장음표시 사용
51쪽
s eba, quia ubi est talis natura, quatam pliis
miltiplicati iri tanto sertius mouetur 3c n sieellet in sit perioribus,tunc moueretur stellata motu proprio velocissime, & aliena dctatio. ne tardius, cuius contrarium apparet. Nec potest dici, quod hoc contingat, quod non con fleat circulum non propter tarditat hi motus, sed propter magnitudinem circuli. ide P, Tertio ex parte spatij, quia motus naturalis i. non conuenit nisi naturae extra suun ubi, quo adepto statim quiescit sicut patet in terVide D, ra, sed superiora mouentur in suo ubi. Quar- ' ἡ sti to ex parte termini, quia cum natura deter iiivalibu minetur ad unum nunquam potest inclinati kς- R imo tum propter motum, sed propter aliquid determinatum , quod ex motu consequitur,motus enim non potest habere rati nem termini, quia est id quod tradit in ali rum & ita nunquam natura aliqua determinatur ad motum propter morum. Si igitur
corpora superiora mouerentur naturaliter In eleme- haberent aliquem terminum ad quam mouerentur, & tunc ibi quies Perent, Omne au-im motus tem appropinquans permotum natu talem ii Ti, 4. ad statim Vbi mouetur sertius, contrarium
autem est de motu violento, & sic sequeretium 1 o tur,qi ita motus cetii aliquando esset tardior, dem s. ei. aliquando velocior: & iic patet, quod laaec α' .lioque politio in se stare non potest, nec etiam p inodo ab test stare in sua ratione. Aliter enim diciturdo I . .la naturale in superioribus, aliter in inseriori-rtu mi bus ,&aliter accipitur principium motus in
Dii M. re istis,& in illis. Vnde notandum, lubd prin- ' in , a imotus duplex est passilium. & acilia
agens t n. uum. Actiuum est dii plex, aliud se se, ut A aliud via; ens,&nrouens. In illis di euntur autem , quae habent solii ira principium in acti tua , si tus passivum requiritur allens motor, quia bile dicun- illud non lum cataci mouemium . In illis ve-
, si . quq habent serinale principium acti utim
quoa habe no requiritur,qtria sic sequeretiir, qtubd igneis moto ibi esset nerans, quod falsum est. In
s. grauitate illis vero ubi est agens ad imam mouens mi- h. c.' Alnus requiritur motor. Principium ergo uas nil aliis motus in elementis est activum sermale , si dr in elementis est naturalis motus rati a imitare ne inclinationis activi si malis In coele- i dii ii stibus vero corporibus principium motusua non mo est passivum, quia in eis naturalis motus ras itione inclinationis passivi. Alij autem dixe
tr . cc, s s. runt, quod mouetur 1 natura, de ab anima.
a natura quidem licut a principio pallauo,
anima autem stat 1 principio assivo, nil
gnantes cuili set orbi duos olores, unues scilicet coniunctum,& aliud separatum. Et ii ne opin
ratio eorum erat, qui acii in principi u unluia detur sequi
citiusq; rei sit unum,ab ipso non potest procedere nis unum ideo a prima causa pro- M. c; , di . cessit tantum unum catilaturi . Sed notan- diuti, ut d lioriana,quidam ut simplicius, & Auire. 'ν eius seqiiaces dixerunt corpora cςlestia ei se ii animata non sol tim anima intellectiva, sed q. r. M i. etiam sensitiva, &causa erat, quia quicquid nobilitatis est, est ad scribendum magis diagno, ut est corpus coeleste. Avicennadi, itea esse animata anima imaginativa, de ratio est, quia non polliant mouere nisi particula- . I re Ai istoteles vero dixit, ea elle animata anima intellectiva. Cui it ratio est, quia Om-sy e rex. ne quod mouetur ab alio mouetur, &cum c N in motoribus, & motis non sit procedete in
infinitum, necelle est deuenire ad aliquod movens seipsum. Sed lim positio non potest stare. Primo sicut ponebat Simplicitis, scilicet quod ellent animata anima sensitiva, quia cum finis imponat necessitatem iis qus uini ad finem, & indignius sit propter diagnius,oportet ut corpus si propter animam,& non econuerio: Si ergo corpora coelestia essent animata anima sensibili, essent organica secundum exigentiam animae senstiuae, constat autem hoc non elle. II praeterea essent complexionata, qtiod falsum est. Item etiam stare non potest, sicut ponebat Aui- cenna,scilicet quod sint animata anima ima- Auicemiaginati ira, quia sicut organum sensitiuum est nuta, 'it:
complexionatilio, ita & organum imagina- . iiiiii m. Iterum etiam nec stare potestticut Tho. i x. .
