Apologia adversus Amathum Lusitanum, cum Censura in ejusdem enarrationes / [Pietro Andrea Mattioli]

151쪽

Iu Amathi Lust. Enarrat.

bus praefert sueti bis morantur. Ipsi enim cum proxim casite de Lubet suam egisset, qua Rufines tu appellant, voluit de aquaticis etiam Ausonibitis quos Graecise Ranae paluntre nomine comprehenderunt, Terba sacer quonia βλuerat bufones: terresres aquatiles reperirι , t numquemque compertum habere non ambigrimu diligentius accuratiumque medicae operam nauarit , quamsecerit Lusitanus. Id quod manifesie declarat libri illius titulis qui de Noxiorium animalium mors, de besus, rus eiaculantibus in cribitur. Nam, idem le

titur apud Dioscoridem; quippe qui libro fecundo de Rarios, quae in cibum veniunt , egit; sexto

verὸ,ubi peculiariter de Uen L. Venenatius animalibidis tractauit, de Rubetae palusem Ranae curatione caput proprium edidit. deo a tiam nobi fateri liceat neutiquam in remedica 'ς ἡ-

Lugitan es actipulandum.

Lusitano in re niedica

152쪽

Pet And. Matth. Censura

rimum recreatur, ci regalium epularum.Gallina inferiores Germant prae nimia algor: inclementia carnes habere cribri hircindis, Acaprinos deteriores, et prolude malum vitio um Te praebere alimentum luin raro ibidem homines idcircὸ eici gallims. O indagat 0rem 6wnium edullorum Patere id me te percontari.

Qui ue amabis te ibidem Princeps tuae praefecit culinae,ut istis eum stoliares delit si Id cpium ego mecum admiratus Flandri di ibi dam expone rem abutim esse aiebant. Quippe luὸd non minum in eorum regio ut rus carnium probitat 3 sapor sque iucunditate prae leni gallinae, quam ali

bi. Adhaec pariter fabulosium 1 esitentur uὸ i

ra, ὸ galli itis ibidem e cantur incola, ea ratione innixi, quὸd earum cibi; reprobumgeneret au-

mentum; sid quὸd multiforta Se a Iadinis absi

neant umptui parcentes. Quὸ autem praeter rationem 1 medici agant Cui ait Lusiit avum opus Gl exactam purgationem adventriculum ab legendum ab inhaerente medicamento simplex gallinarum im exhibent, ane non improbamum;

sed uisint isti pror rus igiturami S tipsum in c0mmum omnium medicorum seu perpetuis esse ciuerim , iis sillud hoc in negoti nunquam exhibe

153쪽

In Amatia Lusit Enarrat.

ri ii si saccharum admisiceant rubeum. Nec id

temerefactu putauerim,cum non ambiga ius ita

paratum non modis ab largere sed etiam posse roborare. Id quod purgatione plurimum praestat.

LAC SCISSILE. LAC SCISSILE nil aliud esse cen Iri,quam lac ipsum simplex per se ac clas. Con Oψις uincitur ipsius Disc0ridis Vtimonio, seu mi ceparandi lactis rationem cribit his uerbis. Ex omni laclist, quod Sci lant, hoc modo. I ac fictili nouo eruet, ramosse sicut leo recentio Scisi moti tur insparsiis obliquamsi uel ri, si bu rit otidem acet mulsi Gath quot sunt fac Is heminae. Ita enim serescens uiuidum ab eo diuiditur, quod in caseum c0ncreuit; sed cum feruet, ne superfundatur,conueniet longia ex fri da continuisses is labrum detergere extariumq; argenteumfrigidae aquae plenum demittere.Haec ille.Discori s ut scribit Galenus bibro decimo esmplicium medicamentorum facultatibuS, tibi de Caninosercore egit cluni. Paulus libro primo cap. xx VIII. Non possum sati cogitare , quaesuerit in homine tanta impru-α dentia,

154쪽

Pet And. Matth. Censura

IN FRUMENT OCCE O genere eam magno errore Obram censet Lusiitanus, quam nos Secalam im Secalem

