장음표시 사용
11쪽
sostri genitores olim ei erexerunt s merito tam eximia re bissimi ciuis celebritate perfruimur: α uicquid Nouoca- menses istum nobiis semper inuiderint, O surripere tem re contenderint, mepta plane sententia, stu deridiculis coniecturis a quas, primum a Benedicto Iouis Etruscepe scriptas, mox a Faulo Cigalino erudita, perpobta s orati ne peroratas, a Basilio denique Paravicino, Italica manu, eaq; frigidd, , insulia, in unum collectas, editaν,μ-gnaci mo spiritu confutauit , st contriuit Tob carpis Talemus I. C. st Philarmonicus noster a vir quidem ins rensi puluere quotidie versatus,sed in omnium politiorum titerarum,antiquitatis qs omnis silentissimus: cuius in hoe senere libellus , latine conscriptus, propediem prodibit.
12쪽
illud genus hominum, qui nulla gloriae cupiditate incensi in s
gnitiem Pitatu dilabiacui, GUCio. ignauissime torpentes, tanquam ad inertia,& ad voluptates tantum nati, belluarum more vitam
degunt, a quibus illi quoq; parum differre mihi videntur, qui octo, & ingenio ii mutabutentes, vel in turpibus, Si obscaenis, verin ludicris, di nullius ponderis argumentis tractandis seipsos ociscupant,& frustra tempus conterunt; quos enim nullus verae gloriae stimulus tangit,illos hominum nomine vix dignos , sed belluis propiores esse existimo ; etenim quid a belluarum natura distat huiusmodi vitae ratio equando per idem vitae curriculum,ad eandem vitae me
tam, homines isti pariter cum ipsis bestijs pari cursu.
contendunt,& eamdem cum illis corporis simul, ac 'nominis exstinctionem sortiunturὸ nec verb solum aequalem, sed etiam longe quandoq; deteriorem,quanto peius est inhonestam male actae vitae memoliam,quod non fit a bestijs, posteritati relinquere, quam nullam. Haec ego dum mecum ipse recolo, sepissime autem re colo, nihil unquam habui antiquius, quam actiones meas ad rectam rationis normam ita dirigere, Ut me &ipsius vitae nunquam rεniteat, di posterorum memo- i4m, cuius desiderio in primis teneor, non reformi-
13쪽
demr itaq;Agodcumque mihi ocium a serensibus negotiis, & .ro familiaris cura unquam superfuit, cum viderem ex Catonis sententia illius quoque rationem reddendam nobis esse totum illud in ea studia semper
conuerti, quae mihi utrumq; praestarent , ut scilicet &ad vitam rectἡ i estituendam conducerent, & meam cualiorum saltem fama extenderent, & propagarent. Pi ima ti igitur ocis inui summam ex ipsa rerum Veronensium historia, cui me iampridem totum addixi, constare volui, illudque ex ea potissimum tractandum excerpsi, quod nec esset multiplex, nec incuriosum, quodq; no modo Patriae gloria,& dignitate respiceret, sed etia magis, ac magis assereret,& confirmaret, P uiam scilicet C. Plinij Secundi superiori illius inquam Plini j ,quem tali est inter suos ciues conumerare posse, ut operi pretiu duxerint Comenses illiu&dominium,&possessione literario quide,sed graui, & aperto Marte, inuadere,& nos in ea quaquam vetustisti ina,& doctora pene omniu iudicio cofirmata,ipso etia inuito,& reclamate turbare: classicu illis Basilio Paravicino postremo illor u scriptore,post Benedictum Iouium, magna animi confidentia praecinente, & nos ad praelium magiS, qua ad scribendum lacessentc. In hoc autem illud etiam erit mirabile, quod ipse Plinius, quem nos Veronensem fuisse probamus, Comenses vero suum falso dictitant, Romanum se fere semper, non externum profitetur; Romanos enim, qui vel armis, vel literis ante sua te pora floruerunt, priscos nostros, vel avos, vel maiores nostros vocat, abavos itidem eos appellat, qui agricolendi prscepta scripti; suis tradiderunt. Item inter
