장음표시 사용
41쪽
volvebantur ' Quomodo iterum Hebraei per omnes mundi plagas dissipati universos codices vitiare potuerunt i Quid Pagnini translationen, quae ex hodierno Hebraico textu facta est, Adrianus VI. i ,& Clemens VII. a) probarunti Rut qua ratione factum est, ut Agobardus 3), aliique lancti viri, ut post Hieronymum floruere , Hebraicum textum
ebraicam adhuc veritatem appellent, tot autem clarissimi Theologi , & Interpretes eum Consuluerint,' Verterint, & summis quoque laudibus illum, ut incorruptum, or purissimum celebrarint i Denique s Judaei, optime ad tuendam Hebraici codicis integritatem Glassius argumentabatur 4 , quocunguerempore voluissent falsare textum Hebraicum, multomagis idipsum tenta sient in Thargumis, seu Paraphrasbus cha dulcis. Nam tum primum clariores sunt chaldaicae Paraphrases ; dein & prodidissent ipsae procul
dubio Hebraeorum dolum, ni & illas vitiassent. Atqui incorruptae eae sunt, & ubique pro nobis clarissimae. Equidem Hebraei nec potuerunt, nec Voluere sa-CIOS.Codices corrumpere; sed etsi voluissent, nihil ne divinae providentiae intererat Hebraicum textum incorruptum servarit Omitto Hebraicum textum eum
esse, in quem Deus verba sua non vi solum, &energia , sed & mysteriis foecundistana conclusit .
42쪽
Omitto si qua versione ulla natio , aut Ecclesia indiΑuit , ex eo potius , quam ex rivulis repeti de- huisse. Omitto, si in vertiones naevi irrepant, in Corruptum sontem esse. oportere, ad quem illae emendentur. An non divinae providentiae est nostram apud Iudaeos fidem , nostrorumque dogmatum Veritatem
in judaico codice apud ipsos infensissimos hostes
servari , ut Elnico haec pateat nos ea , quae praedicamus , ex uno nostro Cerebro proferre Caluin
niantit Audi Iustinum Martyrem i): quod s quis
obsinatus neget hos Judaeorum libros ad se pertinere, qui usque hodie in ipsorum Sunagogis asservantur, dicatque nos frustra inde pietatem discere , audiat ipsum script ram, quod baec doctrina non illorum, sed nosra sit: sese
varι autem etiam nunc apud Judaeos noram religionem Deι erga nos es providentis, qui, ne maledicendi occas
nem praebeamus tu, proferendo illos ex Ecclesa nostra , malumus illos e Judaeorum Sunagoga proferri. Audi de Augustinum ca) : quando volumus ostendere prophel tum Christum, proferimus Paganis isas litteras. Et ne forte dicant durι adsidem quia nos illas Christiam composuimus, ut cum Evangelio, quod praedicamus, sinxerimus Prophetas, per quos praedictum raderetur, quod praedic mus; binc eos convincimus , quia omnes ipsa laterae quibus Chrisus prophetatus est, apud Judaeos sunt, omnes ibas litteras habent Judaei. Proferimus codices ab immis
43쪽
cis , ut confundamus alios inimicos . . . . Codicem portat
Judaeus , unde credat chrisianus. Librarii nostri facti sunt Alibi vero baiulare Iudaeos asserit S. Doctor legem , re propberas ad testimonium aissertionis Ecclesiae. Quomodo ergo sat Ecclesiae honori, sat Evangelii veritati consultum esset, si corrupto primigenio
textu solam latinam versionem a nobis ipsis Confectam haberemus ' Immo qui Vulgatae dignitatem ;& fidem adversus eiusdem osores tuebimur, si Corruptus est fons, unde eius puritas luculenter evincitur ' Demum, ut illud quoque afferam, quo multum roboris inesse puto, parum ne Ecclesiae ipsius intererat primigenios textus incorruptos habere, ut ad eorum Conservationem nihil studii, nihil sollertiae adhibuerit ' Nec enim minus ad Ecclesiae curam Hebraei, & Graeci codices, quam Latini pertinent; unde primo ocitur, recte concludit Mariana a), neque eos codices potuisse in uni versum, zel in re maioris momenti corrumpi: continvo enim Ecclesia occurrisset. Quinam vero sunt ii textus, quos ais Hebraeos corrupisse ' Num ' aret Caari loco Viret Caaru, aut
hinc corruptionis in priori exemplo sacro codici eveniet, si dicere cum Genebrardo vellemus Caari,& Caaru Variantem lectionem esse, seu aliud Κeri
44쪽
in margine, alterum vero Chediu in textu, ut II hraei loquuntur ἰ Nam optima & antiquissima exempla habere Caaru adductis Iudaeorum testimoniis idem Genebrardus demonstravit. Afferri solet R. Iacob Chalim collector operis Maserethici Veneti , qui in eadem Masor a lit. sequens huic sententiae testimonium perhibuit: t'
p ara τοῦ ta TVM in quibusdam libris correctissimis inveni scriptum in textu m arti , re lictum in margine ) ' det Caari; quod
idem in nonnullis se exemplaribus vidisse Iohannes Isaacus ex Iudaeo Christianus, & Felix etiam Pratensis testati sunt. Et sane, quod maximum robur addit, favet Μasera magna ad Num. XXIV. 9. 'HIMI m TU 'I N Gari extat in duobus locis; indicia sunt: incummiit se, procubuit Gari sicut leo Ι , Gari manus meas, re pedes meos ca); Garu scriptum. Favent & vetustissimae omnes Versiones ; nam LXX. Verterunt si ρυξαν,
Syrus , Arabs , Chaldaeus Paraphrasta Fina , Latinus demum foderunt. Quae
omnia recte expensa multam vim habere videntur,& tantam olim apud Ximentum habuere , ut in Complutensi bibliorum Editione ab eo facta in Hebrai-Co textu τω Caari supposuerit T rta Caaru. Verum necesse non est ab hodierna communi lectione 'Im
iὶ Num. XXIV. y. α) Est controv. locus Ps. XXII.
