Apologia adversus Amathum Lusitanum, cum Censura in ejusdem enarrationes / [Pietro Andrea Mattioli]

121쪽

In Amathi Lusit Enarrat.

in citiam in aliunca, quam eandem arbitrairer se plantam suam Itali vico recenti0- res quidam Pseudouardum appellant ad quod is urgenvis resertur, quae pastini Tu ocatur Lauendula: in quo certe miror maximam homini nescio imperitiam,an stuporem dixer0.

Etenim quid aliensi si quum manifeste Plinius Saliuncam οἱ am asserat esse platam a leo breuem,it,edi non sit quin herba verius, quini sos, densa eluti manupressa, radice numeros cohaerens. Quantὐm ab hac disser meudonari e quum planta es raticu a , ligno aque

Rura marini Coronari instar non breuis sed bι- cubitaIA flos erim quam herba quae iucoro ι facile nees psit Florum enim longiores pediculi iunce ere lentore prae lant.Prae terea Pseudonardus numero si radicibus non cohaeret,nec de dens ruticat. Ilia tam pertinaciter sibi ipsis inhaereant , t tanquam manu pressa cernantur. A de quὸd in Pannonia . in Noricorum Alpium apricu locis nil sam

122쪽

Pet Anae Matth. Censura

neu rinardus prouenia a b Plini, semese, numero a prouenit Saliunca. Humitti autem breutis Saliunca herbula si non bicubitaltis Pseudonardi modos, utico ba ligno adluamobrem in Buccolicin poeta cecinit.

Punicetis humili cedit Saliunca rosit s. Tantum discrimen inter Saliuncam, Pseudonardum non cernit Lusiitanus, i humillima herbam alicubitali non inlinguat frutice Timendum , ni si hanc oculorum curet calionem, ne culicem pro cane, vel ortasse etiam equo accipiat. CINNA Mo V M. Christi ψ; REDITO ingratiam aliquando cum hoc de Cinna homine rui alientis 'tinam tam erebio Acuplete diuiti s optimo Cinnamomo capias tille inquit,cannesta referritis, quae ab India des runtur . nruerpiam nos abundare iactat corra omnium praeclari limorum authorum sententiam sibi persuade Cinnamomum esse corticem rantum uae arbortis non lignum Nouatastis auidus nouum credo aliquid a ferre Huduit Fidem idcircosiuae aut horitati adhibendum minum dubitauit,

123쪽

In Amath Lusit Enarrat.

taui quὸ iam fama increbuerit apud omnes Lusitanos peragratri A ricae Indiae regiona-bus, Aromatum multagenera esse aduecla.Mιγρr cur nube in his quoque partibus fui Jefugat, vi maiorem huius commenti facia dem. Sed cum nec ipse id asserat, nec Lusiitant,qui nam ' hs Has terras petierunt,ussam huius rei a seram hi Horiam'. nos Lusiitano in ictis commentit scinuent sciuis utemur ' Praebertim cum non de sint probatifimorum criptorum tectimonia , qui repelientes has nugas apertissimefateantur Cinna sem' inm

momum Iro ultum me pumtu arborias non cor ultum pulicem tantum. Id enim in primis testatur ris.

Diostorides , sic inquiens. In Cinnam0mι Me litici vocati genere praestat recens m-grum , ex Tino Pin cinerem vergens, laue , tenuibi framubs,acfrequentibicis no Δ, in- , ctum, perquim iucunde olens. Quibus patim sit Cinnamomum orgultum esse tenue πο- displuribiti constans. Huic ubscribit Galentas libro I. de . ntidotis his verbis. Quaeretis au tem Cinnamomi species ab una radice , ceu frutex quidam parum confiurgio, emittitque

