장음표시 사용
181쪽
matrimonio suscepi sient, ijs plurima praecipuo quo da ,&singulari iure praeter caeteros concederentur; ut sciliacet mulieres vivo patre testamentum condere, & rem suam sine curatorum auctoritate administrare possent, ωiri N. . Plutarcho auctor ut viri excusarentur ab omnibus c,
uilibus muneribus, quae patrimonij non essent, si vivos h li;- ς,., tamen haberet, ut inquit b Vlpianus: ut qui Ronas tresis νη νδ liberos itide vivos haberet, in Italia quatuor.in prouin- cijs quinq; , a tutelis, & curationibus elicusarentur, ut 'Ita ait . Iustinianus ue usus tamen postea obtinuit , ut quod naturae et fortunae malignitas denegaret, id Principis benignitas indulgeret; taleq; ius ex rescripto Principis. tam nullos habentibus liberos, quam habentibus, scd infra legi timu numerum concederetur. Hinc est, quod cum olim lex xij tabularum in successionibus masculo- Iu progeniem praeponeret,*minas vero, vel quoscuq ab eis destendentes, qui per seminini sexus neces itudinem defuncto iungeretur, adeo expelleret, ut ne qui dem inter matrem,&filium, filiamve ultro,citroq; ha redi tatis ius esset, Senatusconsultum Tertylli an una factum est Diui Hadriani teporibus, quo cauebatur, sitaeo. P oll. referente4 IustinIano, ut Ingenua trium liberorum ius
'ξ 'μ habens,libertina quo tuor, ad bona filiorum,si l larumve in te stato mortuorum admitterentur, licet in potestate parentis essent,cuius tamen iussu lis reditatem adirent: τοῦ icissi quod Senatusconsultum tam qua impium Iustinianus correxit,omnibus matribus ad successionem si ioru vocatis,etiam si unum tantum peperissent. Quemadmoduigitur dubium est ex his, que sibi perius dicta sunt, atq; ex epist in primis eiusde ' Plinii ad Serui anu, an villa proic&naua ori Plinio superstes exstiteri quando ta ista penitus reia qua in alii: etiam,sed citra lagitimunumetum
182쪽
h scepta,ius trium liberoru a Traiano deprecari potiae. rit,ita certissimu est,quod saltem aliqua ciuili iure libiadsita uel per adoptione,auunculi exemplo, uel per manumissionem seruorum potuit Pliniorum nomen late in posteros effundere, & propagare, a quibus illi Plini posteriores emanauerint,quorum nomina in Comensibus inscriptionibus a Iovio citatis,& a Cigalino relatis, leguntur . vel igitur Plinios suos a nostris Veronesibus Comenses agnoscere non dedignentur, & illos ab eis prodiisse ciuili saltem nomine fateatur,vel suos Plini nos lapides cum multis aliarum ciuitatum sibi communes elise aequo animo patiantur ; ita enim videbunt, nihil esse Plinios apud te olim floruisse, cum M ijdem eodem tempore apud nos, & vem Secundorti cognomiane notati, & in alijs urbibus diuersis cognominibus exstitisse eisdem lapidibus testibus arguantur, Romqscilicet,at Geneue dubioprocul, Brixi ς,apud Scodra in Illyrio, & Dyrrachii i Macedonia ad litus Hadriaticu. Romae iuruinis templi Elagabali,
exstat inscriptio iam relata apud Magrochium,& Appianum,quae verosequitur Geneuensis, refertur a Grutero, Iosepho Scaligero,& Comelino auctoribus. Geneme ad portam ripariam.
ANNORUM XII. L. PLINIOsAusTI FI L. fABINO. FAUSTO AEDILI Ilvi RoΙVL. EQ FLAMIN. C. PLINivs in FARVI vos
183쪽
qui itidem sequitur Brixiensis apud Grutemm Iegitur.