Farraginem appellat, e lua rutilici panem conficiunt ni rum triticeo on re deteriorem. Sed

cadit Lu sitam opinio quod Galeno primo de alimentorum facultatibi Obra coloresiit albo Ἀ-deὸ t dixerit Plinii libro decimo octauo , cap. Octauo esse , qui, Obrae candorem , illam rixam esse putaret.Praeeterea scribit ille Plinius ex Obra dulce consci pane id quod ex pane ex

Secale cocto minime percipitur,cum polim quodammodo amarorem re sipta . . haec Secati ita ιι ὸ Ocari, cum in areis gelii decumitur, ilhc,omnem exuit tunscam,

tritici modo nuda colligitur sed aliter brae euenirefatetur Galenm locosuperim citato, duobis ino expendit partes,sic inquiens.Habet au, rem, cmrextis ecm corticem, veluri

155쪽

In Amathi Lust Enarrat.

M tio, ab Hordeum,Ῥerum decorticatum, iti palie c0ηgeritur: s aut inferius ait. Ex, nobilissimaObra ἰm,ut decet uerit decorti, Cata,v0minatu Tragum conficiunt, quo ple- rique ituntur. Quibus plane conclat bram decorticari in area non posse lagelia, quemad 1 nodum nec Hordeum, nec ea , nec Auena, dum in area concutitur; sed vim esse , tis pili pinsentur, ut etiam hoc aeuo moris e fa pudὸmnes. CHONDRUS.

x ea fruge parari Chondrum ex rimat,

quam quidam in Italia , t in Tridentino agro, Scandellam vocant , quod meritὸ redarruit omnium agricolarum constensium, qui dicunt hanc esse Hordeigenim , nonaeae Hordei enim plura habentur genera ,γt quis ex Theophrast, o lepotes libro octauo capite quarto de plantarum tis loria Quaesi recte expendantur,nil aliud Sca-desta eri quam Hordeum minim,quae binis tam tum ejibus Dicam gerit , rotundiore etiam grano. Nam praeter id, quὀdper omnia nempe sacie ,iribitis Hordeum referat, constat,mn

156쪽

Pet Ani Matth. Censura

se Zeam, quam Dicoccon appellant, quod nunc tuam Scandclla reperta sit, quae eae illius ο- do ingeniim putat nimbus contun lum siemen habeat. Quo i, i nullo pacto candelia inter Zeis recenseri, sit Zea aut m Dicocco abundat Goritiensis ager, Foroliensita arisa , ibiq; uix Pirra Farra dicitur , quὸd Ze ibi ab in

coit in vi uersum Pirra ocetur. Caeterum quia ex hoc Zeaegenere Halicam sue Chondrum siι-

bi parant , quam ipsi Far appellant, licet falsὸ dissert enim ab Halica Far ideὸ eadem Pirra

Cent xxvi. Farra nominatur a ruricosis. Huic alii eius

ti 1 assim, es error, quὸdscripsierit, putaueritq; Far

ab Halica nihil differre, idque ex Scandelia parari quam eam Dicoccon censet . . t Plini testimoni Far nihil aliud est, quampumentiba e

Far ab Hali tritici enus Amoreum vocatum. Ille enim ἱ-ς diliςxxς VIII. cap. VIII ita scriptum ς, liquit Frumentigenera non eadem biq;,n

rissimum Far,quod Adoreu Neteres appellauere. Ite eodem capite , t palamfaceret a

liud se eam, quas Halica, aliud erὸ

Far,qui ea tuntur liquit, ii habet Far. Item capM I I.eiusdem libri populum Ro

157쪽

In Amath Lusit Enarrat.