45쪽
. 3s recedere, ut ad diversam, quae olim extiterit, lectionem confugiamus ; quam valde dubitant viri clarissimi allatis momentis posse rectissime confirmari. Equidem commemoratus R. Jacob Chajim statim
Profecto pervestigavi inter ea vocabula, quae scriptum habent vau in sine' dictionum, re leguntur per jod; nec
inveni computatum in isorum numero. Etiam in varietataleatorus, quae est inter orientales, ω occidentales; nec numerarum es. ibi. Quae sane demonstrant nullam variantem lectionem olim fuisse, quam pauci codices, quos affert, sat statuere, ac stabilire nequeunt. Μasorae locum marginalem aliena manu astutum suspicatur Altingius ci); quod spectat saltem ad posteriora verba a rad quod quidem asserere non audet Glassus a , sed tum ex ipso R. Chajim,
tum ex Masora parva sat ostendi putat de qujbisdammodo, re Masona quidem authoribus nos probatis codicibus ibi agi. opponitur Μasora parVa, quae memorat Caari absque ullo Chediu, & hodiernam lectionem luculenter confirmat Versiones autem optime& Caari legere potuerunt, quod hoc loco significa- Te, non scut leo, sed foderunt, ex ipsa etiam Maseraediscimus. Quidquid sit de nonnullis exemplaribus ,
46쪽
36 quae habuerint in textu Caaru , an non Cheri praevalet τω Chedivi Semper ergo melior lectio Caari, quod lectum, non Caarii, quod scriptum tantum extabat, reputari deberet. Iamque hodie nullum apparet Variantis huius lectionis, & antiqui Chediuvestigium , & recepta textus lectio est Caari, quam retinent e nostris viri in Hebraica philologia exercitatissimi, quin ullius corruptionis, & fraudis Hebraeos accusent, aut ad variantem olim incertam plane lectionem confugiant, ita eam illustrantes, ut eundem habeat sensum cum Caaru, idemque prorsus asserat Religioni nostrae adversus Hebraeos subsidium. Glassius in eam sententiam aliquando devenisse testatur i), quod 'Im connecti deberet cum prae- Cedentibus , & repeti dictionem 'a B U Ihhiphuni, uam tamen, ut significaret perfoderunt, non a r
ice tP', sed a 'F excidit, perfodit, repetit, quo flagnificatu apud Iobum a) occurrit. Illud forte exceperat Glassus a clarissimis Hebraeorum commenta
sicut leo coniungitur cum Πhiphuni circumdederunt me, quod circumdederint quas leo manus meas, re pedes me9S. Alter vero ita exponit: - 2 2SI 'O quoniam circumdederunt me sicut leo. Verum obstat gravis
47쪽
sima Masore auctoritas in hunc locum 1 pQ a C aari duplex es Κametetatum in duabus An cationibus. Item Masora magna exhibens nobis catalogum dictionum , quae bis tantum inscriptura occurrunt, ' PQ sed sensu diverso, . numerat inter .alias & hanc nostram Caari. Atqui in altero Esaiae loco a , quem indicat Masora, Caa ri significat proculdubio scut leo, ut ex contextu apparet. Igitur controverso Psalmi loco alium omnino significatum obtinebit. Et quidem multi sunt, qui hodiernam textus lectionem ' M in diversa leonis significatione, in ratione verbi, non nominis, atqu analogice prorsus ad sensum, quem Glgata, ant, quissimaeque illi versiones tribuunt, praeclare defendunt.. Singularis est opinio Ludovici de Dieu viri orientalium linguarum scientia clarissimi. Quid, inquit 3), de ' det statuendam dicemus t Ne ea quidem J aio mendosa e . Es enim Ir Caer infinitivus mei, eiusdem scilicet coniugationis , cuius es Syrorum a Caar ), quod supra attulimus. Inde fit regulariser cum
Uxo primae personae manenIe Rameret, quia valet Parach sequente dethes. Verras licet deturpando me manu bus, ac pedibus meis, vel desurpando mihi manus meas, ac pedes meos, quod confruitur cum antecedenIi praeterito pΠ cita D my congregatio.maleficorum Circumde
48쪽
