장음표시 사용
1쪽
majori Coll. Rom. Societ. Iesu
4쪽
5쪽
6쪽
VI huius seculi sciem uel p rumper
consuerauerit,cancellaris multis hom-
nibus amplisime n quo nonsolam a morum probitate mortiles deflectunt, sed etiam optimarum disciplinara rationem, quibus uidi ipsa formari solet, magis magiss asternum 'tur, non potest: quin magnum animi dolorem concipiat, praesertim ubi chriseianum orbem sanctis adeos rectis synis legibus compositum n eum mentis uesaniam adactu uidet,ut mores induerit inuos corruptifimus qui iam inter ethnicos uix admisistent, tantum abest ut uulgo recepti fui bent. mibus cum sic detineor, uerbum illud Veiale ,quod de Uaro Quintilio scribit, in mentem mihi uenit:Qnippe ita se res habet, ut plerus cui fortunum mutatum detre,conflia corrumpat, efficiuis quod miserrismum est,ut quod accidit,etiam merito accidissee uideatur,er casu in culpam transtat.Qvorudum enim,qui caeteris cum uita,tum eruditione antecedere, ais inepto esse debent,inorum institutu non admodum probum, multis finestram aperit,Cr perperam uiuendi, Cr eu disciplinas, quibus uita recte componitur , incessendi. Quotus enim
quis hodie est,qui sei reipub gubernand uel alijs bene
7쪽
inssiluendis praefictus, faciendo quod optimu est, praesit,
aut doceat cum tamen eum qui junctione maximus sit, exempla maiore esse oporteat, usq; adeo uita Maginratus censura esse debet,ad quam ubditi omnes diriguntur, non se salse s eculo sese coponant. Eam camerinam si ipse Magistratus primam mouerit,malos causam dederit,an Iubditi,non facile pronunciarim.Nec enim citra diuinu est oraculu: Improbu populari,improbo quos magistratu saepen ero onerari,ut sic ubi alter alterum egregie conlicerit,utcrs poenae exponatur, maI-s iu-Hfimis mali modis renuetur. Sed huius pessi3 fontem id sorte ostendit, quod unusquisq; posthabita illa societate,
er ciuili utilitatum communicatione, in viam suum abit,
animis illum affectionem parui acit, qua intelligimus ad iustitiam nos esse procreatos duds innatu habere,quod
est er ciuile er popuIure Cicero clim Graecis πολιτικον vocat a mutua hominu charitate non alisnum,cuius pamtris sunt,uIterum non uiolare,sed magis iuuare, ta linia
cuiq; quod suu est tribuere. sane quamprimu homines β-bi tantu uiuere bi tanta singuli rem Iacere coepissent, si, ne hoc iuresue periniuriam,per honen siue inhonestum, adeossibi inuicem fraudi esse in animu duxis cnt,
πολιτικοὶ illud ciuile Cr populare in republ. esse de jt, iniuri dolo mula, er id genus improbitatibus interim conccfit:quae ciuitares adeo consturcarunt,suis disimiles reddiderunt, ut facilius sit nigrum cγgna aut phoenicem inuenire,quam repub suis partibus σ quibuου opo rebat, nilantem. Neq; desunt qui mea quide sententia non in insulse putant Romanas leges huic frigidum sub- fudisbe,quae aut de rebus acquirendis vel co eruandis,aut de panis sumendis tantum Itituunt: de ciuitatibus uero,
8쪽
m ,vitaeq; θncerrite instiuradis, ne unu quidem e put prae se strat,cum tamen pleras in Draconis,Lγcum g Solonis,ais alioru νομοθετων, qui apud Graecos clari fueruntde brus de hac re essent comprehensa.Qnifctu, ut dum in letu praescripto tantopere desudatur,ab aequintis ad quam ueteres ceu ex natura princtam rationem iuris fundamentu retulerunt consideratione paulatim sit discessum:quandoquidem nihil iustaem est, quod non id mer bonum Cy aequum, adeoq; ad aequitatis at sim bd- beatur expectum. Proinde ut Isocrates monet ustra re publicae bene prosticientes porticu3 Iegu Musis implent,nis er in hominum mentibus aequintis imaginem expriamant,atq; defigant: quasi non decretis milium, sed bonis etiam moribus ciuitas composita bene gybernetur. Quod Cr Iureconsultum aduertisse ex eo apparet, quod Aelius
Martianus legem cum Demosthene illo πολεωρ δε σ--
quasi communem reipub.copositionem die scribit, secum dum quam omnes qui in ciuicite sunt,uiuere decet.Ab eo non digintiis, quod Papinianus eam communem reipub. sponsionem desinit. Non quod in iure ciuili nihil omnino esse existimem,quod ad optime viuendi rationem com
