장음표시 사용
161쪽
uacensem, Eusebii , seu potius Hieronymi de Plinio uerba reijciuntur9 qui primo imperij Titi Vespasiani,
anno scilicet XXXI ante ipsum annum XII Traiani extinctus est. Si uero etiam Plinij nepotis aetatem intueamur, de illo Hieronymum sensisse,non de auunculo, nisi plane caeci esse uolumus, perspicue uidebimus ; nam cum auunculum ad Vesuuium expirasse doceat, quo tempore ipse annum duodevigesimum agebat, natum se his uerbis ostendit anno VIII imperij Neronis, & V. conditae DCCC XIII l C. Caesonio Paeto,& C. Petronio Turpiliano Consulibus; post mortem uero auunculi beneficio Traiani bimestrem consulatum cum Cornuto Tertullo gessit anno V i bis
conditae DCCCLIII, & imperij Traiani tertio, ipsbΤraiano III, & M. Cornelio Frontone Cosi., ut ex
diuino illius panegyrico ad Traianu patet, ita enim mihi illum cum Iosepho Scaligero libet appellare utq;
omnes fasti consulares consentiunt: a cuius consulatu usq; ad annum XII imperij Traiani nouem tantum anni intercessere. Si igitur ista Hieronymi de Plinio memoriam ad Plinium aluinculum referimus, necesse est ut in multa absurda incidamus, & rectam temporum seriem praepostere confusam subuertamus. Vt igitur Cigalinus , Chunc autem prae caeteris nOmino, quia caeteris animosior in hac re tractanda mihi videtur hunc scopulum euitaret, & causam Comensium ab imminenti naufragio seruaret, statim Hieronymum corruptu, & mendosum pronuntiauit, hancq; illius de Plinio mentionem sua sede transpositam, & in alia fuisse locatam conquestus est, nulla tamen ratione, nullo auctore, S omnibus, qui ante illu,
162쪽
quiq; post illum de hac rescripserunt, vel aliquam huius loci mentione habuerunt, resistentibus, quos longum esset memorare, videant Comenses: Calliodorum intelligo, Bedam, Marianum Scotum, Hermolaum Barbarum, Ioannem Nauclerti, Iacobum Maz-Zonium, Arnoldum Pontacum, & Iosephum Scaligerum. Quoniam vero ille Plinius ab Hieronymo celebratus orator, & historicus insignis fuisse perhibetur, videndum etiam nobis est, an talis minor Plinius fueri t, qualis ab eo refertur, & an rectius illi Hieronymi inscriptio, quam auunculo conueniat. sit quis igitur in dubio iit, an ipse Plinius nepos non solum orator clarissimus, sed etiam auunculo longe praestantior in ea facultate suerit, is solem micare nescit; is Plinianas epistolas, & Panegyricum ab eo Traiano dictit in turpiter ignorat; saepillime enim in suis epistolis se oratorem,& patronum in diuersis iudicijs adstitisse docet,& apud imperatore, apud centumuiros, & apud alios iudices pro diuersis dixit se. exbpso vero panegyrico oratoris prellantissimi partes , & ipsam orandi artem in cogenere, ta quam in tabula ad viuu expressa opere omnibus numeris absolutissimo plane agnoscimus,& conte-plamur; cum interea avunculum Plinium aliquando
causas quide actita sis e tantum videamus, sed nihil quod ad oratorem pertineat, scripsisse. Caeterum quia ab illo historiarum ingentia volumina scripta sunt, ut supra vidimu S, a nepote vero non itidem, hinc do tissi-nuis' Scaliger credidit verbum illud chistoricus Hieronymo perperam excidisse, dum simul duos linios
non oni cura hallucinatione confundit; cuius opimo CX C mmc.
eo facile videtur suaderi, quia etiam ante Hieronymus null
163쪽
simili crrore Sammonicus Serenus deceptus est, qui .apud' Macrobium legitiar, Plinium auunculum citat in eo loco, ubi de Acipensere loquitur, illuq; v sad Tiaiani aetatem peruenisse scribit his verbis.
