Catilina Iugurtha: ex Historiis orationes et epistulae

발행: 1891년

분량: 173페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

151쪽

126 c. SALLUSTIAERISPIbia et vatum carminibus pacem optatis magis quam

defenditis, neque intollegitis mollitia decretorum vobis 4 dignitatori, illi metum detrahi atque id iure, quoniam

ex rapinia consulatum, Maeditionem provinciam cum exercitu adeptus est. quid illo ob bene facta copisset, cuius sceleribus tanta praemia tribuistia a solliesteos, qui ad postremum usque legatos pacem concordiamst alia huiusco modi decreverunt, gratiam ab εο πω

risas immo despecti et indigni re publica habiti praeda loco aestumantur, quippe metu pacem repetentes, quo habitam amiserint. Equidem a principio, cum Etruriam coniurar proscriptos accersi, laruitionibus rem publicam lac rari videbam, maturandum putabam et Catuli consilia cum paucis secutus sum ceterum illi, qui gentis Asmiliae bono acta extollebant et ignoscundo populi Romani magnitudinem auxiaso, nusquam etiam tum Lepidum progressum aiebRut, cum privata amnis, primundae libertatis spisset, sibi quisque opes aut patrocinia quaerundo consilium publicum conruperunt. at tum ora Lepidus latro cum calonibus et paucis

sicariis, quorum nemo dium mercede Vitam mutaverit nunc est pro consul cum imperio, non emptoso dato a vobis, cum legatis adhuc iure parentibus,

o ad eum concurrere homine omnium ordinum com

ruptissumi, flagrantes inopia et cupidinibus, scelerum conscientia exagitati, quibus quies in seditionibus, in pace turbae sunt si tumultum ex tumultu bellumox bello serunt, alumini olim, post Sulpici, deinsmari Damasippique, nunc Lepidi satellites praeteroth Etruria atque omne reliquiae belli adrectae, Hispania armis sollicitas, ithridates in latere vectigalium nostrorum, quibus adhuc sustentamur, diem bello es cumspicit quin praeter idoneum ducem nihil abest ad

subvortundum imperium quod ego Vos Oro atque obsecro, patres conscripti, ut animadvortatis neu p tiamini licentiam scelerum quasi rabiem ad integros

152쪽

EX HISTORUMOR PHILINI. 127

contactu procedere nam ubi malos praemia secuntur,

haud facito quisquam gratuit bonus est. An expectatis, dum exercitu rursus admoto ferro 10

atque flamma urbem invadat quod multo propius

est ab eo quo agitat statu, quam ex pace et concordia ad arma civilia. quas ille advorsum divina et humana omnia cepit, non pro sua in quorum simulat iniuria, sed legum ac libertatis subvortandae. agitur enim 11 a laceratur animi cupidine et noxarum metu, opera

consili, inquies, haec atque illa temptans metuit otium, odit bellum luxu atqus licentia carendum videt atquo

interim abutitur vostra socordia. neque mihi satis 12 consili est, metum an ignaviam an dementiam eam appellem, qui videmini tanta mala quasi fulmen Utare se quisque ne attingat, sed prohibere ne conari quidem.

Et quaeso considerate, quam conora rerum 13hura sit antea malum publicum occulte, auxilia palam instruebantur, et o boni malos facile anteibant: nunc pax et concordia disturbantur palam, defendum in occulte quibus illa placent, in armis sunt, Vos in metu quid expectatis nisi sorte pudet aut piget 14 recte facere an Lepidi mandata animos movere qui placero ait sua cuique reddi et aliena tenet, belli iurarescindi, cum ipse armis cogat, civitatem confirmari quibus ademptam negat, concordiae gratia tribuniciam potestatem restitui, ex qua omnes discordia accensae. Pessum omnium atque inpudentissume tibine egestas 15 civium et luctus cura sunt cui nihil est domi nisi armis partum aut per iniuriam alterum consulatum petis, quasi primum reddideris, bello concordiam quaeris, quo parta disturbatur, nostri proditor, istis infidus, hostis omnium bonorum ut te neque hominum neque deorum pudet, quo per fidem aut periurio violastilqui quando talis ea, maneas in sententia et retineas 16 arma, te hortor, neu prolatandi seditionibus, inquies ipso, nos in soli1citudine attineas meque te provinciae

