장음표시 사용
211쪽
accurate distinguendas susceperunt Stochius, & Rechembergerus. Si demum alicuius labor exquiritur, sui reiectis communibus fontibus, unde Ceteri omnes
Hebraicarum dictionum , & radicum significatus dimetiebantur, Hebraicam linguam in seipsa, & suo fonte metaphysicis rationibus speculetur , noVam hebraigandi viam in suis huius linguae commentariis pandit Gus istius. Quae igitur alia illustrandae Hebrai-
Corum Vocabulorum naturae via, aut ratio superest
Iost tot , & tantorum virorum studia i Si vero inoc litteraturae genere, quod sentit Saubertus I), D- citius discitur α ' O 'BD MI 'so ex ore scribarum, si e praeceptorum , quam ex ore librorum, nequit sane hac tempestate doctorum inopia dissicilem reddere Hebraicarum litterarum adsequutionem; ruum dolendum potius erussitis sit, non doctoresiscipulis , sed doctorum sedulitati , & institutionicandidatos deficere. Porro haec adsequendae huius linguae disciplinae sive librorum, sive praeceptorum commoda, & subsidia non aderant Hieronymi tempore ; quamobrem & sancto viro dissicilis sane in hisce litteris inititutio contigit, ut ipse testatur Epist. IV. Quid ibi laboris insumpserim, quid fusinu
rim disscultatis, quoties desperaverim, quoties cessaverim, re contentione discendi rursus inceperim, testis est conficiem ris iam mea, qui passus sum, quam eorum, qui mectιm du-CC
I Praef. ad Interp. lat. I. Parastis Genesis R. Iacob ben ItEchach, quam ipse edidit , apud ME. Bibliot. Heb. Vol. III. p. 46ν.
212쪽
xerunt vitam, re gratias ago Domino, qui de amaro semine litterarum dulces fructus capio. Male ergo, & praeter rem Hieronymi exemplo, & testimonio usus est Lancelloti, ut linguae Heb. dissicultatem adstrueret. Sed quis praeterea non miraretur in tanta, quae fingitur , huiusce linguae dissicultate tenellos adhuc pueros, provectosque etiam senes nullo eam negotio didicisse t Quot mulieres quoque singularem plane in Hebraicis litteris laudem sunt adsequutae t Celebrantur ab eruditis in Gallia Princeps Anna Ro
nia Vero, Batavia, Anglia, alii1ve regionibus multae floruere Hebraice doctissimae. Unam ex omnibus nOminasse lassiciat Mariam Annam a Schurman Coloniensem, cuius Hebraicam eruditionem edita eius
opuscula invicte demonstrant ). Ergone dissiculter adeo nos poterimus, quod tot mulieres facillimo negotio , & laudabiliter potuerunt ' Sed experire jam, quisquis ab addiscenda hac lingua ob eius dissiculi tem deterreris , & miraberis sane, quomodo tamhrevi tempore tot in ea fructus subiti tibi, ac inspe
213쪽
rati contingant. Schullensius quoque, is, qui in litteris Arabicis Erpentum ipsum si non superavit, at
Certe aequavit, antequam illas adgrederetur, hoc praejudicio tenebatur, quod omnium dissicillimas arbitraretur , nec Erpento aliter suadenti crederet. V rum quum eXperiri coepit, tum Coepit etiam incredibilem in iis addiscetndis facilitatem non tam agnoscere, quam admirari. Quum jam satis 'mus, imquit i , mihi viderer pro Arabicis, quae omnium dificillima imaginabar, non sne admiratione legebam in Praefatione es. Erpenti ad Rudimenta linguae Arabicae eam a magno illo viro sudiso Theologiae commendari, ut omnium dialectorum facillimam. . . . Mentem percust Paradoxum; re quiescere non potui, donec incredibilis rei experimentum coepissem. Coepi, ct manductione Amici spatio unius menses Uιs verismum esse comperi, quod cl. Erp nius de mira sa facilitate dixerat, smulque demirari cu Ii , litteraturae Orientalis agrum Iam divitem, ac fert, lem adeo paucos cultores reperire. Haec Schullensius de litteris Arabicis, quae profecto Hebraicis sunt dissi- Ciliores. Itaque quoniam imaginaria tantum in te est harum litterarum dissicultas, evanescet haec statim, quum ab animo arcebitur falsa opinio, & tetra sectae dissicultatis species auferetur. Tum demum clin
guae faciles sunt, inquit Christianus Ravius a ,
quando omnis falsa species iis ademta, omnis terror ex ali
si) In vetere, & Regia via hebraizandi num. , vel 3. s. p. s. 1 Panegyrica I. De LL. Orient.