, haec si illa septem virgulta , vel paul plu-

, ra,pauciorate; non aequali tamen omnia lon

124쪽

Pet And. Matth. Censura, s itudine uni Uerum quod maximum se

pedis Romam dimidium non ex cedit haec ille debl a haec liber desimplicibus medicametis ad Paternianum Galeno ad criptus, qui c-riam de Cinnamomo sic habet Cinnamomus an ramisere, ac Ῥirgusia, quae ab naradice plura excrescunt, recta, minuta, breuiaque colore bubrufo, cortice extensio non rugosio, qui cortex non ita facile'ngue a lino abraditur nodulos plures, interuassabent, in medio laues habentur. Si ve-

r rangantur,qua si pulverem emittunt,0 δε- reimma incentem Fere enim haec maxi

ma probatio Cinnamomi es , quodsiit omniurerum odoratissimum. Quibus grauissimum accedens author A, Moteles Cinnamomum jurculum esse te latur libro I .cap. III. de his oria Ammalium , sic inquiens In rabia, mi Cinnamomus appella ta, quam orculos Cinnamomi portare nidum ex his conficere aiunt Nid scat excepi arboribum rumu,sed incola sagit risplumbam nidum petunt, atque ita disici oin terram Cinnamomum equnt hae Cinna nomum fur laceum eo virgultum fatetur

125쪽

Iti Amathi Lust Enarrat.

A fatetur Galenim loco reperit: citato, bi ait, plura apud Imperatores extare Cinnamomi, genera, lu0rum nullum eluti truncus in a , mos plures diu rem multum attollebatur, sedo Heli bori s uram praeseserebat , et potius, Dama sit . Quibus palam es Cinnamoniti viro ulta de tenuia haberi, t Hellebori . et Dama ni radices non excedant. A de quod mi modo.

quum ipsi dicat Galenus rami culos accepisse

Cinnamomi,non corti es ex eo quod a Traiano

Hadriano imperatorii vir situm fuerat, vel eo cluidem rami culos qui e seruasse facile constabit omnisum Cinnamomi virgultu esse tenue: non solum in ipsi cortice , sed in ligno

odoratam reperiri facultatem. Quandoquidem si Cinnamomum cortice tantum praesitisset, cur praetulerit Dioscorides ramulos , quemadmodum Galenum, sane non ideo Quamobrem Lusitanosabulum hanc ego tantum acceptam refera, praesertim cum praeter signata teli monia ne mosit, Lusiitan excepto tu Veneti s quὸ ML0 are Cinnamomum ex India a fertur, erinde ac niuerpiam Nnquam iderit , repereritque Cinnamomi r ultum, quod genuinum reprae'

126쪽

Pet And. Matth. Censura

Lusitan o credit Galeni tempore non eam fuisse Cinnam

mi penuriam , qualem recentiores quidam existimantad quod Galeni pysius tessimoni a umes conuincitur. Ipse enim libro primo de Antidotre, 'bi Casilam expendit,sic inquit. Haecis aduersus Quinti dictum bie lusint, ὀ quod

L mihi re ciendum omninὸ non videtur eorum, praeceptum vis r Cinnamomo duplum ML si imponendum censent. quanquam ego sim, per lunamomum imposuerim. Nam ciuibus, ego Romae antidoto composivi, cum et Imri peratorum amici,uel diuites essent acilesit, illis Cinnamomum a Regibus 'eter ueris

Cinnamomum emere . Haec ita que Galeni

et in raru rit ' an Galeni tempore tantasuerit Cinnamomi

copia, quantam Lusiitanum describit, Guam tueatu, fibulam. Non enim suisset opus medicualijs pluribus qui Romae Galeni aetate forebant, suis in theriaci modὸ Casii duplum, mori Carpesium Quintus Cinnamomi locosubstituere sit seni conssequendi Cinnamomi istis tam amplasuissetfacultas.

127쪽

In Amath Lusit Enarrat.

L CCCA A BV M. CONSULTUM longe melius mea quidem sententia suis et Lusitatiosi poetis p0 ramum, rius quam medicaesacultati se totum addixisset; nam qui eo in e fingendis fabulis aptior, promptiorq; see praestiterit uideo pro eci nemi=iem. Id enim omnibus palam et diu in re medica versatis,qui diligenter illius intuebuntur Centurias, m quibus innumera flebe serunt fgmenta, de ioci. rim feriam praeseserentia,ut ea qui di scissime fastulas esse nosica , ni si medicae facultans fuerit

recie peritus Uerum cum ad hoc illum natura

pepererit, trandum ne non est si fibulandi facultate disicedere nequeat bed potius illi uenia danda: luippe qui id propria agat natura , qua ivprae sint a ductus de Mauritanorum acca scripturus egadere non potuit , quin labido si aluiuid, admisieret his uerbis. Qui huc hue Calica sta. i.

