Joannis Jacobi Rambach ... Sylloge dissertationum ad rem literariam pertinentum

12쪽

Quo rari lam sato fieΗ dicam, ut, qui eri ditioin

gloriam cohsequi student . in avia plerumque tuaiit, ti quidquid agunt, irrito tape ac longe. vanissimo conamine aganti Habent quidem omia stae hulanae conditiones , on nesque adeo homi nes, suas Brtunae ansidias, suaque quibuscundc flictantur. pericula; innumera autem ac se

maxima sunt Ascyli ima, per quae is erutilio iidater pareta. Quo uram sam quodam, an potius ipsa litterato tum Ev a. accidat lo nec etiam attinet, laquae evabri

est iniuria. longos malorum ordo. i . . ' -

Equidem nihil sora, . quod miraremur, si, milio υπα s ut que xuerent; . quod vero ii adeo, qui mi. h. excogitaμω & ad discendum promti sent. ..issu

me fallantur, errent aci laboribus suis nihil plavi, proficiant, hoc non miramur solum, sed etiam merito deploramus. Quantae enim, bone musthine oriuntur tragoedisti quan a malar quae, dum l irae 'os exagitant, rem mioquin rite arium vi, hementer affigunt. Namque illi ipsi erebres, qui, . tius bonarum artium studiosi haud reis delectatis

in id aliud inclum, quam ut plerique tae

13쪽

4 De Ingeniis Desistoriis.

siis Ze uisivise litteris p ta excidant, D tan- , dem nihil habeant, quod ad communem usum stultiumque proserre possim' Atque in tanta errorum multitudine, diei vix potest, quam malasse, habeat res litteraria, & quam inique deprave ire& ad pessi s usus detorqueatur. Alii enim adi8 ias ὸelabinitur, magno conatu maXimas nugis agunt, Mque in iis ce S indagandis tempus consumunt quas sive scias, sive nelaias, nihil inde commodi vel incommodi percipies. sine. ordine, sine nexu studia traetaxi, 3cum impatientes per omneS litterarum Provincias circum-

volans. Mi dumque invita Minerva profitentur artem, 'a Matura abhorrent. Or deploran 'dam eruditi Ois' sortem l o sordissimam ingenio ruin pestem l Quid vero in tanta, tamque pei

Eois eruditorum' peruersitate faciendum' quid' Scilicet, cessibendum est malum,' ne occulte se pens latius disseminetur & tandem vi proruthpat, 'omniumque animos occupet. 'Age itaque, ΜΗ-cula consideremus, 'quae litteratis pestem minitantur, &, qua tandem ratione repelis possint, videamus. '

'' ,

In quo perficiendo id nunc utile mihi & n 'cessarium est, ut omissis reliquis eruditorum. vitiis. unum idque, ni fallor, maximum Paullo mcuratius examinem, tum quod temporis, quibus. his praesertim. diebus cogor, angustiae vix stribendi. 4 spa-

14쪽

patium relinquunt, tum quod ea, quae Hienent, majora iunt, quam ut explicari dicendo, eommemorari pos t. Quamobrem de des storia Etteratorem levia me disserere nunc iubet, quae, quibus indiciis 2 procit, brevissime dicam, ut, inrid sit ingratium, desistoris I , facit s cognoscii ta Dantur numirum in litterarum cultoribus haud pauci, rumultuarie litteras. tractant, qui nullius se seniri lamiliariter applicant, sed per varios auct res ti stripta discurrunt; qui morae & progressionis impatientes desultorie hinc inde vagantur, qRii Excenta studea commiscene, Mue ex inruarbus quidem stiloplinis multa discunt, nihi, auten quod dum M. Minue partib 2 utum. Finitaque Fri lant, quibus ingenium octutorium, vllum, inconstans atme volaticum tribuimus is , Senium, quod ait 'ionem kr . nequit, sed ad

