장음표시 사용
171쪽
HELVETIAE, E I USQUE VICINIAE. 87
stabulorum, dc ad tollenda vaccarum jamjam suscepta veneficia, per quae illis lac vel eripitur, Vel corrumpitur, ita ut loco lactis sanguinem emittant, Cornu Ammonis mulctro, in quod mulgetur, imponunt, ut lac iterum redeat,aut corrigatur, sed haec puto rusticalis simplicitatis. Aliae Cornuum Ammonis virtutes hucusque non sunt notae. Cornua Ammonis plerumque etiam in omnibus iis montibus reperiuntur,' ubi alii Lapides Figurati occurrunt, eorum autem loca nativa magis adducentur in enumexaelone & brevi descriptione specierum.
Medam Ammonis Cornua Incompleta , seu statum embresonatum p eferentia describuntur , qua opinionem diluvianam valde sm De tam reddunt.
a Ntequam Species, Cornuum Ammonis persectas in medium proferam, prius nonnullae imperfectae seu incompletae, statumque em-α brio natum praeseserentes exponendae Veniunt, quarum prima constat e Spondylolithis Coracoidaeis CR Cornu Ammonis Incompletum seu accrescens, statumque adhUc embrionatum prae se ferens Tab. 22. expresssum, magnum sane argumentum, quod hujusmodi lapides potius in terra generentur, & crescant, quam reVera corpora marina sint a Diluvio in te ram delata, dc in ea petrificata. Consideremus parum rarissimum hunc i, pidem , dc observemus aliquantulum majore cum diligentia, quid in eo potissimum notatu dignum occurrat, ut dein eo facilius novas conjecturas circa abstrusissimam horiun lapidum generationem sormare queamus. Ammonis Cornu Incompletum seu statum embrionatu in adhuc praese- serens una cum lapide, cui inhaeret, ad calcarium substantia sua proxime
accedit, cinericeique est coloris. In medio lapidis sita est quaedam Cornu Ammonis portio unius anfractus, &striata striis valde tenuibus &divisis, cujus centrum occtipatura substantia lapidea rudi, inaequali, dc aspera , nullaque prorsus figura donata, in quam dicta Ammonis Cornu portio desinit , quemadmodum etiam e simili principium suum sumit. In parte superiore ac laterali dextra adjacent descripto Ammonis Cornu anfractui Spondylolithae Coraco idaei e lapide assi argentes,sed qui nec perfecti sunt,nec contigui, itavit inter illos interstitia quaedam deprehendantur emero lapide rudi, omnisque figurae experti composita. His tamen non obstantibus ex eorum structura, magnitudine δc situ clare cognoscitur, illos ad complendum imperfectrum hoc Ammonis Cornu in centro lapidis situm a natura productos suisse, quorum autem persecta efformatio vel ob defectum materiae, aut ejus indebitam dispositionem statim in primordiis generationas sup ressa fuit. In parte lapidis infima, anfractuiq; Cornu Ammonis proxima aliam quoque fixisse materiam expansam facile dignoscitur ex ipsλ lapbilis iacie, sed cujus figura praeter simplicem expansionem, nec DondylOlitha. 4
172쪽
88 His r ORIA LAPIDUM FIGURATORUM
lithas praesesert,nec striis insignitur. Quod in hoc lapide maxime mirandum, est, strias, quae in spina bifurcatae incipiunt, &dein in simplices abeuntes 1 potiori ultra imedium SpondIlolitharum corpus non porriguntur sexceptis nonnullis ipsum Ammonis Cornu anfractum attingentibus non solum per enarratos Spondylolithas imperfectos excurrere, sed etiam aliquibus in locis per ipsamet eorum interstitiae rudi lapide conflata. Quod ejus magni, Tab , , tudinem attinet figuram in Tab. 22. exprcssam mole sua bis superat, inven- abiis,. tum est in montibus comitatus Badensis prope Boesein. Ammonis Cornu Incompletuna hucusque descriptum adhuc statum emRatibno, , brinatum praeseserre ejusque formationem completam in primordiis ge- eursaltim nerationis suppressam fuisse, nullus dubitabit. Etenim hoc manifeste indi-ombriona- cant Spondylolithae