장음표시 사용
21쪽
Imperium sternere fit. Simul Burgundiones, ex Germania progressi, in Galliam petretralites, Haeditos ii uer& Sequanos , ad Ararim & Rhodanum amnes , domicilia fixerant. Gothi haud multd post, per Romam captam , de oppressam Italiam, in appendicem victoriarum, in Narbonensi Gallia consident, Pyrenaeos transeunt, & Tarraconensem Hispaniam sui iuris esticiunt. Iis in Hispania ad partiendam praedam adiunguntur Alani & Vandali, similique occupant stracissimas terras, quas appellant desito nomine, ne periret unquam mc moria vincentium: nam Gotha lania, regio dicta quae in Tarraconensi Hispania, ad Mediterraneum mare , ad Iberi fauces porrigitur; & a Vandalis Andalusia , quae prius Baetica , ad Baetis ostium , de ad Oceanum protens a ; utraque semina ubera Hispaniarum , mercatura de feracitate. Nec Britantii a cladium expers, quanquam pene ab Orbe diuisi, Scotis & Pictis latc giallantibus , regnoque sedem inter Oceani fluctus ponentibus. Intdr eos Franci supererant , quos opportunitas 3c exemplum, & diu iam concepta cupiditas, euocabant vltra Rheni ripas. Iam appliciti ad eum propius, dc experti ubertatem Galliae . ad eam obtinendam de traiiciendo amne deliberant: ne uno filiuio excluderentur . qui per maria traiecta & longinquas nauigationes, saepe hostemqti aerentes quem vincerent , tam saepe Optato bcllo, speratisque palmis
Eam in rem plerique in Annalibus nostris, Pliaramundum primum Francorum Regcm constituunt: nulla ratione cur primus sit, clim ultra Rhenum in Francia plures regnum ante Pharamundum tenuerint , nec ipse cis Rhenum Fra iaciam in Gallia, quod in votis maxime erat, loca it crit.
Melius Reges nostri , Merouaeo incipcrent, a quo stabilia regni fundamenta , Se filij longa serie ad regendum nati. Ego ne discedam a pluribus ,
Pharam undo incipiam. Ille Varamundus etiam dictus de Phara modus, Marcomeris filius, & nepos Sunnonis, quanquam hunc aliqui patrem non auum faciant, in regnum a Francis assumitur; sane non primus Regum inter Francos ; qui enim praecesseratu, cum v stirpaverant honoris titulum. Passim scribitur regnum iniuisse, anno post Christum vigesimo si praqtiadringentesimum : a quo anno Franci statuunt Monarchiae suae originem ; instar clarorum amnium, ex tenui fonte, de prope incomperto colligentium undas, dc perpetuo cursu fluentium. Agebat tum Rauennae Honorius Imperator, imo per silmmam ignaviain delitebat, de salute magis quam de Imperio solicitus, in angulum Italiae compulsiis, post Galliam& Hispaniam propenio duin amissas; Imperium abiiciens, ut Imperatorem seruarct. Pharamulidus vero quam primum regno est inauguratus; haud inscius quid a se potissim dira Franci exigerent, de Rheno transivit tendo cogitat, deque Francia sua transportanaa tandem in Galliam. Eam propugnaculum firmum inliniebat cillitas Trevirorum, ad ripam amnis erecta; quam Romani Imperatores , ipsi plerique, per legatos alii , semper ins derant, ad Francorum molitiones trouas compescendas. Postquam Honorius Imperium , non tam moderabatur, quam dilapidabat, Trevirorum urbs praesidio tenebat ar admodum infirmo ; unde Francis facta saepe audacia
22쪽
eia irrumpendi ,& molem oppositam votis euerrendi. Et Veros luianu S, P ii Λ κ λ ille sanctissimus circa haec tempora , de Christianus in calamitatibus deflendis Ieremias , asseuerat Augustam Trevirorum, urbem primariam opulentia & nobilitate , tertium captam a Francis, incensam, dc eue
sam ; ciuibus aliis peremptis, qua serro qua igni, raptis aliis in miseram seruitutem. Assentior autem Adriano Valesio, Scriptori eruditissimo , & rerum Francicarum peritissimo indagatori, existimanti tertiam illam urbis expugnationem in Pharamundum incidere ; quem vero est smile regni primordia facinore quopiam decoralle, in se tradiusta perdissicili expeditione. Quod ut verum puro , ita censeam non haesisse illum in Gallia , neque in urbe capta fixisse locum certum : quod ex eodem Salviano conficitur, querimonias instaurante , quod Treuirenses , cladis reliquiae , in miseriarum solatium , flagitauerint ab F onorio & Constati tio Imperatoribus , Ludos Circenses ; tristem pompam & lugubrem , in parietinis
incendio deformatis. Anni inter haec transiguntur octo, quibus Phara- inundus regnalle dicitur; dum amnem transiri ittit, urbem amplam capit;
