Epistolarum orationumq. liber, Hieronimi Nigri Veneti, canonici Patauini, & I. C. omnium æloquentiss

111쪽

quibus non mediocriter excellit , disserendi artem moralem,deinde ac naturalem Philosophiam, mox diuina, postremo medendi scientiam,sic est complexus, ut uestrum omnium calculis,ac nemine penitus dissentiente Laurea Corona in liberalium artium ac Medicinae scientia digni simus fuerit, iudicatus , quamobrem nos huius Amplisfi- mi Collegii unanimi consensu auctoritate Reuerendissimiae Illustrissimi Francisci Cardinalis Pisiani, Patauinae urbis Pont. ac celeberrimi Patauini Gymnasii Cancellarii in praesentia locum uice'; gerimus te Franciscum Alpinum in artibus & Medicina Doctorem creamus, pronunciamus, &declaramus, tibiq; sacultatem tribuimus, legendi Interpretania di, Magistralem Cathedram ascendendi, caeteraq; exerce

di & gerendi quae reliqui in artibus & Medicina Doctores, tam de Iure quam de consuetudine facere possui t ac debent uolumusq; ut omnibus & singulis Iuribus praee minentiis ammunitatibus & praerogativis, potiaris & gaudeas , quibus exteri in artibus & Medicina Doctores potiuntur &gauia dent.Surge igitur mi Alpine eruditissimae , & ab eximiis promotoribus tuis, hoc celeberrimo applaudente Collegio honoris tuis promerita insignia pete 5 accipe , cum illius benedictione est origo. o Demetrius Syriae Rex Antigoni filius , qui a Graecis proliportos, hoc est Vrbium expugnator,dictus est, captis Megaris,audita fama Stilphonis Megarun.philosophi ea aetate celeberrimi ,euna ad se uocatum interrogauit, an ne quid sibi suarum rerum Miles eripuisset, Cui nihil a nullo sibi erroptum suisse , respondit, subiiciens nunquam audisse , cuiquam sapientiam eripi posse, ob idq; Iure optimo existimauit, fortunae bona nostra non esse, Sapientiam uero sola,

in bonis propriis fore connumerandam. Hinc praeclara illa Arpinatis exclamatio , Quanti aestimanda est uirtus, quae nec eripi, nec surripi poteth, quaeq; nec Incendio, nec Naufragio amittitur, nec ulla temporum permutatione , commaculatur, qua praediti qui sunt,sola furit diuites, soli possident res fructuosas ac sempiternas . Haec assidue considerans Stephanus Cathelanur Sacerdos Leniacen. quem potet statem

112쪽

statem Intuemur nulli rei magis, quam exco Iendo uirtutibus Animo, dandam sibi operam iudicauit,hanc unam fieniam stabilemq: possessionem fore,ratus,quae non uim,non grandi nem,non ipsum etiam ut poete aiunt Fulminantem Iovem pertimescat, idq; sibi maxime consentaneum duxit, cum ex sacris literis didicerit, labia Sacerdotis scientiam culto dire, di legem ex ipsius ore requirere cum Angelus Domini exercituum sit . Ruamobrem is humano ac diuino Iuri perdiscendo, plurimum laboris&operae impendit,quod hodie in sacratissimo hoc loco , atq; hoc Patrum ornatissimo collegio, luce meridiana elarius ostendit. Quo factu est ut Patres hi celeberrimi,s eoru in oes optime meritos liberalitate,uniustulusq;ipsoru co sensu,ac nemine penitus dissentiente , dignum te Stephanum Castellanum Laurea censuerunt. Nos uero Reuerendissimi.& Illustrissimi Cardinalis Pisani , Patauinae Ecclesiae pontificis, auctoritate qua fungimur , te inquam utriusq; Iur. Doctorem facimus dicimus & pronunciamus, dantes tibi Aecias Ex omni rerum genere quae mortalium uitam , exornane

