Dissertatio iuridica imputationem culpae circa contractus emphyteuseos, societatis et mandati deo favente, rectore magnificentissimo serenissimo principe ac domino Guilielmo Henrico ... ex consensu illustris Ictorum ordinis praeside dn. Io. Iust. Sch

31쪽

Dissi, Vnde colligitur, quod mandarinius is mandato qua-l est seu determinato in summum diligentiae gradum, cim ea administrationem negotii determinati ordinarie com senserit, et inde quod ad summum diligentiae gradum obliga ras fit f. s. Dist. lL, L. at L. II. L. 3. C. Mandati. g. XLIV. In mandato qualificato seu determinato, ex differem si specifica, in mirum ex negotii determinatione, ope prin cipiorum generalium, mandatario attribuimus obligatioinem ad maximam diligentiam 3 praee. . Quum igitur in mandato simplici seu vulgari in quo negotium alienum non satis determinatum occurrit differentia illa specifica, quae mandatum determinatum efiicit, deficiat mandarario adhuc in mandati mphei obligationem ad maximam . gentiam dinuere non licebit. Quodsi vero ex differentia specit a alicuius contractus alius coniensius ab illo, qui ex

natura contractuum communi elicitur, diuersiis incertum

.idiligentiae gradum non adest: tunc contrahens ad eun diligentae gradum, qui quantitati utilitatis suae pactitiae proportionalis est, et inde ad minimum alteri exhibendum obligatur, si ipse vel nullam vel minimam ex contractis percipiat utilitatem f. 27.28. DisT II. . mandatarius igitur, mandato vulgari seu Amplici ad minimam ingensitim ma

domi exhibendam adhuc obligatur L. IO. pr. L. 29. Pr. . . Mand cons. R COCLEII Coll. i. g. a. eiusdeminis II

tInterim tamen, si mandatarius in hoc mandato, spectasti proniissione in maiorem diligentiam consenserit, tunc M. 3a etas. Dissa I. conuenienter ex ista promissione speciali ad maiorem. diligentiae gradum obligatur, salitis principiis. I. οι a8. I iss II stabilitis. γε CHOLION LDubium, quod, oceasime s. prae , contra propositionem Q elatiorem in D TII. f., is occurrentem, de praestatiose culpae circa contractus, mimari possit, eodem, uti a scholi S. q. 1 modo remo ri potest O

32쪽

Ex istis demonstrationibus simul dubium, quod THOMA-s rus tanquam ineluctabile g. r. et 43. Dis Fert de doctr diffe. tur Rom. de culpar praestat in contracst format, facili negotio Blititur. Equidem asserit primo loco, quod cum in deposito ideo

depositarius culpam tantum latam praestet, quoniam nullam ut litatem ex contractu percipiat, cur non aeque omnis mandatarius tantum ad culpam latam arca negotium alienum praestandam, sed ad leuissimam in mandato ordinario seu qualificato obli*atus stri cum tamen mandatarius ex contractu eodc modo, uti depositarius, nullam percipira utilitatein Verum enim vero, quan-- Ouam custodia, quam in deposito depositarius rei alienae sibi traditae praestat, sub negotio alieno, tanquam species sub genere, contineatura ramen ordinarie in deposito custodia a mandante omnimode determinata non est, potius vero mandans depositaris relinquit, quomodo velit rem depositam custodire, ne res detru

mentum capi . t unde Ordinatae custodia, quam depositarius su sic

pit, est negotium a mandante nondum sufficienter determinatum. Cum igitur leges Romanae s. praec allegatae etiam in mandato vulgari seu simplici, quo negotium alienum non sufficientqH- terminarum Occurrit, mirumam tantum diligentiam a mandata- rio exigerent β.cii. Icii vis ni principia sua de praestari ne culpae in contractibus generalia in mandato nondum δε- seruerunt. Quod autem in mandato qualificato et determinato non minima, uti in deposito, sed maxima diligentia a mandatario exigatur, illud nec principiis generalibus de praestatione culpae circa contractus, ut iamiam in scholio praecedenti annotauimus, eontradicit quia nimirum ex differentia specifica mandati ordinari seu qualificati consensum verum in determinavimus.

