장음표시 사용
21쪽
: ra De Ingenitis 'Defustoriis.
ad res Impeditas difficilesque nullo sere negotis. viam sibi muniant, & ardua quaeque non appetant, latum, sed etiam, si assiduitatem adhibere velint. Dcile superent. Ah hac autem assiduitate haud pauci eorum absunt, quibus benignior natura mu ram intelligendi vim concessit. Diuturnum scilicet Ia rem formidant; & viribus suis confisi, non eaurahrur diligenti , qua ad magna: eniti ac pru-landae eruditionis laudem consequi possenti Quo fit, ut rebus iucundis L parum profuturis iusto plas delectentur, animumque huc illuc errantem non seriis altisque cogitationibus impleant, sed suavi varietate demulceant, ti a studiis destinatis revocent. Itaque non eam discendi rationem is quuntur, quam in iis iuvenibus saepe videmus, qui non tanta ingenii celeritate pollenti Ut enim, di- 'ligentiae stimulis excitati, animo excolendo summ pere incumbunt ; &, quod natura negavit, assi- . duo labore impetrare student, ita ut eos, qui ad magna nati videbantur, longo post se intervallo non quam relinquantis At praeclara ingenia,
. ' quanto . Illustre huius rei exemplum habemus in THU ANO, praesumtissimo Historiarum sui tomporis scriptore.' Ιs enim, cum 'adhuc iuvenis' est et, non insima solum utebatur valetudine, sed etiam vacillantem memoriam & parum alacre promtumque habebat.
Ingenium. Nihilo tamen semus indefessa diligentia id est assecutus, ut inter erudit His sui emineret, librisque in lucem editis laudem sibi com- . pararet nunquam interituram. V. THuANT: commenti de vita. sua. Lib. I.
22쪽
quanto sunt superiora, tanto lacilius peccant, &nimia sui fiducia pervertunturi. Quod sensim erat praestandum, uno quasi impetu estundunt; & kstinationis cupiditate abrepti i non rebius peragendis immorantur, sed in summis earum apicibus fastivigiisque haerent, nec, cum per varios literarum campos discurrunt, ad utilia & difficiliora cogita
tionem satis' demittunt. l . i. Υ
Ultima huius vitii causa, quae primo loco no minanda . erat, est immoderata, quaedam sciςοφcupido & portentoste polyhisturias pruritus, qui quam desultoria eruditorum ingenia reddat, dicit vix poten. Hi .lit eraIu ,hesluqnes in do 'nas se insurgitant, & inauabili vor, imis omni: arripere δες si ii m ius, Cala is uellibus serpens, tum, cuin a Cp est siti, atq14
pisci si stiram a probus ingluuiem, ranisque sequacibus explet se hi hominim nescio quibus monstriRanimala a-hsunt & obuia si que deglutiunt. Rudem itaqueti indigestam consula mater molem corradun atque vehemςnti'ri aestu abrepti, per omnes PlinaS aut. earum potius intremitates peruolim Nec etiam id agi int . ut profundam rerum cognitionem sibi comparent; is ud per ora hominum
23쪽
volitent, atque octanus omnis eruditionis habe .antur. Hinc sine ordine, sine nexu studia tra-' .ctant; alienissima coniungunt, coniunctissima vero. separant. Solent enim hi homines uno eodemquei' die nunc ad Philosophiam excurrere, nunc lapid adelas codicesque a muribus arrosos rimari,' nune,
ex historia aliquid delibare, nunc Aesepi fabaeas evolvere; quo ipso id tandem eisciunt, ut, dum spirans bibliotheca esse volunt, vivum aliquod chaos exacte reserant. Vides itaque, quam parum fibi constent. quamque desultorie res suas agant . .estu vastae ac portentota eruditionis pruritu veliteanturi Non enim naustum, sed multa discere volunt, ideoque, ut omnem litterarum farraginem undique conquisahi, tanta celeritate disciuiunt' quantam vix ire Lada, pernicissimo Alexandri
euctore,' admirati licet ' c λ . . 'Qui veι intactae segetis per summa volaret Gramina, nee tursu teneras laesisset arissas,' Vel mare per medium flucta suspensus tumentι '
Satis mihi multa de causis desultoriae levitatis dixisse videor; restat . ut doceam, quanta hinc ioriantur quantae calamitates. Atque hie quidem tanta se mihi malorum seges offert, ut iti- - finitum sset, omnia enumerare. Quamobrem praecipua tantum delibabo. Primuην igitur, quod desultoriis ingeniis imminet, damnum hoc est, ut, . quia
24쪽
quia levissimo saltu omnia transeunt, semper cinsuperficie rerum ha eant, nec facile solidam, accu ratam promtamque eruditionein assequantur. Quae enim in eruditio accurata' Nempe ea, quae illos illisos, e quibuβ ducitur, , sopies pon leviter deli hauerit, sed hauserit penitus; quae severe sit ad disciplinae. cuiusque legra e qa, diligentWque conformata, tota denique directa ad certam ali,
siuam noἔmam, ut nusquam . peccet, nusquam
titubet, aut incertiS sedibus Vagetur, sed sempee
habest: quod spectandum sibi, quod sugienduineνetendumve puteL Hanc itaque eruditionem, quomodo assequi possint leves illi & volatici homi
non video. Etenim in omni scientia hia primum Esse deliis , ut sit certa, & firmitate qua- dam atque constantia gaudiat', sitie qua au 'nulla ius certe vanissimna est eruditio. 1lludIpsum autendeertum, quomodo locum tabere potest in iis rebus: sae non ex ipsis Mntibus haustae senti Quomodo Is Vere doctus existimari potest: qui quamuri γου scit . leviter tantum D ex parte aliqua cognoviis Nec mirum. Quod enim in militibus videmus.