Nobilissime Antilies uiri ornatissimi , nihil omnino esse sapientia praeclarius, atq; Illustrius Sapientes Viri iudica isrunt, nam quum ex Animo corporeq; constemus,corpus quidem cum brutis animantibus commune nobis est, Animum

vero cum coelestibus promiscuum habemus, pro inde qui corporeis indulget sensibus ii nihil fere distare uidetur a Brutis, qui autem Animu uariis excolunt disciplinis, ii proxin ead Deum Immortalem accedere,&caelestem in Terris uitam agere existimantur.Nec iniuria sane Sapientissimi ilialius Philosophi sententiam prisci Laudauere dicentis ocius ne literis Mortem esse , di uiui hominis sepulturam, nam ut cibi potuq; alitur corpus, ita sapientia nutritur& uiuit Animus,qui cum originem e Caelo duxerit suapte natura ad

caelestia semper aspirat. summa itaq; laude digni censendi sunt, qui ut primum ex epha bis excesserunt patria parentibus': relictis,ad celeberrima studiorum Cymnasia se conferunt atq; ab excellentibus ingenio & Doctri na uiris , bonas artes a discunt , nullis laboribus aut impensis parcen P

113쪽

res ut doctiores in patriam reuersi, sibi ae suis usui ornamεtoq; esse possint,& enim si Mercaturam exercentes,non carent sua laude,quod post terrae Mari'; pericula, onusti Mercibus ciuitates ad quas perueniunt,multis afficiunt commodis, quanto magis laudandi sunt ii,qui locupletati scientia

in patriam redeuntes Consilio auctoritate opera iuuare potest Remp. ex quorum numero atq; ordine censendus

est VVolsangus Fur aerus, ex Nobilissima superiore Germania ortus,oriundu';, cuius quidem Gentis & Nationis, Laudes si pari splendore orationis prosequi uelim, sane uereor ne me dicentem uo dies ipsa deficiat nulla est enim inloto terrarum orbe prouincia,seu belIacissimorum hominum copiam,seu fidem &constantiam,sive doctrinam, uariarumq; usum artium spectemus Cermania ipsa praestantio aut Eminentior,nostri Iuliuna Caesarem iactant , rei militaris peritissimum ducem, uerum is in debellanda uel minima Germaniae parte, plus laboris & opere, quam in uendicando sibi imperio Romano, impendit. Aut ita multo post imperante Augusto Caesare cunctis formidolosa suisse

Romana arma, memoriae proditum est , at Robustissimas. Romanorum legiones cum Lelio & Quintilio Ducibus lGermanis,concisas,&deletas legimus, tantumq; uirtutis&fidei, in Germano Milite extitisse tradunt Historiae ut Caesares ipsi, non alium militem quam Germanum suorum corporum, custodem praeesse uoluerint. Iam uero quis nesciat tormenta bellica quibus nostri utuntur exercitus,& impressorum librorum artem, duo stupenda rerum miracula,quae ueteres nostri nunquam somniarunt,Germanicum inuentusuisse. Huiusce Gentis rursimi, uirtutem fidem religionem admirati superioris aetatis Pontifices Maximi non alia ratione culmen imperii Graecorum Socordia pene eversium,&Apostolicae sedis Apicem , ut impiorum hominum prope deiectum & iacenem, restitui posse existimarunt, quam si

imperii iura in Germanos ipsos transferrent,ac sub eorum praesidio,& pietate tuti conquiescerent,pro quo accepto beneficio,& si nonnulli aetate nostra, parum se se gratos exhibuisse uisi sunt sperandum tamen est ope Diuina , ac Paula