Plinius , ut scitis , a us a Traiani imperatoris menit aetatem , nec dubium est quod ait, nudo in honore huncpiscem
de Acipensere intelligit9 temporibus suis fuisse. c. Plinij porro verba de ipso pisce, ad quae respexit Sam- is monicus, haec sunt. Apud antiquos piscium nobilissiamus habitus iacipenser , mnus omnium AMamis ad os mersis contra aquam nando meat , nulla nunc in honore est,
quod quidem miror , cum sit rarus inuentur quo in loco Sammonicus manifesti erroris arguitur, siquidem in comperto est, Plinij auunculi vitam metas imperij Titi Vespasiani non excessisse, nepotis vero etiam Traiani, & Hadriani: quamobrem Comenses, ut tanta SSammonici tenebras discutiant, multa de more confingunt, fabulis , quam veritati propiora, nihil inausu, nihil intentatum relinquentes, ut quantum ingenii
vires valent, Samonicum ab errore, quem vel ipsi negare non audent, tueantur, Gigantes illos terrigenas di ILi.Georg. imitati, qui, ut ait ψ Poeta. Ter sunt conati imponere Pelio Ofam , Scilicet atq; Os ae frondosum in oluere olympum. ei apud por- Etenim IouiuS totis viribus pugnat, ut persuadeati N., ta Plinij epistolas Sammonici praesertim,& Hieronymi
um, amo aliquandiu delituisse, & nullam earum copiam extitisse: quod etiam ex nostris nonnulli, nec bene, ' opinati sunt: inter quosi Matthaeus Rufus; gCigaliri sol . i. nus uero alia etiam multa his ad ij cit, quibus se philosophum, & acu risi innim potius dialecticum, quam histori-
164쪽
storicum arguit, dum causas tanti lapsus sammonici sciscitatur, sed frustra diu capite ad parietem impacto,
illum tandem fateri cogitur,velatis tamen verbis, ne in se illa a nobis, ceu tot spicula, retorqueantur; Verum scriptores omnes Comenses,& Rufus noster, nulla Iabi ratione persuadent lianc Plinianarum epistolarum Occultationem: quandoquidem verisimile est ipsum Plinium gloriae studio, sineq; immortalitatiS mire incensum illas in unum volumen collegiste, & viventem edidisse; is autem floruit sub Traiano, a cuius imperii Initio usque ad Septimium Seuerum, ad quem scripsiti, ammonicus, intersunt anni XCV, de anni CCLXX, iisq; aci obitum Eus bij, Baronio auctore, quo tempore Hieronymus itidem florebat, nec ullum inter utruq; tempus tam atrox in Italia bellum gestum est, nulla - tam feda depopulatio ipsam Italia uastauit, ut in suspicionem adduci possimus, onam pro certo habere fatuuesset uel hoc epistolarum uolumen prorsus interii sSe,ucit in occulto aliquando delitui sse, ita ut libere a Hieronymo, liberius a Sammonico uideri non potuerit, cuius tempore nihil hostile post Traianum Roma metuerat, praeter coniurationem in Commodum, S militares motus in Pertinacem, post ipsum uero Septimiuusq; ad Ualentinianum,& Valentem, quorum anno VIam peri; Eulabitis obiit, S si uarijs bellorum incendiis
Italia exarsit, de hoc etiam non licet suspicari; quodecus accidit isculis posterioribus a Constantino usq; ad primum Fridericum, sub quo Marianus Scotus, Minde usq; ad Secundum Fridericum, sub quo Bellova- Centi S floruit; uniuersa enim Italia interea Dpius auarbaris sede dilaniata fuit, & direpta, hostiliumque
165쪽
armorum incursationibus comitto intestina omnium fere ciuitatum bella9 misere exhausta, & funditus Guersa ; usq; adeo, ut ipsi lapides, ipsa marmora, & squatae coelo machinae sunesta Romanae maiestatis, S maiorum nostrorum monumenta saeuissimam illorum violentiam non sustinuerint ; atq; hinc barbarie inuecta ipli etiam libri, clarissimae priscorum ingeniorum reliquiae, tantis cladibus superesse non potuerint. hinc M. Tullius Cicero, Sallustius, T. Liuius, Velleius, Pompeius Trogus, uterq; Plinius, Dio, & alij prope innumeri scriptores, vel proisus interiet ut, vel melioribus suis membris mutili, & detruncati seram posteritatem frustra deplorati videre. hinc est etiam, quod ipsius minoris Plinii epistolae Bellovacensis tempore circiter centum conuulso volumine legebantur, visu. pra vidimus; quarum iustum, & integru volumen manuscriptum in membranis primus omnium in Italiam iam annos C. e Gallia reportauit Aloysus Mocenicus, Vir clarissimus, & doctissimus, & apud Galloruat id. in epic Regem Uenetae Rei p. Orator , ' Aldoq; Manucio seniori typis excudendum tradidit: quapropter iusta excusatione dignum existimo Bellovacensem, siquid de Plinio minus recte sensit, & utrumq; comiscuit, prout nulla Barbarum, Nauclerum, S Ma EZonium, quibus nulla ex parte ipsae Plinii epistolae ignotae sunt, ex η' enim videre potuerunt Hieronymi, non Eusebij de Plinio testimonium minime superiori Pl inio, sed minori tantum conuenire. Caeterum an S ipse Hieronymus utrumq; Plinium unum tantum fuisse existimauerit, ut ob ij cit Scaliger, valde dubito ; tum quia vix inibi persuadere postum, ut crror ta in supinus tantum
166쪽
virum , historiaeq; gloria insignem seselserit: reliquo
rum quae ab eo scribuntur, fide in periculo exposita, quem Summonico obropere non fuit difficile, historiar quippe naturalis gnaro magis, quam chron isticati tum etiam quia minorem Plinium historicu fuisse ex multis illius epistolis constat, cuius historiae,quae nunc desiderantur,Hieronymi tepore fortasse exstabant, ita
enim ad ' Capitonem scribit. a: ep ε .lib.s
Suades mi historiam scribam, suades non solus :multi hoc me sepe monuerunt, ω ego Nolo, non quia commode s cturum esse consido, fid enim temere credas , nisi expertus9 sed quia mihi pulchrum in primis miritur, non pati occidere, quibus aternitas debeatur , aliorumque Ν-mam cum sua essen ere s me autem nihil aeque, ac diutumnitatis amor, ω cupido DPicitat, res eo homine dignissima, qui nudius consitatu culpae , posteritatis memoriam non re formidat . Hinc u Caninium docet,quomodo belli Da- bi εν. aib. t.