Vrbis nostrae miracula, idest Romae, alibi dixit, opis dumq;
14쪽
dumque Cyrenaicum conditum anno Vrbis nostrae C XLIII, & Catonem obijsse anno Vrbis nostrae D C U eodem modo prodidit; quod dicendi genus illi valde familiare est. Leges praeterea xij. tabularum nostras pariter vocat, & annales nostros, idest Romanos; alibi vero scripsit, Res in Arabia gessimus, id est
Romanus exercitu S,& nostra maria,quae ad imperium Romanum spectarent, alicubi vocitauit. Quamquam vero non ignoro prouinciam a me susceptam aliorum potius humeris, quam meis conuenire, qui mihi doctrina,& ingenio, ac etiam latine scribendi facultate antecellunt, & lucubrationes meas nec ad Critolai libram examinatas, nec ad Cleantis lucernam euim- Iatas prodi re, absistere tamen incepto no potui, tu quia
mihi de hac re cu olim adolesces Patavii iurisprudeliae operam darem, iocundissima disputatio aliquando fuit cum Petro Antonio Para uicino,& Septimio Cicerio Comensibus Viris clarist. nec minore animi,qua generis nobilitate, sed summa etia eruditione prs statibus; tu quia cu lapis ille Plinianus, cuius olim I acobus Antonius Pantheus, Matthsus Rufus,& alij Veroneses scriptores meminerunt, apud me sit, mutilus,diffsus, &omni iniuria labefactatus, quemq; in primis Comen- /ses carpunt, & convellunt, illius tuendi officium ad alium magis, quam ad me ipsum spectare, nefas esse duxi; tum demum quia nec omnia quae ab alijs scri-ria sunt a me omnino probantur, & multa quae ab alijs fuere praetermisia, ut mei iuris agnoscerentur effeci. His etiam accessit A vGusTi Ni UALERi I Olim Antistis nostri,& S. R. E. Cardinalis amplissimi,&doctis- auctoritas, qui iam quinquennium lecto Parati, A a cini
15쪽
cini libello, atq; hisce meis scriptis tametsi rudibus,& impolitis me praelegente auditis, ut illa in publia
cum ederem, quamdiu postea Verone suit, hortari nun-q ia destitit. Idem quoq; poli illu ia ad superos sublatumulti prestitere, at in primis Aloysius Rodulfus I. C.&Canonicus, M. Antonius Madius, & Aurelius inandNnu . Iurisconsulti, S Equites, viri omnes praestantiis.& doctissimi, quorum iudicium ut in omnibus nego. iijs, ita in his quae ad politiores literas spectant, se in-nm n es h apud omnes; Ceterum diuersa a Para uicini ratione mihi visum eth scribere, ille enim Italica se lingua, prout etiam lovius fecerat, de hac materia disseruilla testatus est, quo facilius ab omnibus etiam indoctis,& latinarum literarum rudibus intelligeretur, ego vero ut ab ijs minime intelligar, atq; ut in literaria contentione viris tantu in doctis, & eruditis innotescam, ad quorum arbitrium, &iudicium sui dianothia plane conferuntur, quorumque melior parS C tra Italiam,hin regionibus longe a nostro coelo r