15쪽

6 De Ingensis Defustorsit. alia, ad alia usque & usque sestinat. Quae iuveni

lis ti concitatior festinatio gravissimum sane. est malum & eruditioni nocentissimunt, de quo idem fere dici potest, quod de nimia librorum lectione ait SKNgc A.' Ita vero ille: Certis ingeniis immorari & innutriri oportet, si velis aliquiἀμ trahere, quod in animo fideliter sedeat. Nu ' quam est, qui ubique est. In peregrinatione vitam agentibus hoc evenit, 'ut multa quidem hospitia habeant, sed nullas amicitias. Idem . accidat necesse est iis, qui nullius se ingenio applicant', sed omnia cursim & properanteso transmittunt. Non prodest cibus, qui statim sumtus emittitur. Nihil aeque sanitatem impedit,

quam remediorum crebra mutatio. Non venit vulnus ad cicatricem, in quo crebra medicamen ta tentantur. Sic quoque animum distringit si- brorum multitudo. ,, Intelligitur hinc, quam periculose res sit, animum fismia rerum cognoscendariam varietate & copia obruere, & nunc huc, nunc illuc cogitationem transferre. Fastidientis

stomachi est, multa degustare; quae ubi varia sunt& diversa, inquinant potius quam alunt. Atque . scuti eos, qui, quo destinarunt, pervenire V lunt, unam sequi oportet viam, non per multas vagari; fis litterarum cultores caveant, necesse est, ne circumvolent, & hinc inde discurrant.

Non ire istud, sed errare est.

16쪽

De Ingeniis Desufforti'. , γ' ' At, inquies, odiolam est, unum eumque solum sequi, & unius in verba iurare. Praestat plures sibi ad limitandum proponere, tiquae adi

usum nostrum laciunt, undique elicere. - Flori feris ut apes in saltibus omnia sibo . - . Omnia ncta itidem depaseimur aurea dicta

Recte tu quidem; la nos quoque apes iιnitamur, quae vagantur, & flores ad mes saetendum idoneos carpunt, deinde quidquid attulere, disponunt ae- per favos diger*nt, &- - - si uentia metis i

Stipant re dulci distis me aerare cellas. At enimvero, mi curiosule, qui nusquam consistis, sed desultoria levitate undique circumvesas, num. praecipitata tua festinatione idem efficis, quod apes' Hae enim, cum purpureos floreS metunt, . -& suaves herbas ore legunt, tum incassem labor '.

xant, sed dulcem tibi escam praeparantia ti mella tenacia fingunt. Tu vercri quid tandem perficis, quod tibi, quod aliis prodesse possiti Nihil. nihil plane. Quidquid enim legisti aut percepisti, non

animo haeret, non in isticcum ti sanguinem vertia. tur, kd statim effugit rerum imago ι- - Isribus ventis, volsterique 'niuima θωνα

Vices uitur, mi homo' cpiam vana fit levitas tua, quaritimque inde capias citrmenti Nunc vero animviri adverte, & e fax tanti mali mecum coo α' tacitu enim, quod sciitio, libere, & minus

17쪽

s De Ingeniis Defutaris.

minus tibi placuerit, vera tamen Qiis dixisse vide-hor, qui recte de his rebus judicare sciant. . primum itaque, quod eos, qui litteris operam

dant, desultorios atque volaticos reddere solet, est nimius ardor D vehementia, qua iuvenes praese tim abripiuntur. Nondum enim haec aetas robore q& viribus satis pollet, ut diligentiam acriorem sustinere valeat. Quo fit, ut in omnem sese levitatem effundant iuvenes. Nulla in iis est constantia, nulla gravitas. Equitare, gladium vi- brare, saltare, venari, & otiosissimis occupationi- . hus tempus perdere non erubescunt; in litteris autem vivere, atque inter nutriculas pueritiae adolescentiaeque dulcissimas sodales, Mulas, aetatem consumere nolunt. Quamobrem hinc inde va- gantur, nihil intactum relinquunt, Omnia vero . vix primis labris degustant, & sapientiam, cuius studiunt profitentur, non aliter hauriunt, quam ' canis aquam e Nilo. Egregie, ut solet, de iuve- 'nili hac levitate Hon Arius 'ali: I η' - Imberbis iuvenis, tandem custode rmoto,

Gaudet equis emibusque. μ aprici gramin. - ;Greus in vitiam flecti, monitori 3 assiper, Utiliam tardus provisor, prodigus a ris. Sublimis, enamurque, & amata resinquere pernix. . Quod dum cogito, in mentem venit illud BAcosis

UERu LAMI a dictum, quit juvenum ingeniis . plumas arae alas, staplumbum Usondera addes