214쪽
Haec dum incipias, g ravia sunt, Dumque ignores: ubi cognoris, facilia. Sed quoniam sunt nonnulli, qui aetate saltem paul-lisper provecta issicilem Hebraicarum litterarum imstitutionem arbitrentur, gravem admodum, eaque rpe ne dixerim indignam, nequeo, quin lis plurium, non Provectae tantum aetatis, sed N ingravescentis senectae virorum exempla obiiciam, qui, quod huius linguae necessitatem agnoVerint, senes ut erant, & Curis undique circumsepti, maxima tamen cum laude eam didicerunt. Erasmus plures eiusmodi se suis temporibus enumerare potuisse testatur scribens ad Martinum Dorpium ca): possem tibi permultos enumerare nominarim , qui cani jam coeperint in his titteris Hebraicis, &Graecis repuerascere, quod tandem animadieritissent sine his mancum, ac caecum esse litterarum Didium. Perfecit id autem Buxtorsius Nepos in Philologico-Theologi
cis suis Catalectis tmemate CCXXX. a ) , quod
propterea operae pretium ducimus integrum afferre. Memini, inquit, me legere exempla quorundam, is qui cum ipsis jam in senium aetas Vergeret, alio-D Ium, qui in extrema senectute linguam Heb. non
ti In Heautont. Rumen. Act. V. Scen. v. αὶ Lib. Epis. XXXI. Epic XLII.
215쪽
infeliciter didicere, quae cum memoratu digna sint, hinc illinc Collecta referre non pigebit, non quidem, quod in senium differendum esse putem huius linguae studium, sed ne ii, quorum floridior aetas occasione, & mediis discendi destituta suit, animum prorsus despondeant. Et de Origene quidem Hieronymus in catalogo scriptorum Ecclestestatur illum jam grandaevum contra naturam oel
tis , re gentis suae Hebraice didicisse. De Johanne
Sturmio magni nominis viro refert Sixtinus Ama-ma in Paraenes ad Synodos, Episcopos, re superintendentes Ecclesiarum Proles antium eum septuagesimo aetatis anno ad linguam Hebraeam sese applicui se . Celebris Dominicanus Bannesius alicubi i ait. se , ne amplius ab Haereticis rideretur , in extrema senecta Hebraicam linguam didicisse. Desiderius Erasmus se anno aetatis quinquagesimo tertio studia Hebraica recoluisse assirmat. Cl. Salmasius pene senex Hebraica didicit, cum animad-
merteret illa studiis suis deesse, uti scripsit ipse ad
Hugon. Grotium. Eruditissimus Rhenlardus in illustri Frisiorum Academia Professor hodie celeberrimus in Ep. quadam ad Sam. Κoenig. huius is specimini Di putationum Gemaricarum annexa comines memorat, illustris Scaligerum sexagenarium I is daeis magistris usum fuisse. is Quibus non dubito, quin plures adhuc a Buxtorfio omissi addi queant,
216쪽
2o 6 propterea quod in eius notitiam non venerint. In primis Ioannes Parvus, quem novissime tantum sibi observatum nonnisi tmemate CCLXIX. Commemorat, de quo Nicolaus Clenardus I): is cum annos natus esset sexaginta duos, non contentus graecis theris, quas occupatissimus templi functionibus didicit, a me etiam
initiatus est Hebraicis, quas nocturvis vigiliis tam ardenter concupivit, ut paucis mensbuS sne cortice naret, ut utar merbis Horatii. Dein & addendus Cardin. Caie- atanus, de quo Arnold. Bootius in sacris suis Animadversionibus a ), coepit, inquit, hoc sudiorum genus
undecim anIe mortem annis, ac Commentarios in Psa mos tribus ante ipsam annis vulgavit anno II 3O. ipse natus tunc annos 63. Ut Rudolphum Agricolam praeteream, quem memorat Simonis 3 senem ex Ju- dato Wormatiensi Hebraicas litteras didicisse, aliosque eius odi, qui plures enumerari possent. Quis Porro renuat tantos viros invicte imitarit Quibus profecto nec dissicile, nec grave, nec indignum denique fuit sanctas has litteras provectissima etiam aetate addiscere. Quod enim semel necessarium est, id quacumque aetate, & tempore, & quovis modo comparari debet. Et si juxta Senecae monitum ):randiu discendum es, quandiu nescias, ρο s prolectio credimus, quandiu visas, aut juxta Arabes s) exqui
ti in Apud Colomes Gallia or. ad Ioh. Parv. & ap. eund. Buxt. ib. 1ὶ In Indice Auchor. ii M. Animadv. praefixo sub Caiet. ιὶ Introd. Gram. Crit. in ling. Heb. Sect. I. f. as.