g. XLV. Si mandatarius, etiam in mandato vulgari siue sim- plici, rem, quam pro altero emendam suscipit, tertium emere patitur in gratiam tertii; tum mandatarius vel saltem inde liberate. n illis prorsus utitur viribus explendo in -ficio mandatarii ut ficientibus, isque.non-vsus virium indeliberatus vix a proposito, mandantem in gratiam tertii laedendi, h. e. a.dolo sepatini potest. Cum auten is, qui,

a licet

33쪽

jo DE IMPUTATIONE CULPAE

licet indeliberate nullis prorsus utatur viribus explendo mei sussicientibus, latam culpam committat LII Dissa et 2 r. Diff. Il. x Mundataritu, etiam in mandato, gari, si rem, quam pro at o emendam incipit, tertium emere pissis fui in gratiam tertii, culpam latam committit, et inde matam. Od mandanti suboritur, mandataris ad reparationem

, XLVI.

In mandato qualificato termini mandati sunt deteris nati g. 37. 3. Manclatarius itaque in mandato qualificato ternianos mandati excedens, vel dolum, si animo deliberato, vel saltem leuissimam culpam committit, si animo indeliberato terminos mandati transgreditur 6 s Elem Iur. Natur. . lam quum mandatario in mandato qualificato, dolus et culpa quaecunque etiam leuissima ad reparationem damni mandanti dati imputetur F. 42. :Mandatario, in mandato qua isto in nos mandati excaedenii factum suum illicitum ad reparationem damni mandanti duis nimputatur Perillustr. NERN BRI Obseru I 7. et i 9 Part. III. COROLL. I.

Mandarati , qui debitori mandantis sui, a quo debitum exige te debebat, longius spatium indulget terminos mandati transgrediis tur, et inde mandanti ad reparationem damni dati obligatur contiretu LExs Ealicdit. ad Pand. spe IJ .

Si mandatarius ante terminum solutionis mandato determinatume. g. κοινων de ZMiam1-motae, tertio lueris, terminos mandatiuansgreditur, et consequemc dolum vel culpam committit I. praec.ὶ. Ponas tertium istum mutuam Pecuniam accipientem post selutionem ante inminum solutionis isto cedere, tunc mandans ex hoc neglecto solutionis termino damnum culpa re dolo mandatarii datum sentit ni Dis l. , ideoquo Mandatarius mandanti reuetur ad repara aionem damns, Mame rem mvm Murioni de natum erit Plu ris, in aram su-m ις - m ori Duum oro cedere coactas fuit. Diuiligo b Cooste

34쪽

CIRCA MANDATUM. 1i

fuit. Cons se H ULTERI Exere. 18. h. 33. ddatur BEROS Moec. Iur. Lib. IM. Titi I. 3.37. n. . COROLL. m. Mandatarius debitum nomine mandantis a debi ore recipiens, qui se mandatario abunde obligatus est, debitumque exactum pro suo credito sibi arrogans, terminos mandat iso aut saltim lata cucra transgreditur, et inde mandanti ad reparationem damni etiam

mora dati tenetur cons. BERGE l. c.

s. XLVII. Procurator iudicialis, qui fatale oblationis sui princ, paIis ad iurandum neglexit, licet ipsi principali citationes

msinuatae sint, tamen culpam vel saltim leuimmam committit, id quod ex idea procuratoris iudicialis colligito est. Quare principali ad damnum inde subnatum reparandum obligatur F. 4a. . Ponas istud damnum propter mala sutura principali metuenda determinari non posse, ideoque incertae esse aestimationis ; tunc reparatio damni a procuratore exigenda fieri nequit damnum eniminassignabile reparari non potest per Pr. Iur Nat. . Hinc principalis, si a iuramenti praestatione propter satale culpa procuratoris neglectum repelleretur, damnum sent,ret, non quidem sua, attamen procuratoris culpa minus reparabile. Verum ei, qui ex negotio iure stricto valido citra suam culpam sibi imputabilem a tertio laesus, praetor dat restitutionem in integrum S. I . tit. 3. lib. q. Llem. Iur civ. . Principalis euo contra fatale oblationis principa Lis adiurandum a procuratore neglectum, eum pinnis, si lis esti re incestae aestimationis, in integrum resiluitur. Conspe

illustr. a WERNE R. observ. 3. Part. I. Λ procuratore t

me distinguimus aduocatum, qui simul procurator i dicialis non est.