desectivi, 8c non ad suam perfectionem perducti; de-ru adhue in eorum magnitudo, situs, dc figurae ad magnitudinem, situm, &figu- pr Uerm. ram anfractus Ammonis Cornu in medio locati proportionatae, quod ipsum confirmant ipsaemet striae mancae non solum per eorum substantiam, sed etiam per lapidem rudem excurrentes. Nec sufficit dicere, Spondylolithas impersectos olim fuisse integros, sed postea tractu temporis ab inj uriis externis consumptos, ED dissolutos, quippe in data, sed non concessa,Spondylolitharum dissolutione debuissent primo eorum partes tenuiores ac subibliores dis tui &consumi, prout sunt striae tenuissimae & laciniae tenellae
Peripheriam expansarum protuberantiarum exornantes, hae autem adhuc quasi integrae dc illaesae obserVant tu, ecqUod adhuc magis opinionem no
fram confirmat, est, quod omnino impossibile videatur, integrum Spondylolithae corpus a quacunque causa dissolvi posse, nisi etiam ejusdem striae simul consumantur, contrarium autem hic data dissolutione in debuisset in nostro lapide fieri, in iis nimirum locis, in quibus adhuc striae per rudem lapidis substantiam, δc ubi Spondylolithae prorsus desunt, non miniis ac per ipsos Spondylolithas excurrentes observantur. Ad haec accedit anfractus Ammonis Cornu in medio collocati e lapide rudi assurgens, dc iterum in illudesinens, nullo prorsus relicto alicujus matricis a Lapide Figurato distinctae indicio, ita ut clare pateat, Ammonis Cornu incompletum quoad substa tiam suam cum ipso lapide totaliter convenire, & nullo modo ab eo disti gui, quod tamen, si aliquod corpus petrificatum soret, fieri non potuisset, quin saltem aliqua diversitas inter hoc dc ipsum lapidem deprehenderetur k-t is Probabile itaque est, productionem hujus Cornu Ammonis Incompleti rivis hia, persectam statim in ip Sa generatione impeditam fuisse a materiae cruditate p. .cti. & tenacitate, quae a Vi plastica aurae seminalis non potuit debite ex pandi, de tuis imp consequenterintegra lapidis structura imperfecta ac manca remansit. dito. Nec solum Lapides Figurati ob materiae dispositionem indebitam notabilem desectum in sua generatione contrahere possiant, sed etiam ob ejusdem materiae, licet debite dispositae, excedentem copiam quod sequens species eadὸu, innuere Videtur. misi.=ia Ammonis Cornu marcasitaeeum striis tenuioribus Sc divisis in ead. Tab. eopia . iam A. pressum quoque incompletum Videtur, sed ob aurae seminalis vimaee=., bis. plasticam statim in primordiis generationis a nimia materiae copia. obru-ν. .ctam tam , dc quasi suffocatam, siquidem de eo medius tantum orbis appasei ci supprimis. ea finem dc principium suum immodica quantitate marcasitae rudis, aspe-
173쪽
HELvETIAE, EIUSQUE VICINI R. 89
Quemadmodum autem plura Ammonis Cornua statim in ipsa genera- sietiri istione a materiae eopia modum excedente supprimi possunt, ita bon minor deficiens. eorum numerus datur , quae ob desectum materiae ad perfectionem non perducuntur. Simile mihi donatum suit. ab Illustrissimo, δc Strenuo Domino Schmid de Bellichem Uraniensi, tunc temporis Praesecto Badensi in Helvetia, quod tantummodo semicirculum sesqui spithamam longum formabat,suisque striis densioribus Sc elevatis, nec non fine acuminato G nu Arietinum ad amussim praeseserebat. Ad hujusmodi Cornua Ammonis imperfecta nonnullos quoque Spondylolithas reducendos puto, qui saepius tanquam partes pro toto, Vel ob desectum materiae, aut ejus indebitam dispontionem producti videntur.
Lapidum Figuratorum Quartae Classis.
In interiore orbium ambitu. In exteriore orbium ambitu
subrotundam abeuntibus . . Acutam abeuntibus. Eminentem abeuntibuS. Sulcatam abeuntibUS. Inter duos sulcos eminentem abeuntibus.