rursim ultra amnem depellitur, de in nouum transitum neruos omnes intendit. In quem putem bellicosum Regem curas & studia impeti diste potius, quam in leges condendas ; cum is Martis ardor lcgum curam excludat ἱ quae pacis sunt foetus, δ: regni iam stabiliti optata soboles. Salicam igitur cum laudato Valelio transmittamus in Galliam ; ubi auspiciis felicioribus, a Clodouaeo, rebus gestis magno , dc religione maximo, originem illustrem repetet. Pharamundus igitur inter eas curas diem obit; de liberis relictis Cleuo , de Cludio siue Clodione , incertum est. Saneis debuit supra maiores elle insignis militari laude, a quo Franci uno seriem suorum Regum inceperint; ut sertitudine praestet in paucis , qui rtissimorum inter Principes Regum agmen ducit. Pharam undo Annales Clodionem sussiciunt. Nec satis constat, ἡ quo natus Clodio , quem & alii Clodium, Chlosionem,& Cloionem nuncupant. Astentior pluribus, ut Pharamundi sit filius; id cnim diu moris Francis erat, ut quanquam ipsi Regem sibi eligerent, a quo ducerentur in bella; tamen si Regi mortuo filius esiit aptus ad regimen , hunc prae aliis optarent, sibique volentes praeficerent. Huic Comati, siue Criniti agnomen datum est : non quod primus cst usum comam aluerit, id enim
passim usitatum Francis; sed serian, quod amplissi inam & splendidissimam supra alios Reges nutriuerit, aut modum quendam in porrigenda caesarie aliis ded crit; viris Regibus permissa amplitudine ; cum c conrapromi IIa & pexa exurgat decor non modicus. Is continuo in regnum allumptus, patrum volucns consilia, de Gallia inuadenda , ut ea pcra ge-rcntui consultius , sagaces mittit exploratores , qui indagarent Romanorum vircs & vigilantiam. Interea ne otio Franci torpescerent, utque bello haud arduo ad dissicilius incenderentur , castruro oppugnat in Thuringis , cui nomen Dispurgum; eoque capto , dc post reditum exploratorum, pronis omnibus ad expeditionem Gallicam, eam indicit copiis. In Romanos niaxime vertebatur vis belli. Ii Galliam Belgicam obtinebant , 1 Rheni
23쪽
Rheni citeriore ripa ad Ligerim ; trans Ligerim Visigothi Aquitaniam lat Epoisi de baiu ; Burgundiones ad Rhodanum porrigcbant imperium, Nar- donensis Gallia parti in Romanis, partim Visigothis obnoxia erat. Romanos suae rcs in Italia distinebant. Post tuam Honorius vivere desiit, &sine liberis quidem , Occidentis Imperium occupantem vocabar. Neque is defuit. Ioannes Quaestor magnus , quasi abdicatam hereditatem invadit Purpuram, seque Barbarorum auxilio in Theodosium communit. Quippe Placidia , Orto eam intcr S Honorium fratrem iurgio , confugerat ad Theodosium, nepotem ex fratre, Orienti imperantem, abducio simul Valentiniano puero , quem cx Constantio , Imperatore dicto , suscemerat. Benei tote a Theodosio excepta, ab eodem post fratris obitum , lilio Valentiniano, decurrenti octauum a :mtim, Imperium occidentis impctrat, Si simul cipias quibus Ioannes solio dziiceretur. Et deiectus est quidem per Ardaburium; sed in bdlli ciuilis Id imai, Gothi & Vandali locietatem cxciti, patrimonium Caesaris nati re disperdubam , dum id ipse inuasum abalieno rcciperet. In ea igitur perturbatione, Clodio selectum militem ad Rlieni fluenta admouct , moxque amne trans mill b, in opposita ripa, disiecto hosti componit. Statim Gallos metus implet, Francos audacia, qui silici eluentu fortitudinem augente , nullo obice peruagati Belgium, multis urbibus captis, locum regno & genti constitium t. Neque is in Tungris, ut assirmant aliqui, qui in Brabantia habitabant , Leodium inter atque Lovanium ; sed pcrgentes ulterius , Carbonariam occupant sylvam , quae Ardiicianae pars est, inter Mosam S: Scaldim; Tornacum de Cameracum capiunt atque ad amnem Somonam, Omnia vastam , occupant,