217쪽
a cunis ad sepulchrum , patet iam nullum esse aetatis nostrae tempus, quod excolendis litteris non sit aptissimum, & quo perdisci a nobis aut nequeat, aut non debeat id, quod ignorari illaeso ossicio nostro nulla ratione potest. Haec habui, quae de Hebraicis litteris, earumque usu adversus praecipuas Causias,& momenta neglectae a nonnullis illarum disciplinae disputarem. Quae, quamquam Pauca sunt, eXercendique animi gratia brevi temporis spatio Congesta, videntur tamen instituto nostro quoquomodo Consem tanea. Quotquot sive interpretandis penitius scripturis, sive Hebraeis, vel HaeretiCis redarguendis studemus, tantarum jam litterarum praesidio nos instruamus. Hoc Augustino, & ceteris Patrihus, hoc Summis Pontificibus , hoc Regibus religiosissimis, hoc demum
iniversae Ecclesiae exoptandum summopere est, ut quam Deus linguam dignitate adeo, ac necessit te praestantem voluit, hanc adgrediamur, hanc in . singulare tum nostri, tum totius Communionis nostrae bonum omni contentione, di studio excolamus.
218쪽
Praeci p. Auctorum , eorumque Operum , & Editionum, quibus usus est Auctor , & sparsim in hoc opus
culo afteruntur. In grat. των φ, Aben Ezra R. Pe se THI, & COMI Extat in Bibliis M. Rabbinie. Bomis
Oper. 76. edit. Paris. g. M via. I 666. Allatii Leon. Ioh. Hent. Hotting. fraudas, O impost. convictus L. Romae iccI. Altaras R. Moste De Mantemmiento de la Alma A. an. s 369. C. I 6o'. venet. Altingit Iacobi Fundamenta Punctationis Lingua Sancta 8. Francf. ad M. IT s. - misertatio De Integritate vocis Caari. in v. inter eius Dissertationes Philol. 6. Groning. I OTI.,---,-- Dis. De Vesumius Sacrae Seriptura. Est II. Diss. Acad. Philol. ib. Albo R. Joseph ὶ Sepher RHarim s. Lublini an. min. supp. III. Amamae t Sixtini) Arudarbarus Bolic. q. Franequer. Is s s. Ambros. Enarrationes in Psalmos T. L p. 837. ψ. Oper. ed. Mauri 1. VOL l. Paris. I 686. Ansaldi Casti Iun. O. Pr. in hac nostra Taur. Acad. Reg. Theol. Professi. De Loco Iohannis alter atque habet Vulgata a nonnullas nudus kcto DUs A. Biixiae I qis. Augustini opera affer. ex edit. Mauri n. Tom. I i. fol. Paris. I 689. Bistolocci Bdliotheca M. Mob ea fol. cuin suppl. Iin nati L. Vol. ann.I67s-78-84 93-94. Bellatinini De Verbo Dei. Extat Tom. L. Oper. sol. 3. Vol. Lugd. Is 9Q. Betnardi S. J Sermon. iri Cam. Ext. Tom. s. oper. edit. Paris. fol. Is s. I. Tom. in L. Vol. Bochatti opera fbL vol. 3. Lugd. B. I 692. Boniour Guill. Di f. De AEnptiaco Iosephi Nomine Raphnath Pahaneaeli a Phὸν rione impositio A. Romae I 693. Bootii Maoldi Animadversones Sacra ad Text. Heb. V. T. se Lond. I 644.