114쪽

TertII Pontifieis Max. Et Caroli Quinti Caesaris Inuictissimi

Prudentia talicitate uirtute breui sore , ut cecutientiu iurandem aperiantur oculi,&pristinam Germania recuperet dignitatem ,hac igitur in Regione totius orbis celeberrima& in Bauaria prouincia quam Danubius mediam ferin Eperlabitur honestissimo loco natus Laureandus noster, nihil duxit antiquius quam ut Italiam proficiscens ad Bononiense primum,deinde ad Patauinum hoc florentissimum Cymnasium se conserret, in quo cum aliis quidem scietiis&disciplinis tum uero Pontificio iuri eam nauauit operam, ut Sapientissimorum uirorum iudicio, habitus sit, qui uelut Victor in olympico certamine, non arescentibus aliquando soliis,sed perpetuo honore coronetur, de cuius scientie profecto dignitate ac laudibus non est cur in praesentia uerba faciam,cum nemini,planε ignotum sit, hanc esse praecipuam Theologis partem,quae scripturis ueteris noviq; i strumenti Sanctorum patrum decretis ac Sacroanctis Conciliorum statutis contineatur,tantumq; reuerentie huic Sa-eratissimo Pontificum Iuria Summis Caesaribus exhibitum fuisse legamus,ut leges ipse ciuiles,non dedignentur Sacros Canones Imitari , imperatorq; ipse legum lator profiteatur se quattuor uetusta Concilia non aliter quam quattuor Evagelia uenerari, super quibus sundata ecclesia ad tantam, &tale dignitatis fastigium conserrescit, Sed cum tempus de ratio ipsa postulet ut qui laborauerunt, aliquando reficiantur,& laborum suorum fructum aliquem metant, ad te iam me conuerto VVollange eruditissime, potestate mihi facta

ab Amplissimo Antistite Philippo Donato , Cydoniorum

Pontifice,uulgo Agrensienuncupato,accedente tot doctissimorum uirorum consensu, qui te in prelegendo accuratis. simum in disputando acutissimum atq; omni ex parte, M xime idoneum repererunt Accipe iam Doctoratus prona rita insignia primum quidem subarro te ac desponso annulo aureo,ut intelligas,quemadmodum Aurum caeteris metallis praeciosius est,ac fulgentius,ita scientiam, caeteris humanis rebus praeciosiorem ac splendidiorem esse , tibiq; eam ueluti sempiterno congiugii saedere fore coniunctam scias,

115쪽

RATIO

librum deinde clausum .mox apertum tibi trado, ut agno seas hanc ipsam Iuris scientiam tibi in memoriam reconditam &clausam esse debere & si sorte quicquam mente exciderit ut est hominum labilis memoria ad apertos recumras libros in quibus omnia,discussa &digesta reperies,non tam ad tuam quam ad aliorum & praesertim indigentium&oppressorum utilitatem pertinentia,lauream deinde capiti tuo impono in Triumphi Speciem ut calcatis mundi Illecebris,o: uoluptatibus,soli Deo uiuenti,&Reip. seruias, postremo complectorie osculo pacis ut recorderis,debere super te requiescere, Spiritum Pacis, atq; utaris hac Iuris potificii scientia, non ad difficilia,& controuersias excitandas

sed potius tollendas & dirimendas , ad illius honorem &gloriam qui est benedictus in saecula. I Duae sunt potissinaum res, Amplissime Antistes, Viri orn tissimi, quae plerunq; homines in altissimo dignitatis gradu

sistere coiisueuerunt, peritia rei militaris & Sapientia utraharum alteri prestet per uetus fuit controuersia, de qua disserere non est huius loci neq; temporis, ad eumq: uirum id

maxime pertineret,qui in utraq; excelleret, compertum tamen habeo apud plerosq; principem sibi locum uendi care sapientiam,quae Diuinarum humanarumq; rerum cognitione, continetur. propterea quod militaris rei gloria plerumq; ex sortuna pendeat sapientiae uero laus ex propria

cuiusq; uirtute ingenioq; prouenia sed qui Resipublicas ciui. rates familia'; recte instituerunt sic utranq; disciplinam

complexi sunt,ut suam unicuiq; partem tribuerent,nam ex liberis & adolescentibus , alios rem militarem capessere alios Doctrinae& sapientiae operam dare uoluerut,ut utraq;

tempus pacis &belli, respicerent, & quae illi bello & Armis compararent, in iustitia&Sapientia Regerent ac conseruarent,qua in re,Ioannis Baptistae Pampergi soro Iuliensis huiusce Laureandi Patris praecipuum fuit studium , is enim Ionga maiorum serie a Nobilissimis Pampergi, & Ripist gni Dominis, quae sunt in carnis oppida, non obscura originem ducens cum Octo liberos suscepisset, quattuor Belli Disciplinae reliquos uero literarum studiis consecrandos