dare posit porro qui secundu Iegis praescriptum eundia de omnia sciendo sese in ciuirite gesserit, improbi s esse non potest)sed quia nitri est rerum Arrago iuris resto sa desiderantum ut poenaru quae delinquentibws praestituuntur discrimina flentio praeteream ut etiam per se
tractatae in immensum dilutari uis excurrere coeperint, Cr prope tomni hominis uitam solicinre, noluit legisl Ior de moribwsyrmaris,osciisq; mutuo praestindis prae
cipue disturire,ut qua disciplinae partem philosophi iam a s absolui
9쪽
absoluissent ,hominesque reipub. idoneos er legalis stlim
tiae capaces reddidis ent: uerum hoc solii prosecutus est, quod ad negocia ciuilia recte peragenda attinere est via sum,qua ratione unu quin quod sin est bubcre posit,boni Iegitime definderetur, mali autem suis poenis excepti, reliquis exemplo forent, publica ciuitatis pacem non ita esse uioIandi. Sic iuris scientia a morum praeceptionibussdiuertere quod imodo,dis suis siptis teneri coepi in hoc minus perniciose,quod ni fallor qui ante nos in hama nis fuerunt, inmno sis insolentem,pe cace,ars a virtute abhorrentem duxere. Atqui,ut nucsunt homnes,novideo quomodo absq; honesti educatione, ex morustitimab ineuntibus annis institutione er bene gubernari, a corrupto uitae proposito commoda diuelse posset: quadoquidcin tu homine natura stitim ab initio profert, ut ad malu pronus esse,atq; in id,quod facere prohibetur,magis helare soleat:que legibus latis non tam comode retin bimus,nisi er praeceptor u quaedi ratio accesserit,per quῶ tib insolitia illa innata paulatim abductus,rationi parere,er quod uirtutissit amplecti doceaturiquibus modis fiet, ut homo recte institutus per se Iegi obtepere alteri haud secus atq; sibi quos fieri uolet, aciat:non tantu quia lege ita est praescriptu,ut cuius formidine retineatur ed magisqu)d se primaeua illa educatione ad iustitia aequinteriis in socia uis exercenda natu esse agnoscit. Quippe secundum leges in Repub.uiuere que uelle eam solum ob rem, quia legibus in jupre1pectu, ne qua do in eas impingat,
poenaes ob noxius reddatur,plane est servile,Cr atiro civicti parum rest5dens, dimetsi nostrae ciuitates ea bominume ex bona parte sint coatae:nisi enim secus in R epub. furimas animati, acile erit Iegi facu acere , ut qua dum
10쪽
maxime obstruare aideri tuostranas, pernicio alagrest si
muIdtione contra honestu adilterumus. Q nod is solii no intelligi qui subtilitates iuris,cautelarin grγphos, cxceptionum comperendinationes, atque id gen*s mille subtera Agiorum modos nostris frequentetri ignorat,quibus adfari crathsimi,er duinaxat optimis visu tramndi iuris pre textu in foro interis glorios regnant, nundinationiblisstidis non tum honestis,clientalis,inmis orbi imponunt, σtamen ius appellare duden quasi nemini iniurium faciati qui iure suo utitur. Itas bustdstio ,sistastitiae magis alie improbicitis eos infimulauerim, qai morales praeceptiones ad formandam hominis uicim minus conferre ejerant: quasii vero eum mirum bonum existimare debeam,qui licet uirtutem in ore habea sacro an iis rebus supplex intcr-st,uctum tamen,perpotationibus corditioni audationsebm,atq; alijsflagitiis adeo sese dedit, ut quiduis eum p
tius est e dixeris,quam homine utei ulla ratione initatu. Et inhaeseculi deplorati tepestite,qua uitia in saniam excurrere pergret,ualde profuturum haud negaveris,seudola centia utriusq; fecus melioribus uitae modis Cr educare tur cr*rmaretur u primis in Regii atq; Princim aulis
ubi piaculu strine cfia turpi uerbo abstinuisset, tantu abcst,
ut uitae rectius institutae ulla fit expectatio. Quamuis illi maxime uiri inde prodire de brat,qui ut reliquis impcr re,ita Cr morum integritate utq;splodore ex Io esse pose sint,ut site qui magistratu er imperh honore maximi sunt, honesto uitae innituto siubditos er erudiretier adsimilcm nirtutem inuitarent,ne du citra ulla disciplinae praeceptio nem M i is relinquuntur egis seueritate oporteat e me. dio austret,quod commodius et Reipu.utilioribu3 modis.