motis habitat, latine scribere decreui; atq; ob id etiam potissimum, quia difficillimum mihi videbatur, alio quam latino sermone, huiusmodi argumentum tractari posse, multis Latinorum, Graecorumq; auctorum t stimonijs passim toto opere citatis, Italorum pauci S. Erit igitur susceptae quaestionis argumentum superiorem Plinium Ueronensem suisse, non Comensem, hoc ipsum autem argumentum duobus primis voluminibus expediam, nec dubijs utriusq; Plinij indicijs, vetustorumq; lapidum fide, ac deniq; eruditissimorum hominum iudicio, & auctoritate comprobabo, in temtio iura ipsa Comensium expendam,& eodem diis Tendi
16쪽
rendi genere facillime confutabo: disputationis nosti qhaec ratio, haec summa est. Uerum toto opere ia in exacto, & manu iam de tabula, ut aiunt, sublata, cum nihil aliud restaret, nili ut propediem typis excudendum traderetur, ecce repente nuntiatur dari operam a Comentibus, ut imprimeretur quaedam Pauli Cigal inimedici Comensis oratio alias Ticini habita, qua mutitis argumentis S ipse nititur, ut Plinium de quo agimus, a nobis auertat, & ciuem suis Comentibus adsciscat s quo nuntio allato aliqua mora conatus nostri intercepti sunt, neque enim sine magnis Comensium conliiijs hsc acta fuisse existimabam, mecum ita statuens, hanc illos artificem dimicandi rationem in ijsie, ut post ipsium Para uicinum velitis specie, aut antecursori S alicuius, primo emissum, insignem aliquem bellatorem, atq; ipsum porro Cigalinum hac sua oratione suas partes pugnaciter tuentem in nOS armarent, atq; ita me, quem Para uicini libello respondere praesenserant,) vel incautum opprimerent, vel grauissimi hominis auctoritate permotum a scribendo deterrerent. Illam igitur iam ludiim editam cum mihi primus omniuvir clarisis. & consiliorum meorum non ignarus Iordanus Seraticus Comes tradidi i set, avidissime semel legi , mox iterum, ac sepius legi, utque in ea summum hominis ingenium, nec obscura magis ae eruditionis argumenta sum conspicatus, ita nihil prorsus suit, quod me a priore sententia reuocaret, quamuis enim omnia acute, multa probabiliter, at lingula miro ordine subtilis disputato redisserat, ea tamen esse videbam, quae facillime sua congrua responsione tollerentur; sic itaq; alacri animo intermissum diu studium reuocaui, & toto opere
17쪽
opere reuoluto, hisq; suo loco, quam aptius fieri potuiti insertis, quae ad solutiones argumentorum Cigalini spectabant, tandem scribendi finem seci: ac tanto rerum successu,sicuti mihi persuadeo,ut in posterum C menses de Plini j Patria quaestionem nobis refricantes non simus amplius audituri: Hoc a me Veronae Patris, Veronensibusq; meis hucusque datum: ac licet id quidem parum sortasse videatur, tamen iuuat haec gloria, quaecumq; est ; nam si facilitas argumenti operis amplitudinem minuit,ipsa profecto res tractata magnus quippe vir,& Dijs ingenio, quam hominibus similior , suae Patriae firme assertus, ac seruatus summi cuiusque operis gloriam ,& magnitudinem arquat: maiora porr5 etiam quae iamdudum animus molitur, aggredi certum est, ac maiore etiam studio, nec minore sorsan ingenij laude, sed haec alias, S cum meis studijs aura secunda publici fauoris adspirauetit: tunc enim demum soluere ut magis opportunum, ita tutissimum lare duco.