cici historia ab eo sit scribendas, hinc librum a se scriptum,&a Sparso probatum gratulatur, libellosque ei ep., .lib a. suos a Geniali cu patre lectos' probat: alibi plura VO a. i. i id, lumina se ad Iuniorem misisse scribit, & suos libellOS e:ep:i, .lib. g. Lugduni venditari libenter ex Geminij literis 'cogno- ί i s,. viis librorum porro a se conditorum de Heluidij vltione, illius exstat epistola ad F Quadratum. libelloru et f., i rib, denique suoru inhalibi etiam meminit, quid ergo tot qvoluminibus, quae libellos verecunde vocat, scriptum ab illo fuisse credemus, nisi historias P quid enim aliud se scripturum Capitonis hortatu aperte testatus est. praeter historiam Θ quid aliud sunt libri, non unus, sed plures de 'Heluidij ultione ab eo scripti, nisi historia ξ ει sura. in quo semper tetendit illius animus gloriae, & immorta-V , litatis ς py-
167쪽
litatis cupidi ssi mus, nisi ad historiam, ut suam eum
aliorum fama, ut ipse inquit, extenderet Θ iam igitur in aperto est minorem Plinium historicum fuisse, &recte ad illum etiam in hac parte Eusebianam inscriptionem referri, hoc idem Senatus, Populusque Co mensis in elogio, quod sub eius statua Comi cernitur, non dubia attestatione significauit, cuius infra exemplum subijciam, hoc idem demum etiam a Ma tinus Polonus in sua temporum supputatione testatus est.
Uerum hic rursus dubium faciunt illa postrema Eusebij verba perit dum inusit Vesuuium9 : quatenus
enim priora Plinium tantum minorem respiciunt, ista sane postrema ad malo iis tantum mortem spectant,
quoniam nepotem nullo Vesuuij incendio perijsse legimus, a quo illum semper cauisse, tamquam suis fatali,&in suorum exitium saeuienti,quae summa in eo prudentia fuit nobis facillimὸ persuadet. Haec ita mihi cogitanti venit ad manum Matthaei Rufi epistola ad Itinum I. C. R Equitem Laelij Iusti I. C.& Equitis silium, in qua verba illa postrema tamquam notha,& superaddita legitimorum Eusebij numero eximit,&proi sus reijcit, eade in antiquis Eusebij Latinis nimirum) codicibus minime exstare assirmans,atq; ita paulatim non solum Rufi epistola me in hanc opinionem deflexit, viri profecto longe eruditi, & ex illa Bessarionaea familia in primis clari,sed longe magis Iusti viri clarili mi, S in literis spectatissimi, ad quern scribit, iudicium,cuius doctrinae fuco aliquo imponere nunquam volui siet Rufus, nec si volui siet, potui siet: nolui tamen
168쪽
m n 1lIius sententiae statim acquiescere,& subscribere, quin prius totam rem melius perspicerem, & explorare : ea propter Eusebij in primis aliquod exemplar Grscum, Latinumue, quod antiquit, & manu scriptu esset, longo sed inani studio Veronae, Venetijsq; perquisi-ui: hac spe frustratus ad alios auctoreS tam veteres, qua recentiores me deinde contuli, ut ha0c veritatem inuestigarem, demumq; sua Rufum opinione non falli, vel inani L stis indicijs compertum mihi est, vel ego fallor. allaCltioni. etenim ' Cassiodorus vir inlu stris,&Theodorici Regis a secretis, qui Odoacre exstincto Italiae regnum solus occupauit anno D ii CCCC LXXXXIII, ubi Celsi, suae Solent, O Crispini meminit, quorum Consulatus in annum)XII I raiani reiicitur, &QU. conditae DCCCLXIlI, ipsa omnia Eusebij verba de Plinio refert, postremis , de quibus agitur, excaeptis, quorum nullum proisus apud eum legitur, sic enim
His Consulibus Flinius Secundus Novocomensis Orator , 6 h:goricus insignis habetur , cuius ingenij plurima
opera exstant. VBedas quoq; Presbyter A nglosaxo vir eruditi si i- b: eap. 61.