Mandatarius fines mandati transgrediens desinit unam curii mandante repraesentare personam ce verum, quatenus mandatariu unia cina manuante repraesentat

35쪽

Uersonam, eatenus ex pacto, quo tertio nomine mandan iis aliquid promittit, suum mandantem tertio persecte obligat g. 9 Praec ad El. Iur clii. . Mandans itaque per mandatarium, ne mandati praescriptos excedentem, terii haud obligatur Perillustr. a WERNE Obs 197. Part. ul. . COROLL.

Hine mandans ultra summam in mandato determinatam terriri cum quo mandatarius contraxit, non tenetur , mandatarius autem,

qui ultra summam mandato δειerminatam excessit, tertio obligatur. Lit obstru i 7. Parte IlI.

g. XLIX. Quam primum mandans mandatum suum reuocat, mandatarius unani cum mandante repraesentare desinit personam q. praeci , ideoque mandausis negotio man datario gesto post mandati reuocationem iure stricto non obligatur L citi . Verum hoc modo tertius, qui cum mandatario contraxit, ob mandatum praeuium, cuius reuocationem scire non patuit, malum sentiret citra suam cuIpam, cuius existantiae ratio continetur in mandat6 praevio et in illa culpa mandantis, qui mentionem manis dati reuocati tertio lacere omist, qua patrinionium tertii diminutum est. Verum malum, nobis citra nostram culpam subortum , cuius existentiae ratio continetur in alterius actione culposa, qua το nostrum violatum seu patri-inonium diminutum, essicit damnum culposum ab altero reparandum si iis iis L . Mandans itaque post reuoc tionem mandati adhue obligatur ad reparationem damni, quod intim jentit, qui ob reuocationem mandati, sibi a mandante haud significatam, cum mandatario adhuc contraxit arg. L. 6 I. ff. de suri arg. L. I . f. de officio Pracsid. Confider- inust. Doni a LEYsER Mediti ades. IV. pec. 8o.sCROLIO I.

. . . a s E

36쪽

CIRCA MANDATUM.

cum procuratori , qui in lege expressus est, substituas tertium, qui post reuocationem mandati sibi haud significatam cum mandatario contraxit, facile nostram perspicies argumentationem in lege citata esse fundatam. SCHOLION II. Dieis, nostro asserto obstare ex iure canonico cap. 9. deir

curatoribus in sexto In quo expresse asseriturci matrimonium esse nudius momenti,s procurator, antequam conixaxerit, a d mino fuerit reuocatus, licet tum irae na cum ea, cum qua contraxerit, reuocationem huiusmodi penitus ignora es. e. rum cum nos nondum asseruerimus, mandantem ex facto man

datarii reuocati, ideoque ex negotio valido, sed ex culpa sua, tantum teneri ad reparationem damni, quod tertius sentit, qui

eum mandatario citra notitiam tertii reuocato contraxit sponsalia, ab huiusmodi procuratore reuocat contracta, etiam, stris principiis conuenienter nullius sunt momenti. Interea tamen non dubito, qui mandans quoque Personae tertiae, qua-

cum huiusmodi procurator sponsalia celebrauit, obligetur ad re parationem damni, si tale aliquod persona tertia assignare queat, quale in praec tertius assignare potest, qui cum mandatario post reuocationem sibi a mandante haud significatam contraxit.

Casualis rei pactitiae interitus maximam quoqtie diligentiam transfreditur Cf. 3s Dis . III. , et quum merus casialis rei pactitiae interitus obligationem pactitiam ad promissum flectui dandum tollat g. 36. Dis . II. . Inde,

hcet in mandato rotario seu quia cato mandatarius maximam diligentiam exhibere obligetur s. 43. 3, tamen casualem rei pactiliae interitum praestare non obligatur L. 3. f. mand. COROLL.