18쪽
DE VERA C. PLINI SECUNDI SUPERIORIS PATRIA
CAP. I. P L I N i v s Secundus magnus ille natura Mystes,atque omnium riis maior solertissimus,qui immesam illius foecunditatem, in his etiam quae in eius maiestate aliquando abdita fuerant, & assequi diuino ingenio potuit,& triginta septent voluminibus conscriptis admirabili calamo celebrauit,
praeter alia pene innumera scriptorum monumeta, quae non exstant, ex quibus satis gloriae, certamq; nominis immortalitatem tibi etiam aliunde comparauerar, na
tus est Tiberio imperante annu circiter DCCLXXVIab urbe condita, a Christi vero sacratiss. natali XXUScribit 'enim minor Plinius illius ex sorore nepos, &.-xo per adoptionem filius, virum hunc clarissimum morta 'ε 'μlitate interceptum vitae finem impleuisse anno aetatis suae sexto supra quinquagesimum,animi meatibus sulfurea,& crassiore caligine ex immenso,& latiuS praeter solitum esseis Vesuvij montis incendio,interclusis i-ritii l
19쪽
rituque obstructo,dum ed cum Liburnici, S quadἀr
Q mibus e Misenensi classe,cui praeerat, 'applicuisset,s uvisendi studio, ut quidam credidere, scu po iuS vi imminentibus Campaniae periculis occurreret, terra iam antea proxime cotinuis . motibus concusia,sed tum d mum adeo illius tremore inualescente, ut nonnaoueri omnia, sed euerti e sedibus suis crederentur; quod quiadem incendium, quo tota vicina regio, & V rbes cum hominibus conflagrarunt,e summo V esuuij vertice sub Tito Vespasiano erupit, ut tellantur ex vetustioribus h Suetonius Tranquillus illi aetati proximus,& Orosia in Ilio: us,a Dioque, cuius libros maiori ex parte conuulsos,&truncatos elegati epitome perstrictos nobis Xiphilinus e. inriso. conseruauit, nec non & Sex. Aurelius Victor,&s Fus bius, de quo etiam Papinius Statius, &h Martialis ex π '' Poetis meminere: ex recentioribus multi,sed inter car-
ΠΕ teros Vincentius antistes Bellovacensis, Marcus An
i 'erul tonius Sabellicus,' Ioanes Cuspinianus,' Hieronymus '' - Φ Baictus,qui tamen AElnam pro Vesuuio posuit,' Fran- i h ' LR' cistus San uinus,&' Cesar Baronius S R. E. Cardinax mi ment lis amplissimus,& Ecclesiasticae historiar, ut supremus, stadiit: ita omnium scriptor grauissimus, & eminentissimus, h '' anno scilicet primo Olympiadis ducentesimae decimae quintae, qui fuit primus imperij T. Vespasiani, eodem . in .Rr l. Eusebio auctore, & Urbis conditae DCCCXXXII M M' Vespasiano patre IX, qui in Consulatu vita iuncius est,& Tito filio VII Consulibus, iuxta Panu inij temporii. rationem diem etiam tanti viri morte illustratum adiicerem, ne quid a me curiosa ingenia desiderarent, nisi me codicum inconstantia in epistola minoris Plinij ad Tacitum suspensum teneret, in quoium alter Odicitur
20쪽
VIII. Kal. Septemb. in altero verb III.Non.Nouem illum obijsse,postridie scilicet quam a Miseno soluisset. quamobrem si ab isto Vesuuij incendio seriem annorusex, & quinquaginta illius vitae retro agemus, necesse est, ut eius natalem in annum supradictum, sue illi . . Proximum, conferamus a Puerupi sane impuberem, .S peradolestentulum Roma vidit, & peregii num excepit; eo scilicet vel a parentibus, vel a suis adductum; hoc enim inter cetera laudabile institutum antiquorum fuit, tam florente Republ. quam Imperio,
sub quo praesertim Romanae Ciuitatis ius latissime fuerat propagatum ut pueri ciues Romani ingentis spiritus, & altae indolis e suis municipijs, & colonijs Romam ducerentur, ut ibi studijs, S honestis disciplinis vitam ab adolescentia instituerent, gratiamq; potentiorum ciuium vel ingenio, vel militiae sudoribus demererent, & sua iniquisque fortunam in Vibe Omnium Principe, & totius Orbis Regia, seu potius Compendio, ut inquit ' Athenaeus,experiretur . Hac o hd ratione M M. Cato Porciae familiae princeps Tusculo M.
Romam migrauit,ut qui nomen seu ignobile aliquando in pathia gesserat, Romae nobilissim una redderet I E sinua δὴ Eadem ratione C. Marius, Ibi primum aetas militiae patiens fuit, Romam se e suo municipio contulit, ubi rio. septies Consul, triumphatorq; gloriosissimus ex aratore Arpinate factus, omnium sui saeculi maximus impetator extitisset, si Barbarorum excidio desinatam virtutem a ciuili tantum sanguine reuocas et . Inde etiaTullium Ciceronem adolescentem a AE patre Roma d Ciciis Lae