153쪽

regem neque di penates civem patiuntur. pergo qua coeptas, ut quam maturrum merita invenias. II Vos autem, patres conscripti, quo usque cunctandorem publicam intutam patiemini et jectis arma temptabitis 2 dilectum advorsum vos habiti, pecuniae malice et privatim extortae, praesidia deducta atque inposita, ex lubidine leges imperantur, cum interim

vos legatos et decreta paratis quanto mehercule avibdius pacem petieritis, tanto bellum acrius erit, cum intelleget se metu magis quam aequo et bono in 18 tentatum nam qui turbas et caedem civium odia

ait o ob id armato Lepido vos inermos retinet, quae victis toleranda sunt, ea cum facere possitis, pati mini potius consol ita illi a vobis pacem, vobis ab 1 illo bellum suadet haec si placent, si tanta torpedo animos obpressit, ut obliti scelerum Cinnae, cuius in urbem reditu decus ordinis huius interiit, nihilo minus vos atque coniuges et liberos Lepido permissuri sitis,

quid opus decretis, quid auxilio Catuli quin is stet alii boni rem publicam frustra curant agite, ut lubet, parato vobis Cethegi atque alia proditorum patrocinia,

qui rapinas et incendia instaurare cupiunt et rura advorsum deos penatis manus armare si libertas et vera magis placent, decemite digna nomino et 2 augete ingenium viris sortibus. Mest novos exercitu ad hoc coloniae veterum militum, nobilitas omnia, duces optumi fortuna meliores aeqvitur iam illa, quae socordia nostra conlecta sunt, dilabentur. 22 Qua re ita censeo, quoniam T. Lepidus exercitum privato consilio paratum cum pessumis et hostibus

rei publicae contra huius ordinis auctoritatem ad urbem ducit, uti M. Claudius interrex cum Q. Catulo proconsule et ceteris, quibus imperium est, urbi pra sidio sint peramque dent, o quid res publica det in menti capiat.

154쪽

EX HISTORUMOR. HILI I. R. OTTAE 129 ORATI C. COTTAE AD POPULUM ROMANUM.J Quirites, multa mihi pericula domi militiaeque 1 multa advorsa fuere, quorum alia toleruri, partim reppuli deorum auxiliis et virtute mea in quis omnibus numquam animus negotio defuit neque decretis labos;

malae secundaeque res opes, non ingenium mihi mi ant. at contra in his miseriis cuncta me cum odi tuna deseruere. praetere Senectus, Per se graris, mram duplicat, cui misero acta iam aetate ne mortem quidem honestam sperare licet. nam, si parricida vostri sum et bis genitus hic deos penatis meos p triamque et summum imperium ossic habeo, quis mihi vivo cruciatus satis est aut quae poena mortuo γquin onmia memorata apud inferos supplicia scelere meo rici. prima adulescentia in ore vostro privatus et in magistratibus egi qui lingua, qui consili meo, qui pecunia Voluere, usi sunt; neque ego callidam acum diam neque ingenium ad male faciundum exercui avidissumus privatae gratiae maxumas inimicitias pro republica suscepi quis victus cum illa simul cum egens alienae opis plura mala expectarem, Vos, Quirites, rursus mihi patriam deosque penatis cum ingenti dignitate dedistis pro quibus benificiis vix satis gratus videar, si singulis animam quam nequeo conceSSerim. nam vita et mora iura naturae sunt ut sine dedecore cum civibus fama et fortunis integer agas, id dono datur atque accipitur. Consules nos fecistis, Quirites, domi bellique imis peditissuma re publica namque imperatores Hispaniae stipendium milites, arma frumentum poscunt, et id res cogit, quoniam defectione sociorum et Sertori per montis fuga neque manu certare possunt neque utilia parare. exercitus in Asia Ciliciaque ob nimias opes