mus, qui proximis post Cassiodorum temporibus floruit , in eo libro, quem de temporum ratione inscripssit, ubi Traiani vitam, & res gestas breuissima oratione perstringit, eadem lingula Eusebij verba de Plinio recenset, quae etiam Casii odorus, nec postiema illa, de quibus agimus, agnoscit, quae omnia hic lubens appono, quia Bedae liber, inuentu dissicilis, paucorum manibus teritur. ν Traia-
169쪽
Traianur inquit Bedas annos XIX, menses VI, dies XV, Ioannes Apostolus sexagesimo octauo anno post passionem Domini, aetatis autem suae nonaee o octavo, Ephesi placida morte quieuit. Traiano aduersum Christianos persecutιonem mouente, Simeon,qui stu Simon , slius Cleopse Hierosolymoru Episcopus , Romam perductus , bestys traditur s Alexander quoque Romana Vrbis Episcopus mamoris coronatur, δ' septimo ab Urbe mistiario ita Nomentana, ubi decolgatus est , sepetitur. PLINIVS S ECUMDUS NOVOCOMENSIS ORATOR, ET HISTORICUS INSIGNIS HABETVR , CVIVS PLURIMA INGENII OPERA EXTANT. Pantheum Eo-mae , quod Domitianus fecerat , fulmine concrematum , cui nomen inde datum est,quod omnium Deorum sit ipsa domus habitaculum s Iudaei per diuersu terrarum partes seditionem mouentes , iusta caede uernuntur. Traianus Romam
imperidi , quod post Mugustum defensum magis fuerat , quam nobiliter ampliatum , sines longe , lateque instudit. haec ille. His accessit Marianus Scotus historicus sui temporis non ignobilis, qui ubi eiusdem Celsi, siue Solent,
S Crispini Consulatum comemorat sub annum X lITraiani, ipsa eadem Eusebi j verba, eodemque resertordine, prout antea a Cassiodoro,& Beda fuerunt relata . Idem pariter fecere Bellovacensis,& Antoninus, suspectis illis, de quibus agimus, nunquam memO
Hic autem iniustam Cigalini de Cassiodoro querimonia praeterire non possum, a quo Eusebium deprauatu fuisse exclamat, & illis posterioribus verbis truncatum ; nam nec vetusita Eusebij exemplaria hanc ac
170쪽
cusationem admittunt, nec ipsa ratio, ut supra vidimus, nec illa Eusebij verba aliter atque a Cassiodoro, ab ullo ex posterioribus, siue etiam illi anterioribus scriptoribus reseruntur ; verum quae causa fuerat Cas-s odoro tantae in Eusebium iniuriae, tanti odij, ut eum illis verbis tantu decurtaret ξ seq; simul Comensibus insensum, Veronensibus vero propensum declararet quomodo vero tuto id essici potuit, tot Eliae bi j voluminibus passim per totum terrarum orbem iam publicatis quam insignis vanitas, quam Vera somnia. His perspectis Arnoldus Pontacus Episcopus Uasa tentis, a quo nuper doctissimae in Eusebij Chronicon notae editae sunt, cum omnes prius insigniores bibliothecas , in primisq; Vaticanam Romae,& alias in Gallia, & alibi consuluisset, & a XIIII manu scriptis Eusebij codicibus ista verba abesse animaduersi siet, nec illi Plinio, qui ad Vesuuiu exstinctus est, ullo modo co-gruere, illa post Beci chemum,& Ioannem Cuspini an si tamquam spuria, & illegitima expunxit, prout eadem S doctissimus Scaliger reiecit, & reprobauit: sub ij ciuitantorum virorum sententiam, quo facilius Hermolai Barbari, & Magronii lapsus ignoscant obsecro in hoc Eusebij loco explorando deprehendatur. accepras vero in primis Marco Uel sero viro clarissimo, & doctissimo, Pontaci,& Scaligeri notas resero, qui studiorum meorum rationem ab amici S edoctus, penuriaque istorum librorum,& aliorum multor u nos laborare non
ignorans, illarum exemplum superioribus diebus Augusta ad nos in Italiam transmisit: sed prius Cuspiniani de illis iudicium referamus, qui in suis comenta iij Sin Cassi odori Consules sic inquit, His Cos C. Plinius