D manubali Farre tantum e frumento trecenis is annis,sium. Verris scribi , Quo tepore, Romanis nullumsuit Halicae a m Tt ipsemetis tectatur Plinius libro, I aeq. x V., cum inquit Halica res Romana es,et nos ri, dem excogitata, neque arbitror P0pe magniis aetate in susuroe.His accedit Asclepiados et, Galen authoritas bro septimo de comp. me, dic secundum locos in quodam clegmate ades cruenta Juta a bis habet Farre Clusii ii, appellati sextari dimidiu decoeli Marrubi,

iridi s extarium num Haec inuas Titreuis coniecta per diem et o ctem macerarisinito, ,, equenti die pharma umolito, quemadmodu, Halicam maceramim.Haec Galenus;quibus

, palam est a Far re disserre Halica Galeno

, subscribit stim libro I . cap. LV. hcis erbues uis' i ero latine in reo tombus Romaeis G ia appellant, huc modo paratur Fruis mentum modico tempore aqua madefacito D isitique extractu m,ac inpilam coniectu uelu, t Prisana a cortice repurgato , bi ero corti' cem exueriti illito,atq; insole siccato, deinde is ambitis ritu , donec penitus a cortice fueritis mundatu crastissime molit, ita torranum num

158쪽

inu in quatuor A, inique partes redigatur, siccum neruato. Jus aut tempore Halicae modo coctuitur hasinis in cibus umitur, Haec ille; ad quae certe pertingere debuerat ille

ma'narum citruriarum con bocis r. PHASEOLUS.

censes vi PHASEO LU siue basiolum de ii isto, fitan illam, oe ulgarem quam Gais' is chron appellat, cd magnam esse Erudiam, ilia contendit. Qualidoquidem Eruilia illa maior latinis Pisium dicitur, non autem Phaseolus. Di ferre autem Phasteolum ab omni Eruilia Pi se si siti uim libr. VIII cap. VII.;sic

inclutens Frumenti folium harundinaceum, Fabae rotundum in magnae leguminum par

rea Erulliae cuius que generis, vel Pil sib quas elixa in cibu a nemine mandi, luὸdade durasitit cartilagine, it nullo manseu delibum ci ci queat. Contra verbisularibus genuum que Phineoluacc: it. Id quod idemsaterui Plinius cap. II. eius

159쪽

In Almath Lust Enarrat.

eiusdem libri , bis habet. Siliquae rotundae Ciceri, caerem leguminum longae Piso cilindriacae , Phaseolorum cum it sis manduntur granis: id quia ηψm Phasioli vulgaribum accidit. Natenella eorum siliquas uis grani referries, modo

in acetari s Ad argorum modo, nunc a na cumbrastici elixas, ante maturitatem Uate comedimus; quod tamen nulli ali te uminum generia natura datum es comperimis . M itaque

palim es basteolum Discoridi nullam esse Eruiliam, sed ustam nisus Phasteolum, qui pastini

in campi s feritur. Quippe non tantum folia illi insunt Plinium inquit veno a sed nitio storides ait deuoratum inflat 1 iritus ciet ,

egre concoquitur. Quin etiam viridis cum sili-quasumptus aluum emollit . . n non in idem cadit erratum , quum Eruiliam, quam confunde bat cum Phasiolo Dolichum a Theophrasto re .s η V 1-

cli appellar, quum Dolichum me renietur aperte adaci longo palo con urgere. Id quod maxime denotat Dolichum nil aliud esse , quSm varium Phaseolum istum , qui Dioscoridi Hortensis Smila dicitur. Quippe in primis hic longissimos a cendit palos, qui Lupi Sal clari modo se circumuoluit pie abbi, quam in hortu seritur. N Quin-

160쪽

Pet And. Matth. Censura

Quinetiam eiu si liquae simul cumgrant , peris de ac aliorum Phalleolorum manduntur in cit M. Id quod in praefatione secundi libri de Alimentorum faculta illum satur Galenu b ia: lum eo incla libro primo. Atqui sit limbum inani filiam e t sententiam cohsutari, commentario vos roscinii coridem consulat Plura enim ibi reperiet fit hic)slchri praetermittenda duxinins, ne plantarum pot:t: historia; cribere uoliti l us exei utili umidis, quam iuium t Hierari homini imperitiam,ac negligentiam ideamur aperire quod iam ontrum es insita

tum, sed id breuiter ne sι omnino tacuerimim, ille ita temeritate in caeteres nos; a abutatur

modestia si , cum jus, ne influm excedaimus

modum.

turpi ii m Ou homini erratis. Quaesι,η-da medios Oncire, cui no ista omachu moveat' Noricita amis cum p occurrere ludeo prudentis