de lixi insident. Dubium inter Auctores qua in urbe Clodio domicilium, &maiestatcni regni defixerit ; an Samo iobrinae , quod Ambianorum est oppidum ; an Cameraci siue Camaraci, quae urbs videbatur commodior , unde in regionem subacta in vigilantia Regis intenderet. Atque abs re non erit, paucis Francos exscribere, & eorum arma, ut erudite a Sidonio Apollinare pinguntur. Quippe homines statura celsa Sc procera , rutilante flavo colore caesarie , quae a fronte in summul a verticem reduceretur, ne forte obiecta oculis hostem occuleret; caeruleus iis color , pro fulgetro erat fulmen vibrantibus ; nihil pilorum ita toto ore extabat , rasis accurate genis & labiis ; e mento duntaxat ad decorem sexus, barba tenuis pcn-dcbat , in cristas digesta ,& studiose depexa; ceruicem lacteana , nec pili in umbrabant, nec vcstis tegebat: quae & vestis ad modum ampli corporis strictior, membrorum molem porrigebat masis : artubus quanquam longis mira alacritas, expeditis ad cursum , ad pugnam validis, ad armaram promptis , Ut quocunque se verterent, ea non Oncri, non incommodo ςssent, sed quasi a Natura inebris ipsis assi xa. Quippe a cunis arma in semestra et ibam pro ludicris, ad manum semper hallulae atque ensiculi, quibus crescentibus ad incrementa corporum , non premebantur iam viri. In dimicando celer pcrnicitas, ad vincendum firmitas, ad moriendum immobilis. Arma potadad tegendum corpus pauca de levia , capitis & cruris nullum lcguineiurun, nulla lorica, arctum duntaxat scut una, Fibus salutis
24쪽
ra admodum tenuis, tota ad victoriam vera; ad quam parandam plura pet-- arma erant ; ensis breui capulo , ango , & bipennis; nulli arcus , sagittae nullae, aut fundae : angones pro iis erant ue hastae scilicet mediae inagnitudinis , serreis obtectae laminis , praeter imam partem , ancis deorsum incutilis utrinque prominentibus ex summo spiculo, quas in hostem prope intorquebant, viribus robustis, dirum vulnus ferentes, quod in membra penetrarent altius, & propter uncos reuelli non possent. Ita nusquam pugnabant eminiis, aspernantes victoriam, procul, & telis, leui periculo
paratam ; ipsi pro iaculis in hostem insist : bipennes praeterea & secures gestabant, ad perfringendos armorum obices , & corpora latioribus plagis distindenda. Equis raro nisi principes viri ad praelium ibant; quibus pernicitas equi usum implebat, ut plerumque misia hastilia cursu occuparent,& hostem bipennis prius quam ango striret. Tamen ad inuadendum celerrimi , ad fugam scopuli, aequo animo appetebant mortem , si iniqua sors foret; metus plane nescii, ambientes victoriam , mortem amplectentes, si illa abesset. Denique unum genti otium , studium Vnum , ars una, pacem ad bellum componere, in bello regnare , & adipisci votorum cumulum. Eiusmodi homines considebant in Gallia, iamquc ultra Somonain cupiditatem pellebant; cum tandem AErius , ad eos compescendos , selutus hostium impedimentis , aduolat ex Italia. Praestat autem quis ille foret dignoscere , a quo agger victrici genti & exundanti obuersus est. AEt ius vir tam clarae fortitudinis,quam diuertae fortunae, Durostori natus v 1 est,quod oppidum erat Moesiae inferioris,nunc pagus in Bulgaria ; huic pater Gaude tutus,militia inclytus, sub Honorio Equitum Magister, per sedi- Eriti, qtiis tionem militum in Gallia interemptus; mater Italica , ex opulenta Romae familia Hunnis datus obses, conciliata eorum amicitia , sibi ad res nouas opem parabat, perfugium , si fortuna deficeret. Statim post Honorij mortem, Ioanni se adiunxit Imperium usurpanti, Hunnis in auxilium eius accitis. Deinde Ioanne aquis merso, cum Placidia redit in gratiam, &persuasis Hunnis ut regrederentur , Comes dicitur, atque haud multo post, Magister militum, educatus in castris, dux tam peritus quam fortis. Multa praeclara pro Imperio gessit, sed cum parem laude ferre non pollet, gratiis Iuniam vulnus inflixit Imperio , quod multos per annos curationem omnem exclusit. Quippe inuidens Bonificio, praeclaro duci, Africam administranti, eum dum ex Africa per Placidiam reuocat,& ipsa Africa Imperio detrahitur, & insensissimis hostibus traditur. Nam Bonifacius, ne uberrimam prouinciam relinquat aemulo , Geiseri cum Vandalorum Regem arcessit ab extrcma Hispania , & ducentem octoginta bellatorum millia , Vandalos atque Alanos , admittit in Africa ; immanitate tanta saeuientes , ut diris in Christianos tormentis, diu barbara crudelitate grassati sint. Nihilominus , proditione clam habita , a Placiduae& Valentiniano Magister Equitum dicitur, AElio abdicato, tunc pro Imperio Francos & Noricos pellente e Gallia Contumeliae impos .Et ius
aduolat , & praelio commilli , Bonifacio graui plaga saucio , vincitur, & fuga saluus, ad Hunnos suos confugit. Non diu apud Barba Tom. L B ros
25쪽
Anno 438. Clodis in Gazia haret.