Nautilites. plerumq; immediate μι Turberculo,
Subrotund. abeuntibus. Acutam abeuntibuS. Eminentem abeunti di Sulcatam abeuntibuS. Inter duos sul.emin.adi
174쪽
so HisTORIA LAPIDUM FIGURATORUM
Et Ammonis Cornua Laevia intelliguntux ea, quorum superficies laevis est, & neque tuberculis, neque striis donatur ; germanice ap-α pellaxi poterunt : Glaue Sche'oder meher-hoerner, quorum sit G E M u s I. Ammonis Gornu Lave Spina subrotunda . SPina Ammonis Cornuum est extrema Orbium convolutorum pars, quae exteriora respicit, δc etiam dorsum appellari posset ; interior vero eorum pars, quae centrum respicit, Venter Vocatur, Spinaeque oppositus est. Huius Generis Species seunt: Ammonis Cornu laeve spina subrotunda minus trium anfractuum, junctu
ris foliacea exprimentibus. Tab. 23. n. a. Ammonis Cornu laeve spina subrotunda minus trium anfractuum, orbuebus vermiculorum instar teretibus. Tah. 23. lit. A Ammonis Cornu laeve spina subrotunda minus duorum anfractuum, orbubus vermiculorum instar teretibus . Ammonis Cornu laeve spina subrotunda minimum duorum anfractuum T . 23. n. 3. Ammonis Cornu laeve spina subrotunda minimum unius anfractus . Tab a n. α Ammonis Cornu laeve spina subrotunda mediocro compressiim duorum anfractuum, umbilico pertus O , juncturis soliacea exprimentibus . Tast.
Ammonis Cornu laeve spina subrotunda minimum compressum duorum anfractuum,umbilico pertum. Ammonis Cornu laeve spina subrotunda mediocre compressum duorum anfractuum Ammonis Cornu laeve spina subrotunda minus copressu duorum anfractuu Ammonis Cornu laeve spina subrotunda minus compressium unius amfractuS . Ammonis Cornu laeve spina subrotunda minimum compressiim duorum anfractuum .. Ammonis Cornu laeve spina subrotunda minus compressiam ovatum unius anfractus, 3c matrici immersum ... Ammonis Cornu laeve spina subrotunda mediocre duorum anfractuum, ex altera tantum parte ad umbilicum cavum Hucusque enarrata Cosenua Ammonis omnia subcinerei sunt coloris Ammonis Cornu laeve spina subrotunda minus albicans trium anfractuum, ex altera tantum parte ad umbilicum cavum.. Ammonis Cornu laeve spina subrotunda minus album trium anfractuum
175쪽
HELVET S, EIUSQUE VICINIAE . pr
firmatura argentea splendente donatum, δc ex altera tantum parte ad umbilicum caVum.
Ammonis Cornu laeve spina subrotunda minus cinereum, ovatum ,quatuor Rufractuum,ex alter xantum parte ad umbilicum cavum. Ammonis Cornu laev e spina subrotunda minus, umbilico aequὰ promin, io, unius tantum anfractus. Tab. 23. ιαRDς hoc quoque mentionem facit Liper. an. 3. t t. Io. pr. I. Cochlit. Ani. Ammonis Cornu laeve spina subrotunda marcasitaceum mediocre compressum trium an fractuum. Ammonis Cornu laeve spina subrotunda marcasitaceum minus compressum trium anfractuum.
Ammonis Cornu laeve spina subrotunda marcastaceum minus compressum trium anfractuum, juncturis sol iacea exprimentibus. Ammonis Cornu laeve spina subrotunda marcasitaceum minus compres sum trium anfractuum, juncturis soliacea exprimentibus, cujus septimis
Spondylolithes prorsus lapideus est, & Eburis instar candidus, ac tenuissimis apophysibus donatus. Ammonis Cornu laeve spina subrotunda marcas taceum minus compre sum trium anfractuum, gleba minerali obductum. Tab. 23. sit. C. Ammonis Cornu laeve spina subrotunda marcasitaceum minus trium amfractuum, orbibus teretibus, dc non nihil a eris. Cum natura Cornuum Ammonis marcataraceorum, aliorumque Lapb dum Figuratorum, qui ex eadem materia construuntur, persecte intelligi ,.. nequeat, nisi etiam sciatur, qualis materia siit Marcasita, operae pretium erit, brevem ejus descriptionem addere, ad facilitandam cognitionem L apidum Figuratorum, qui ex hujusmodi materia conflantur. VHGn. lib.saepius citato pag. 333. illam satis clare tradit his verbis: Marcasitae, Germ. iam Marcasi- casis en vel Mende : Sterile nitidum Georgio Fabricio : Mica Magnetis ten,oder
Georg. Agricolae mediae inter lapides di metalla sunt naturae, unde a non- Blende. nullis haud incongrue μεταλλόλιτοι nuncupantur. Oculos suo nitore decipitant, & omnium metallorum pulchritudinem imitantur, eorumque simceritatem mentiuntur. Marcasitae metallis mixtae ea depravant, eorum. que bonitatem vitiant; unde nostris vulgi sermone notum est proverbium: Non esse omne Aurum, quod nitet. Ea senit allasgolis, uvasglenteter. Va- Disserra. Tiae eorum sunt differentiae. Aureae Germanice xatetem id q. d. Aurum se- δ ia.
