장음표시 사용
191쪽
I8rrum in his inscitia eos, si alicubi errarint, excusandos suscepit R. Agarias De-Rossi i , cuius test, monium habes apud Volsinium in eius ad Raym. Μ. Pugionem fidei observationibus. Atque ex hoc eodem Capite obiectum Judaeorum exemplum in Hermeneutica sacra discussit olim Augustus Pself rus. Lingua Ebraea, inquit a), exegetam sacrum ad
suum finem provehit, s non desnt cetera . . . Non mi rum proinde, quod homo οἰνλοσοφος quantumvis ebrasmi callenti fimus, non modo in confictu cum adversariis, sed etiam in explanatione sacrarum literarum haereat, quoniam ad expostionem scripturae sacrae, re defensonem eiusdem non modo requiritur consederatio λεUM, O φρω εως, quam suppeditat lingua Ebraea , sed etiam συναφείας, quae dIIEL-canda beneficis logices, re philosophiae, adeoque notitia linguae Ebraicae debet ei se sipala notitia philosophiae . . Ita etiam non mirum Judaeos, quantummis Ebraice doctos, in expostione sacrarum literarum caecutire. Jam vero quid speciatim de Arte Grammatica dicemus t 'cn N, praeclare omnino inquit R. Aben
npud NHI Nos tenemur scire artem grammaticam linguae sanctae accurate, ne labamur. Κimchi vero in T
si in In Meor. Henaim Cap. XXVII. 0ὶ Herm. S. Cap. Iv. g. Io. ad M. 3ὶ Perust, seu Com. in Cap. U. Ecese. apud Guar. Praef. ad Gr. Heb. Ch. Par. I. g. 2. tu Apud eund. Guarini cit. L . , .
192쪽
Et non discit fundamentum Grammaticae, neque imtelligit, 'ti est scut arator, qui agit boTes, Et manus eius sine baculo, aut simulo. Atqui Grammaticam hanc institutionem negligi ab Hebraeis in scripturarum expositione testis est gravissimus R. Leo Μutinensis in praefatione ad suum Ghelud Iehuda. Ho considerato piu molle, inquit, lamantem, che noi tentario in insignar l' interpretatione de te nore scritture a nostri Agliuoti, che e per foreta d'una pura prastica leuendo, e interpretando parola per parolanes linguauio, ove ne ritroviamo peregrini habitanti, seneta, cons altri fanno, farti prima apprendere te reg0le delia Grammatica; portae aliunt simano questo troppoperdimento di tempo. Psittacorum ergo in morem R. hitim discipulos scripturam interpretandam Verbatim edocent, quin eos prius in verborum radicibus, in nominum aeti mologiis, in accurata, & Varia eorundem significatione indagandis solerter instituant , nullis prorsus adhibitis, ut Buxtorsit verbis utar i ,
193쪽
praeceptis Grammaticis, ex Uu legentes, loquentes, scri
Visi sumus hucusque penitus approbare Hebraeos malos adeo esse scripturarum interpretes. Quamobrem & omne studium in exponendis eius rei praecipuis , gravioribusque Caussis collocavimus. Nec porro dubitandum ullomodo est , quin in interpretandis iis praesertim locis , quae Messiae conditionem , & Caracteres respiciunt, toto ii Coelo a Veritate aberrent; quippequi temporalem ab eo liberationem , mundanum regnum, & Carnalia tantum beneficia expectant. At vero ubi haec, & alia similia mysteria in V. T. non foventur, sed de ri- tibus, ceraemoniis, sacrificiis , aut quopiam etiam facto, & aliis eiusmodi agitur , tantum abest, qui inter Hebraeos rectissime has litteras calluerunt, ut inepti ii, & mali explanatores sint, ut immo Communi jam eruditorum omnium judicio optimi judb. centur, digni undique, qui a nostris utiliter cons tantur. In quot obscuris, ac perplexis locis Hebraei doctioribus nostris interpretibus ductores ipsi fuerunt,& magistri t Nec adeo iniqui erga eos Christiani Commentatores fuerunt, ut amplissimum beneficium a Rabbinis acceptum non faterentur, quorum nomnullos nos VIII. Capite attulimus; Hieronymus inprimis, qui multa optima, & singula fere, quae ad propriorum praecipue nominum , vel rituum Hebraicorum illustrationem in suis Commentariis affert,