ros haesit , quos audita Bonifacii morte , reducens in Italiam , pugna in Sc bastianum illius generum , qui peremptus est , fcliciter profligata ;eamqtie per victoriam reconciliatus Valentiniano & Placidiae, recepit Magisteritini militum, & praeterea Patriciam dignitatem ; iam non tam Imperatori utilis, quam metuendus. Ille postea , & Hunnis suis fretus, quorum copias ad nutum habebat, & fortitudine sua , quam per ouentus tot varios adii ancta prudentia corroborauerat, post multa praeclare gesta , venit cum extrcitu ad ropcllendos Francos , qui Rege Clodione , iam in Gallia radices fixerant. Neque ausus victores iusto statim praelio aggredi, captat occasionem, qua incautos ostendat, dc praefidentes ex insidiis opprimat. Clodio Romanorum exercitu nusquam perterritus , in Atrebat enses militem duxerat, palmas propagans , & noui regni limites. Consederat non procul a vico Elena , quem Hesdinum vetus cum Sauarone plures putant, melius, ut arbitror , Valesius, Lensum ad Deulam castrum in Atrebatium finibus, quibus Cameracenses attingunt ; eoque in loco , de hoste securus, nondum se usquam commouente, ad hilaritatem traducitur, paulo liberius quam praestarct. Nam uno ex Francis ducibus , virginem eiusdem gentis in sponsam ducente ; snam Franci Germanorum instar coniuges simul in bellum trahebant, caeterimque familiamin dc toto exercitu in epulas est uso, S in nuptialem licentiam soluto ; dum plures vagantur extra castra, sponsamque matronae pluribus plaustris per agros vehunt, gestientes gaudio atque exultantes : AEtilis irrumpens improuisus , vasantium agmen capit aut caedit, sponsam & matronarum plaustra sui iuris iacit, atque haerens fugientium tergo , in castra conturbata invadit, exiisque captis Francum expellit. Sic non bene Marti cum Venere, neque
in bello versanti, usurpanda sunt pacis gaudia. Satis fuit AEtio Francum repressiise , & victoriarum cursum abrupisIc ; ncque ultra institit, in prouocanda fortissimae gentis serocia, qui ali δ vocabatur. Neque peream cladem depulsus est Clodio nouo suo regno : imo conciliata cum .ssitio pace, Occupatam regionem obtinuit ; vere conditor Francici Regni in Gallia ; quod per annos vigiliti, incoeptum in sua Francia, prorogarum ultra gessit feliciter; una illa nuptiarum clade edoctus ; bellicam felicitatem nullam tutam ab in Drtunio, quam non tueatur solicita vigilantia. E vivis rapto Clodione , in regnum euectus est Merouaeus, Merouecus dictus, & dile reueus. Dubium an Clodionis filius fuerit , an tantumastinis; variis Auctoribus viri usque sententiae. Sane constat ab eo deinceps familiam regiam propagatam, &stirpem enatam, qua Reges dicti sunt Mero uingi, aut Merouaei; illustri trunci gloria, ramos tam uberes producentis. Et ij dicuntur non caesariem tantum,sed prolixiorem barbam aluille; in qua λrtitudinis & maiestatis signum reponebant. Atque falsum est quod
de iis Regibus seribit Auctor Graecus , pilos habuisse in dorsi spina , setis suillis consimiles; quod fictum est a Longobardo scriptore , in gratiam
Caroli Magni, ex diuersa stirpe regnantis. Porro Merouaeus, sub incoepti
regni primordia , in parrem ardui & periculosi belli vocatus est , irrumpente
26쪽
pente ad inuadendam Galliam Attila. Ille Rex Hunnorum. Hunni auic m ens Scythica, olim inter Pontum de Caspium maria , ad Caucasi Borea em partem, non tam habitans, quam latens. Ii Valente Imperium tenente, iam Gothis & Vandalis repagula sua fransentibus, quasi eodem exciti sidere, numerosiissima iuuentute, ex latibulis suis prodeunt, atque accedunt ad Paludem Maeotidem : quam audacter transgressi, & ad Tanaim Alanos aggressi, primum victos , dein socios, sibi in spem victoriarum adiungunt. Mox ulterius in Europa penetrant, & Danubio transito alterna vicissitudine victi & victores, tandem in superiore Moesia sedem smulque regnum constituunt, ea in regione, ubi nunc Bosnia & Seruia, ad Thraciam porriguntur. Post aliquot Reges, regnum peruenit ad fratres Attilam dc Bledam, qui Roae patruo succedunt; maioribus non inscriores bellica forti tudine , & rapiendi saeuitia. Iam Orientis Imperium , in Thraciam & in