tium: Argenteae, Germ. Katruensidiar q. d. Argentum Fellum,ut 6c misser Glimmer ; IEreae K fe tende, dcc. Hae omnes in Helvetiae locis montanis Locunispereperiunturi . Nullum utilitat1s fructum iis praebent, qui venas excinquunt , quod totum ejus corpus ignis consumat, cum autem ex sale dc si
ure suam originem habeant, hinc quoque natura sua summe sunt calidae
Ad Marcasitam proxime accedit Spatum, Germanis: Spat, Spaat, Spa' , histi, Spoti , hinc ejus descriptionem ex eodem Authore lib. ritipag. 3 2O. quo- soli ' que addam. Spatum lapis est durus, ponderosus, coloris cineres, micans Vinstar Talci. In comitatu Badensi ad montem Hertenstein seditur. Auris, bri lapidem hunc calcinant, donec in candidissimum pulverem redigi possit ;ςo madefacto in massam redigunt, ae inde suos prototypos seu figuras com
176쪽
prominu-Iusae Opus reti- stilatum.
ficiunt, in quas metalla sua liquida infundunt, ac figurant. In enarratis Cornuum Ammonis speciebus animadvertendum est, magnitudinem eorum, quae mediocria vocantur, esse similem Cornu Ammonis n. I. Tab. a V & minorum magnitudini Cornu Ammonis n. a. minima vero mole sua adaequare tertium & quartum ejusdem Tabulae. Cornua Ammonis laevia spina subrotunda lapidea maxima ex parte cO,lecta sunt in monte Legerio , dc e montibus circa Monasterium S. Galli vulgo: Sant-Gallen allata, marcasitacea vero occurrunt in montibus SubsyluVanorum, Suitensium, nec non inalpabus Rhaeticis, δc comitatu Samn tano Vulgo: Sargans: suppeditantur quoque a montibus Enthibuo chii Agri Lucernensis. Nullibi autem frequentius reperiuntur, quam in comitatu Neocastrensi a Souchis, Hauterive,cta Prisee. GEMos II. Ammonis Cornu Lave Spina eminente seu Cristatum. SI spina in Cornubus Ammonis extra superficiem cristae instar elevetur, tunc eminens vocatur, dc ideo Cornua Ammonis tali spina donata Cinitata appellari possent. Species sunt: Ammonis Cornu laeve spina eminente seu cristatum marcasitaceum mediocre,duorum an stactuum, umbilico pertrisio, primo orbe valde ventricoso,dc juncturis sol iacea elegantissima soliis Petro selini haud dissimilix exprimentibus . Tab. 23. Trans 1stum est exalpibus Subsylvaniae, in quibus repertum est, & ma gnitudine sua figuram adaequat. i Gntius III. Ammonis Cornu Lave Spina seu Crista eminente dentata. O Uando Spina Cornuum Ammonis eminens sive Crista perplures iniscisuras in dentes dividitur, tunc Spina seu Crista dentata vocatur: limiuimodi Cornuum Ammonis Species sunt: Ammonis Cornu laeve spina eminente seu crista dentata minus, umbilico utrinque leviter pro minuto, unius tantum anfractus, dc reticulato quodam opere depictum. Umbilicus prominatus observatur tantum in Cornubus Ammonis unius adfractus, dc tunc principium primi orbis tam latum est, ut ad centrum la-p1dis usque pertingat, dc ibi promineat. Vid. Tab. 23. lit. B. Opus vero re liculatum consistit in fluore quodam tenuissimos lenitico per superficiem Cornu Ammonis distuso . Repertum est in monte Legerio. Ammonis Cornu laeve spina eminente seu critia dentata marcasitaceum munus compressum, duorum anfractuum . Tab. 23. n. a. Ammonis Cornu laeve spina eminente seu crista dentata marcasitaceum minus compressum ,duorum anfractuum,gl eba minerali obductum. Ammonis Cornu laeve spina eminente seu crista dentata marcastaceum mi
177쪽
Spina Liminente. Spiria Deritata Tuberculius donari.
