장음표시 사용
51쪽
rspens , tantam denique acquirie velocitatem , quantam propemodum nacta suisset, si per rectan perpendicularem expositae altit dini aequalem destendisset: ira se .
me aqua in vase content3 non modo subjectum sundum , sed & latera quoque urgens , aperto forami- me erumpit tanto impetu, quantum postulare videtur eiusdem altitudo. Vbi similiter observanduna aquam e soramine erumpentem non juxta unam tantum situs determinationem ferri, sed susque deque , dextrorsum ac sinistrorsum, & qu cunque tandem foramen vergat,
- Haec cum ita esse intelligerem se. quenS e Xperimentum tentavi. Vitre u orbem exiguo pertusum sor mine in prosendiorem aquam memgeba, ostioliumq; deorsum vergens digito obturabam; ut mox orbis in auras evectus indicaret semper maiorem, atq; majore aquae copiam in
eundem ingestam, quo profundius ille penetrassci. Et res quidem e*
52쪽
sententia successit et Nam aqua, eo maiori nisu per orbis foramen in- truditur , quo illa suerit altior et a que interea aer in Orbe contentus in minus atque minus spatium cogitur, donec impulsus a superstantis aquae pondere proueniens sit aequalis conatui , quo aer resistit ne violenter comprimatur, unde aperto deinde soramine, ac deo sum spectante aqua iras extruditur a vi aeris juxta debitam mensuram sese iterum expandentis. Hoc autem experimentum sicut positiones nostras mire confirmat, ita destruit pleraque alioriani cogitata, Quidam enim. ignorantes huc aquarum impulsum ex earundem altitudine ortum, moliti sunt m chinas ex ima parte apertas , quaesiib aquis demersae sursum deorsumque ferri possent, eandem semper
retinentes grauitatiS rationem . .
Nam sperabant fore ut aer in machinis contentus arceret aquam in illas irrumpere conantem. Verum
53쪽
chinae semper grauiores fiunt, quo magis ad fundum accesserint . Quaecunque autem hactenus de aquarum impulsu exposita sunt, co- ueniunt etiam pressioni aeris. Nam&l hic quoties ab obviis corporibus impeditur, ne ad medium ad quod gravitate sua propendet , deserri posse, quaquaversum erumpere nititur, dummodo nulla vis aequalis aut major obsistat. Quamobrem si quando adfuerit spatium repi tum materia aliqua ipis aere tenuiori, & minus graui, quaeque inde iseild possit exturbari, tunc tria illud irrumpere nititur, & interjecta corpora pro ponderis sui m
Semper enim circumpositus res verserat iura de patet quomodo ex aeris externi impulsu caro aliaque mo Ita corpora in cucurbitulas ant a calefactas quocunque tandem eorundem orificia vergant 3 possint intrudi: atque etiam cur in distrahendis laminis eadem sit opus vi .
54쪽
s cum earundem altera recta sursum .debeat attolli, ac cum vel deorsum, vel ad latera fuerit deducenda . Ad majorem autem perspicuitatem iterum monemus impulsionem ilialam suidorum corporum, de qua impraesentiarum loquimur , tunc pro te fieri , cum corpus magis grave ita sertur ad levius, ut hoc esuo loco possit exturbates alioqui nullus foret motus, ac proinde nullus itidem impulsus. V s Rutenia, impulsionis metienda est ab excessu quo corporis gravioris conatus superat resistentiam leuioris. Hunc autem conatum nanciscitur corpus impellens tum eri majori proportione grauitatis , tum etiam ex altitudinu , quae in hoc casu perinde se habet ac motus acceleratio a quisita ex descense naturali a loco seque Alio . Ac Propterea aer circumfusus irruit in loca in quibus inest substantia aliqua se ipso leviorc cuiusmodi est aer rarior vel purus
iaether tanta vi, quantam pollulatsxcessus gravitatis ejusdem supra i C a ma-
55쪽
yrmateriam illam leviorem: habita , quoque ratione altitudinis i ipsius aeris. Quod si quando aer obvio
ceatur ne in predicta loca irrumpat, tunc juxta conatus sui vim ipsa corpora interjecta protrudit in illa sp tia . Atque ob id saepe videmus grotora corpora quasi contra pro. Pension s propriae leges ascendere. Κuippe agitantur enim plagis aliunde e nec 'fa . Spontesvasursumpossent eon λ surgere in auras. Iamque ex his , quae a nobis huecusque dicta sunt manifestum cuivis esse potest, selum uperstantis aeria pondus posse subjecta corpora ita
urgere , Ut propterea illa omniata contingant , quae communiter ad decantatam Macui repugnantiam reserri solent. Et sane quicunque in hac ipsa causia non acquiescen tes ad vacuum coniugiunt, frustra sese excruciant, fallunturque moreae sopici canis, qui ostam, quam Orogerebat demisit in flumen , ut Var
56쪽
num ejusdem simulacrum expiscaretur . Nam quom O Vacuum
