장음표시 사용
71쪽
rem modo minorem, altitudinem sipra dictos orbiculos nanci s turrhoc scilicet modo. In tubum vitreti retortu ABCD aqua plenum im- mittaturorbiculi vitrei per- Asorati B, C, D, qui ita aquae tubo incluta innatet,vi minimiponderis accessu funduperante tum compressione digiti, vel spiritus efflatione ore facta apud A cogantur praedicti orbiculi descendere, tubusque ita in vertatur, utilli versus D ferantur. . observabimus dictos orbiculos per Stri
rubulum BCD ast HUlMdere, &descendere Pro ratione inclina- lictionis ipsius tubi. E
72쪽
tur, tune iidem orbiculi ex Bascenis
At positis globulis, ut sere seminper contingit, aliquo gravitatis excessu sese superantibus, tunc poterimus diuersis modis illos movere et namque alter pessum ibit, dum reliqui sursiim feruntur; item alius quovis in loco quasi libratus pendebit; si scilicet organum tantundem inclinemus, quantum ad Opus requiri experientia didicimus. . Ratio cur haec ita contingant manifesta est ex iis , quae jam exposuimus de aquae per orbis foramen intrusione , quae eo major est, quo aqua suerit altior ; ut accidit cum tubus AB ad horiZontiS planum erectum fuerit; nam ex inclinatione ipsius tubi aquae altitudo decrescit, ac proinde ejusdem conatus
- Structuram vitrei tubi usus docebit . Precipuae circumstantiae haestini. Tubi crura AB, DB qu dammodo parallela esse debent; a titudo autum B A , altitudini BD
73쪽
tripὲa sit; aut quadrupla . Tubus squalem ubique habeat amplitudianem ,πel in crure B A sit aliquanto amplior, quam in altero BD. '- orbiculorum fabricatalis esseo debet, ut raminula deorsem ver gant; quod facile eveniet siparu lum habeant collum, in quo pondus aliqud affiratur, vel ex vitro , vel ex aenea fidicula circa illud coo- torta, Vt ex hac paxte praepondς-
. Cavendum autem ne tales orbuculi sint multo leviores aqua in tu-ho contenta, isa ut vis ab aquae autitudine manans nequeat eoMenia ex D versiis B detrudere. Item ne novo frigore, aut calore accesdente aer in globulis contentus nomiabiliter condensetur, Mi rare fiat, ut proinde major, vel minor aqus quantitas in globulos intrusa eo τundem gravitatem insigniter v
Hic autem animadorsione diagnum est, quandoque globulum .
pxempli caussa B , qui ita scivis e .
74쪽
ut non nisi summa tubi inclinatio ne adsurgat ad D, deinceps ad supremam aquae superficiem Α dea
latum , ibique diutius morantem sleviorem fieri , & contra gravi rem evadere, si in fundo B det neatur. Idem enim fere contigit aeri, ac lanae, quae jam diu consepressa, nequit deinde ad pristinam
amplitudinem sese expandere; qua vis tandem a compressione libera sese laxet aliquantulum. Cujus rei caussa perspicua est iis, qui nat ram rari , & densi non ignorave
Est inter caetera Florentinorum experimeta, vitreus cylindrus aqua
plenus , in cujus sendo jacet o hiculus pertusus, qui cylindro ad
horiZontem quantum satis est in clinato sensim ascendit . Caussata ere dictis est manifesta quanquan author, qui praedictorum eripe, mentorum caussas edito. libello sibi explicandas proposuit, frustra in iulius inquisitione laborauerat. V rum enimvero nos post eius libelli editio-
75쪽
7veditionem vim illam ab aquae est eudine pendentem pius inter coluloquendum patefecimus; & tumia ratione, tum experientia comprO-
ia Sicut autem aqua quotiescunq; pondere suo fertur ad aerem in or-hiculis contentum, illum quidem , si aliunde exire nequeat, violenter comprimit ; ita pariter quoties e dem propria grauitate ab aere uia orbiculis contento cogitur recedeae, nec interim novus in illos aer,
ages aliud corpus sub ingredi potest,
contetuS aer praeter modum distra- hitur. Vnde nos ad hanc aeris di-ιtractionem attendentcs tale CXco altauimus experimentum.