116쪽

udiearit,sane serum Iulii,i Iulio Caesere dictatore eondiiarum inter caeteras Italiae urbes,cum priscis tum nostris temporibus Bit,extatq; florentissimum, illa enim regio Gera manis finitima,cum per eam ueluti portam Barbarae olim Nationes irrumpere in Italiam conssi essent saepenumero Barbarico represit impetus Itali eq; asseruit libertatem , huius rei gratia Romani ueteres Aquileium Coloniam condidere & insequenti aeuo, Castella plurima in collibus condi iata, fortissimis quibusq; tradita sent ducibus , ut essent qui Barbarorum uim sestinerent & Italicos fines armis tuere

tur. Itaq; Prampergum & Ripi stagnum oppida in faucibus Italiae sita &Germanie proxima henrieo Viro Hrtissimo huius Laureandi progenitori, condonata suere , eiusq; fidei

Aemona Illustre oppidum commissum Bello Germanie gregie de sensem constat. Praetereo Ioannem Pran pergum Strenuum N praestantem uirum, quem Senatus Venetus ob

praeclarE gesta Tricesimo oppido donandum censuit, Qui mdum Ciuitati Austriae a Germanis obsessae opem serret desertus a suis, pugnans in Acie sortiter occubuit. Taceo Hermanum Uicardum, lacobum iustum aliosq; Gradus huius Viros complures Clarissimos ne Historiam uideat Contexere,silentio inuoluo adhuc uiuentes Barnabam, &Leonat dum, Laureandi nostri fratres, quorum alter Iurisconlatius eximius, Alter Philosophus Medicust praestantissimus,maxima in t Familiae decora atq; ornamenta uenio iam ad Aloysium , quem hodie uirtutis ergo , honestandum sescepimus, is enim ab ineunte aeta maiorum sitorum praeclara secutus uestigia, in hoc celeberrimo orbis terrae Gymnasio eiu ili ac Pontificio Iuri, egregiam nauauit operam tantumq; in hac disciplina proserit, ut iure optimo dignus sit

habitus, qui in Doctoriim numerum atq; ordinem coaptetur,atq; ad caeteras huius laudes, & felicitatis Cumulum. Aecessit hoc ueluti fastigium&Αpex,ut ab hoc Principe Nobilissimo & Clarissimo hunc honoris gradum consequeretur,de quo quidem uiro uetat me pudor meus atq; ipsius praesentia plura uerba facere, satis enim se perq; laudatum censeo, si Nepotem Pauli tertii Pontificis uere Maximi cu

117쪽

ius uita suncti Memoriam, posteritate omnis pie milet,lauac tanto genere non indignum dixero, quati obrem exurge mi Aloysi,& huius principis iussu accedenteq; horum Doctissimorum uirorum , consensu accipe iam diu promerita haec honoris insignia primum quidem.

Mani. grauiter lecto decumbentem, amice olim visitarat Hieron3mus Niger, Venetus, simulatch moriturum radi

tus moeiore assectus incredibili,ab cespi,domum rediit, orationem funebre constrinit,con ualuit Mantua. Nitiger moritur, quid mirum igitur, si nonnunquam funus

