Joannis Jacobi Rambach ... Sylloge dissertationum ad rem literariam pertinentum

31쪽

ctu . De Stolida Docendi Ratione.

men studia in academiam protrudunt. Nec mihi persuadere possum, litterarum gloriam virtutisque decus ab iis hominibus promoveri, qui quidem

ingenuas artes profitentur, aut litterarum elementa docent, sed rationem docendi cum ignarissimo quoque ignorandi Quid enim' Nonne stolidi hi

duces innumeras saepe nectunt dissicultates, & iuveniles animos deterrent magis; quam exacuunt& Draeclararum rerum studio accendunt' Nonne inanibus fabellis, nutricum more , animOS ducunt. - virtutem vero atque doctrinam n Iigunt Nonne. l. Verborum flosculis contenti, a sapientiae thesauris iuvenes arcent D sic exitiale essiquod damnum fit teris infligunt Τ Quae omnia, quo certiora sunt timajora, eo vehementius me excruciant & tantum mihi dolorem inurunt, quantum ferre animu tu venum saluti deditissimus . vix potest. Quod ne lmagnificentius quam Verius dictum videatur; . age, minc ipsa illa paedagogorum vitia contemplei nur,' MIiositam doeendi rationem examinemus. - . Est vero haec causa eiusmodi, in qua oratio nemini deesse potest; quare non mihi tam copia, quam modus in dicendo quierenduS est.. Agmen

Non itaque de ipsa sormandorum studiorum ratione lseu methodo, sed de quibusdam illius vitiis rere animus est. Sunt enim plurimi scriptores,. qui de studiorum mereodo erudite &. copio . , praeceperunt, quos inter principem lacilo locum obtinent cLAODIus FLEUM Y du Chois V da

32쪽

i b 'Agmen ducant ii, qui omnia ad memoria' referunt, eamque totis vocabulorum , disinfitionum , refularum .eac tionum o terminorum plaustris severant. In quo vitio quanIum stolidi tatist insit, . dici vix potest. Licet enim ingenue' latear, t exercendassa e memoriam , iculus maximus est in omni yitargiloere usuir, licet etiam hoe concedam, neglecta memoria .aut non latis benς constituta, oin s caeteras antini eotes claudis ret M unquam tamen a me impetrare pissium . ut ii ἐ. assentiar, qui de animis iuvenum excolendis I astultiti ad sapis am tradit aendis metum solliciti

unt, memoriam. Vero ingenti nugarum mole. Oli

ineunte aetate sic institui debenta ue nascentis tu, dien 2intillae excipiantur, excitentur. Hveas turit Mirum ergo videri nequiit, stolistam hanc, aur,. si . 'inlivis. 'brutarn docendi aeationem, licet inertiam praeceptarum egregis allat, priris tarden inutilem ex mucribusquα perniciossindi, Ous enim insignes Iaememori Sexet ex. BAhTIATA GUAnirur de ' . -- docendi F studendi, THOMAx Creu&rUM

33쪽

αι Stolida Docendi Rasione. .

habent animi dotes celeresque ingenii motus, non inbdo retardantur, sed etiam ab optimarum a tium studiis deterrentur, cum levibus minimeque Dugiferis rebus caput onerari vident. Qui vero ingenium habent pingue, obtusum & iners. misere , quidem excruciantur, sed incassum laborant: Quo etiam fit, ut ex eiusmodi institutione nonnunquam prodeant homineS, multis quidem vocabulis onusti . a meditando autem alienissimi; qui quidquid . idquuntur, scribunt. disserunt, non ipsi intelligunt & cogitant , sed vecordantur & meminerunt. Hoc autem mortalium genus, quid quaeso Commo- . di ad rempublicam littisariam' afferre, aut qua ratione optimarum artium studia promovere potest ' Mihi quidem illi plus didicisse videntur, qui,

quae intelligunt, qualitercunqtie balbutiunt. quam ii, qui, quae non intelliguint. celeriter, pro te &expedite recitanti

Venio ad eos, qui in formandis iuvenum sim diis non ad genium seculi attendunt, nec ea studia..

tractant, quae nunc excoluntur & vigent. Sua enim singulis aetatibus est inseniorum laetura; sunt artium temporarii proventus, ita ut, quae nunc laudantur & florent, . mox Vituperentur a que senescant, rursus autem velut ex novo semi- ne progerminent ac postgenitis Vehementer arri-

. deant. Ex quo facile intelligitur, quid sit gemus' seculi, quem definimus per periodicam litterarum