Is contrahentium, qui speciali conuentione periculum rei pactiatiae in se suscepit, ad illud praestandum alteri obligatur I. 6. DisI. II. . Mandatarius igitur, qui periculum rei sibi demandatae conuentione

speciali

37쪽

M DE IM TATIONE CULPAE CIRCA MANDAT.

speriali in se suscepi ad sud mandani praesandum perfecte obligatur. initamen in hoc casu, quo mandatarius periculum in se sust pit, casus inistitissimi ab ordinariis adhuc distinguendi sunt secundum ea, quae in scholio F. 33. Duae IV. explicata fuerunt.

VIRO IUVENI

NOBILISSIM DOCTISSIMO QUE

AUTORI DISSERTATIONIS

PRAEEST ANTISSIMO,

AMICO SINGULARITER COLENDO S. D. P.

TE, Vir Iuuenis Nobilissime, seu quo diutius inihi

licet, eo plus indies meo adcrescit deo bene merendi studio. Momentum, quod mihi primam Tu copiam fecit, illud ipsum quoque est, ex quo magni E facere coepi tantum quippe in animos pulchri tudine morum atque elegantia vales Magnis itaque mihi in deliciis fuit, cum nomen TvvM nostrae dederis λ- cietati elaboratoriae-disiputatoriae. Hic enitia mira animi praesentia et ingenium alacre et facundia suauis, et egregius cruditionis V AE adparatus in Y conspici bantur. Ait ne sic quidem satis iam progressa Tu potentia, sed noua Iaudis T in E , eaque insigniora paras in numenta. Optime quidem. Nam ut publice constat. quem

38쪽

quam firmo fundamento spes mea et PARENTI TUI honoratissimi, Patroni ori pie semper colendi, de T con cepta nitatur, nouum mihi Tua industriae v AEque doctrinae in iurisprudentia egregie essiorescentis specimen exhibuisti, simulque etiam atque etiam a me petiisti, Ut in conflictu supra istud cum aliis ineundo publico tibi adsisterem civ itaque industria pariter ac amicitia A REN Taa rva, Viri de re ciuitatis optime meriti, ductus non potui non summa cum laetitia vis subscribere desideriis. Gratulor Illi specimen ingenii non minus, quam scientiae iuris pereximiae, et quaevis prosipera ex animo adprecor. Perga quaeso in eo, quo coepisti solidae iuris cognitionis tramit ut filius TANT PATRI aliquando evadas simillimus me vero ut in posterum, sicuti coepisti, ambcitia Tu complectaris, perobseruanter abso peto. Vale. Scrib. Ienae d. 9. Febi uarii an.

M DCC XLI. In studiis sic perge, o Eo ut sis semper amandus,

Et PATRIAE, et Mus I omnibus, atque TUIS.

gratulationis et paternae admonitionis eausia filio unico ΛΜ AND serib.

FRIEDERICUS AMANDUSTRA UT MANN. I. V. D.

OPPONENS.

39쪽

urga etiam ostendis docto mamine nobis, RA'TΜAημε, genis munera rura Tvc die decet seu dum quae diri ma ciue Praesin, et vires, dulcis Amice, probasune tot laetandi causae, tot vota parantur Et fremitu laeto pulpita docta sonant 'Macte igitur feruore animi, solerteque cura Non deerit sudiis Pruria amica T, 14. Nam quiri in terris aequum laudatur et ardet Ars etiam et VIus praemia digna parant.

Gratulabundus atque eum voto omnigenaeo a --- - - - - Prosperitatis adieeit

DOMINO RESPONDENTI

S. i. P.

isse is templi iam limina pandit honoris. A circin7cingit idem TV tempora lauru Hoc ἔπmtatur facto fortuna G,ι '--πιὸ

Hoc innitatur facto fortuna futura, riggibus ambiguis erret quae tempore nis G0Ite

ιη Iummo' nunquam perturbem tristis Lis Donec in excelse penetrabis limen O