Jo. Bernardi Derossi ... De praecipuis caussis, et momentis neglectae a nonnullis Hebraicarum litterarum disciplinae disquisitio elenchtica

11쪽

AEpe miratus sum, & summopere dolui plures eorum, qui in divinas res incumbunt, Cum latinas, graecasque litteras diligenter excolere videantur, Hebraicas dein prorsus negligere, quae dignitate, necessitate, & usu adeo facile ceteras antecellunt. Aut enim ea non sunt, quae Paullus enumerat ci), Theologorum ossicia, homines

na sana, quod juxta eundem Paullum, &Tridentinos Patres. apta fit scripturarum expositione, & τὶς αν λεγοντας ἐλέγχειν contradicentes sive Hebraeos , sive Haereticos arguere ; aut si ea sunt, unde tantus in iis Η braicae Philologiae neglectus', quam Patres, Pontifizes,

totque alii praeclarissimi viri ad perfectam , siva bibi, A

si Epist. ad Tit. Cap. I.

12쪽

cam interpretationem, sive hostium convictionem tantopere commendarunt ' Mirari tamen destiti, ut coepi in eius rei gravissimas caussas inquirere; quippe, quid est, quod ad Hebraeam linguam suscipiendam movere eos debeat, ac traheret Illius ne dignitas,& praestantia ' Verum quae isthaec eius idiomatis esse poterit, quod peculiare omnino juxta illos est gentis exosissimae, a qua & nomen ipsum mutuavit' An sacrosancti Hebraici textus integritas ' Hebraeorum

praecipue malitia Corruptum putant. An vero eius consulendi necessitas in tanta versionum copia, &varietate ' Non hoc necesse esse aiunt post tot doctissimorum hominum versiones, praecipue vero post Vulgatam, quam authenticam, & ab omnibus retinendam Tridentina synodus declaravit. Addunt &novi nos foederis decere magis esse sollicitos, quam veteris , quos illud unice praemonstrabat. Si objicis, quod ad hostium redargutionem attinet , . oporter Hebraeos, & hodiernos Haereticos ex Hebraico Contextu revinci, eadem facilitate, 6c vi ex versionibus, ac Vulgata absolvi id posse, quam ex fonte

arbitrantur. Praeterea raro asserunt, δἰ nunquam fortasse huiusmodi sibi pugnas contingere, dc si contingant , obstinatissimos eos esse, & dissiculter converti. Quid multa vero de . mirifico harum litterarum usu in intelligendis' Hebraeorum scriptis occentast Vix sola extant Hebraica Biblia , carentque Hebraei libris in vario , & multiplici scientiarum

13쪽

. . a

genere impressis, aut si qui extant, putidissimis tantum Commentis scatent, indigni plane, qui a christiano doctore evolvantur. Negant hanc linguam necessariam adeo ad Constituta munera dici debere, atque Hebraeos ob oculos ponunt, & Ρatres. Illi, ut ut hebraice doctissimi sint, pessimi tamen Theologi sunt; hi vero, etsi plerique Hebraicas litteras

non noverint, optime tamen scripturas eXposuere,

quique erant fidei nostrae osores . aptissime refutarunt. Demum barbara ipsis est haec lingua, & dissicilis admodum, ut grave nimis sit, aetate praesertim paullisper provecta, illius institutiones excipere. Atque hae sunt, ni fallor, praecipuae, gravioresque

Caussae , quae nonnullorum animos a persequendis Hebraicis litteris vehementer abducunt. Eas nunc

singillatim , distinctisque capitibus, sed breviter ,

quantum fieri poterit, excutiendas suscipimus, num illud momentum habeant in se, quod nostris hominibus videntur, solerter indagaturi. Ut enim ipse cum latinis Heboica coniunxi, idem divinarum rerum perscrutatoribus censeo faciendum, ut apti sint ad utrumque, cuius superius meminimus, Theologorum ossicium ; quamobrem & caussas illas non sat roboris habere puto, quo quispiam ab Hebraica lingua arceatur. Quo quidem nostro instituto nota adeo exiguum, ut videmur, nostris Theologiae candidatis adiumentum adserimus, ut non modo latine, sive etiam graece, sed & Hebraice docti aptis A a

14쪽

sime aliquando, quod eos summopere decet, tum hostes arguant, tum vero scripturas interpretentur.

C A P. I.

Nullam esse aut folle, aut oportere apud Chrisianos eius tinguae dignitatem, quae ab humili , exosaque Hebraeorum gente denominata , quaeque eius sunt, unice pandens, uni quocque ipsius ori, θ studiis ad- dicitur, seu propria prosus eiusdem est, ac Plane peculiaris.

