I. Bodini Methodus ad facilem historiarum cognitionem

241쪽

Iienae uxori stuprum inserre conaretur : & PLsistratus ab Harmodio , cujus serorem constuprarat. ob eam quoque causam Aloysius Placen-rinorum tyrannus , Galeaces Maria, Rodericus Hisipaniae rex, Tarquinius, Sardanapalus, Heliogabalus, Appius Claudius,& innumerabiles alii, tyrannidem amiserunt. Ac saepissimh odio tyrannorum , praemium imperii datum est principi

Conjuratorum. sic Arsaces sublato Sardanapalo, regnum Assyriorum adeptus est : Brutus uterque consulatum re exercitus : Ludovicus Gomzaga imperium Mantuanorum , caesb Bonacolsio tyranno. illud autem usu venire solet, ut stet ratissimum tyrannum sequatur justissimus princeps. quorum enim exitus perhorrescunt,eorum vitam imitari turpe ac periculosum ducunt. itaque Neronem Galba princeps optimus secutus est : Nerva Domitianum: Alexander, Heliogaba- Ium : Pertinax, Commodum : Gordianus, Maxuminum t sed paulatim lapsa consuetudo de via deflectit, quousque princeps alius ad vitiorum

eXtrema recurrat. atque haec mutua conversio est omnium quae unquam exstiterunt mona

chiarum. falsum est enim quod Plato primum, deinde Polybius ac Cicero, depopulari & oytimatum necessaria conversione scripserunt : cuin

nullos unquam populares aut optimatum status habuisse serantur Scythae,nec Australes,nec Asiatici ultra Euphratem,nec Americi quoque ita modia regione duntaxat occasum versus,video Democratias & Aristocratias sero locum habuisse. nec diu tamen floruisse; & ad extremum in m narchias legitimas universae naturae con uentes

recidisse, exceptis oppido paucis . principio Cretenses; deinde Carthaginenses: post Athenienses ac Lacedaemonii, in universam Grqciam posulares re optimatum status invexerunt. hos secuti sunt Siculi: tandem Itali, Galli re His ai: p emo Gerniani re Helvetii. atque haec una ra-t' visa mihi est , quod cum meaiae regionis di

mines ad res agensas nati sitit, ut superiori capite diximus, omnes imperio se dignos arbitrat

242쪽

MET novus HISTOR. ars tur : ianaxime tamen occidentales; qui quod animi magnitudine orientalibus praestant, noufacile tyrannidem ferre possunt. quare aut reges

ipses logibus parere cogunt quo nihil divinius optari potest in aut tyrannos de imperio deturbant : populi sive optimatum imperia stabiliunt: quod ex historiarum lectione planius est,

quam ut egeat eXemplis. Conversiones autem imperiorum , eXternae

sunt aut domesticae t sic enim distingui necesse est. externa fit ab hostibus , aut ab amicis. haec quidem cum Respublica sponte, nec ulla vi coacta , se alterius imperio permittit: ut Mediolanenses liberi ab imperio Germanorum , ducem Eriphrandum Angleriae gentis nihil tale cogitantem acciverunt, ejusque potestati se permiserunt. similiter Mammeluci , caesis pluribus Sullanis, Campsenem Caramaniae principem, externum ac renitentem AEgypto praefecerunt. ita quoque Thebani ac Phocenses urbem a se conatiam , colonia deducta Platoni permiserunt, ut eam arbitratu suo legibus insormaret. sed haec rarius accidunt; quia peregrinorum imperia difficillime seruntur : id tamen armorum vi saepe contingit, ut victi victoris imperia sequantur. sic Atheniensium popularis in Aristocratiam vi mutatus est a Lacedaemoniis duce Lysandro. idem judicium est omnium. domestica vero conversio duplex est. altera quidem sine vi; altera violenta. prior 1 recta deflectit ad pravam sine ulla vi, propterea quod ea est hominum natura , ut deorrum ad vitia labi consucscant. quid enim illustrius quinquennio Neronis i quid Salomonis adolescentia divinius quid Caligulae initiis praeclarius t contra vero

quid fine turpius 8 cum enim ad vitiorum extremum pervenerunt, inde sursum revocari sine ma-Σima vi non possunt: quo fit ut regnum in tyrannidem, Aristocratia in Oligarchiam , Democratia in Ochlocratiam , sine ulla vi lare sempermutatae sint . at conversio tyrannidis in popularem statum semper violenta fuit, scilicet caeso K c tyria,

243쪽

226 IO ANNIs BoDINI Uranno : eo tamen sine liberis mortuo , quod saepe contigit , optimates imperium suscipere silent, veriti ne rursus in tyrannidem recasuri sint primum igitur Rempublicam summa aequiatate ac justitia moderantur , ut initia rerum g rendarum praeclara esse consueverunt. sed inter optimates,qui amicis , vel gratia, vel opibus et rerum gestarum laude praestant, magistratibus etiam x imperiis superiores esse conantur. a

que hinc Oligarchia , quam Cicero factionem vertit, cum pauci multorum opes dc honores

malis artibus invadunt. ex quo potentiorum i ter ipses conjurationes, ac caedes patranturriu

us ue plebs,imperium pertaesa sceleratorum,s cile dissidentes invadit, spoliat, occidit. sic tamdem statu factioserum mutato , sequitur popularis. nam populus recuperata libertate , facile persuaderi se patitur , hominum popularium mratione, ut adepta libertate fruatur . ac sere fit ut plebs a caede tyrannorum , ad aliud extremum, id est ad popularem potestatem, velut