derunt me. Scilicet de Dieu aleph, non epentheticum, ut ceteri arbitrantur, sed radicate en maluit a INICaar, quod a Syris . mutuat; unde est quoque Vir rurpe, quod in Hebraico suo lexico TZemach David David de Pomis attulit. Aliam init viam Io. Frisch- mullius, qui in peculiari Dissertationς i) de Mes . siae manuum, & pedum perforatione tuetur & ipse hodiernam lectionem in sensu sodiendi; putat enim Caari esse tertiam personam pluralem praeteritia rad. O, quin obstet vel epenthesis aleph, vel terminatio chireCh. Nam demonstrat auctoritate Κim-chi insolens non esse eiusmodi personis quiescentium secundae aleph aliquando inseri, aut hirecti terminari ; ut Esai. X. Vers ul. , quod notat Ma- sora esse loco
Verum sat analogice, atque omnium optime eX-
poni hanc dictionem ab Altingio a) arbitror, quibatuit ' m esse plurale mala. participii praesentis, seu Benoni in Kal a IT, & poni pro fodientes. Etsi enim haec radix lexicographis plerumque inusitata videtur, derivata tamen probant syno-nimam esse alterius fodit Put Υ , & ID quum ea, ut patet ex TU catino , effodiendi sensum sortiantur. Quamquam hanc radicem praeter recentiorem Stochium in suo dictionario Hebraeo 3) aDti Extat in Dies Philol. Τlieol., seu Syll. Differt. ad Sel. Ioca V. & N.c. Theolosor. Protest. p. 6D. 1ὶ Cit. Disserti de Integrit. vocis Caari n. 43. & seqq.ss) Pag. 373. apud Glast. Philol. S. Lib. I. p. Ia I.
49쪽
fert Forsterus: 'm fodit, perfodit, excidit; congruit Anificatione cum verbis I p, π , & p. Quare ergo non est in , ut miR, & habent in plurali Benoni z p, & 'n' ' Optime Forsierus
Commemoratus: merba habentia in medio vau litteram quiescentem eam aliquando solent commutare in aleph I a Jamque omnes norunt vicissitudinem litterarum Elievi,& frequentem unius in alteram immutationem. Exempla a Fors fero, Altingio, Glassio plura adducuntur, e quibus unum assero α Np Hostae X. I . a C p,& m. Zach. XIV. IO. a m . Quae erat porro, inquis, huius epenthesis, aut mutationis necessitas Etsi nulla haec esset, non ideo tamen illam possumsis in dubium vocare; quum haec ex scriptoris arbitrio , ac voluntate unice pendeant; Verum, quod Altingius suspicatus est a , hanc formam cra mloco LTI I, ut analogia postulabat, regius vates usurpasse videtur, ne participium Benoni cum nomine , quod signincat Patres familias, Proceres, Confunderetur. An non & Egechiel, ut En ill verbum sagellantes differret a nomine cruet' remiges, eandem plane & ipse formam usurpans non z ulti, sed conscripsit a ) ' De chaldaica forma Benoni non loquor; nam frequentissime haec in scripturis occurrit a nimis insolens cuipiam forte videbitur desectus mem, & Caari positum loco Caarim.
50쪽
Sed an inusitata fortasse est apud Hebraeos in scripturis apocopata haec pluralium terminatio' Audi, quid in suis Fundamentis punctationis linguae sanctae i) doceat commemoratus Altingitis: terminatio
Iluralis masculina ctar . . . etiam interdum caret literamem, 'LI , sagittas, ubi in margine notatur lexendum L zΠn L Sam. XX. 38. sc Juxta Masorei ster legitur ' P Populi pro G DP a. Sam XXII. 44. Ps. i4 . a. Lam. III. I . Et post plura adhuc allata exempla huc quoque pertinere asserit nostrum pro ci det. Sed & Hottingerus, ut a PDiffero observatum est ca), inter plurales masculinorum te minationes hanc etiam reposuit 3 . Visne proferri doctiorem aliquem ex Hebraeis grammaticum, qui id testeturi Haec de plurali masculino cta' in 1 uo opere grammatico conscripsit R. David ILimchi:
pluralia, quae usurpantur cum solo chirech, quae sunt ac susurparentur clim mem superaddito. Igitur quum auctoritate, & exemplis haec apocope in pluralibus masculinis Confirmetur, tot exemplis, subdit Altingius O, nostrum adscribere quid impedit ' Maxime cum n men ab eadem radice descendens ita a Patresfamilias, Proceres, bis quoque so plurati careat, a. Reg. II.