Juandoquidem Hebraeorum natio divina ultione durum illud fatum subiit, ut penitus spoliata suo honore despectui omnibus sit, non dubito , quin oc

apud nonnullos, qui linguae dignitatem ex uno eius populo dimetiuntur , multum splendoris, dignitatisque Hebraica lingua amittat. Quam , inquiunt , apud hominem christianum existimationem, & cuulum obtinere eae litterae poterunt, quae ab Hebraeis nomen sortitae uni humilis, abiectae , neglectaeque entis ori addicuntur , quaeque eius sunt, unice pamunt i Ecquae tandem nostrum est conventio ad Imdaeos , aut quae nostra est pars in Hebraicis libris, ut propterea linguam Hebraicam addiscere opus sit, qua illos intelligamus i Scilicet, ut apud quosdam, quia foetent Iudaei , foetent & eorum scripta, atque hoc laborant infortunio, inquit Lightsootus i), ne-

15쪽

scio quo si utari, ut etiam non lecta displiceant, idem de sanctissima hacIngua dicendum est, quam nostri

homines Ceu Iudaeorum peculiarem tantummodo intuentur. Verum nescio, an cuipiam isthaec eorum ratiocinatio probari possit populi ignominiam in idioma

ipsum trahentium, ac verentium quodammodo, ne, dum Hebratae litteraturae vacant', Hebraei fiant, horumque probris submittantur ; quod a crata quodam , ac lepido sane capite aliquando auditum esse prodidit Heresbachius I): nunc aliam quoque oriri linguam, quae vocetur Hebraea, hanc qui discunt, plane illos sici Judaeos. Quod si placet linguae Hebraicae

dignitatem ex Hebraeorum gente dimetiri, non Video item, quare potius eX hoc tempore eam repetamus, quo ubique terrarum attrita est, & humillimae conditionis, quam ex eo, quo Ceterarum omnium

clarissima extitit. Dein nihil ne divina origo, aut usus ad linguae dignitatem faciunt i Nihilne ad nos pertinet sacrosanctus bibliorum fons , ut cuncta He-hraebrum scripta ad unos Iudaeos spectare merito dici queat ' Quae singula , quamquam ita sunt aperta , ut res nulla disputatione egere Videatur, tamen sunt a nobis longius adhuc diducta oratione persequenda. Itaque non I P Cy Hebraica primum haec lingua propterea appellatur , quod Heberum , aut Abrahamum, a quibus juxta hinas dissentientes sententias dicti sunt Hebraei, auctores habeat,

i) Apud Sennerti Disserti de ling. Heb. praemis eius Hiaraismo.

16쪽

sed quia aut in Heberi familia incorrupta remansit,

aut ab Abrahamo ' Uy transsuviali retenta. Altius enim, quam ab horum Patriarcharum temporibus illius exordium repetendum esse monent eruditi fere omnes, Constituentes merito hanc ipsissimam esse

'oym D et a linguam Dei crearam, quam docuit Deus Adamum, re posuit super linguam eius, oe in corde eius. Conser scriptores, qui linguae Hebraicae prae Graeca, Chaldaica, aut alia qualibet antiquitatem, primatum invictissimis momentis ostenderunt ca). Quis autem digne non aestimet linSuam , quae Deo auctore , & creatore gloriatur ἰ Ob hoc enim eam rima creatam Vocat R. Iehuda, ut Muscatus exponit ca),ri ire N 'I quoniam non est illa instituta a carne, edi sanguine, seu ab hominibus , ut reliquae linguae; unde & mundo ipsi coaeva , & omnium linguarum mater jure praedicatur. Verum an forte eam Deus Adamo tantum infudit,

ii Cozri Parta IV. g. 13. 1) V. Mayer. Philol. S. Part. I., Pisitser. Exereit. de Lingua Protoplastor. , Holmium de primava I. R. antiq. , Hulsum de L Η. origine, Iunium da L H. Praestantia, O Antiq., Bartolocci Tom. III. Bibliot. Rabb., Caumet de ling. Wi-- , Fossium Dis de l. Eberina prima contra metium, Natal. Alex. M t. Ecel. UOL I. A. M. II. Diss H Prop. IV, Walton. par. ΒιH. Proleg. III., Steph. Morinum Mere. de L primaeva, Vorae Dus de lingua Ommum prima, alto'. apud Uolf Bιbiat. Reb. HOLI. P.60. sq. O GL IH p. 3o8. seqq. , Carpetov. Crit. S. V. T. O Simonis Introdia Gram. Crit. in L Η. CV. I. 3. 4. .

17쪽

ut ipse interim alio idiomate loqueretur t Quod aeternum erit linguae Hebraicae decus, hac creat Deus coelum, & terram. Hac Adamum, & ceteros Patriarchas, Μosem, & reliquos prophetas alloquitur. Hac una suam ipsis voluntatem, divinaque aperit mysteria. Hac demum sacrosanctum quatuor litterarum nomen Mosi manifestat, riκάλογον digito Con-

quia merba legis, si ' prophetiae , omniis veris fanctitatis cuncta haec lingua illa dicta sunt. Haecque est lingua , qua Dominus sanctus benedictus locutus ebl cum prophetis suis , re Ecclesia sua: ego, & non erit tibi , re reliqua ierba legis, G prophetiae, re in ipsa appellatus es nominibus sanctis El, Elabim, Hevaοtb, σ