34쪽

hutationem, qua, certa studiorum genere Nili: illive populo intra definitum aliquod temporis spatium mirifice placent, alio autem tempore vilia penduntur, & rursus alio spiritum quasi recipiun atque e tenebris protrahuntur' . Quae doctri harum frequens ac mobilis vicissitudo, licet magnum persecti operis impedimentum esse possit' itamen ex eo genere est, ut non necessaria lumised etiam utilis esse videatur. Neeeshria quidem, quoniam ea est humani ingenii theoles, Miserii h novum aliquid anquirat, in quo eminere possit, & nunc aemulatione, nune In lilia; nunc admia ratione ad nova' studia accendatur; quia, si eaedem lamper eqlerentur artes, inon modi, seruditionis gloriaeque campus non sitis: pareset qui excurrere in eo & ad maiora niti cupiunt sidetiam plurima studia. nam lomnia lunul Horei. nequeunt, aut negligerentur,: aut socordius tractarentur. - , Sed de his omnibus alio tempori dicam, ita dicam, ut genio seculi neque μαε utilitas detracta, neque falsa asina esse 'ideatur: Iam vero ad eos redeo, qui in iuuentute erudienda

a genio seculi plane recedunt, & vetusta quaequ*

quantum:

Vid. ATRERI Dissi de eomparatione eruditioin antiqua Et ruentioris, quae adiuncta est BL AckῖwALLII comm da prasantia austor. elassis

35쪽

De . Stolida. Docendi Ratione.

qu tum vis obsoleta D dudum explosa: exola tantur. Videbis . nimirum haud paucos, qui Chriis Aphthonianis. iampam vinculis se su'sque con- ibingunt; qui Scholasticorum tricis & iis omnibus, quae jii spςm suturae; ostiyionis dicuntu3, iuuenes

torquent ; qui vernaculam linguam, quam patrum memoria parum excul m fuisset yciunt, stolide negligunt; qui Poesin, Oratoriam, Physicam caete- 'nisque. disciplinas, qu*.nlim ex scholis exulabant, nuncb quoque longe a cathedra. sua arcent; qui vpnae quique methodo, . dummodo nova sit, con. pua obvertunt & sternim mOrcent. f. Nescio lan

sust tandem nomine idisnire debeam ebs,' qui abi. lsonaini hanc docensli amioneini sequuntur. Num litas appellem . quin tu num saluti inservire ' lmschines An pertir es, quia obstinate desem in1 M. quodi senetia non debet An denique Dperhos, quia multum sibi sipere videntur, Agloriosius de soaebusque suis existimant Certh lanon uno modo peccant hi homilies: quo etiam Hsgis vituperandi sunt; Sc, si fieri possit, ab

errore isto liherandi. . Interim ille ego non sum , 'lmi affirmare audeam, genium secun ita esse seruvandum, ut ne latum quidem unguem ab eo recedatur. Improbus enim interdum esse selet hic Mnius, qui humanas mentes haud raro ad ea stu-inia incitat, quae vel mutitia fimu vel paucis pro-M . Cautione Utur & circumspectione opus est,

36쪽

DE SIolida Doeendi Ratione. M quae, nasi adhibeatur, plurimis nos implicat diffi-

Prodeant nunc ii, qui proflissima in docendo prolixitate utuntur, iuuenesque non recta via,. sed per ambages ta mille quas moranseor ducunt

Oritur autem hoc vitium plerrimque eX insana erub, ditionis ostentatione I inclarescendi pruritu, . qui ingentium malorum sons est D scaturigo. Quos enim gloriola istillat laudisque dulcedo inescat, ii amplissimis digressionibus praelectiones suas on tanr, uastissima argumenta aggrediuntur, in e plieando Cie RRONE, MANU TIUM, ' Gitan VIUM 8t sexcentbs alios expilant, nee multum sene a Cir eudisoraneis differunt, quo mamis elamoribust M. i'genti Verborum profusiorinser euntem turbam ad coeniendas merces invitant Si nihil aliud agerent hi homines, quam ut longius divagarentur

- & sinuosis narrationibus omnia implerent, satia quidem stolida ipsorum docendi ratio colligi hinc poni; sed sunt alia adhuc eaque longe maior an quae tacitus nullo modo praeterire possum. Qui enim prolitae cuniciateque omnia faciunt, tantuis

D Egregie eos omnes, i qui . Vanam ubique gloriam aucupantur, depingit PAGANINUA GAUDENA Ti Us de cauponibus famae, quos etiam in elegantissimis de gauio seculi deque moribus eruditorum libris passim exagitat KLOT ZIUS.

37쪽

m solida Docendi Ratione.

abest, ut iuueniles animos vere erudiant, ut potius pretiosissimis iuuentutis annis, a quibus sutura saluἐpendet, pessime abutantur, & tandem eiusmodi tirones e scholis suis dimittant, qui eruditione, sa-

pientia, virtute iisque omnibus destituti sunt, quae . hominem liberaliter educatum ornant. Nec hoc valde mirum. Namque nugatores isti, quorum omnis virtus in ostentanda arte posita est, eo plerumque stoliditatis procedunt, ut magno conatu, ma imas nugas asant. . Quo fit, ut ad perpoliendos i enum animos nihil afferant, qui parvis in rebus contemnendisque versantur. De quibus inescio, an idem dici queat. quod de Philosophis ,

asini depugnant. Fuerunt autem huius generis homines inter eos, . qui eruditi vocantur, haud pauci, qui maximas de rebus nihili tragoedias moverunt, quique summa animorum contentione disputarunt: fueritne piscis, qui Ionam degluti mas an Hemina φ num hoedus tot habeat pilos, liquot caper . quae fibularum Romanarum forma fuerit' & sexcenta alia, quae, quoniam inutilia lant, felicius sane ignorantur. Certe huiusmodi mes inter Sc ALIGERuΜ & CARDANU Μ, nec ' l