D m m Liccam esse putarunt , miro errore de sisv Mi -- prehenduntur, cum Cancanium Gummi odo

mentis expbrata inodora percipitur. Qua ho decusitani exuitilia serunt Abram,ira 'IS

128쪽

Pet Arad Matth. Censura

lucidam inclura praecipue deseruientem, ex ea spicinae compositionem quandam prae

parant Dialaccam appellatam, quae Tt certobcimus nongum mi aut arboris, plant ealicuius utra es e potius sormicarum ala rarum litercus, auagroq; uelut cera apum. In reo no io itur Pe clo apud Indos cum rerra ueli uiua uuarte plus iunio irrigatur, frmicae paedi tae sena quaedam subtilia ab in colissi disto ita in altum ascendunt, Insul bE Laccam generant, hac de causa m acca ligna ipsa percipimus,quae dubio pro u, arboris non pu/7 Laccamserent G,ut hucus ;Lusitan mitessere credi Brant.Haec illius es fabili. 4 ' Atqui hi Maxime refragatur Ludore cui ille Romanus libro sexto uae nauigatum , ubi. his agit aromata ac mercimoni S quae Suma ra in sula tu Taprobana mittit . sic inquies Mitto, ria, ea 'uo Laccam, unde taut rutitim ι rem Gmnitur haec in arbore iustianditus nostris

Indus cap.C LI. bifatetur in Ombala Llocam tiberius nasci, quam abbigctiom no autem feri ligniueformicis, at arat cis, ut lapidius scotius quam uerti fabula ur istanus.

Preterea

129쪽

In Amath Lusit Enarrat.

Praeterea cum duplex sit Lacca, quae Alexandria Aer pti Venetia comportatur altera h-gnis quibusdam inlinens Sumatri a Sumatra ortast institi nuncupata,altera Cambaitista baia denominata ino liba wrrhae instar concreta,nutu inhaerens ligno, non est, cur Lusiitanis ullam instoriam putem. Siquidem liba illa sole clarius palim scit, Laccam 'ummi esse arboris, ii quide ut per Ommu uidit Lusitanus, frmicarii latarum stercus, quibus etsi ibique care. t ora Europae re'iosem quam tamen ui e uni alataeformicis,quae accam, ausimile aliud ex cernerent. Caeterum quum satissuperque Obo

. Palmarum caudicibus. Tum qu0d hinc duo liquorumgenera putet apud Dio coridem defuere , non unum tantum , Me nimirum per se. Oleum

130쪽

Pet Arad Matth. Censura

oleum ex eadem arbore manantia Praeterea ut

fouisemper aliquid apportet, quὸd hunc liquore

ex Indica nuce credat disiliare Depreheditur in primis error ex ipsius et Discuridis uerbii, qui ELOmelisi floriam ita praefatur.In Palmyris oriae, quod Elaomen uocant, ex quodam caudice manat oleum melle crastius sapore dulci.

Quibus palam se de uno latum liquorescripsit A Discoridem , nempe de leo, quod, melle

am dulcedinem uno uerbo tantum Graecis μελι uocatur; nam ct capitis titulus αερὶ E, υο μελιτος habet, non autem περὶ E- - μελιτου.

Praeeterea ex Discoridis hi loria nunqu probari poterit Elaomeis Palmarum caudicibus sue re , quum is ni quam scripserit caudicis illius n0men, a quo in Syriasunditur Sed esse fulsitim palmas liquorem huncsundere manifestosaretur

Plinius libro XX ΙΙ. cap. III ubi ex olearum quarundam truncis, non ex Palmissuere Elao- me Ubiirmat. Quod aut ex Indoca nuce Elao- me manare non crediderim, id ane mihi licere

persuaserim quὸd huius bij ris neminem habeam authbrem praeter Lusiitanum.