Illyricum effusi diripuerant atque exhauserant, chira in Occidentem conuersi, nouam rapinis caedibusque materiam furori suo substituunt. Verum Attila, maior audacia , ut eam magno flagitio roboraret, in Bledam fratrem conspirat, & insidiis interceptum perimit, ne consortem haberet
regni quod parabat, aut socium in infercndis calamitatibus, quas adstrue bat humano generi. Ille igitur, qui prosi ei is euentis tumidus, & conscius improbitatis proicctae ad omnia crimina , nuncupauit se Flagellum Dci,
grassari permisitis ad Christianorum plechcnda flagitia, post Theodosium
vexatum , dc Constantinopolim ad extrema actam , Romam, Italiam caeterasque prouincias in praedam destinat; arcessitus ab Honoria sorore Valentiniani. Illa ab Eugenio Procuratore suo foetu furtim concepto , ignominiose ut par erat, Palatio expulsa, & conclusa in priuata domo , Eugenio intersecto, ard cns vindicta de cupiditate licentiae, clam ad Attilam scripserat, nuptias oficrens , dc implorans vindicem libertatis. Is autem postquam Honoriam a Valentiniano non impetrat, bello praetexens quod
iuste negabatur, magno exercitu versus Germaniam tendit. Dcstinauerat
quidem in Italiam statim irrumpere ; sed ut id securius praestaret, selicitauerat Theodoricum Visigothorum Regem in Gallia, ut communi Marte hostem communem simul aggrederentur ; ac dum ipse in capite Italiam sit bigens, Romanos perderet, Imperiumque conuelleret ; Theodoricus .ssitium in Gallia vallac impercret,iam augustae praeda: venturus in partem. Id subodoratus bEtius, qui nuper de Noricis victoriam reportauerat, sedula ligatione Theodoricum in suas partes traducit, similique opera Mero uaeum Francorum Regem consociat, Alanos pariter in consortium vocat ; ut armis coniumstis, bestia inum hominem singulorum hostem , ct mortalium luem, pro viribus a capitibus suis depeli rent. Iam enim ad Galliam severterat Attila, per Pannoniam atque Germaniam, ad Rhenum accedens. Quippe a Theodorico repulsus , aridiens lue AEtium conflare exercitum, vico profligato securior Italiam tandem inuaderet, simul ut a Theodorico sepultae poenas exigeret; in eum praeterea concitatus a Geiserico Vandalorum Rege, pleno furore ruebat in Galliam. Ducho per Hercyniam sylvam itincre,ia transitum Rheni grandes arbores asportauerat, quibus . ad B a. cImbulae
27쪽
cymbulat soriarum excavatis, totum Vltra traduxit exercitum ; quem accedentibus Geti inanis plurimis ad 'uingenta militum millia auctiam ei te scribunt: nimirum ut furori par eiici potentia, & suppeterent ad terdendum orbem instrumenta. AEtius quanquam nulli diligentiar, nulli solicitudinit, arceret, nondum copias suas ex rλm diuersis capitibus valens contrahere, iberam excurreriti fecerat Galliam , Theodoricum arccilens se licite , de unam urbem Aureliam tenens , per quam defenderct Transtigeranas prouincias. Neque parce Attila usurpat tactam potestatem , Trevirorum urbe vastata, per Mediomatricos in Celticam flexus, dc Rhemos inuadens, urbes
obuias, qua vi captas, qui dolo, nam hunc perite illi subtexebat) Diuo durum , Rhemos , Antissiodorii in , aliasque barbari crudelitate diripuit, caesis ad aras promiscua caede tam foeminis , quam imbellibus pueris. Attamen Tricassiis Lupi Episcopi sanctitas mitigauit furentem , dum per
urbem transit innoxius, Deo qui permitteret malum in criminum poena in , in virtutis praemium extorquente bonum. Sic Hunnus saeuissimus vastita tem inferens , Aureliam verrit, transmistii rus ponte in ea Ligerim , unde totus in Theodoricum irruere r. Aureliam praesidio AEtius munita crat,
