Bernardi Schotani examen juridicum quo fundamenta jurisprudentiae secundum seriem digestorum, subjectis suis locis titulis codicis, explicantur

11쪽

tata syderibus etiam seras ducit ad pabulum quid aquis dici formosius

potest Z in publico tamen manant. Quem naturte impetum etiam Philo- .stratus nobis reptaesentat in passere, qui cum vidisset grana incurioso a puerulo frumenti sparsa in angiportu, indicavit id aliis passerculis , qui eo volarunt. Unde Apollonius, Videtis, inquit, quo pacto aviculae mutuam de se curam habeant, quantum que communi gaudeant societate. Verum haec demum est regula per

fectissimi Christianismi hoc est de

cretum exactissimum accuratissimum; hoc est summum fastigium, ea

quaerere quae in commune conserunt. Haec ratio, haec causa est, cur

ego bono publico . ut in aliis, ita quoque hoc in opere, hactenus obmolem suam molesto non satis commodo, commodiori forma meis

typis imprimendo deesse nolui ratus, mihi incumbere, Viri de inclyta hac Academia optime meriti optima scripta innovando perpolire quar

12쪽

quin sint utilissima nullus dubito. Quid enim magis e re bonoque publico est quam viam monstrare qua jus suum cuique tribuaturὸ Quid am plius utilitati publica prostiturum, quam ea publicare , ruae hominem Reipublica cum lenitate Librtitu dine gerenda parem reddunt, ut illa erga bonos, praemiis assiciendo, hac

erga pravos, severe corrigendo,ut rur λClarissimis autem nominibus vestris, Vir Clarissimi, Consultissimi, hoc, siquid est, consecrare volui& debui. Volui, ut hac ratione vobis olim Praeceptoris sidelissimi, cujus

memoria vobis gratissima memoriam renovarem persuasum etiam

habeo, haec Dogmata uris nullius

tutelae tutius committi, qtiam con

stantibus uris, aequi Defensoribus. Debui, ut sic amicitiae, quam sanguinis inter nos fundavit conjunctio , publicum extaret monimen tum Proinde etiam atque etiam

13쪽

eiusdemque inscriptionem, cum vestri fori, vobisque debeatur, vestra quoque tam gratiose ac benigne admittere ad subsellia, quam ingenue ac libenter a me offertur. Valete. C. V.

omni ossicio

addictis

14쪽

EPIGRAMMA

EXAMEN URIDICUM

Ampli mi, Consultissimique Viri, D. BERN HARDI S C HOΤANLJuris Prosessoris primari , Rectoris Magnifici, Collegae conjunctissimi.

Vt primum multa premitur caligine verum. Ethereumque tegit nox inimicabulari Et priscum multa premitur uligine justium. Et creperiferventjurgia densa fori. Itur in anfractus, vix Ius se Iure tuetur, numerisque gemunt pulpita maesta vinis, Exercet rabulam rabula e qua Occupat arter, Seutit, agnosciis nocuasse sibi. Ducitur in varia Iuris Prudentiaforma , Atque hornam Themidem vix capit ipsa Themia Lassatur vasta Mergenerosa panyst, . Et rectum in dubio tramite querit iter. Non tulit hoc nostri jam gloria prima lacer, Et doluit tricis rostrasorumque premi: Ingenuosque animos, ct priscum ardentia rectum Pectora ut dubia dememimisse plaga, ata planam calcare iam, qua purpura e EquumsAtque Themis facit pandit amica sinus. uod calamo, SCHOTANE, doces confinia recti, Ingenii laus est hac quotacunque tui: At quod in ens vita morumque tenore

Exemplum rectite simul esse jube1: Noe SCHoΤΑNE tuum decus est, hae gloria ierδIus priscum exemplo qui docet, ille docet,

15쪽

II. In idem Examen.

Vasta liber congesta brevis dispunctaque iusto

Ordine, turbatis vendicat a salebris. Haec videas servesque tibi, doctissimus ordo Si placet, eximius vel sine labe nitor. E tenebris lux alma micat lucente Scholano Nil poterit posthac tuis habere Σκοτ

II LIn idem Examen. ejor ut exhausto meliori e)ia metallo Intravit avum, mox decus, probitaη, pudor Excedunt adytis terras euntur Erinni: Stipantefuriamfraude,furto, caedibus. Virtus pro vili, ror estpro lege tentum:

Calcatur insons,jus truci eget manu.