2 Sit cylindrus vitreus bipedalis irciter longitudinis amplitudinis quantum libuerit; in cujus Aindo sit minimiam foraminutuna, quod acicula optime claudi possit: infra summitatem quarta sere Partesiae longitudinis habeat reticulum ex filis eneis aut alia materia con . textum, quod orbiculos vitreos V -
76쪽
erius descendere prohibeat. χTum parentur orbiculi pertuli aquae innatantes , in quos deinde
tanta aquae portio intrudatur, ut viκ findum petant. Debitam vero aquae mensuram in orbiculos ope caloris facile immittemuse nanae soramine sursum Bectante aliquae rarefacti aeris pars egreditur', unde mox orbiculus aquae immersus gra-:vior redditur: at foramine deorsum vergente aer rarefactus aquam soras extrudit, ut proinde orbiculus
' - Orbiculi' hac arte parati immi Tantur in edictum cylindrum aquae plenum ; & demum cylindri ostium a coriacea membrana, aut alia re ita 'claudatur, ut ne hilum quidem ae-
ris per illud ingredi possit. Mem .
branam demam acicula pertunde--us , & foram mulum eadem qua
rIrr ibido libuerit occludemug. Instrumenti usust hic erit. Quoties cylindro perpendiculariter erecto Q raminutum quod indo inest aperitur, essitast aliquantulum aquei
77쪽
&confestim splicerui, ex rcticaeo ad supremam aquae superficiem adsurgunt. Et rursiis quotiescunque inferiori foramine clauis, panditur alterum in summo cylindri existens orbiculi iterum descendunt. Item inclinato quilium satis suerit cylindro, orbiculi in superficie
aquae innatantes deorsum feruntur: at mox eodem iterum ad perpen d iculum erecto, illi sursuiu allabun- tuet. Sed hoc non sine cautione agendum.
Eadem igitur aquae gravitas diversa operatur: Nam in tubo retorto aerem in orbiculis conten-rum violenter comprimit , at hic exadverso dstrahit: & illic quidem
orbiculi leviores aqua , ob novam aquae intrusionem graviores facti fundum petunt: hic vero orbiculi aqua grauiores, dum ab iisdem ingestae aquae portio extruditur, lemviores facti sursum seruntur . . S. Haec autem qui experiri voluerita diligenter observet fundamenta a nobis hactenus exposita, quibus
78쪽
eognitis facile, erit instrument: steonstruere multo quidem artifici siora, qtaeqtre spe,antium animos in admirationem omnino rapere possint. Sed haec demum iis fabriae*nda reliquimus, qui ad popularem auram captanvim insudant. Nobis at sis veritatem e Puteo rutam experimentis stabilire ,&ad abditiora naturae arcana viam stem
- Verum nescio quis aurem mihi velIens, cur inquit, si circumjeetiis aer potest aqua ad altitudinem decem & octo cubitorum attollere . , aer in summa ejus cylindri, de quo nuper loquuti semus,parte positus, distrahitur a pondere aqtiae descen sem tentantis; quamvis haec vue ad unum, vel alterum pedem eo
fumat ia- Argumentum hoc, ut verum Batear, positiones nostras quodammodo infirmati non quia nos ram caussam praedictorum motuum
non simus assequuti; sed quia i tis explicandis usurpavimus grati,
79쪽
talem 1 pulsionem, & similia voca- lbula, quae ut omnibus passim stine obvia, ita institiito nostro minas
nulla alia significatiora suppeterent coacti sumus iis uti; donec aliquando rem accuratius per proprias Io- quendi Rrmulas liceat explicare . Interea ut objectioni aliqua ex parte satisfiat , notandum est ex dictis, nullum fieri passe impii iunia,
inter corpora ejusdem naturae, &gravitatis: sic neq; aqua deturbatur ab aqua, neque aer ab aere zac proinde cum nulla sit actio aeris circum ceti in aerem in globulis cylindro inclusis contentum, sequitur, ut vis ab aquarum pondere promanans , aerem supra earundem superficiem constitutum ita distrahat, ut proinde hic aeri cit cumsuis collatus eo minorem resistentiam habeat, quo aquae subjectae altitudo ad mensuram cubitorum decem & octo propius accepserit. Nolo autem hic silentio praeterire
80쪽
argumentum , 'quod ad ostendendam aetheris exilientiam nobis sedigerit exposita aeris distractio. Equidem qui liberiore animo rerum contempIationes aggrediuntur facile sibi persuadebunt aerem distrahi, aut rarefieri non posse, nisi
eiusdem particulae ita ab invicem magiS, atque ma S recedant; vePropterea inter illas maiora aut fretaquetiora fiant in terstitia; quae cum ex dictix vacua esse non possint, necessiario replentur materia at uasubtili, hoc est aethere is Similiter condensatio, aut compressio ae non potest intelligi, nisi per mutua partium accessionem , itaut inter illas intervalla fiant minora, & r riora. Quemadmodum spongia .ω
aut Iana distrahitur, dum ejusdem
particulae ad invicem magis ,& ma gis recedunt, atque relinquuntur intervalla aeris, aquae , aut ali
rius stibstantiae plena et comprimiatur vero dum illius partes magis
adhaerent, ac interstitia minora fiunt, ut Proptere aer, VeI aqua