194쪽
Hebraeis, quos habuit in scripturis praeceptores, retulit accepta. Quot perplexa loca penitiori linguae Hebraicae, seu Hebraicarum radicum , Verborum,& nominum naturae , ac vis cognitione illustrarit unus Maimonides, testis est ille liber, quem propterea CP VPD Moreh Nevochim, sive Dostorem perplexorum Voluit appellari, de quo Scaliger scribere non dubitavit I): Moreb Nemesim . . . . liber plenus bonae frugis abfrinae eruditionis, Theologis Christianis apprime necessarius. Sed testes praecipue sunt, ut superius monebamus, tot nostrorum Theologorum , dc Interpretum Dissertationes, quae sive Ugolini Thesauro, sive Sacris Criticis Londinensibus concluduntur. Hi enim optima quaeque Hebrai-Cas antiquitates, & ritus, universumque Vetus foedus illustrantia ex Hebraeis scriptoribus acceperunt. Quare ergo negemus illis multum adhuc subsidium ad Bibliorum intellectum Hebraicam linguam adferret
Hebraicam linguam barbaram prorsus esse, ct incomptam , quod ex ipso sacro Heb. Scriptorum Ibis patet. Ab Hebraicis litteris dimovet nonnullos singularis quaedam, quam animo praeconcipiunt, illarum
195쪽
I8s barbaries; de quibus in Hebraicis suis Institutioni
bus i Georgius Faber, aurem, inquit, mihi veli,eare videntur Gnositi quidam contendentes linguam hane esse barbaram , horridam. NeC enim eam eo sensu barbaram appellant, quo appellavit aliquando re ronymus a , aut Amelius Graecus scriptor 3 , quod scilicet externa sit, ab aliena natione, atque in aliis regionibus usitata. Nescio tamen, unde essi-cta haec barbaries desumi queat. An ex huius linguae auctoribus, & ea loquentibus hominibus t Sed
pudet Commemoratum Fabrum harbaram eam linguam nominare, qua DeuS ter optimus, terque maximus locutus, qua r P digito suo exaravit, aut
horridum illud labium dicere , quo usus est facersacrorum Patriarcharum, ac Prophetarum chortis. Ergo ne Deus, qui in rerum exordio omnia in mira
perfectione sapienter prorsus, ac provide disposuit, eam demum linguam, quae omnium barbara esset , selegit, ur ea ipse loqueretur, & primo homini imdereti Nihil ne hunc loquela etiam, & sermone cultum condere Dei, eiusque providentiae intererat, aut qui intellectiva facultate perfectissima eum imstruxerat, ineptum dein ei labium aptavit, quo suos conceptus ederet i Si vero barbariem repetis ex eraterarum Vocum, aC verborum Commixtione, purio
196쪽
ioces admixtas : unde hanc solam purum, reliquas omnes
mixtos scribit Gesseras in Mithridate a).' Ex aliarumlinruarum radicibus voces suas non derivat. Frustra autem ex inepta Conceptuum, rerumque naturae, &indolis expressione barbaram Hebraicam linguam diceremus , quippequae ita apte, & accommodate quaslibet res exprimit, ut eiusdem Waltoni, & EDpenii sententia nulla ei alia comparari possit. Quis est, cui in scripturis res non tam narrari, quam Cerni, atque ab oculos poni non videanturi Quid edigo ' An barbara ea est, idest incompta, Rethoricis figuris, eloquentiae flosculis, ac leporibus, eaque elegantia, & pulchritudine destituta, quam habent Ceteraei Ita recentiori adhuc cuidam 1criptori Bonifacio Finetti visum est, qui, quod magis miramur , aliter sentientes ad Biblicum ipsum stylum HOVocat. Per poco, inquit 3), cte leuas la sacra fertitura in tal lingua , Mezolmenle a mio tredere , dactiunque non sta severisiamente preoccuparo a di hi favore , scoetes vr esse poca, o niuna putileZZa, e cohura. Et ego facile concedam sacrorum scriptorum sese monem plerumque simplicissimum esse, nec scripsis.