Dia vices sed enim nostra miserata Themistis Ruentem Frinndios Orbitam si aminat. Evtheapercutiens sacro pectuscula thyrio, Vincla arefigipraecipit minacia. Numine quo rapti Draco rugosique Soloves Scripsere jurat hispia, ille sanguine. Hinc Tucca, O Labeo, de hinc Pauli iura Modesti Sacris dedere legibus fatam penum. dum quisque su cudit moderamina ductu, Dumsitaplures. responsa congerunt: Vastum surgit opus, pragrandi mole laborans; Legesique perdit expetita copia ita sin perplexa animi dumsevsa ambage loquuntur; Straxere labrinthos inextricabiles. Saepius hinc ipso ossendunt in limine Anysta; Tricisque veri vastitate territi, Iura salutarunt quae vix a limine, linquuης;

16쪽

Ecce tim uris, fCHOTANuS, quems pridem Sublime coelo tosiit eruditio, Caecaverit, dubia exponit, nodosa resolvit: arti ue cuncta digerit catus tribus, ua Digesta tenent, duodeno. Codice Princeps Edista scribit, plura per volumina. Spes patria, Themidi acra pubes arripesila Feliciterque eυade labrinthi dolos, Semina φκisulcis non mandat erejuventa, Autumnus illi vacuus ibitfructibus. oris debitique honoris arrhabonem L. M. oppignorabam

IV. I idem Examen.

Quem facili methodo quem clara in luce juvabit

Perplexi caecum carpere juris iter: JHoc Ariadnaeo vitabit devia filo, Hac faciat tenebras noctis abire face. Magnum est tam multis vi vijus pandere voce,

inio SCHoΤΑNE tuam cernimus ire domum.. Latius at patet hoc cunitis opus edere scripto,

.Vnde suae possimi discere jura domi. A. MOL. r. V. L.

17쪽

In idem Examen

Natavi Auriaco, c. xssurgit cum Marte Themis, bessique furorumast. . In medio Batavos non cupit esse rudes. a uin, dum saevas rupugnat Bellona tubasquc Inter o arma sua vi, e lege, furit, consultrix Astraea domi pacatius Aulam Instruit, Patria parturit una Patrem. Magne Heros, cui irtutes in bella paterna Luxuriant, atque hoc sub Duce Ductor se, Et bellare minor discis majoribAs ausis; Crede parum pugnae, quod tibi restet, erit. Subjecit iiuncta Parens qua pauca supersunt Oppida Batavici nominis horror habet. Tot rupace reges populos, quot vicerit armis Dux Parer atque isthoc ominejura lege. Nassovia laus quanta Domui Cum Belgica dices Omnis, moliandus, quiscietisa nepos; constamur geminis una degente columnis; in uarum Mari unamstruxerat, Ars aliam.

PRIMA

18쪽

PA N ECTARUM

Lib. r. D. Titii. O Lib. I. Inst. Τi . DE IUSTITIA ET IURE .stui est ii studii Iuridici ρ

ISTITIA, ejusque administratio arta Νου. o c. 9. b. I. NOV. 69. in praefatria- circo enirn juia addiscimus, docemus. ut advocando , iudicando , docendo. aequum ab iniquo, licitum ab illicito separantes,veram philosophiam , non simulatam , alli,ctantes, Iullulatu sedulo colamus L. I S. I. D. h.

DE IUSTI TI A.

aeuomodo definitur Iustitia ρConstans de perpetua voluntas jus suum culo re tri-Iuendi. pr. IV. L. Iustitia. o. pr. D. h. tauomodo dicipotest Iustitia voluntas, cre r. Voluluas, per metonymiam subjecti pro adjuncto.

accipitur pro habitu voluntatis. Potelira definitio fieaexplicari Iustitia est virtus , quae constantervi perpe tuo vult jus suum cui lue tribui. α uomodo Iustitia est constans perpetua, cum Praetor. licet inimae quid decernat, Iiu tamen dicere, justitiam administrare dicatur. E. pen. D. h.

