장음표시 사용
291쪽
CAESAR. I I AUG. F. Caput Germanici nudum Ex altera parto COL ROM AEBII AUG. Colonia Romuleammmissu A usti, Clypeus votivus in laurea alter vero mediae sormae, et inter rariores, a Patino vulgatus, habet:
DRUSUS CAESAR GERMANICYS CAESAR Capita
adversa Drusi et Germanici altera parte COL ROΜ. ΒΜ. DIVI AUG. Caput iberi non Augusti, ut Μωdiobarbus ait p. 520 laureatum. Porro Drusus et Germanicus, ille sanguine iberio propior, hic adoptione, inter se concordes erant, etsi pro illis tota discors aula foret, ut tradit acitus, Ann. lib. Ii, 43 seci fratre egregie
Concordo, et proximorum certaminibus inconcussi. Hic nummus videtur ab Hispalensibus in memoriam hujus concordiae Daternae cusus. HIsPANIA B. G. l. I, c. I III, 23; V, 3; B. . l. I, c. 2 2,
et alibi passim'. Inter 36 et 44' latit. or et α'
occ longit. Una e maximis nec non celeberrimis Europae veteris partibus, a scriptoribus laudata ac memorata, undequaque mari tum ceano, tum Mediterraneo circumclusa, uno terrae tractu excepto, quo a Gallia per 'renaeos
montes dividitur. Hispania, Iberia, G:ρία dicta Graecis, propter flumen Iberum iesperia quoque, propter situm Versus occasum caeteris Europae partibus remotiorem Stephanus, de urbibus, dicit eam aliquando vocatam suisso Pannoniam; sed nullus, quod sciam, auctor ei morem gessit Paniam autem olim appellatam exilinio, l. III, c. I, didicimus Pansam a Pane deo dictam est Sosthenes a p. Plui. sed juniores Spaniam postea dixerunt ita quoque D. Hieronymus ad Isaiam v. 64ci nomen Hispania prae- Valuit, etsi, ut conjicit Bongars in omnibus codd. ante octingentos annos, passim scriberetur Spania. Sed satis denomine. Primi hujus incolae suerunt Celtae, qui a Gallis in Hispaniae partes septemtrionales per Pyrenaeum jugum penetrarunt, unde has partes Cantabria et Celtiberia di-
292쪽
ctae lint nominaque populorum, ab antiquis geographis summatim memorata, celticam pleraque linguam sonant. Α Τyriis quoque, et multo post a Carthaginiensibus partes ejus orientales et meridionales tentatae fuerunt, coloniaeque eo deductae Strabo Hispaniam sus toto libro tertio descripsit, qui quidem multa notatu dignissima, aliquot tamen erroribus mixta, nobis suppeditat ad quem, ne longior videar, lectorem remitto Divisio Hispaniae, ut Caesar nobis eam dedit, simplex est Romani tunc temporis eam dividebant in Hispaniam citeriorem et in Hispaniam ulteriorem; Vid. mappam nostram t. II, p. 529. Caesar de tribus tantum partibus, sed praecipuis loquitur scilicet de Celtiberia, des Lusitania, de Baeturiaci sed Hispania paulo post a Romanis divisa fuit in XIV conventus iuridicos, quos
Plinius memorat Emerit Sem, Pacensem, Malalitanum in Lusitania marthagini Sem, Tarra n--m, GESaraugustanum, Cluniensem, Asturem, Lucensem et Bracarum, in citeriore, sive arraconensi Gaditanum, Cordubensem, Astis tanti et Hispalensem, in Baetica. Erant in universum quinquaginta oppida, plura secundum Strabonem; sed eum magnos pagos, loco urbium, enumeraSse opinor: nam ea regio, propter soli ariditatem, vel sis ritatem hominum, si oram editerranei maris demas, non fuisse videtur tot urbium capax. Ad incolarum ingenium et mores transeo. Flavos crines corporisque proceritatem his adscribit Calpurnius Flaccus, et omnem gentem ferocissimam jugique impatientem esse dicit Florus et in hoc consentiunt omnes prope alii scriptores derocem gentem, bellicosam atque velocem corpore; inquietaque, avidaque in noVas res, et seris propiora quam hominibus ingenia dicunt Trogus et Florusci sed huicce seroci ingenio eximiae virtutes accedebant; erga advenas primum humani et hospitales erant bellicosi supramodum tum regibus suis ad necem usque devoti, pro libertate ad furorem delirantes; praeterea
293쪽