219쪽
Bonsterii Iac. Praeso quis io S. Scripti Praemittunt. ei. Comm. in Pentat. BI. Antu. I 623. Extant βά cum Menoch. Comin. fol. Paris. III s.
Calmeti Praefatio Generalis in M. T. libros. Extat Tom. r. ej. Comm. in S. Scrip. -- Dissertationes in omnes S. Serip. libros sol. x. VOL Veri. 173 Cani Melah. DE Loeis Theologitas 4. Viennae 173 Capelli Desens Critiea S. Subiic. H. Crit. S. fol. Paris. I 6so. Cassini De Saeris Lib. H Edit. Stati Vulo , & Clem. nu auctoritate rec Ditis Theses Mucia 4. Romae IT 33. Cartvvriglit Christoph. Praef. ad Electa Targumico - Rabbis. Extat TOm. r.
Carpovii Paulli Theodori Animadvers. Philologico-Cristio. Sacra 4. Lips. 17 o. Caspi R. Joseph Abea J Seuleiae Hacheseph, seu Mens Argentea. Extat MS. in hac Reg. Tauri Biblioti Cod. XCVII. a- II. 2 a. pag. cod. I 61. Calliodori Institutiones Divinari Lection. 8. Antu. II 66. Cainini Nieolai De Eloquentia Sacra O Humana. 4. Lugd. I 643. Chalim R. Iaeob in opus stalareth , seu Collectio utriu'. Malarae. Repe4ritur in Bibliis Rabbin. Bomberg. alii'. edit. Cellarii Christoph. Selagraphia Philologia Sacra lenae I 673. Coch. vel Cocceii Io. Duo Tlatili Thal diei Sanhedris, O Mareoth GAmst. Ic29. Codices MM. Bibliotheea Regii Taiarinensis Athenai fol. 2. Ul. Taur. I749. Colomesi Paulli Gallia oriam. inter eius opera ex edit. Fabricii 4. Hamb.
220쪽
Driedo Lirii De Translati b. S. Seripi. eth Lita liber libror. Isagogic. do EccL scripturis sol. Antu. I s 3. Dupin Eliae Dissertation Heli Mire fur la Bibis A. Amst. IIo I. - Ej. Bibliot. des aut ra Gaej. ε. Paris. I 693. VOl. I I. Eliae Levitae s R. Ttibi, seu Lex. Reb.-Chalae Selech. voc. ex edit. Hebri Lat. Paulli Fagii A. Basil. r 117. Ephodaei v. R. Peripoth Duran. Erasini Roterod. Epistola ses. Lond. 3642. Fabri Georg. Dist. Dedie. praefixa ei. In iuue. Gram. Heb. L IG2ς. Fabricii Io. Historia Bibliotheca Fa ricianae s Wolfenbutielii an. I 22. 6. VOLFinetti Traitato della Lingua Graica , e sue Ἐφῖαι L. ven. 273 6. Fleury O. Traiid Δ Choix , O de tu Conduite des nudes L. Paris. I733. Forerii Franc. Praef in Comm. U. Ext. T. I. Critic. Sac. Folsterii Io. Praef. ad morion. Heb. μν. I. Basil. Is 3 7. Frischmuthi Io. Dissert. De Messia manuum, O pedum perforat. Extat p. 6 II. m. I. Thesauri TheoI. Philol. , seu Syll. Differt. ad Selecta loca V., S: N. T. Theologorum Protest. sel. 2. voI. Ainst. ITO I. Calatini De Areanis Cath. Oritatis, hoe est in omnia dispe. loca V. T. ex nimiade, alBD. Hebror. libris Commentarius BL Basil. I s 6 I. Genebrardi Comm. in Psal. A. COIOn. Agrip. I 6 Is. Getherii Martini Apparatus ad Erudition. Theologic. 8. 1764, Glassii Salomon. Philologia Sacra A. Lips. ITOI. Gratiani Decret. Dist. Dc., α ei. Glossa. Guarini Petri Pras ad Gramm. Hebraeo.Chau A. a. voI. Paris. IT 24. 3Gutatii Commentarii Ling. mb. sel. Amsterd. I οχ., & Lips 274 Harimanni Pirehὸ av. Capitula Patrum, seu Ethica Hebraea A. Gieta II S. Henrici Stephani Diff. De SUB N. T. Graeo ej. edit. N. T. Graecae IF 76.