eamque onuat milite fortior propugnabat sanctimonia clarus , Annianus Praesiit, qui sedulus Pallor gregis cura suscipiens,ad Deum versus precibus, de ad mortales solicitudine , nullam laboris vigilantissimi partem omittebat. Salutem publicam Aurelianorum peperit fortitudo ; non sine diuina indulgcntia transa it tenda ad posteros , qui multis post annis succumbentem Franciam erecturi erant. Nam AE tius interim solicite cogebat militem, ac Theodoricum per Auitum opulentum Arvernum , tan/em demouerata consilio expectandi in Aquitania Attilae , atque impulerat ad ducendum exercitum. Dum haec geruntur, non sine temporis mora, Aureliam ad extrema Hunnus adegerat, exculta ariete muri pars maxima , praesidiarius miles ciuiumque sortissimi in stationibus caesi, adueniebant nulla subsidia ;vna spes supererat vincentis misericordia ; hanc ut eliceret Annianus Episcopus , Attilam in castris conuenit, δc pro urbe dedenda adhibet infimas preces. Repulsus contumelioso a Babaro qui in urbis excidio ucllet excin plum scueritatis statuere, ad ciues regreditur, iubetque portas ad excipiendum hostem aperiri, in eo agnoscendum Deum ; vltro se tradant merito noxas plectenti. Dicto obtemperatur; patentibus portis hostis admittitur, domos diripit, ciuesque raptos in vincula cum liberis Sc coniugibus, inter lamenta Se cjulatus, praedae partem, raptor diuidebat. Et ecce inopinatum calamitosis auxilium. Hunnis securius in praedam intentis, Romani cum Visigothis adueniunt, in urbem subeunt, excusiaque praeda , non sine praedantium nece , Baibaros magna caede expellunt, ciuium ingenti gaudio, si ac sita recipientium , Sc Anniani latissima gratulatione , diuinam misericordiam admirabiliter commendantis , quae humana deficiente sempcr in promptu sit. Attila repentina clade coercitus, siublatis castris, in Galliam Hirsum se emindit; neque AEt ius ausus est consequi recedentem , donec exciperet
plura subsidia , quae ex variis gentibus praestolabatur. Postquam haec
28쪽
aduenerunt, in quibus Merouarus Rex silos Francos adduxit, AElius ratus, hiron cunctandum amplius , cum uniuersis copiis contendit ad Attilam. V Λ . s. Ille vagatus per Galliam Celticam atque Belgicam , & late stragem excidiumque circumferens, in campos Catalatini cos conuerterat se : atque
in iis assequutus expectantem 2Etius , callia figit. Ingenti spatio ultra amnem Matronam campi iacent , ad conserendam pugnam idonei, & iatri Tetrici imperantis clade percelebres. Pridie quam pugnatum est, caliginosa nocte, insensissima dimicatione prolusum est; quasi diei totius
Ipatium aristius foret ad pugnam tam celebrem conserendam , aut noctis tenebrae in partem famae admitti contenderent, & de gloria cum luce certare. Etenim dum utrinque gentes ad stativa sua se conserunt , nocte concubia, Francorum agmen , copiis diuulsum, forte incurrit in Gepidas , numero non impares, redeuntes ad castra. Neque momento haeserunt, quin depugnarent : caeco in obvios irruunt impetu, & tam certis inter tenebras ictibus, tam fortibus animis & imperterritis , ut
eodem quo stabant vestigio , victi simul cuncti de victores , nemine
prorsus Iupertate , Occubuerim omnes , ad quindecim millia; prima luce spectaculum atrox sortitudinis bellicae ε, neutra partium perculsa , Neutra elata. Ideo per ea confirmatis utrinque animis , sub ortum selis , tubis per nantibus , ad pugnam curritur. In campo mons erat magni momenti ad victoriam primum occupanti e cum in eum certatim miles