parci admodum et frugi erant in conviviis, pro cibo glandes erant, pro Vino potus ex fruge madida, vel rumento soluto rapere de Here9; in vestibus suis mundi, sed simplices vestibus nigris ac brevibus, quas triges Vocant, vestiuntur); humi decumbere assueti, ideoque robore, lorumque tolerantia caeteris excellentiores erant agilitate corporum quoque mirabili praediti, per sylvas et montes
aliis impervios transcurrebant, numina transnabant, ut hinstes suos lacesserent. De Lusitanorum atque etiam Celtiberorum et Vettonum latrociniis et insidiandi peritia nemo noscit. Armatura levi utebantur, pelta, jaculo, funda; sed gladius hispanus prae caeteris eminet, qui sua brevitate agilis erat, et ad propiorem pugnam habilis, atque mucrone solo punctim, non caesim seriens. De religione priscorum Hispanorum pauca apud auctores Strabo Lusitanos ait Marti caprum immolare, praeterea captiVos et equos; comjicere et futura praedicere ex captivorum extis aruspicinae suisse minime imperitos ex Lampridi de Alexandro Severo testimonio discimus Celtiberi et septemtrionales populi innominatum quemdam Deum noctu in plenilunio
solemnibus caeremoniis venerabantur; et ex Plinio constat, Dianam a Saguntinis antiquitus fuisse cultam, ejusque Sacra annis ducentis ante excidium Trojae a Zacynthiis advecta esse. De sertilitate terrae haec generatim sunt accipienda; ispaniae regiones omnes non aeque frugiferas esse ac fertiles minime eas quae metallis abundant quinimo magna ejus pars incommode habitatur propter Omtes et sylvas, atque campos exili terra praeditos Celtiberia tota, et pars Hispaniae septemtrionalis, Oceano objecta, rigoribus et montibus aspera, prorsus sterilis est et caret frugihus; unde sorte Iuvenalis, satyra VIII, Versu II 5 Horrida vitanda est Hispanim sed Lusitania et pars magna Baeticae solo elici fruitur, et frugibus pecoribusque divite. I tam autem Hispaniam auro, argento,
294쪽
ferro, plumboque scatere quis nescit abundat praeterea equis, canibus, Vibusque, quarum Vellera, et inprimis nigra, non minorem apud Veteres quam nunc apud nos alba famam atque aestimationem obtinuerunt; nec desunt cuniculi, et serae cujusque generis, neque pisces, praesertim juxta littora Hispaniae typus is erat ex nummo II, driani imper. HADRIANUS AUG. COS. III. . P.; caput Hadriani laureatum in aversa parte, HISPANI ; mulier humi sedens, dextra tres ramos serens, sinistra scuto innixa ad pedes suos cuniculum habens infra S. C.
IACETANI B. C. l. I, c. 6o). Inter et, at o et et I occ longitud. Populi Hispaniae provinciae citerioris vel arraconensis, secundum Ptolemaeum, inter Ilergetes, Ausetanos, maremediterraneum, OsetanOS, Ilercaones et Edetanos siti. In his Strabo ait l. III p. 6 I, Sertorium contra Pompeium bellum gessisse Ptolemaeus nullam urbem memoratu dignam refert, nisi Selelsam,
Astarita, dans es centre de a Catalo e9; sed quod mirum videri debet, dGnoim, qui in suis mappis Iacetanis, quos corrupte appellat Lacetanos, situm eumdem ac nos, assignat et hic situs ex expeditione Caesariana, et ex Ptolemaeo minime dubius es. in opere suo, cui titulus Ges . ΠCimm t. I, p. 9, ait I aut dans le nordis 'Aragon citerisca mesca9 et M ille des Iacetani ou Iacca, au sed de orenera Nec Iacetani ad radices Pyrenaei montis videntur siti, quod constaret ex Caesare et Ptolemaeo supra citatis, qui Iacetanos unxerunt cum Tarraconensibus et Ausetanis, trans Sicorim fluvium habitantibus nec urbs Iacca iodie Iaces caput eorum esse videtur Iaca, secundum Ptolemaeum l. II, p. 48 est inter Vascones nisi error proveniat ex confusione Vocum Iacetani et Lacetanici unde duo essent populi diversi;
295쪽
prior, Iacetani inter Vascones, et sub Drenae radicibus habitantes posterior, remotior et in campis Catalaniae situs et Lacetanus dictus. Vide auctores eruditos.