18쪽

tione ahripiantur, & solidaek quam appetunt, Mu. ditioni impedimenta ponant. Sequitur altera desultoriae levitatis, qua eruditi laborant, causa, quam a naturae quodam vitio' petendam esse existimo. Sunt .enim haud pauci. qui natura omnis attentionis pertaesi sunt. &, quoniam a seriis ablorrent, semper iocantur, Iu-dunt, rident, & sacetiis nugisque abundant. LOpidi sunt hi homines, ideoque non statim dimψ 'tendi. Quare ut eos propius cognoscatis, sistite vobis, mei lectores, delicatulos illos & elegantre homines, quos gallico nomine Petit Mastres vo- camus, & in quibus expressam stolidae levitatis' effgiem videmus. Hi semper cuticulam suam ingeniose curant, in mollitiis deliciisque aetatulam

agunx, ealamistrata coma per plateas volitant,

pileolum sub brachio gestant, interdum uno pede saltant x ore aliquid pipiunt, mox in specubo MN mam suam ti buccas belle purpurissatas contem psantur, denique venuste jocantur & mira linguae volubilitate aliquid blaterant. Ol bellissimi h mines, quae vos tam laeta tulerunt seculat 'Placetis hercle; nam: satis lepidi estis, & ad risum moue dum egregie compositi Sed jam non animus

est, suave hoc & festivum mortalitam genus . .

gitare; ideo enim in Penam illud produximus, ut . eorum imaginem exhil rems, quin natura laves

19쪽

io De Ingeniis Defultorum

& hieonstantes finxit. Quod itaque venustulorum hominum coetus in rebus ad elegantiam ornatum corporis pertinentibus sacere solet; id in e colendo ingenio committunt ii, qui vaga mente ad scientias accedunt, nec cogitationes in una aliquare defigere possunt. Hi enim animo plerumque. peregrinantur. Non attendunt: ad ea, quae dum maxime aguntur. Quidqui irperceperunt, statim elabi patiuntur ac oblivioni tradunt. Ad inferiora atque ea, quae in rebus ipsis praecipua sunt, nunquam penetrant f in externis autem & quasi in cortice riti'um. perpetuo haerent. seria negotia, isimulac susceperunt, statim relinquunt, 'εe ad alienissima quaeque avolant, quae moX quoque sordent atque vilescunt. Haec itaque animorum indoles, quid aliud in addiscendis disciplinis gignere potest, quam desultoriam illam levitatem, de qua nunc sermo est.

' oritur hoc vitium ex ambitione quadam, qua isti homines videri volunt omnia celeriter percipere. Quo ipso aucupantur illam Phormionis laudem apud TERENT 1um: γ' Ego hominem eastidiorem vidi xeminem: Vix cum ψmidiam dixeram, intellexerat.

Parum hi homines absunt ab iis, qui, ut arcana regum scire vide*tur, μ rebus maximi momenti

20쪽

decernunt, de pace ti bello disputant, exeretrus ducunt, proelia committunt, multa denique -- nuum iactatione in adversarios declamant. Idem re faciunt. qui, si Dis placet, mentem sagacissimam omnia que celerrime arripientem habent. Dum enim ingeniolum suum admirantur, & ardua atque abstrusa quaeque alte penetrare sibi videntur. fieri non aliter potest, quam ut vix cognita hiis definitione omnem statim artem hausisse existimen & quam primum in disciplinas deveniunt, qua sunt arripiendi facilitate, illas perspiciant, intelli-- Οnt, diiudicent. Ex quo illud consequitur, ut res gravissimas levi brachio transeanti de omnibus temere pronuntient, D, quae nunquam didicerunt, disputent tamen aliisque persuadeant. Itaque eos, cpios pauli' cautiores aut tardiores vident, super- 'ciliose contemnunt, nec operae pretium existimant, in addiscendis aliorum sententiis tempus conterere. uecunque enim alii aut dicunt aut scribunt , ea quidem putant esse ex eorum numero, quorum salsitas &- stultitia vel obiter legentibus pateat. Quae cum ita sint, nihil profecto est, quod mir mur, sagacissimos hos homines sid enim esse volunt nimis festinatione serri & ad desultoriam

leuitatem delabi.

solent etiam ad hoc vitium paullo proeliviores .i esse, qui alacre habent ingenium, eximiasque ani- ,

mi dotes. Dudari in his id quidem potest, quod . i