAE SALARIAE. VS QVE.AD. AQVAM.A.NEFANDISSIMO TOTILA. TYRANNO. DISTRVCT UMPURGAT O .FLUMINIS. ALVEO IN MELIOREM.STATUM. QUAM QUONDAM.FUERAT.RENOVAVIT

99쪽

VRBS

Salaria autem ex urbe in Sabinos sic exibat, Antoni no Pio in itinerario auctore Cutylias In hac via ad XIII.lapidem ut Vibius,vel XI. ut Liuius, prope Alliam flumen victoria contra Romanos potiti sunt Galli Senones. Quare inter ii, & Tiberim gientesque e proelio ibi se occultauerunt, ut auctor est Sex. Pompeius. Allia autem flumen e Crustuminis montibus praealto defluens alueo, haud multo infra hanc viam ,Tiberi ut prodit Plinius miscetur. De hac via mentio est ita antiquo hoc epigrammate ita

L. R ANIO. OPTAT. C. V. COS

CVRATORI. REI P.MEDIOLANENSIUM CURAT ..i REI P. NOLANORUM. ΡRO. COSPROVINCIAE, NARBONENSIS. LEGATO. AUG. ET IURIDICO ASTYRIAE. GRAECIAE. CVRATORI. VIAE SALARIAE .CV RATORI.REIP. VI VINATIV MMETAURENSIUM. LEGATO. PROVINCIAE ASIAE PRAETORI. TRIB. PLEBEI QUAESTORI PROVINCIAE. SICILIAE

Ex urbe

Heretum Vicum nouunt Reate Inter ream

Falacrine Vicum Badios Adcentesimum fuit lucus permagni celebrabant pro cotomani Lucaria festa

Gallis ad Alliam, su-

100쪽

Viarum Quinctiae, & Iuniae meminit libro primo antiquitatum Dionysius Halicarnasseus. Quas id cohic adposui, quod cas e regione huius viae fuisse aperte innuat,quum ait .Palatium suturam quia1ne εγ)t ut adus haec urbs Aboriginum erat a Reate distans, de nunc etiam a filmanis habitata, diae urunnia proxi- mum. Hinc ipsam,ex antiquo P. Victoris manuscripto codice eandem cum Nomentana tae quibusdam vi- .sum fuit, quum tamen ex eius vulgatis codicibus diuersam fuisse costet. Ad haec Dionysius; e Reate sinquit rnsuffladiis LXXX. dia Iunia eundo iuxta C tum montem Cur1utis nuper diruta. Quibus verbis colligitur, viam quoque Iuniam iisdem regionibus fuisse. De iis autem viis quid practerea afferam, non habeo. De Via Quinctia inctio est in hac vetusta inscriptione

2O C. CURTIVS. P. F. PAL. NERVA. OTI. VI πP. SILI U S. P. F. Α R N I E N. P A E TI N V S I ii I. V IRC. R VSTVS. C. F. Q VARTVS. VEL. JMI. VIR T. FLA UIVS. T. F. A RN. SABINVS. I o. VIR ARAM .ET.SIGN. v I A. QUINCT. D. DDe porta Viminali, dia Nomentana Viminalis porta Collinae succedit, ciusdem cum monte,in quo sita est,nominis,n quo & nomen sortita est.Sex Pompeius; Vimi is inquit porta, Cr cinis 3o appellabantur,quod ibi diminihili fuisse idetur, si est O ara Iovi Vi mnio consecrata. Hanc rcgii tepore in aggere

Tarquinu fuisse Strabo iis verbis prodit : In aggerς