etiam uiuentisfaciat ortuust

Patauini, Veneti & I. Con. o. eloquentissimi, in funere uiuentis Mantuae. E

G Raue mihi onus hodierna die uideor suscipisse qui Mar

T cumMantuam Benauidium Iurisconsultum Clarissim v, praeceptorem OIim meum uita functum debita laudatione prosequendum sumpserim.Huius enim uiri praestantes eximiaq; uirtutes, quibus ipse non modo Patriam hanc nobilissimam,Gymnasiuinq; hoc celeberimum,uerum&cunctam Italiam,atqi adeo nostra haec secula summopere illustrauit, non humile atq, abreptum ex triuio dicendi. genus.sed illustrem ac sublimem postulant orationem, qualem .ego id a talis, intermisso iampridem orandi munere, in tanta lectissimorum Virorum frequentiam polliceri non audeo. Pe uetus uero necessitudo internos, multorumq: offitiorum, quibus coniuncti suimus, Memoria ita me afligunt, atq; Opprimunt, ut neq; Mens, neq; lingua,neq; latera suo iam ossitio intactura uideantur. Adnite duest tame tanti uiri laudes paucis perstingendae sunt, quas fortasse alias sedatiore animo latius explicabimus, interea uos oratos uelim, ut quae dicam attentis excipiatis auribus, quae uero breuitatis studio

118쪽

pinermitam,nobiscum taciti cogitetis. NO defuere,qui natura reruom niu procreatrice uehemeter accusarint. eaq; no parete sed nouerca appellauerint, quod corvis,cornicibus,&id genus animantibus, quae nullo serὰ usui sunt humano generi, longaeuam dederit uitam, Homini autem a quo tot commoda,tot ornamenta proueniunt, tam exignum uitae curriculum concesserit, ut quasi stos matutinus occidente sole languescat & decidat. Qua opinione adducti nonnulli nescio quo pacto in philosophorum numero habiti Animu despondentes in uoluptate summum bonum statuerunt,ad eamq; cuncta reserentes ab Os admi nistratione Reip.&ab omni studio uirtutis & laudis abstinuere. Hos ego omnium mortalium ingratissimos e ciuitatibus eiiciendos censeo, ne, imprudentiores apibus esse uia deamur, quae ignavos sucos arcent ab alvearibus , nam si existimantii se sibi solis natos esse, cur AgricoIa serat nudus duroq; aratro terram proscindase Scilicet ut hi otiosi sedeant,& alienis laboribus saginentur. Cur impiger Me Cator per tot terrae marisq; pericula merces conuellast ut hi gemma bibant& serrano ostro dormiant. Cur Imperator &miles ad Buccinae sonitum intempesta nocte consurgant, cur pro salute ciuium uulnera & mortem oppetant, sane ut bi supini stertant, & turpi orio contabescant. Contra ueros Iiceret brutis animantibus de natura conqueri ,haberent quaedam ex eis quod quaererentur , diu quidem se uiuere, sed ignara siuae uitae,sed ad seruitutem hominum,quorum insidias, dum semper timent, miserrime uiuunt,nobis autem diuinitus datam esse ingenii uina, qua tot artibus, tot disciplinis exculti , immortalitatem consequi possimus,nam &pie uiuendo &bene merendo de humanogenere,non modo sempiternam nobis gloriam comparamur, uerumdi aditum patefaciamus in caelum , ac creatori Deo similes reddimur. longe igitur errant hi qui inter miserias nostras connumerant uitae breuitatem quam praeciare gestis diuturnam atq;

aeternam sacere & possumus& debemus . Horum errores ab ineunte aetate auersatus. M Mantua Patre natus Petro M

Pico peritissimo ac summae probitatis uiro , ex humani

119쪽

ribus studiis, in quibus non mediocriter meellu It, ad iuris ciuilis&Pontificii disciplinain se contulit, Praeceptore uias Hieronymo Butigella Papiensi Iurisconsulto Clarissimo

qui postea Romae est mortuus.Huius Memoriam Marcus tapie tam diligenter coluit ut cum frequenti sermone tum lcuptis testatum reliquaerit, quam hon nrifice de praeceptore sentiret.In quo satis impudenter ne dicam impie labuntur permulti, qui ut acutiores praeceptoribus uideantur, eos interdum carpunt,eorum placita refellunt , sibi ipsis negotiuiscessentes, quum permagni referre uideatur , sub quo quis Duce militauerit. secit hoc aduersius Platonem Aristoteles, plerunque non sine calumnia, fortasse arbitratus interitura Platonis opera, quemadmodum & antiquorum philosophatium scripta interierant. quae si extarent, forte illos non tainepte lapsos iudicaremus. Fuit per omnem aetatem Marcus