Brixia apud aedem D. Augustini.
apud scodram ad aedem Diuorum Sergii, & Bacchi in ripi, Buenet Marino Becichemo auctore,talis exstat
Pliniana etiam cerasa in Campania sua tempestate in aetidiri.cis celebritate fuisse testatur ' Plinius,ab eadem fortasse familia, quae aliquando in Campania fuit, indito cerasis nomine, prout alijs cerasis ab alijs familijs quas idem commemorat; quamobrem non video quonam maiore iure Comenses,quam Romani,quam GeneueseS,quam AE Brixienses, omitto Capanos Pliniu huc nostru exhuiusmodi epitaphijs sque ad multas ciuitates spectantiabus, in suum ius asserere,& reuocare possint: quo verbminore,quam Veronenses, ipsi vident, si volunt. R
stabat in imo, ceu spes in pyxide Pandor ficta illa,&
imaginaria possessio, qua Comeses de Plinio nostro i ctabant, quae duplici funda metoniti videbatur; altero, quod ex quadam inani spe, quam ex praenarratis concinperant, pendebat, S ideo statua illi cum elogio ad dexteram frontispicij maioris templi, nimia rerum sua tum fiducia iam erexerant: altero, quod ex Plinii nostri de
184쪽
naturali historia codicibus tam manuscriptis,quam impressis hauriebant,in quibus Φpe illu Novocomensem,
raro Ueronensem vocari obseruarat; sed ut omnia eora argumenta ia funditus a solo quassata,&euersa a nobis sunt,ita istaeoru possessione,ceu mole solidolandam to carentem, corruere necesse est ; Nihil etiam diu tu nitate temporis a dicata Plinio a maioribus suis statua, iuuantur, siquidem non annos iam ducentos id fieri co- tigit, ut latenter innuit Paravicinus, qud longius tθminiustam temporis praescriptionem extendat, sed anno Iani xi CCCc Lxxxxvira Kal. Maij,ut mea auctor Dictionarij historici monuit, qui Comenses istas utriusq; PE- hem vij inscriptiones in hunc modum refere. A dextra valvarum templi. ORDO TOPVLVS COMENSIS C. PLINIUM SECUNDUM mactum ingenio virum, ignatione clam, Herrimi admirabilem, ut qui olim Imp. Caesi 's' anora amicitiam meruerit, ossicia maxima geserit, ac friptores
uniuersos copia, e varietate Uerauerit,municipem sevum incomparabilem Hatua , ω elogio ornauere Tantus bonos,dulcisqs Πιmat me fama Secundum,
At mage conciues haec posuisse meos. A sinistra ipsarum valvarum.
c. PLINIO SECUNDO AEVI CONSULATU, ARGURATV militia gesta ac orandis causis,poematum, historijs coficiendis, Caesare Traiano Augusto luculentissime laudando , adsiciendάq; immensa liberalitate patria δεια ,
eidem immortale contulit ornamentums ordo Comensis co
ciui suo desiderabili honore accepto monumentum posuit M CCCC LXXXXVIII Kal. Maij. Hoc vero tepore,& multos ante annos, statua in sumo
185쪽
eomitii fastigio a maioribus nostris eide Plinio ex s. C.' erecta publicum Veronat sorum spectabat, Iusto Laiiij
Iusti filio, I. C.&Eq.clarisi. auctore. is enim auditor fuit Alexandri Tartagni Imolensis, illiq;,cum primum Palatiij ius ciuile e primo suggestu interpretari cepisset circa annum D ni MCCCC LX. luculentissimam orationem dixit,cuius mihi copia in membranis humanissimh fecit Augustinus Iustus Gadij Comes,& Eques pretnatissimus. is etiam Iustus elati iam patris idea dicitur in epitaphio eide a filijs instituto anno M CCCC LXXXII, quod cernitur in sacello vestiario templi D. Anastas ae Veronae, idest I. C.& Eques,ut pater. si tempus igitur utriusq; status dedicationis conspicimus,antiquior erit Veronensis,quam Comens s dedicatios, si ius utriusq; ciuitatis, potior adhuc erit Veronensum, quam Comesum ratio, ut iam affatim tribus integris voluminibus probauimus. Illud porro argumentum sutile est,quod ex codicibus manu scriptis,& impressisComeses petiit, in quibus illum lapius Novocomensem,qua Veronensem inscribi obiiciunt,ex librarioru enim arbitrio, qui plerumq; serui,ac fortasse etiam Comenses esse potuerunt vel posteriorum bibliopolam testimonio tants rei iudiciu non est a nobis expectandii; deceptos olim viros alioquin doctissimos, qui duos Plinios in unum contraxerunt, eundemq; Novocomensem vocarunt, supra docuimus: tradidit Pontacus:cu indignatione etiam conquestus est Scaliger, Nided non fuerit dissicile, seruos imperitos,seu bibliopolas idem aliquando temere scripsisse;illorum iudicium est nobis sequendum, qui cum