155쪽

130 c. SALLUSTI CRISHΜithridatis aluntur,macedonia plena hostium eat nec

minus Italiae marituma et provinciarum, cum interim vectigalia parva et belli incerta Vix partem sumptuum sustinent ita classe, quae conmeatus tuebatur, minore quam antea navigamus haec si dolo aut socordia nostra contracta sunt, agite, ut monet ira, supplicium sumite: in fortuna communis asperior est, qua re in

digna vobis nobisque et re publica inoipitis γ

Atque ego, cuius aetati mors propior est, non deprecor, si quid ea vobis incommodi demitur, neque mox ingenio corporis honestius quam pro vostra salute 10 finem vita fecerim adsum in C. Cotta consul facio quod saepe maiores asperis belli fecere voveo ded que me pro re publica quam deinde cui mandetis, 1 circumspicite; nam talem honorem bonus nemo volet, cum fortunae et maris et belli ab aliis acti ratio rem1 dunda aut turpiter moriundum sit tantum modo in animis habetote non me ob scelus aut avaritiam caesum, sed volentem pro maxumis benificiis animam dono 13 dedisse. per vos, Quirites, et gloriam maiorum, tole- 14 rate advorsa et consulite rei publicae multa cura summo imperio inest, multi ingentes labores, quos nequiquam abnuitis et pacis opulentiam quaeritia, cum

omnes provinciae regna, Mi terraeque aspera aut

sessa bestia sint.'

EPISTULA ON. POMPEI AD ENATUM.J

Si advorsus vos patriamque et deos penatis tot labores et pericula suscepissem, quotiens a prima adulescentia ductu meo scelestissumi hostes fusi et vobis salus quaesita est, nihil amplius in absontem me statuissetis, quam adhuc agitis, patres conscripti, quem contra uel tem proiectum ad bellum aerissumum cum exercitu optume merito, quantum est in Vobis fame, miserruma

156쪽

oninim morte, consecistis hacine spe populus R. manus liberos suos ad bellum misit haec sunt praemia pro voliueribus et totiens ob rem publicam fuso ammino sessus scribundo mittundoque legatos ninia opes et spes privatas meas consumpsi, cum interim a vobis per triennium vix annuus sumptus datus est. per deos inmortalis, utrum censetis me vicem aerariis praestare an exercitum sine frumento et stipendio habere posse γEquidem fateor me ad hoc bellum maiore studio quam consili prosectum, quippe qui nomine modo imperi a vobis accepto diebus quadraginta exercitum paravi hostisque in cervicibus iam Italiae agentis ab Alpibus in Hispaniam submovi per eas iter aliud atque Hannibal, nobis opportunius, patefeci recepi Gaditam urenaeum Lacetauiam Indigetis et primum impetum deriori victoris novis militibus et multo

paucioribus austinui hiememque castris inter saevissumos hostis, non per oppida neque ex ambitione egi quid deinde proelia aut expeditiones hibemas, oppida excisa aut recepta enumerem quando res plus valet quam verba castra hostium apud Sucronem capta et proelium apud flumen Durium et dux hostium C. Horennius cum urbe Valentia et exercitu eloti satis clara vobis sunt pro quis, o grati Rises, eginstatem e samem redditis. Itaque meo et hostium exercitui par condicio est; namque istipendium neutri datur, victor uterque in Italiam venire potest. quod ego Vos moneo quaesoque ut animadvortatis neu cogatis necessitatibus privatim mihi consulere. Hispaniam citeriorem, quae non abis hostibus tenetur, nos aut Sertorius ad intemecionem Vastarimus, praeter maritumas civitatis ultro nobis sumptui aerique sunt. Gallia superiore anno efelli eviscitum stipendio frumentoque aluit et nunc malia seu tibus ipsa vix agitat. ego non rem familiarem modo, veram etiam fidem consumpsi. reliqui vos estis qui 10