sortis humana sapientiae verbis, aut ut saperent υτερο ν λόγου ἡ σωpias sublimitatem sermonis, aut sapientiae, ut Paul-
197쪽
I 8 lus testatur i , sed potius ostensionem spiritus, &
virtutis; quamobrem & nonnullorum stylum inelegantem plane esse, asrestem , incomptum. Etenim Sanctus Spiritus cuiuslibet scriptoris labio, & loquelae se accommodavit, suosque afflatus ad ingenium prophetarum, & hominum mores temperavit , ut optime docet Μaimonides in Μore Nevochim a): scito unumqamque prophetam peculiare quid habere , re ea lingua, eaque loquendi ratione, quae ipsi famili ris , m consueta, impelli a prophetia sua ad loquendum ei, qui ipsum intelligit. Idest, ut praeclare ex Hebraeis Commentatoribus ad hunc Maimonidis locum notat Buxtorsius filius ca), si purum, ρο ornatum sermonem, mel Alum habet, eodem modo prophetiam suam eloquitur; s minus ornatum, minus ornate quoque prophetiam suam profert. Quo sit , ut uno eodemque spiritu afflati scriptores unus tamen disertus sit, alter Vero rudis,& inconcinnus: quemadmodum satus, inquit doctiss. Huetius , uno ore emiffsus pro calamorum varietate varios sonos edit e Mula. An forte Amosum disertum appellabimus. Quia pastor ipse erat, & rusti Cus, huic eloquio ceteris multo incomptior vide, tur. Legatur tamen Isaias. Quae in dicendo essicacia, qui sermonis color, & pulchritudo, quae phrasium elegantia, quae maiestas ubique conspicitur l De Isaia
198쪽
tit mir nobilis, re urbana eloquenlia, nec habens qωι quam in eloquio rusticitatis admixtum; unde accidit, ut prae ceteris sorem fermonis eius translatio non potuerit conservare. NeC enim, ut eruditi observant, ullos reperire fas est apud Tullium singulares , animum que mulcentes dicendi modos , ullos tropos , &rhetoricas figuras, ullas locutionis sermas aci suadem dum concinne excogitatas, aut ad feriendum mire compositas, quae omnia in Esaiae vaticiniis, & st lo non reperiantur. Tesor bis, inquit Μornaeus et , quicumque eadem mente, eodem animi satu utrumque legerunt ; quid ad Esaiam Cicero ' Et quid Ciceronis blandae illae 1 nuationes, re pueriles ignorantiae excusationes ad viva, re gra is , venerandaque ipsa male te Esaiae exordiat Et productis Esaiae verbis, quibus unive iam prophetiam auspicatur, Audite Caeli, re auribus percipe, terra, Quantum pauca haec, subdit, ingenuit iis , o eloquentiae, humilitatis, m grandiloquentia, ritionis, re assectus habent i quanto vero magis , quibustum lingva ipsa, tum naturatis accentuum concentuS nola
sunt ' Ita & Bibliander in Esaiae verbis hebraicae sacrorum scriptorum eloquentiae, ac leporis exemplum ponebat luculentissimum 3): non neglecta es ab iis
numerosa compostis orationis, ut praeter vulgarem com
si in Praef. in TransI. Isaiae. . Σὶ De Verit. Relig. Christ. Cap. XXVI. Apud Classi in Praef. ad Philes. S. P. AI.
199쪽
suetudinem multa enuntiarint in aurium grariam. Cuius
rei satis certam fidem Gaiae voces bellae, compostae, oremblemata tu ellata Cap. XXV. posta facient, quae scmeas aures demulcent, ut non putem Isocratis tinnulam eo ostionem maiori suavitate blanditam vel delicatissimis Graecis; cumque cernam artis rhetoricae normas, ad quas
exigitur compostionis lepor, altasonem , o repetitionem vocum, smiles exitus. , parilitatem syllabarum , non pulo me hic habere Midae auriculas. Sic enim clarissimus in
Zeiactb ischol baamim babar Ueb miscibe schemanim, miscibe schemarim, sciamanta memucham , . schemarim meis,hahim. Non puto quemquam se Iacenti aure, vel sacrae litteratinae adversum, quin fateatur, in hoc, o innumeris aliis id genus Ebraico sermoni etiam esse suas veneres, er gratias. Consule, si lubet , Salomonis Glassii Philologiam Sacram, ubi agens praecipue do sacrorum scriptorum Grammatica , & Rhetorica , accurate prorius singulas sive grammaticas, sive rhetoricas , quas illi in sacrosancta hac lingua usurparunt , figuras persequitur , productique uberrimis exemplis illustrat cet). Hinc ediscet Pater Finetti quique ob effictam Hebraicarum litterarum barba
200쪽
I9oriem patiuntur se ab illis abduci, non male elegantes eas, cultasque posuisse Waltonum virum in hac litteratura exercitatissimum , quo earum perfectio evinceretur: veneres etiam suas habet ling. Heb. ,
quas nulla alia lingua exprimere potes i).C A P. XII. iDemtim O discitem us admodum, ut nonnisi gravi
sive temporis jactura, sue ceteri studiori incommodo, aetate profertim paulisper primvecta, addisci queat.
Inter gravissimas caussas non susceptae a nonnullis Hebraic. litt. institutionis dubitari nequit, quin i cum obtineat singularis quaedam, ac pene incredibilis conficta ab iis eius adsequendae disticultas ; quam
propterea hoc loco excutiendam adgredimur. Idem
enim in Hebraicis studiis contingit, quod in Rah-binicis testatur Adrianus Relandus a) nulla re aeque ab iis deterreri, quam insuperabili, quam sibi imaginantur , disscultate. Ita Secundus Lancelloti de Hebraica lingua sermonem instituens, sando, inquit 3), nelymbrea eta di pari in eo la diminita, e la disscolla d' impararia. Quod quum proposito Hieronymi testim nio, atque Augustini huius linguae ignoratione con
ti) App. Bibl. Prol. III. f. 27. sain Prolegom. ad Analecta Rabbinica. s3ὶ Hotaidi, ovvero gli Iogegni non inferiori a passati. Dising. IX.