Aristoteles politit, scilicet qliod sint anim ra anima intellectilia,qitia coelum est corpus ei ii istia Plex eiusdem naturae in parte,& in toto,
de sic esset totum unum animal. Motiuum teneat est a autem positioia is illorii in continet errorem,
qi ira ponit, quod ab Vno primo principio Lege Aue. non possit procedere nisi untina .sed a secun- meti do possit . Hoc autem eli inconueniens, hane Avim quia cum agat per intellectit in omniat est prodirceret. i. Item cum sit prema nono Cale. subitis sint propter infima, sed econuerso, ideo non potest coarctati numerus illorii in propter & essenii numerum corporum, quod ellet si unumquodque corporiim haberet motorem con- Th D. me.
iunctam. Et ideo alii dixerunt, quod corpora coelestia mouentur a natura propria, sicut
52쪽
seol. .dist, si cur P principio passimo.& naturali, & sicut
motu me x ab activo mouentur ab intelligentia no me- ii mora esse piopria. Intellimaturalem 1 .
neq; vicid gentia enim mouet Per contactum virtutis,
E mobile A ix perium Voluntatis. Propter quod
seu neuua, dc n Otus corporum cui estitim,dc diciturna 'o mo oti dicitiir voluntarius. de haec opinio aes le volun-.melior est. Primo,quia naagis congruit ordig alitia diuinae sapientiae, quae iii seriora regit, deviit. .' a. n ouet per superiora, de media per prima. d. h. tiit Corpora autem cclestia media sunt inter sit Iem, ricque periora ta inferiora, & ideo quantum ad dus ea volun rationem menti irantur eno, licui & angeli, 'b quantum autem ad motus successione menqζω ti quo surantur tem p ire, sicut de alia inferiora m anim , nc' pora. Secundo maris congruit dignitati na-
.arci ii iri, dignius ol sequi vim esse non po- Iem,sed Ἀ- test quantum ad obsequentis natura, quam. Vii. λ' cooperari Deo in regimine prouideliae suς, ωe volunta quo fit mouendo corporac testia, ex qu A uec eum motu generrantur omnia inferiora.Vn- vi de seruire Deo in executione diuinet proui-itimido , dentiae in maioribus, & in maiori mundo 1 uti διὰ , quam seruire Deo in executionem utalem' alicuius ministerij inferioris.& ideo dicunt Iitata lue quidam, quod motores orbium de mediaci D. Tuo' hierarchia, & de medio ordine sunt. Tertio Vi doti tam congruit auctoritati doctorum sacret xeCt. e. rx scripturae. Dicit enim August.in 3. de trinit.
2'st: quod omnia corpora resuntur per spiritum
materiae. N Vitae rationnem. Gregorius etiam dicit in ., tali ,' ' dialog. suod in hunc mundum vis bilem mi parie ve nihil nili per creaturam inuisibilem disponi est Ogurii, PQ est. Quarto magis conuenit similitudini
rius .pquo microcos cς, microcosmus etenim. i. mi
nor mundus est homo, in quo est quesam ιξ. r, is Viri ιβ Π Quens alias, quae naotae exeunt in rq ro. at L actus debitos. Nam videmus in homine movicad s.di- tum infimum sicut cordis, qui est secudvmelli esse na apprelientionein len Titiuam, & alios motus
Idis., secundum apprehensionem imagi-
mpii activi nativam ,& alios supremos secundum ap- inbuisti, prehensionem intellectivam. Notandum de idem ha autem,quod in corporibus cclestibus anima ,'- E. debuit insundi propter eortina motum,ar. Rndet quia motus non potest esse finis, cum omnes b, kν- q, 'Od mouetur moueatur propter aliquod, nix se n. quod non habet, magis ergo motus est de
est imiin secum ut forma,sed quia est illi appropristum.& unitum eontractu vit i ii de praeterea non est simplicii et natiuata, sia sciundum qui m. aliter potiua quam tot ini.
ratione eorum,quae sunt ad finem, quam de ratione finis. Item notandum, quod licet ni io a .hil virtutis finire sit ad opposita, tamen sphe si C. hori rae possunt per accidens , & non per se ad se ' Di
opposita moueri: mouentur enim vi O mo, titu per se, de alio per accidens , motu .csup vide D.
rioris sphaeret. Item si qucritii sivbi sit motor in sphaera, qui movet ipsam sphaeram, licendum est,quod est in circunserentia. Sed no--n. tandum,qubd est secundum determinatum
situm mundi. sex parte orientis,non autem p .i t. secundum determin. atam partem celi, Quia δ . '
Et quia ex parte orientis motus secundum nos incipit,ideo ex parte illa videtur oper, δ' Ist 1ν.