in iudicando de aliis benignissimus , ac ab omni penitus inuidia maxime alienus,nam quos in sequenti aeuo aemulos habuit in praelegendo,excepit semper comiter atq; Vrbane offitiis iuuit,fauoribus est prosequutus.Nimirum magni &erecti est Animi ac sua ipsius uirtute nitentis, alienae laudi non detrahere, uelle unumquemq; honesto esse loco, ad honores&opes bonis c n. nabus patere aditum , Nam qui per alterius ruinas uiam sibi sternit ad gratiam is certe suae indignitatis est conscius Seo gradu honoris, silcm petit indignus. Hac grauitatc8. Modestia Benauid rus facile Animos

tam ciuium quam aduenarum omnium sbi conciliauit, &ante aetatem condiscipulos omnes praetervectus dignus est

habitus Veneti Senatus iudicio, qui primum Pontificium deinde ciuile ius publice interpretaretur, posceret is locus ut de dignitate huius scientiae uerbam facerem , in qua Marcus principem sibi loeum uendicauit, sed ea res toties inculcata est auribus uestris toties ex hoc loco praedicata ut Iaborem hanc frustra mihi uidear i septurus , Uerearq; ne in tam vastum prouectus pelagus , a portu longius quam

par est ci,aberrem, neue iuris prudentiae laudem, totum orationis mea cursum auctant,sed quoniam nonnuli sunt ex noua Λcademia, qui philosophiae studium iuris prudentiae prae PQ neudum

120쪽

ponendum censenti quasi uero iuris scientia non sit philo Q phiae pars,& quidem nobilissim lege'; ipsit e sacrario philosophiae depropis no fuerint, ac si quid sorte uitii notant, in leguleis,uel in corrupta legum disciplina , id totum huic

scientiae adscribunt, date obsecro ueniam , si in consutanda horu petulantia parup euagabor.Viguit olim apud ueteres philosophos inter scientias omneis faedus indissolubile, aliaque haec erat cathena illa aurea, quam ex ore Iouis prodire poetae finxerunt. Ea propter iidem suere& legulatores Sc Philosophi,quod de Solone Licurgo, caeterisq; permultis memoriae proditum est.Quo enim pacto illi Sanctissimas leges condere potuissent nisi prius didicissent, quid iustum , quidaequum, quid utile seret Rei p. & Socrates ipse diuinus profecto uir primus fertur philosophiam e caelo deuocasse, & in urbes introduxisse,propterea quod sapientiae studium ad ciuilem uitam primus accommodarit. Quanquam enim ante Socratem sapientes multi leges condiderunt, suere tamen illae aliquanto seueriores,quam aetas insequens pati posse uideretur Socrates ad humanae uitae societatem continendam, direxit omnia,quae Plato eius discipulus a praeceptore tradita literis commendauit. Qui si nunc audirent hoste ArdeIliones legum scientiam irridentes, & plutosophiae studium a iuris peritia separantes,dicerent sane, unde uos hoc distadium somniatis An si quid sorte inepte &Barbare a recentioribus Iurisconsultis est traditum propterea iuris prudentiam abiiciendam putatis Quid ineptius & magis barbam est uestris nugusurpatis uocibusZQuid uestris disceptationibus obscurius & implicatius p Et tamen nos maiestatem Philosophiae suscipimus,& ueneramur. At qua breuitate,quo candore , qua dignitate a Veteribus Iurisconsultis scriptae sint leges, Quis non admiretur Si recentiores interpretes uetere illa latinae linguae puritate retinere no potuerunt,suit

hoc uitium illius temporis quo se in Italiam insuderat peregrinitas, & oes disciplinas atque artes foeda illa barbaries

insecerat. Ingenia uero re cetioru Iurisco illoru peracuta, incredibile cuctaru legu memoria suma in scribe do diligetia quis no probet duu nihil sere in cotrouersia cadere possit, uino illi praeuiderint ac deiuniuerint. Neque uitio iterten