18쪽

nomine Jod He Jab , re nomine magno, re peculiari s. DOM ), o in ipsa creatus es mundus eius, voc

vitque nomina coeli, re terrae , re omnium, quae in eis sunt, re angelorum, re omnis exercitus fui: omnibus bis nomen imposuit, Michael, re Gabriel in hae lingua, rein hac vocavit nomina sanctorum, qui in terra fuerunt, Abraham, Isaac, oe Scelomo , ct ceterorum. Non est igitur cur dubitemus, num ratione suae originis, &Dei ore suo. Hebraicam linguam sarmificantis haec

nm N pon lingua divina appellari queat, aut pU,

pr lingua Domini, quo eam nomine insigniri test tur Petrus Vignatius ci) Regius olim harum litterarum in Parisiensi Academia Professor. Nec si ea primum loquentes respicimus, lingua Hebraeorum, sed Adami potius ca), ac Sethi, ceterorumque P

trum nomine nuncupanda esset; nam eam, ut superius dictum est, non Hebero primum, aut Abrahamo, sed primo homini infusa fuit, quam omnes usque ad Heberum babelica aetate , aut usque ad Abrahamum ipsum sanctissimi posteri integram, &puram omnino retinuerunt. Porro quia aut in He- heri familia juxta nonnullos servata est, aut illam juxta alios Abraham 'my Hebraeus , seu Transsu- alis ad posteros demandavit, lingua illa, quae a

i In Maamar, seu Sermona de lingua sancta Antiq., O 'astantia. a) optime comm. Liglufoot Erubhim, seu Miscellan. Cap. XXX. Alia ramis mendatione tingua hac non eget , quam qua σι proprιa est , esse obcee a quoad sanctιtatem linguam Dei, quoad antiquitatem vero linguam Adami. Deus enim illam invenit primus , Adam ροι I UMFaviti a

19쪽

tea Communi tantum nomine I Nn HI na 2 labisi universae te rae indigitabatur, coepit may Hebraica nominari ci). Dispicienda ergo ne haec lingua ob tantum nomen, quod ab Hebero, aut Abrahamo viris sanctissimis obtinuiti Dein etsi ex eorum posteris , qui Hebraei dicti sunt, Hebraica diceretur, an contemnenda erit, quia peculiaris evasit populi electi, soliusque, qui Deum corde Vereretur c Tantum hoc abest, ut potius multum illi ex tanto populo dignitatis accedat. Florentissimus enim tunChic erat, in peculiare Dei patrocinium susceptus, bello , ac pace undique clarus. Hebraeorum autem nomen ubique olim gloriosissimum fuit, ex quibus tandem, & quibus primum salus facta est; nam &Christus Hebratus suit, atque ex hoc genere primi christianae religionis proceres a Christo ατος λορ missi innotuerunt. Ex quo illud quoque intelligitur & nomen hoc summopere Deo acceptum fuisse, qui divinam illis prae ceteris gentibus tradidit legem, expectataeque reparationis cuncta revelavit arcana, seligens jugiter prophetas natione Hebraeos usque ad

Iesum nostrum Verum mper quem Ceu deternam sui mentem novissime tandem homines est asloquutus. Nunc quidem divino Numine poenas infidelitatis repetente universus Hebraicus populus attritus B .

i) Aug. de Cis. Dei Lib. XVI. Cap. XI. Qtitia ergo in illius Heber fami

lia remansis hae lingua , divisis per alias linguas eeteris gentibus , qu lingua prins humano generi non immerito creditur fuisse eommunis . idesiainceps Hebraus est muris.

20쪽

est, ubique extorris, & miser. At quid inde ignominiae sanctissimae linguae accedit' Attriti sint Iudaei, exosi, omnibus invisi, omni dignitate, & splendore Dei judicio expulsi; non ob id est eorum ignominia ad Hebraicam linguam protrahenda, sed in mirum

potius eius usum Intendentes animum toto eam adfectu venerari, atque aestimare debemus, quod nobis pandat omnem sapientiam divina apud Hebraeos providentia servatam. Quis Graecorum linguam negligendam putet, propterea quod attriti sint GraeCi, turpique servitute devinctit Immo eam utiliter addiscimus, ut quae omnium fere scientiarum sive auctores, sive excultores solertissimi Graeci suis scriptis prodiderunt, in usum nostrum trahamus. Atqui eadem plane ratione, qua apud Graecos humana, aPud Hebraeos omnis divina sapientia servata est Etsi quoque desiit haec lingua Hebraeis esse Vernacula; nec enim hodierni Hebraei Hebraica lingua nisi in sacris uiuotur, cuiusque regionis , in qua degunt, idiomati sese accommodantes. Loquvntvr illi,

inquit Μorinus ci), Gallice , Germanice, Italice me.

pro ratione locorum, in quibus nascuntur, ρο habitant; ceteras linguas, Hebraeam praeserata omnes ignorant, prae ter paucisimos, qui illam a praeceptoribus edocentur, lit linam, graecamque nos Europaei. Et longe ante Morinum Theodoretus ca): Tu Εβραίων παιδία οὐ τῆ Eβραιων

a) Exercitat. Biblic. Lib. I. Exete. VI. Cap. III. n. 8. V. vi Liglus t I

1ὶ Quaest. in Gen. Int. si. Tom. I. p. 43.