mitteretur , AElius diligentior cum Thori simundo Theodorici filio in cum euadit, atque Hunnos paulo tardius subeuntes , sortiter deiicit. Hoc praeiudicio Hunnos deterritos , & Aruspicum suorum praesagiis, Attila militari oratione confirmat, & ipse intrepidus sub horam n am deducit in praelium. Valamerem cornui laeuo praeponit, Gepidarum Regem dextro Ardaricum, Ostrogothorum Principem sibi vectigalem , in media acie dimicaturus. AEtius in sinistro agens , dextrum tradit Theodorico, Alanis quorum fides suspecta , coiaiectis in agmen medium. At sub ipsa pugnae primordia repentinus casus Romanos turbabat , nisi malum statim occultatum esset, quod unum remedium subitis casibus. Theodoricus Rex Visigothorum, dum suos obequitans adhortatur ad praeliandum, vel sagitta percussus, vel equo cespitante, excutitur, protritiisque equorum ungulis , desinit vivere ; prima Martis non ignobilis hostia. Id quod in decuri contigit , milites latuit. Neque tardius in pugnam
itum est. Ea atrox, cruenta , & diuturna , nemine terga vertunte, in
noctem producitur ; qua tandem dirempta horribilis dimicatio, de reducti utrinque in castra milites: non tamen sine Ducum periculo , tum . iin acie praeliantium , tum ab exitu pugnae. Quippe Viligothi , inter i
Alanos medios irrumpentes, in Hunnos tanto animorum nisu inuase- x.
rant, ut pugnantem Attilam indiscrimen certum adducerent, sibi consulentem dum receptui canit, & castrorum vallo se contegit. Thori sinundus nihilominus, inter liberos Theodorici maximus natu , Visigothos pugna incenses in castra hostium ducit, neque a praeliando cest it,donec saucio capite, oc equo deiectus, i sitis excipitur , & desertur in castra. .Et ius
29쪽
iliter hostium tela , ad noctem, pugnam egregie concitans, & ignarus quae fuisset sors Visigothorum , multa nocte se in castra recipit. Caesa centum octoginta hominum millia : nec plane constitit, unde victoria stater;
utraque partium abscedente ceu victa : visa tamen in Romanos magis inclinasse , qui reliquam Galliam e furentis belluat faucibus rapuerunt, eamque adc gerunt conceptam rabiem alio vertere. Nam postridie , se Attila castris continuit, quae plaustris obiectis tota nocte muniuerat; ac tametsi, perstrepentibus tubis, eruptionem crebro simularet, tamen non se commouit, expectans quae mens hostiuin fore ria Qui nec ipsi consentic bane inter se. Thori simundus patris necem viturus , ardebat cupiditate
vindictae , urgebatque vi Hunnorum castra oppugnarentur. AEt ius contra veritus , ne post Attilam profligatum, Visigothi omni metu liberi, in Romanum Impcrium vires conuerterent , auctor est Thorismundo , ut post hostem tanta missione singuinis dcbilitatum, Tolosam regrediatur quam primum , consulturus immidenti pericvio , ne fiat ros qui in ea urbe agebant, inuolarent in gazam paternam, δc regia una opum pleni praeriperent. Thorismundus hoc metu vindictam compescuir, & curato Patii regio funere , Rex ab exercitu salutatiis , Tolosam versus discessit. Eadem ratione dimissus in Galliam Belgicam Merouaeus - Quo modo Attila , solutis hostium copiis , per Germaniam atque Pannoniam , se recepit in patriam , serpentis instar saucii, reparadu rus vires & virus , quas anno proximo ingenti clade Italiae, in perniciem mortalium insumpsit. Post haec, de Meroiiaeo nihil admodum certum ; nisi quod coniectura assequi possumus ; nimirum quod regnum in Gallia tam firmum stabili uerit, ut in posterum nullo hinc bello potuerit, nullis conatibus demoueri ; praetcrea quod arctiores prorogans fines , Parisios usque peruenerit, eamque vrbem iam celebrem , vel vi vel deditione renuerit, in qua regni sedem &domicilium poneret. Quod ex eo constat, quod Childericus filius & sile-cesIbr dieatur Parisiis regnum iniuisse atque amisite; quam validam ciuitatem adolescens, & totus in voluptatibus conquirendis,uero est absimile expugnat se. Dicitur praeterea regno constituto primus Franciae nomen in iadi diste, ut Franci Germanicam Franciam Obliti , impensius Gallicam colerent,& Galli cum nomine mutarent animos,in Francorum sortitudinem &libertatem transcripti. Obiit Merouatus anno regni decimo k spatio tem poris pro amplitudine rerum angusto ; sed viri eximii breuitatem annorum
extendunt facinorum numero εe magnitudine.