ri,& per consequens ibi este, & ideo illa: Eses
pars csti dicitur elle dextrum Iuno incipit s.physsit .molus. Item notandum quod non est incon ueniens angelos mouere corpora,cia dc cO Pus lunare moueat mare, M adamas moueatiemim contra luam naturam, anima corpus ad diuersis operationes. Item notandii Au,ni' mper quem modum angelus moueat Orbem, titiam mo- cum enim in angelis nulla sit virtus nisi in- itelleGua,oportet quod eorum operationes sui , volunsint intellectuales, S: quia omne tale agit ' .. ::
per voluntatem, oportet quod agant quic- D. Tho. de quid agut per voluntatem, & ideo oportet, quod motus cςli sit voluntarius. Sed hunc de arti7.admodum agendi vel mouendi quidam v 'cant in fluxum, quidam aute virtualem cor tactum. Notandum etiam secundum quos dam, quod ordo nobilitatis in corporibu non attenditur secundum situm, sea unumquodq; ponitur in loco sibi magis conuenienti , ubi. . est optimum sibi esse. &ideo sol &luna sunt inseriora quibusdam aliis corporibus stellaruin . Sed quia continens est nobilius contento, ideo alijs videtur, Psecundum nobilitatem attendatur siciis.Cuius ratio est, quia secundum Philosophum, cui tu riora sint causa inseriorum muta- - . s. bilium, oportet in eis elle aliquid , quod est Tho. .ris. causa permanentiae,& aliquid quod est cau- Mi a. se mutabilitatis. Permanentiae autem causa Vide D. est sphera stellarum fixarum, de quia multas habet stellas, ratione diuersorum effectuum est ibi abundantia lucis. Huic ergo sphaerae, quae est causa permanentiae deseratiunt,&cooperantur tres planetiae.sSaturnus, Iupi- Lege D.
ter,& Mars,quantum vero ad causam traii mutationis, siue mutabilitatis praeemine tim
53쪽
ti. am obtinet sphaera solis, cui quidam se uiunt ,& cooperantur sphaera Veneris circa generationem, Mercurij ad multiplicati nem indiuiduorum, de Lunae ad recipiendos omnes essectus.
Ad primum ergo dicendum, quδd Philo
sophus non intellexit,quod primi orbis moror esset Deus per modum efficientis, ipso enim ponit virtutem motoris adeo proportionari mobili, quod si miminum corpus adderetiit corpori mobili laxaretur virtus m toris in mouendo, siciit dicitur in libro ccel. de mun.sed ponit quod Deus moueat caui primum metaphorice, scilicet sinis, &desiderarum. Vel si ponit,quod moueat per modum essicientis, non ponit ipse quod lotus moueat,sed mediate virtute mouili pr Portionata. Viide potest intelligi verbum tuum per qliandam appropriationem, de primatiam influentiae liticeptionem . Ad secundum dicendum,quod ex illa ai toritate non concluditur,quis Deus immediate moueat, sed quod nihil mouetur absq; diuinae virtutis influentia, nulla enim virtus alicuius motoris potest operari sine beneficio,& auxilio diuino. Ad tertium dicendum, libit non oportet primi mobilis motorem eue omnimode primum,vel omnimode immobilem,sed sunt-cit quod fit primum respectu aliorum m torum,Sc quod sit immobilis motu quo mouet. Non enim oportet esse statum In m
tore primi mobilis simplicitet, sed in genere
creaturarum omnes enim creaturae gesectivae sunt, & reducuntur in ipsum Deum, qui est principium,& finis omnium .
Ad quartum dicendum,quod propositio
non sequitur. Ordo enim est inter corpora secundum tantam praedominantiam, & e
cellentiam , quod unum potest simpliciter
inquere in alterum spiritus vero rarionales, qui si in t motores, dc vivificatores corporum sic habent gradum,& ordinem ut immedi
te , Deo perficiantur, & formentur de hoc 'est propter rationem imaginis , per quam sunt ipsius Dei capaces . Ad illud autem, quod obijcitiir, qu&l mouentura propria
forma, quia ille motus est naturalis , dicen- γdum quod motus ille per comparationem ad primum mobile naturalis dicitur,qilia natura & figura eius illi motui cocordant, nec Oportet, quod omne naturale sit a principio intrinseco sicut a tota cause,sed susticit, quod virtus, intrinsec a cooperetur virtuti aciniae.
Ad aliud dicendum, qudis admotum grauis
non susscit solummodo grauitas, siue qualitas propria rimmo concurrit virtus qninti corporis praeter illa duo mouentia, quae ponit Philosophus,scilicet generans,graire,& te s. ysi. tecue, & remouens prohibens, dc quia haec admotum coeli non pol sunt concurrere, oportet ut concurrat virtus spiritualis substantiae.
Ad illud quod obijcitur de diffisione lucis,
dicendum, quia ille non est motus localis proprie, sed magis alterationis. V nde sciit ariseli esse ignis potest calorem suum ditandere deo sum virtute propria, & tamen non se mouet te aditai de loco in quo est, sic in coelesti corpore in- telligendum est esse. Ad illud iterum,quod postea orno
obiueitur de necessario, dicendum est quod 'diri
verum est de voluntate vertibili. Q -- .s.
uis autem voluntas angeli sit per naturam II hi di
verribilis,tamen per gratiam omnino inueta liquam in tibilis essicitur, Ze tasim substantiam intellisendum est esse coeli motorem,quod ostenta electoriam .dit ipsius motus nobilitas uniformitas , in i . necessitas, & qui es fit mra,cum erit perfecta c. superna ciuitas,ad quam consumandam ordinatur finaliter: an pelica ministratio. Ad quam Deus nos perduca . Amen . -