Populi oram maritimam Illyriae habitantes, quorum urbs Iadora hodie ara dans la Dalmatie9. Hanc et scribit vicinam esse Salonis et Apolloniae. IBΕnus B C. l. I, io, a 68, etc.). Inter o lo 43' latitud. 6 et α' occident longitud. agnum flumen Hispaniae arraconensis in finibus Cantabrorum; paulo supra Iuliobrigam oritur, et influit in mare Meditem raneum prope Dertosam hodie PEbre Caeteroquin satis
Parva insula in yrrheno mari sit ad fines Tusciae hinjus nec Strabo, nec tolemaeus meminere; Ρlinius, i. III, c. 6 Item insulae Igilim et Dianium, quam Artemisiam dixere ambae contra Cosanum littus Hodie Celio. ΙGuvinis B. C. l. I, c. IIJ. 43 et latit Ion longit. Parva urbs ad radices Apennini sita, in Umbria ejus nec Strabo, nec Ptolemaeus meminere. Hodie Gubio. ILERDA B. C. I. I, c. 780. I et latit. α' occ longit. Urbs Hispaniae citerioris apud Ilergetes, juxta Sicorim in colle sita, de qua Lucan. l. IV, vers. 44, Petrius celsam Ilerdam deserit. v et ibidem vers. 26 I, intendere fugam ad moenia altae Ilerdae. D Ilerda, inquit Strabo, t. III p. 6 I ab Ibero versus
occasum fluente, stad. CLx abest; a arragone versus instrum distante, stad. CCCCLX Pquum ab Ilerda versus septemtrionem stad DL Osca sit remotior. Ilerdenses in Caesaraugustanorum soro disceptare narrat Plinius, i. III, c. 3, quos inter populos civium Romanorum recenset Eae his cruium Romanorum Ilerae Ses
296쪽
Sur onum gentia, juxta quos Sicoris urius. Ea autem urbs in nummis municipii nomine gaudet; nummus minimi moduli mus Aug. alatino allatus, exhibet IMΡ Α GVSTVS DIVI F. caput Augusti sine laurea in adversa parte V X ILERDA Lupa sine puerulis Romulo et Remo.
c. 6o). Interino et latit a ' et 3 occ longit. Populi Hispaniae Tarraconensis juxta littus maris, ad Iberi ostia, atque inter arraconem et Edetanos siti. De iis nihil apud Strabonem hos Ilercaones vocat Ptolemaeus, et dicit esse magis orientales quam Edetanos emendo magis septemt ), et inter alios parum notos iisdem
assignat urbem Dertosam Ptolemaeum confirmat nummus
Τiberii mediocris formae, et rarus ΤΙB CESAR DIVI AUG. F. AUGUSTUS; caput iberii laureatum ex ad-Versa partem. II. I. ILLERGA VONIA DERΤΟS, id est, unicipium, Hibera, Iulia, Illergavonia Dertosa. Sic antiquarii hanc epigraphen explicant a Joannes
Gillant, in opere sup cit. t. I, p. 3, pro Dertos legit DENOsanorum, et ex una duas iacit urbes, quarum prior Dertosa ad ripam sinistram fluminis, altera fuerinoonia Dertosanorum, illa in nummis colonia, haec Municipium Vocata Sed hae sunt merae conjecturae, nulla auctoritate stabilitae: nam praeterquam quod expresso Ptolem Dertosam Ilercaonibus assignat, nullus, nisi salior, de Dertinsanis, veluti de gente Hispanica locutus est quod tamen innuere videtur idem criticus. Nam si gemina fuissent urbes Dertosa et Iustinoonia, quarum altera subjecta fuisset priori inde sequeretur Dertosanos futuros fuisse non solum incolas unius umbis, sed et populum fines et territorium habentem; quod
Ratio petita ex nummis, ubi Doriosa dicitur colonia non munici tum debilis mihi videtur nam ea urbs po-
297쪽
tui esse simul municipium et colonia vel potius municipium esse initio potuit postea aucto vel reparato civium