Chil derieus Merouaei filius patri in regnum successit, sine controuersia.. Iamque tunc Francici Imperii sanctissima illa lex & antiqtiissima coepta est promulgari, non tam scit pro quam facto, Sc in omnium Francorum animis alte insculpi, firmius atque stabilius, quam in marmoreis aereisve tabulis ; vi qui Rcgi d c mortuo sanguine foret propinquior , regnum adi-rct , ut hereditatem ; elsetque Imperium , non populi eligentis donum,
sed Dei largientis , abortu & natalibus regiis , in quibus sceptriim &diadema reposuit. Chil dericus porro , magna Omnium spe, patris non modu lolium , sed virtutes etiam initurus, Dellica gloria florem adoles.
30쪽
eentiae concitante , regnum iam feliciter porrectum ad Sequanam, videbatur ad Ligerim statim promoturus. Sed illico dissiciunt spes conceptae , &in desperationem conuersis omnibus, non tantum Rex in periculum adducitur , sed & regnum ipsum , cui stabiliendo tam praeciare modi, erat consultum, reuulse omni ambitu, & excisis penitus lio milium suffragiis, saepius in priuatum commodum quam in publicum bonum censentibus :adeo nihil est firmum & stabile , ceun ipsa principia , unde perennitas, va
cillent ac nutent. Etenim Childericus omnium votis regno exceptus,
iamque amore patris & iuuentutis illecebra gratus, statim exemplo fuit, inter regni spem & ipsum regnum quantum intorsit: Si quidem illico pacis otio & voluptatibus prosapsus in deteriora, & summa licentia raptus in ea omnia quae placerent, animi cupiditatibus totum se tradidit, id maxime regium ratus , ut quod libui siet animo, liceret corpori. Inter adolescentiae vitia libido impura pollet quam plurimum , calore languinis
inflammante caecum natur ae impetum. Ea Regem corripuit ,& ad omne
fiagitium nefasque proiecit. Primo ille matronarum thalamos, dein virginum castimoniam , praesertim nobilium tentare blanditiis , auro , pollicitis , male itate Regis expugnare , si dolus non cederet, vim afferre , ac tandem ab amplexu coniugum, matrumque gremio contumeliose libidini raptare victimas. Haec aliquandiu prima acerbitate mali , venia adoles. centiae , & emendandi spe tolerata : Sed ubi increuit lues pestifera , iamque nihil tutum a Principis libidine erat, extremis remediis extremo morbo occursum est , & profligatus subditorum timor cum amore. Parisiis Rex agebat, urbemque regiam scenam libidinis constituerat, cum subita&improuisa defectione opprimitur ἔ concitatus surore populus arma proclamat , ea quique priuatim rapiunt, ad palatium conuolant, fremunt ad occlusas fores , Regem reposcunt, flammas comminantur , vectesque citi& secures apparant ad diffringendos sorium obices .Praetoriani milites omnesque Aulici dilabuntur metu .Rex solus cum vno Uiomado,metum inter& desperationem versatur deliberans non defuga , scd quam mortem oppeteret. Erat Viomadus, aliis dictus Vidi omarus, Vinomadus, e Francorum gente clarus in paucis,Regi propὸ coaevus , a pueritia ipsi percharus, amicus & fidelis,quod in Aulicorum fraudibus rarum; Childcrico supra sortem beato, qui in iactura omnium amicum haberct. Is Rcgi optime consulens , auctor est fugiat, & se morti certae eripiat. Furori materiam , ut fomentum igni detrahendam , lapsu temporis mitigari iras , Iethati ferrum vitari seisi corporis declinatione ; stultum esse ,sfurioso obiicere. Abiens feruerse regno redituro I dessurum furorem , tune locum rationi ct amorei frea, Me poena frangendam iram qua saviat; qua sedata , reuocabunt Franci , quem sum volebant. Suam operam pollisetur ct studium , effecturum ut exiti' mora perbrevis sit , redintegrando amore poena absentia. Disccstum Viomadus versii adet, & Principem mutato cultu per posticum emittit; prius mun-mum aureum bifariam secans, cuius tibi pars altera essEt, Regi altera; ccipe , inquit, hoc amicitiae symbolum, & sit turae concordiae signum. Vbi ad te meam partem misero, si cum tua illa conueniat , credas tuorum