ratione toto negotio examinato aliter statuerunt, quorum ingente numerum,& longe Comensibus scriptoria bus
186쪽
bus ampliorem,supra adduximus. sed hie quoq; non i-hil haesitare mihi necesse est, & de fide huius rei valde dubitare; nam visa a se inquitParavicinus diuersa Plinij nostri de naturali historia excplaria in Vaticana bibliotheca in in altera D. Laurentij Florentis,in quarum postrema quatuor exstant, in quibus C. Plinius Secundus
Novocomensis nominatur, unum tantum,in quo Veronensis. quid Vaticana praeseferant, non docet, an verbLaurentiana manu scripta sint, an impressa,in medio relinquit . Ego autem vel nulla,vel salte paucissima Plianti nostri exemplaria manu scripta exstare existimo, in quibus illius Patriar metio habeatur: indicio nobis erit ipse Plinius de luaturali historia,cllii apud me est, Petri Satandreani typis excuses,in nominato loco,iano D ni MDLXXXu, in cuius castigatione dece septem clarius. viri, non minus de ipso Plinio, quam de literis in uniuersum optime meriti non inanem opera nauarunt, in quo illius Patriae nomen non exstat. Idem ostendit omnium castigatissimus, qui post ilia Iacobi Dalecampi medici Cadu mensis auspiciis in luce prodijt anno MDIC, a quibus vetusta pene omnia ex eplaria quotcuq; in tota Europa seruantur, lustrata sunt, nullo tame inter ipsa inueto, in quo Veronensis magis,qua Novocomesis dicatur,naq; si aliter se res haberet,ut illis non fuisset inobseruatum,
nec illorum diligentiam fugisset, ita ab eis summa fide etiam relatum haberemus, & pra: sertim a Sigismundo Gelenio, qui in ipsum Plinium etiam annotationes, &copiosissi mas, nec minus doctas edidit. In his porro, qui ultra annos LXX impressi circumseruntur, aeque Veronensis, ac Comensis dicitur, pro arbitrio impretarum, quamquam in castigatioribus , S in
187쪽
eo praesertim, quem praelo suo Aldus Manucius senior. vir longe eruditus, commisit, Veronensis semper nomia natur ; in posterioribus verb nulla'de illius patria me
tio est: unde hinc etiam magis,ac magis Veronensium
Plinij sui possessio firmatur.
Haec sunt,quaecumq; ad hanc veritatem ostendenda undiq; ex ipsa uetustate eruere potui, longiore fortasse
tempore,&volumine,quam studio,multis nimirum o cupationibus districtus: at tanto tamen,quanisi ad rem nostram sussicit,ni fallor;huc diuturnae cuctationis meqcausam Comenses reserant,qua sorsan illorum expectationum diutius,quam par erat, sum frustratus, mihique iustam excusationem dent: quantum enim temporis in hanc rem Iouius contulerit,quantum post eum Cigalinus,vel Paravicinus, nec percontor, nec scire sollicitus
sum; at minore sane rei familiaris cura, nullisq; litigatorum querelis aeque omnes distentos fuisse iuuat credere . siquid erit in toto opere,quod parum illorum auribus sonet,humaniter accipiant; ignoscant; nihilq; a me prosectum sciant iniuriose, maligneue; sed omnia nullo felle,candore multo, atque utinam aliquo etiam sale: quidquid aliter ipsi duxerint, resecent, amputent ut libet,comiter in re literaria, no iurgijs cum omnibus agendum esse censeo,cu illis vero in primis. si quid parum constans siue in temporum ratione, siue aliter inuenient , id etiam eorum humanitati acceptum resera, si solum monuerint, ut enim omnia nisi horis succisi uis raptim,atq; turbate animo nimirum ad alia plerumq; conuetio) scribere,& recensere non licuit,ita doceri ab eis numquam erit pudori.
188쪽
RANCISCUS Petrarcha in libro cui
titulus Famae triumphus cap. 3. illum Etrusca lingua Veronensem, & Tito I iuio Patauino vicinum dicit.
Item lib. I. c. a. rerum memorandarum
sic inquit, Alac te Plini Secunde UFRONENSIS a T. Li
uio disiungam, is quo nec inrare,nec patria longinquus es.
1 Raphael Volaterranus lib. q. sol. 7 3 Igitur ad st mothesim Vrbs maxima Verona ὰ Caenomanu ina cum B rixia, it supra dixi,aedificata , clara Catulla , Plinis , as milio Macro. Idem lib. I 8. sol. qao. Pnnium Secundum iam constans fama Veronensem facit ,sub Veseamnis Imper. quorum interdiu negotia adminiserabat.