suorum per colonos numero, fieri colonia ex municipio, ut videbimus infra ad vocem Italica Praeterea adeone certum litteram . initio epigraphe positam, significare municipium, ut explicant critici; non magna, aut aliud simile
Ptolemaeo igitur adhaereamus, sicuti nummo supra citato, dicentes Illergavoniam esse epitheton gentilitium Dertosae Dertosa Eerga nensium, seu potius iter poniorum
urbs'. . epigraphe significat Hibera propter flumen
Iberum I. autem Iulia Dertos enim colonia deducta fuerat a Iulio Caesare in memoriam boni erga saallergavonensium animi, hoc ipso capite citati. Illurgavonenses occupant partem provinciarum dictarum a Catalogne et te olymum de Valen . ILLYRICU B. G. l. II, c. 35 l. III, c. l. V, c. I Al. c. s a). Interina' et 46'lat. 12 et 18 long Strahone et Ptolemaeo dicitur nλυρὶς et est magna Europae regio secundum littus maris Hadriatici, Italiae obversa, protendens se in longitudinem ab Istriae finibus et flumine Arsia usque ad ostia Drini fluminis, et ultra Ortasse usque ad Epiri fines ad septemtrionem autem habet S Viam, Pannoniae partem, et Moesiam superiorem Hujus praecipuae partes sunt Liburnia et Dalmatia multas gentes Illyricas enumerat Ptolemaeus lib. II cap. 7, quae in ipso opere Videndae sunt Barbari antiquitus et Scytharum more viventes fuere Illyrii et etiamnunc plerique eorum
qui montana incolunt, eamdem seritatem serVant. CC circiter ann ante Christum natum, Bomana ipsis
innotuere arma sed nonnisi sub therii Augusti imperio prorsus subacti ac domiti sunt Urbes magnas et divites ad oram maritimam habebat Illyris Seniam, Iaderam, Salonam, Naronam, Epidaurum , Scodram et Lissum insulae multa huic adjacent, inter quas eminent Scardona,
298쪽
Issa, Pharus, Corcyra nigra, elita, et plures etiam aliae. Caeterum, inquit Strabo, lib. VII, p. 3I7, tota Illyriciora est commodis portubus instructa, tum ipsa, tum insulae etiam vicinae, quum contra Italiae ora ipsi obversa, sit importuosa Bonarum frugum sera est ora Illyrici, et fuit tamen ab initio neglecta; sortassis quod soli praestam tia ignoraretur potior tamen causa fuit, quod eam homines saevi et latrociniis dediti tenerent. Quae supra hanc sita est regio, montosa tota est, rigida ac nivalis, maxime quae ad septemtrionem vergit, ita ut vites rarae sint et in editis, et in planis locis. BINSULA BATAVORuM. B. G. l. IV, c. Io). Interrai' et 5α lat. α' et 3 long Vide notam 4 c. O l. IV, nostrae editionis, Vol. I, pagina Ilio. Praeterea acitus, lib. IV. histor cap. Ia, de Batavio Batari, donec transmen m agebant pars Cattorum, domestica seditiones pulsi, extrema Gallio oroe acua, simulque insulam imire ad Occupa res quam in Oceanum a fronte, Menus amnis tergum ac latera circumhuc Plinius quoque L IV, c. I 54 In mens ipso prope centum mill passuum in longituinem, nobilissima Batauorum insula e Canninefatum. Quae quidem mensura convenit: nam a disjunctione Rheni etVahalis, secundum s'Gra sanis sunt I9leucae Rhenanae, quae essiciunt 3,454 esas, simili. paSS. rom. haec est mensura secundum 'Anoisile; ab. Theod eum appellat s. Patismi similiter Dio Batavos vocat Παταουους In Tabul Peuting. legitur Patavia. Insulae autem Batavorum pars superior Vocatur vulgo te Bettam, et tota insula occupat partem ducatus Guel-drensis, et magnam partem Hollandiae meridionalis. IosEDΠΜ B. G. l. vis c. i'. Vide ETIOSEDUM.