Quod injuste fit non virtuti, sed vitio hominis, vel ex

19쪽

- PANDECTARUM

ex malitia vel ex imperitia jus dicentis Imputandum De qua Iustitia est intelligendas perior definiti pNon de univeriali, quia ea secum exigat obedientiam erga omnes leges, divinas & humanas, omnesque sub se complectatur virtutes de quibus injure non agit ut directo dc proprie finis uris nostri esse non potest. Non de divina i quia ea etiam occupata cli circa homiam cogitationes, dc alia quae per leges nostras non diriguntur. Sed de particulari, quae coesistit tantum in regulis justi, qui, desbonici ac humana, quae circa politicas civiles, ac externas hominum actiones versatur.

Amplissimis quidem verbis justitia ab authore Deo , a concurrentibus virtutibus , earumque erictu in legibus commendatur , sed nusquam alia, quam particularis Rhumana designatur, cum de Iuris vero fine quaeritur. Particularis quomodo distinguitur pEst vel commutativa , quae jubens aequalitatem in

commerciis servari, nullamque dignitatis aut metiti personario rationem habens, res rebus exaequat vel di-1tributiva, qua honorum S poenarum secundum cujusque dignitatem, merita fit cilitii butio. Illa juxta proportionem Arithmeticam Haec Geometricam , uti

ajunt, exercetur.

Annon ergo videtur quod respectus personarum , a Deo prohibit , nostrojure tolleretur ZNequaquam. Est enim et i ta τηλη ζα, quando si-De justa ratione aliter jus redditur in hac quam in alia persona sic ex favore vel odio personae tantum vel ex alio principio, quod ab aequitate jussitia non comprobatur In iustitia autem distributiva jus dive sim de dicitur ex causa, quam aequum d bonum suadet,pro hujus vel illius personae qualitate. id in ambiguisfaciendum p Nihil tibuendum et gratiae aut amicitiae. Verum partes sunt Iudicis, verba ambigua explicare in contractibus seu conventionibus, contra eum, qui ea protulit. L. veteribiu. 39. D. paci. l. a. I. l. 33. . de contrah. emi.

in legibus, statutis , testamentis, libellis judicialibus secundum eum, qui locutus est L. I. l. . . de legib. i. c. incto D de lagat. . l. 66. D. de Iudic. Sin autem iu

20쪽

PAR PRIMA. in Acto dubitatio sit judicabit judex pro reo l. . c. de

edend. Si in jure cum aequitas pugnat cum expressa legis sanctione relationem faciet ad Principem. d. Lr. . C. de legib. Si legesac rationes juris aeque praegnantes utrinque militent, nec aliud circumstantiae, ob possessionem , causae favorem aut odium , ob qualitatem justam personarum suadeant, rem controveriam prolata dividet inter litigantes arg. l. adeo I S. cum quis ex aliena. . vers est ramen I de ac . rer dom vel ad transactionem partes inducet.

diuid est Ius p Appellatio iuris est polysema. Denotat aliquando

ipsum aequum octonum , principia, ipsasque rationes, uibus leges constantvi valent. l. pen. D. h. t. aliquan-ojus constitutum l. 6. D. h. t. aliquando seiatentiam. d. l. pen vel locum . in quo jus redditur. d. t. pen aliquando cognationem, sive necessitudinem. l. . . b. aliquando potestatem dominicam vel patriam. l. I. D. de hu G. sui υ. l. jur aliquando remedium. pr. IV. de act aliquando systema praeceptorum de bonoac aequo. Cum pros stematepraceptorum accipitur, quomodo desinitur ZArs aequi 3c boni. LI. F. h. vel divinarum ac humarinarum rerum notitia, justi ac injulli scientia. S. I. Dist. I. IO S. . f. h. α uomodo explicatur haec desinitis pQuod sit ars quae in omnibus rebus humanis ac divinis , quid justum , quid injustum , quid aequum auchonum iit, demonstrat.

gus moduus, quodproponitur in scholis dividitur Eli vel Divinum . quod Deum habet authorem vel Canonicum, quod a Pontificibus est prosectuna : vel civiles, quod Imperator Iustinianus collegit vel construtuita DE IURE DIVINO. 2 uoluplex estjM Divinum p Est vel celemoniale,vel morale, vel forense. Hoc lus