38쪽

nugas dum cogito, in mentem venit MART A-L1s illud: . 'Turpe es didicilis habere nugar, i Et sustua labor es ineptiarum. Hoc igitur vobis etiam dictum scitote; hoe dilugenter vobiscum perpendite, quotquot in erudi enda iuventute iusto prolixiores estis, nec arare miliam HoRisii regulam sequimini: quidquid prae ieri esto brevis, ut cito iacta Perripiant animi dociles tenean ua eos. Omnis supervacum pleno vi prstora m M.

quoniam non inutile, certe iucundum esse videtu quaedam FRIsCH LINI verba ut intelligaturi quantum semper inter eruditos fuerit minutiarumtadium, quantus dimicandi suror. Ita vero ille rLicuit Cruso per eonvicium dicere me Deophantam sophistam, prannim, furiosum aprum re quitanony Duae ergo mihi iuste es ex ipsius merito disera sycophantam, F nebulonem, re a um re homunem nequam. Ae paullo post. Ecquid vos pudet, ea , qua ad Antarin nominum pertinent, referre ad quartam regulam de Ontaxi verborum. Iomulieris o ' Quaeso te , mi Cm usi e o cita lepide Crusii nomen transforma quis υτ murmure, quid aerebitatis, quod dixi, vos '' omisissem ontaxi verborum eum genuiso e . , ' . verba Mn eantia motum de lae Min etymologia mi se nomina montium e prima regular vid. Strigilis Emmaut De arte minea v. 33s

39쪽

- 3ο 'Dotendi Ratione.

Sed quoniam ea est mortalium indoles, ut incidant in Scyllam eupientes. vitare Charybdin. peropus esse videtur, 'ut eos quoque exagitemus, qui, dum nimiam in docendo prolixitatim vitare

volunt, celeritatem adhibent F omni fesinatione

deproperant. Hanc vero priecipitatam docendi rationem, quis est, quin mecum damnet atque ehonarum artium ossicinis exterminandam iudicet

Male scilicet cuncta ministrat impetus, nihilque solidi disci potest, ubi superficiaria opera artes

tractantur. Qnae enim raptim discuntur, tangunt illa quidem animum, sed non penetrant, non infixa sedent, non penitus immissis radicibus nituntur, nec perveniunt ad frugem, ut, quae summo I solo sparsa sunt semina, celerius quidem se estisn- . 'clunt, sed inanibus aristis ante messein flavescunt. . Vera autem Virtus sudore parature ac sicuti cor poris exercitia non nisi diuturnitate temporis mul- 'taque iteratione perficiuntur; sic etiam animus γ longa exercitatione acui iisque artibus imbui de

bet, quae uno spiritu hauriri nequeunt. Quare, i non audiendi sunt, qui litteras desultorie tractant, - vel quibusdam studiorum simulachris ad pompam uti volunt. Hi enim homines, cur studia praeci- pilent, in aperto est, quoniam scilicet umbram. eruditionis tantum consectantur, & solli titulorum phaleris famam aliquando sustentare cupiunt. Ac ne quis in re tam manifesta, quae rationibus infir-

40쪽

mari nequit, ad testimonia provocet & Cκλss Μnobis opponat, quem dixisse scimus: cito quid didicit, nunquam omnino potiess pem

discere; ') ultro quidem fatemur, erroneam esse hanc sententiam ti a PgΥΑvIo . dudum explo sam. Ut enim Omittam, 'ea, quae raptim peraguntur , mota evanescere atque ex animo elabi; facile etiam patet, quod rarissime adeo felicibus esse ingeniis liceat, ut exiguo tempore magna multaque comprehendant. Quot enim fuisse existimasHκ3NSIos, GROTIOS, SALIUASIOS: BARATIRRIOS,

Gogmios, '' quisngulari ac pene divino ingenio satis mature aditum ad litteras sibi aperuerunt Sequitur, ut de iis brevissime dicam, qui linia fati ac mansιetudine titi nesciunt , sed, quidquid . docerit, durioribus verbis plagisque inculeant, ac,

si memoria puero non constiterit, aut Mulis in legendo haeserit,' statim e ardescunt, clamann conviciantur atque Ferberibui in iuvenum teria. deis cie Kno de orator. 1A. 6 'ia' 'ivhis. T. 3. lib. u. e. 8 QRH.ν. enim decimuiri quintum aetati.