157쪽

132 C. SALLUSTI CRISPInisi subvenitis, invito et praedicente me exercitus hinc et cum eo omne bellum Hispania in Italiam tran gredientur

1 Si, Quirites, parum existumaretis, quid inter ius a maioribus relictum vobis et hoc a Sulla paratum se vitium interesset, multis mihi disserundum fuit docendique, quas ob iniurias et quotiens a patribus armata plebes secessisse utique vindices paravisset omnia iuris sui tribunos plebis nunc hortari modo relicum est et ire primum Via, qua capessundam arbitror libertatem. neque me praeterit, quantas opes nobilitatis solus impotens inani specie magistratus pellere dominatione incipiam, quaesoque tutius lactio noxiorum via quam

soli innocentes sed praeter spem bonam ex vobis, quae metum Vicit, statui certaminis advorsa pro liberitate potiora esse sorti viro quam omnino non ceditavisse. Quamquam omnes alii creati pro iuro vostro vim cunctam et imperia sua gratia aut spe aut praemiis in vos convortere meliusque habent mercede delinquere quam gratis recte facere itaque omnes concessere iam tu paucorum dominationem, qui per militare nomen aeriurium Xercitus, regna provincia Occupavere

et arcem habent ex spoliis vostris, cum interim more pecorum vos multitudo singulis habendos fruendosque praebetis, exuti omnibus, quae maiores reliquere nisi quia vobismet ipsi per suffragia, ut praesides olim, nunc dominos destinatis itaque concessere illuc fines, at moX, si ostra receperitis, ad os plerique. ra ris enim animus est ad ea, quae placent, defendunda, csiteri validiorum sunt. An dubium habetis, num officere quid vobis M

158쪽

EX HISTOMIMOR MURI. 133 animo pergentibus possit, quos languidos socordesquis pertimuero nisi sorte C. Cotta, ex actione media consul, aliter quam metu iura quaedam tribunis plebis restituit et, quamquam L. Sicinius primus de potestate tribunicia loqui ausus mussantibus vobis circumventus erat, tamen prius illi invidiam metuere, quam vos iniuriae pertaesum est quod ego nequeo satis mirari, Quirites; nam spem frustra fuisse intellexistis. Sulla mortuo, qui scelestum luposuerat servitium, finem mali credebatis ortus est longe saevior Catulus in 10 multus intercessit Bruto et,amerco consulibus dein C. Curio ad exitium usque insontis tribuni dominatus est. Lucullus superiore anno quantis animis ierit in 11 L. Mutium, vidistis quantas denique nunc mihi turbae concitantur quae profecto in cassum agebantur, si prius quam vos serviundi finem illi dominationis facturi erant praesertim cum his civilibus armis dicta alia, sed certatum utrimque de dominatione in vobis ait itaque cetera ex licentia aut odio aut avaritia in 12

tempus arsere, permansit una res modo, quae utrimque quaesita est, et erepta in posterum via tribunicia, telum a maioribus libertati paratum quod ego Vos 13

moneo quaesoque ut animadvortatis neu nomina rerum ad ignaviam mutantes otium pro servitio appelletis quo iam ipso frui, si vera et honesta flagitium

superaverit, non est condicio fuisset, si omnino quiessetis nunc animum advortere et, nisi viceritis, quoniam omnia iniuria gravitate tutior est, artius h bobunt.