ii ii in hellum prosecturi, maximi . stineribus t
legiones emetiuntur, per urbes grassantiir, pumina montesque superant, atque e tanta rerum contemps,ndarum multitudine parum aut nihil memoria tenent: aut quod iis accidere 2let, qui mustum
aliquod tabulis pictis egregie exornatum ingressi cultiun omnia uanseunt, is in illis τώ
25쪽
tabulis splendida M admiratione digna sunt . cum ignarissimis sciunt; idem iis eveniat, necesse esto
qui per omnes litterarum provincias transvolane&.desultorie hinc inde vagantur. ' Flt enim ple marique, ut, qui nimis multa comprehendere volunt, aut nihil comprehendant, aut, quae arricpuerunt, non recte intelligant, adeoque iustas levia ratis suae poenas luant. a
Quae quidem levitas aliud adhue secum fert damnum, quod silentio praetermittere nequeo sunt nimirum volatici hi homines, qui magnos haud raro spiritus sibi sumunt, ad rixas ti digladiationes admodum proni. Horum iudicio si stare
nolis, paratae lites. Semper arma in promtu gerunt. , cum argumentiS, quae Vim & mucronem noti habent, vinci non potes, aurra horrenda voce obtundunt, terram pede quatiunt, torvis oculis te intuentur, digitos concrepant, sorsan etiam alia auxilia parata habent. .- Ne rideas, mi lector; in seria res est, & ,' qui ram. insolenter te provocant, cataphractum pectus & triplici aere munutum habent. Quo etiam carere non possunt, quia, omnibus audacter pronunciant, & ea se capere
putant atque tam gloriantur, quae non capiunt. Hanc vero ostentationem mecum ride; hanc men levitatem mecum paulisper exagita. Quid enim stultius esse potest, quam ea profiteri, quae non
habeas; & inan divitiarum gloriam. tuai vindi-
26쪽
care, eum egenus sis Iroque pauperior' Habet quidem etiam solida atque parata doctrina hoc, ut gloriam appetat, & non modo in lucem prodire ac conspici velit, sed etiam profundere sese & cum quamplurimis communicari gestiat et ii vero, quorum ingenia volatica sunt & superficiaria. quiqueo ia raptim transcurrunt, hi, inquam, quid tandem habent, quod in aspectum lucemque pro--re possint ' Aut si habent; quid est, cur tantopere exardescant' cur in aciem prodeant, &, si
cedere nolis, in rabiem iuroremque agantur' Hos audaculos punire nulla re magis potes, quam
si 'eos contemnas h leni risu excUM. Hoc eis Abris erit; hoc atram hilem movebit; hoc illa
disrumpet. Durie sunt, fateor, durae sunt hae poenae, satisque acerbae; at sunt tamen iustae, . quibus homines isti a temeritate ad prudentiam, a clevitate ad constantiam firmitatemque revocari debent, qua quidem in litterarum cultoribus
nihil kre praestantius est ti amabilius: . 'Hane 'itaque firmitatem lammini, hanc colite, carissimi iuvenesi Fugite autem stolidam illam levitatem, . atque eorum hiaeresin detestamini, qui cum omnia scire satagant, studium tamen suum vanitati &perniciosissime curiositati tradunt. Fugite eos,
qui undique diaurrunt, & magnum latentiarum
27쪽
is Ingeniis Dyultoriis. . - . aequor pererrant, atque in amplissimum amne rerumque publicarum rheatrum exspatiaritur, avida mente hausturi, si quid ibi deprehenderint non antea cognitum. Fugite, inquam 'hos homines, qui ad vana plerumque dilabi solerit; adeoque pueros imitantur, qui troch s. pilas Mid genus ludicra avidissime arripiunt, utilia uta a
30쪽
' .Quod aegrotis accidere solet, quorum valetudia
nem ad deterius inclinatam non uno modo confir-
mant medici: aut quod in militibus videmus, qui, quoties novos duces obtinent, toties sere nova
. imperia & a pristinis diversa sequi coguntur; id
iuvenibus etiam evenit, qui optimarum artium studiis innutriri cupiunt. Alis enim eos habent studiorum moderatores. quos ab officio suo Vel Voluptas revocat vel onum retardat; alii iis utuntur ducibus, qui ipsi infirmo adhuc gradu ince- .dunt, nec raro titubant iu hallucinantur; alii ad eos deferunt magistros, qui iuvenibus suis avare ετ crudeliter imperant; paucissimis vero tam seli-eibus esse licet, ut eorum tradantur di Riplinae, qui teneras adhuc mentes sapientiae virtutisque semi- nibus implere & possunt M volunt. Quae iuvenum calamitas, si non plane evitanda, certe do- . lenda est ti optimo cuique deploranda. Quanta enim, bone Deust ex perversa iuvenum institutione oriuntur mala, quae primo quidem occulte serpunt, mox in lucem prorumpunt, denique ita , crestum & disseminantur, ut c primi nulla , possint. i Doleo itaque ac vehementePangor, . cum iuvenes video, qui praeceptorum culpa huc illue trahuntur, quique, post improbos