quod ex ipsorum quidem sententia ' ineque est, neque fuit, aut erit un- quam , corpora Vel movere , vel ne moueantur inhibere poterit ἐCur natura tantopere abhorret ,
extimelcitque id quod nusquam eis Num & illud eidem contingit, quod
di pueris solet, qui exhorrescunt . i: spectra & lemures, aliaque vetularum terriculamenta, quae nusquam inueniuntur λ
Dicet sertasse quispiam posse qnandoque dari vacuum, sed non sine renixu quodam naturae, quae iulud tanquam sibi noxium vitare ni titur. Verum ego interea quaeram a quonam vis illa naturae inseratur Qui fieri possit, ut vacuum , ante quam extiterit, Operationes suas prodat Θ Et cur demum id quod a liquando potest in rerum naturaia inistere, ipsi naturae adversem debeat existimari pProfecto Aristoteles vacuum c sutaturus non profert in mediiii
57쪽
- haec experimenta, quae nostri ab horrore vacui pendere Hlso arbi- . Phic irantur z Nouerat enim non entis nullas esse operationes ; sed potius ex professo invehitur in illos qui vacuum assumebant tanquam n cessarium ad motum C qua in sententia praeter caeteros suerat Democritus, & deinceps etiam Epicurus a. i. & ej usdem sectato r Lueretius) nμtiturque ostendere vacuum, nσαν modo non requiri ad motum, sed etiam obstiire quo minus in ipsis 6. d. CRio. motus contingere possit. Similiter alibi disiputat adversius eosdem euntes minorem ma)oremque cor porum gravitatem oriri ex majori minoriqi inanis admixtione.Quam vis L ut hoc obiter moneam argu- meta quibus Aristoteles utitur par tim captiosa sint,partim quoque i nitantur fundamentis experientiae Demon. adversantibus et ut videre licet apud Lao b c Galilaeum eorundem fallacias prae
quae aquis clare detegentem. pQuidam vero Philosophi qui nihil ultra corticem norunt, de na-
58쪽
eura seu potius de rebus natura i--bus non aliter loquuntur, quam si illae mentis rationisque participes, ac propriarum operationum constiae serent: Ajunt enim rebus amicis oblectari, & ad eas sponte moveri , fugere vero inimicas, imo vires suas adversiis eassiem ante dere; & quod non sine rissi exciapere possum, interdum etiam contra proprias propensiones sponte moveri, ne vacuum progignatur monstrum sene sermidabile, Scipsius naturae terror. Hinc exortata inania it 'a inscitiaeque plena voca 'bula Sympathiae, Antipathiae , Α tiperistasis, di similia , ad qtae tanquam ad sacram anchoram selene cosegere, quoties in arcanis cognostendis caligat intellectus . Attractio autem &ipsium quoq; iners vocabulum multorum mentes sita pellexit ignavia Propterea
multum se illi debere fatebuntur Medici, atque Philosophi, qui varios circumpulsionis effectus igno rantes, dum motuum ex illa peti-
59쪽
dentium caussas efferre coguntur, hoc uno atractionis nomine obj cto, statim sese expediunt. At Plato sapienter, ut selet, reiecta attractione , motuS eidem vulgo adscriptos per circumpulsi nem explicandos esse pronunciavit. Circumpesunt autem sese mutuo corpora, non quidem ut alterum alteri locum violenter eripiat , quemadmodum vox ipsa Qnare vid
etur ; sed ut singula in suam sedem
transeuntia commigrent. Et quoniam vis illa, qua unaqἐueque mundi pars ad proprium locum fertur, communiter gravitas, aut levitasiolet appellari; idcirco & nos ne a consueta loquendi serma recede.. omus, iisdem vocibus usi sumus . Cum autem liberum nobis suisset citcumpulsionem, seu mavis dispositionem illam, ordinemque cor Porum, cum Per gravitatem de 4cendentium , tum etiam per levitatem ascendetium explicare nam, que eodem semper rediisset demo iratis maluimus tamen gravita-
60쪽
tem eligere', utpote quae iuxtata vulgi sensum sit manifestior. Adde quod plerique Blam gravitatem qualitatis nomine dignantur; leviatas enim illis perinde est , ac minor gravitas , seu potius gravitatis privatio : quae quidem Lit sententiata.
Democriti, Epicuri, aliorumque qui ut diximus , corporum i vitatem ab admixtione vacui pe dere arbitrabantur. . Quanquam n OS qui vacuo e re rum tia'tura ablegato in eiusdem l cum aetherem subrogavimus, nullam revera praerogatiuam gravitate prae levitate habere cognoscimu&:
nisi serte oppositum fateri debeamus ; praesertim si principsis pes-- spicacissimi, atque incomparabilis Philo phi Renati Descartes insinstentes, opinemur corpora gravia, non proprio liberoque; sed coactot potius atque extrinsecus advenien--te motu versus centrum propelli .
Quicquid id sit nulla prosecto via detur esse caussa ob quam gravitas in rerum n umerum sit cooptanda, . - . C I levitas