ISSA B. . l. III , c. 9 B. l. c. 47'. 43' Mat. 14' long Insula et urbs opposita Dalmatiae et ipsi Salonae
Issa hodie dicitur Sophiano, et recentioris aevi scriptoribus.
299쪽
α86 INDEX Parva quidem, sed insignis in primi Illyrici belli fastis
Collum , sive angustiae, quibus caetera Graecia jungitur Peloponneso, quam defendunt; caeteroquin satis notus sub nomine Isthmi Corinthiaci.
ITALIA B. G. lib. I, c. io 33, o, et alibi passim'. Inter 38 et 45 latit. ' et 16' longit. Dempta Gallia Cisalpina, cujus vide descriptionem ad vocem Gallia CD sapina, magna et illustrissima Europae regio, quam quum
sustus describere animo destinatum esset, nullam aptiorem procedendi normam invenimus, quam prius integram inserere descriptionem ab eruditissimo viro ortelio datam in suo opere, cui titulus Theatri orbis terrarum Parer nΑntu. Plantin. 1624, additis tamen nonnullis recentioribus observationibus. Italiam varios habuisse incolas, partim Barbaros, partim Graecos ex utriusque linguae monumentis palam est. Habuit enim ab initio Aborigines, Siculos, Pelassi, C ES DEOS, Troyanos, Monyetra, ruones et O notros a quibus et Varia sortita fuit nomina, ut Auso- Ni A, ENOTRIA, a populis; IANICULA a Iano, SATURNIA a Saturno, et tandem ITALI ab Italo rege aut, ut adiro testis est, a bobus Graecia enim antiqua tauros Voc
bat ταλούς, a quorum multitudine et pulchritudine Italiam dixerunt aut, ut aiunt alii, qui sabulis indulgent, quod a Sicilia Hercules persecutus sit eo nobilem taurum, qui diceretur Italus. Vocata fuit quoque a Graecis HESPERIA ab Hespero Atlantis filio aut, ut aliis placet, ab Hespero vespertina stella: a quo etiam Hispania quondam Hesperia dicta fuit; eadem enim ratione, qua Italia a Graecismoe
300쪽
GEOGRAPHICUS. 287speria, ab Italis Hispania quoque Hesperia dicitur. Ad di
serentiam tamen irgilius, I et VII AEn. , Italiam Hesperiam magnam cognominavit. Sed et pluribus praeterea nominibus ab aliis indigitatur; nam et A PENNINAM, ARGESSA Μ, CAΜΕsENAM, TYRSENIAM, SALEUMBRONIAM,IAURINAΜ, appellari video a Macrobio, Dionysio Halicarn., M. Catone, Isacio Zeina, etc. CHONIAΜ, et BRRΤΤΙΑΜ dictam scribit Stephanus Rus pars etiam AGNA GRAECIA, Ob incolas in ea Graecos, a classicis auctoribus nominatur. ammultos variosque populos, plures quidem quam in ulla alia
terra, ibi habitasse serunt, ut Elianus ait, eam potissimum ob causam, quod omnium anni partium in ea sit moderata tempestas; quod regio bonitate telluris excellens sit, et aquis irrigua, sextilisque omnium fructuum atque compascua itemque quod fluviis persusa, mare quoque commodum adjectum habeat, portubusque ex omni parte sit interstincta, et appellendis solvendisque navibus idonea. Sed et inhabitantium singularis benignitas et mansuetudo multos pellexit, ut in eam suas sedes transferrent.
Itali regali semper nobilitate praefulgidi sunt, teste Iulio
Caelestem Italiam, et reginam mundi, Vocat hanc regionem Ethicus rerum dominam, Rutilius gentium dominam, Mamertinus; beatissimam totius Europae, Dion Ρrusaeus totius orbis optimam esse docet, libro I, Halicarnasseus multis de causis Strabo ait, hujus praestantiam neminem posse pro dignitate verbis explicareri sed hujus laudes uno Plinii ncoinio, quo illustri suo Naturae operi finem imponit, absolvere lubet. In toto orbe, inquiit, et quacumque caeli convexitas Vergit, pulcherrima est omnium rebusque merito principatum naturas obtinens, Italia rectrix parensque mundi altera; viris, seminis, ducibus, militibus, servitiis artium praestantia, ingeniorum claritatibus, jam situ, ac salubritate caeli atque