'Quid enses igit γ' aliquis vostrum subiecerit. 14 primum omnium omittundum morem hunc quem agitii, inpigrae linguae, animi ignavi, non ultra contionis locum memores libertatis deinde ne vos ad virilia 15 illa vocem, quo tribunos plebei modo, patricium m gistratum, libera ab auctoribus patricii suffragia maiores ostri paravere), cum is omnis, Quirites, in vobis sit et quae iussa nunc pro aliis toleratis, pro

159쪽

Vobis clero aut non agere certe possitis, Iovem aut 1 alium quem deum consultorem expectatis magna illa consulum imperia et patrum decreta vos exequendo rata efficitis, Quirites, ultroquo licentiam in Vos audi 1 tum atque adiutum properatis neque ego vos ultum iniurias hortor, magis uti requiem cupiuitis, neque discordias, uti illi criminantur, sed earum finem volens iure gentium ea repeto et, si pertinaciter retinebunt,

non armis neque secessionem, tantum modo ne amplius I sanguinem ostrum praebentis, censebo geranto

beantque suo modo imperia, quaerant triumphos, Μ, thridatem Sertorium et reliquias exulum persequantur cum imaginibus suis absit periculum et labos quibus Is nulla pars huctus est nisi forte repentina ista seminentaria lege munia ostra pensiuntur qua tamen

quinis modiis libertatem omium aestuminere, qui profecto non amplius possunt alimentis carceris. -- quo ut illis exiguitate mors prohibetur, senescunt vires, sic neque abso cura familiari tam parva rea 2 et ignaviam cuiusque tenuissuma spe frustratur quae tamen quamvis ampla quoniam serviti pretium ostemtaretur, cuius torpedinis erat decipi et vostrarum rerum ultro iniuriae gratiam debere 2 cavendus dolus 2 est namque alio modo neque Valent in univorsos neque conabuntur itaque simul conparant delenimentae differunt vos in adventum Cn. Pompei, quem ipsum, ubi pertimuere, sublatum in cervices suas, mox dempto xv metu lacerant neque eos pudet, vindices uti se ferunt libertatis, tot viros sine uno aut remittore iniuriam 2 non audere aut ius non posse defendere mihi ubdem satis spectatum est ompeium, tantae gloriae adulescentem, malle principem volentibus vobis esse

qua illis dominationis socium auctoremque in primis 2 fore tribuniciae potestatis. Verum, Quirites, antea singuli cives in pluribus, non in uno cuncti praesidia habebatis, neque mortalium quisquam dare aut eripere

talia unus poterat.

160쪽

EX HISΤORBS OR. ΜΑe Ρ ΜΙΤΗmura 135 Itaque verborum satis dictum est, neque enim bignorantia rea claudit Verum occuparit nescio quae 266 torpedo, qua non gloria movemini neque flagitio, cunctaque praesenti ignavia mutavistis, abunde libertatem rati, quia tergis abstinetur et huc iro licet atque illuc, munera ditium dominorum atque haec Ieadem non sunt agrestibus, sed caeduntur inter potemtium inimicitias donoque dantur in provincias magistratibus. ita pugnatur et Vincitur paucis: plebes, 28 quodcumque accidit, pro victis est et in dis magis erit, si quidem maiore Ga dominationem illi retinuerint, quam vos repetiveritis libertatem. EPISTULA MITHRIDATIS.J Rox inthridates regi Arsaci salutem. Omnes, qui 1 secundis rebus suis ad belli societatem orantur, considerare debent, liceatne tum pacem agere, dein, quod quaesitur, satisne pium tutum, gloriosum an indecorum sit. tibi si perpetua pace seu licet, nisi hostes opportuni et 2 scelestissumi, egregia fama, si Romanos obpresseris, futura est, neque petere audeam societatem et frustra mala mea cum bonis tuis misceri sperem utque ea, quae te morari posse ridentur, ira in Τigranem recentis bellie meae res parum prosperae, si Vera existumare Voles, maxume hortabuntur ille enim obnoxius qualem tu voles societatem accipiet mihi fortuna multis rebus ereptis usum sest bene suadendi et, quod florentibus optabile est, ego non validissumus praebeo exemplum, quo rectius tuis O Onas. Namque Romanis cum nationibus populis regibus cunctis una et a Vetus causa bellandi est, cupido profunda imperi et divitiarum. qua primo cum rege Μa donum hilippo bellum sumpsere, dum a Carthaginiensibus premebantur, amicitiam simulantes. ii

SEARCH

MENU NAVIGATION