3 AEneas Silvius Picolomineus qui postea Pius II. Pontis Max. fuit,in libro descriptionis Asiae sspe Plinium
VERONENSEM Vocat, praecipue vero cap. 2 9. I 2. IT.
24, & alibi. Laurentius Valla lib. q. c. 83. elegant. Plinius Catulltim CONTERRANEVM suum iocat , Nel quod ex dioecesi ista , mel quod ex irbe sit UERONENSI, uterqs enim dictus est VERONENSIS.s Nicolaus Perotus in Cornucopia sol ai 8 .ldisium enim
189쪽
G Angelus Decembrius lib. 3. parte 27. de Politia literaria sub persona Guarini Veronensis. αuod saepe
Plini,s meis Veronensibus contigise creditur, ιν mihi ipsi non nunquam contigit librarium non habenti9 it ιχ ter menandum , aut piscandum opera sua ipsi suis mania bis des micreui. Item la b. 7. cap. 8 I. l. 622. sub persena eiusdem Gu rini . cuius ideo radicem, de Cynorhodo loquiturPauctor es Plinius meus maior morsu canino profuturam dato succo eum LacZe.. I Marinus Becichemus Scodrensis in suis praelectioniabus in Plinium ibi. 26. Si nulta temporum errore id a firmarent Eusebius , qui etiam de Patria multorum actorum male sensit, in Plinio eo tutius credere postumuae male sensisse , quo magis contraria dicere apparet, quoq;
iustius ipsi Plinio de se loquenti, quam cunctis poserio ribus scriptoribus credendum es , num s Catulus fuisVeronensis, siue Sirmione natus, Plinis , Martiale , Μ crobio, eae teris auctoribus , eodem p ipso de se testante , prociadulto Ptinius fuit ex Verona,aut ex Veronensi agro oriundus,quando Catustum Conterraneum suum appestat, siue id iocabulum, ut iste dicit, conciuem , siue territoririnculam significet. Et ipse Plimus Pomponium Secundum in xij. O ratas historiae volumine evatem , ciuemq, clarissimum appestat , quem in eius mira Verona ex nobilis sma Secundorum Iamilia, quae Heronae floruit, mi ex
pluribus monumentis constas, natum ostendit.
8 Lilius Gregorius Gν raidas in dial. 8. de historia Po tarum fol. 3o7. sic inquit. Non me praeterit quod is exemplaribus quibusdam metustis Pindarum tragicumbgatur, pro eo quod est parum tragicum de Pomponio
190쪽
secundo loquitur verba Quinctiliani reserens )yris
pridem ea es explos lectis , quo sit Ni magis Mirer quosdam eam complecti suu etiam scriptis, vel fistuntur id mea quide sententi bis enim de quo egimin, comicus,in Tragicus,hic Bononi AE si Plinio stamus Veronem ex hoc enim illum arguit Veronensem, quod illum Plinius vatem, ciuemq; clarisiimum appellat, idest
suum conciuem, ita enim inquit lib. t 3. cap. o. Ita fune longinqua monumenta Tiberi=, αθqs Gracchorum
manuπ,quae apud Pomponium Secundum arem,ciuemue
clarissimum Vidi , annos fere post ducentos-s Flauius Blundus in regione 7. Italiae illustratae, quae est
Lombardia, ubi de Como loquitur. Civem, inquit, ea ciuitas habuit paternἀorigine Plinium, quem muratus incolatus iocari fecit Veronensem. Idem in nona rebione, quae Italia Transpadana inscribitur, ubi de Zeuedo, agri nostri pago loquitur, aliter de Plini j nostri patria sentit, dum inquit. Inde Athesi Zeuedum adiacet oppidum brassicae, st multae, ω dulcissimae feracissimum , adeo mi Plinium credamus , si
suam nunc incoleret Veronam,nec Sabellam in admiratione, ut scribit,crtapam,nec pustulantem cauliculis Aricina,
nisi a suis Veronensibus meisset disentire,praepositurum. ει paulo interius, sic inquit. AE milium Macrum Veronensem poetam Eusebius in Asiae obiisse asseriti Paulus Catulgus poeta ,subinde iterqs Plinius ope ὰ nobis hac in Italia celebrati Veronenses fuere.& lib. I. decad. I. l. I I. Vbi de Alanis, Sueuis,& Vandalis nationibus loquitur. Habent inqtiit. elusia origianem ex Germania funtqs prisoru Phnj Veronensis, S u toni, Tranquilli, o Corneli, Taciti literis celebratae . , Z a Be