179쪽
HELVETIS, EIUSQUE VICINI S. 93
nus compressum,unius anfractus. Tab. 2yn. I. Omnia ilia Cornua Ammonis magnitudine cum figuris conveniunt, dc Lsim . ex iisdem locis, e quibus priora, apportata sunt.
Ammonis Cornua Tuberculis in ignita .
Post Ammonis Cornua laevia enarranda sunt ea, quae in ambitu Orbis era Tuberetita terni tuberculis rotundis verrucarum in modum insignita sunt: germa- Comuum nice: Scher der Zieherhoemer mit Anoe lenen geoeret. Quorum sit Ammonis.
GEMos Ι. Ammonis Cornu Tubereulis in interiore orbium ambitu siris. PEr Interiorem orbium ambitum intelligitur illa orbium superficies,quae δ' 'r'- ventri Cornu Ammonis proximior est, exterior vero orbium ambue 2 rus est illa superficiei pars, quae spinae vicinior esti rernus. Ammonis Cornu tuberculis in interiore orbium ambitu horigonialiter si si 'tis mediocre duorum anfractuum. Tab. 23. U. I. Tab. 2 t. δmm is Cornu tuberculis in interiore orbium ambitu horizontaliter sitis minus duorum anfractuum. Tab. 23. 2.
Haec duo Cornua Ammonis sorma & magnitudine cum figuris conve- Magnisu-niunt, & inventa sunt in montibus prope Luggeren. do. ocul. GEMos II.s Ammo is Cornu Tuberculis in exreriore orbium ambitu sitis Pecies rΑmmonis Cornu tuberculis in exteriore orbium ambitu horizontaliter s Η tis minus duorum anfractuum. Convenit magnitudine cum praecedente minore, dc in eodem loco re- --isti perium scir.
Ammonis Connus Striata striis integris.
PEr Strias Cornuum Ammonis intelliguntur eminentiae transVersim per c.=suum eorum orbium ambitum linearum instar excUrrentes, quae, si in suo Ammonia cursu vel versus finem non dividantur, integrae Vocantur, dce com Stria. trario divisae: Germanis: Schemoder mehe uerner mis gant e trahen.
180쪽
9 HisTORIA LAPIDUM FIGURATORUM
rotundam, &quasi planam abeuntibus minus, subcinereum, duorum amfractuum, orbibus teretibus, umbilico pertuQ. . Convenit cui gara O. Tab. 2 . magnitudine, dc inventum est in monte lao. z4- Legerio. Ammonis Cornu striatum striis integris undulatis, 3c in spinam subrotumdam abeuntibus mediocre marcasitaceum compressum, trium anfra ctuum. Allatum est e montibus Rhaeticis. G E N U s II. Ammonis Cornu Striarum striis integris in spinam aeutam abeuntibus. SPina Acuta tantum observatur in Cornubus Ammonis compressis, dum nimirum eorum corpora paulatim ita attenuantur, ut in peripheriam acutam desinant, quae Spinam Acutam constituit. Species: Ammonis Cornu striatum striis integris ondulatis, Sc in spinam acutam abeuntibus majus, unius tantum anfractus,compressiun, iuncturis nubes elegantissimas exprimentibus. Hic lapis coloris est subcineret, δί magnitud1ne sua aequat figuram Tab. 7. n. 6. 1nVentus est in monte Randio , dc a D. D. Johanne de Murasto quoque repraesentatus in Eph. Germ. Ann. . 6.pag. q. n. I 3. Ammonis Cornu striatum striis integris undulatis in spinam acutam abeum tibus majus, unius tantum anfractus compressiim, per medietatem ambitus sulco horizontali insignitum. Hoc Cornu Ammonis cum magnitudine primae speciei convenit. Ammonis cornu striatum striis integris undulatis in spinam acutam abeuntibus mediocre unius tantum an stactus compressum per medietatem ambitus sulcohorizontali insignitum, juncturis foliacea pulcherrima e primentibus. Tab Σ .R. a. quam mole sua semel superat. Ambo inventa sunt in monte Randio. Spina Coris
Specio. Ammonis Cornu Striarum friis integris in spinam eminenrem abeunta s.
Pecies: Ammonis muBriatum striis integris densioribus, 3c valde elevatis in spinam eminentem abeuntibus mediocre, quatuor anfractuum. Inventum est in montibus comitatus Badensis circa Luggeren de Boeseis. Ammonis Cornu striatum striis integris undulatis in spinam eminentem abeuntibuS mediocre, compressi 1m marcasitaceum, trium anfractuum. Emontibus comitatus Neocastrensis apportatum est.