inmetu seratur, hoc etiam natura quodammodo insitum est, ut invitus nemo pareat, at ne justa

quidem praecipienti , sed aut sponte duci, aut

imperare vicissim ac parere velit. igitur nova

Reipublicae forma constituta , populus imperia cupit a se peti, ut singuli, tum privati, tum munistratus, universae multitudini obsequantur. 1liud autem sere semper contigit , ut post Meetam de hostibus vicioriam , factiones de optimatum status abirent in populares , aut hi vicisi

sim in octilocratias i contra vero acceptis osse sonibus, a populo ad optimates imperia relaberentur: ut consecto bello Tarentino, magistratus omnes plebi communicari coeperunt . at Punico bello cum Annibal Italiam armis quateret, Tribuni languere : eo victo dc Antiocho magno, Tribuni turere, plebs insiurgere , agros poscere. consimiliter flthenienses non ante imperium P

. putare stabilierunt, quam victis Persis ad Salaminem: at eo ipso tepore quo a Syracusiis victi sunt,imperium ad quadraginta optimates rediit.

244쪽

ME Tu onus HISTOR. 22 contra vero Syracusii ex eadem victoria, popularem statum arripuerunt, ut Diodorus inibit. ratio est in promptu, plebs enim velut indo tabellua, rebus prosperis in lentius exultat : adversjs repentis dejicitur , dc ex eventis consilia metitur. at optimates qui periculo sunt propiores, velut in tempestate gubernacula suscipiunt. Cum igitur populus temere, ac nulla prudentia feratur ad res agendas, facile est oratoribus imperitae plebis animos quo velint impellere , ac 'deducere unde velint: tum ut quisque excelso

est ingenio dc gloriae cupido neque enim in

languentibus animis , sed in erectis mentibus, ac maximis ingeniis dominandi cupiditates oriuntur in ita plebem conviviis , Iargitionibus, α spectaculorum voluptate pastit, ut honores Mimperia nullo suo merito consequantur. at siquis intercedere velit, muneribus corrumpitur,

aut falsis criminibus accusatus, de vita , vel de sententia decedere cogitur. sic Ephesii, Herm dorum: Athenienses , Aristidem ac Thucydidem: Romani Camillum , Rutilium, Metellum, Ciceronem ejecerunt. his exactis, populus quasi victor de virtute triumphare , accusatoribus horrores re magistratus prorogare; qui cum imp rii dulcedinem diu gustarunt,tot ac tantis opibus

re praesidiis potentiam stabiliunt, ut ab imperio nunquam divelli possint. id autem fere semper contigit in popularibus imperiis , ut plebs

eos haberet tyrannos , quibus se, Remque publicam commiserat . atque hunc in modum Corinthii. Cypselum tyrannum pertulerunt: Syracusii Dionysium: Athenienses, Pisistratum: Leon ibat, Pan'tium: Argivi, Phidonem: Agrigentini , Phalaridem: Romani, Caesarem : Lucenses, Castructum: Pisant, Fagiolam: Mediolanenses Napum Toresanum: Senenses, Pandulsum:

Florentini, , ducem Athenarum. ut autem eroptum populo imperium facilius retinerent, detestabiles tyrannidis artes excogitarunt, quae 9metsi a multis intelliguntur, a pluribus tamen

245쪽

228 . IOANNO BO DIMIprimum satellites & quidem barbaros ac per

grinos, ad corporis custodiam adhibent: propugnacula muniunt; arces occupant, ferocissimes quosque interficiunt: potentiores quasi eminentia papavera truncant: peregrinis honores ac pr mia largiuntur sodalitates euec collegia tollunt civium amicitias omnino dirimunt discordias inter nobi-Ies ac plebeios occultd serunt: deinde ex eorum injuriis ac mutuis caedibus fiscum implent: id mς ή & exploratores ubique collocant: honestis artibus ac disciplinis bellum indicunt plebem l bore ac propugnaculis aedificandis, ne otium ad

altiores animi cogitationes habeat , occupant:

bella pecuniae cogendae causa suscipiunt, re eviterno milite utuntur oblatas inducias , aut pacis actiones simulant: novos magistratus re honores excogitant, eaqtie pretio addicunt, ut plures h heant obligatos: fures dc improbos planticis mu- . neribus ac tributis exigendis praeficiunt, ut eorum.Opera, populi opes ac sanguinem exsuganti postea vero qtiam fures diu saginarunt, ad supplicium trahi jubent. nihil autem miserius,quam clim plebs imperita magna cum voluptate supplicia spectans,tyranni sciuitatem laudat. hoc indignius ac sceleratius quod impietatem religi nis specie tegit, templaque deorum fingit se revereri, ut ore ipso ac vultu simulachrum virtutisprq se ferre videatur. qui omnia duobus omni no arcaias sunt comprehensa: primum est ut populo sibi nocendi omnem adimat potestatem: alterum ut etiam eripiat voluntatem. potestatem' adimit ablatis opibus,armis ac praesidiis: neque vero tyranni potestas augetur,quin plebis opes dc commoda minuantur: non aliter quim caetera membra tabescunt,ut Adrianus de fisco dicebat, cum lien intumescit. nocendi voluntatem eripit,inimicitias ac discordias occultis serendo : ne clim cuves sibi dissidunt, conspirare ullo modo possint: postremo facit ut nihil omnino aliud quam tyranni voluptatibus parore condiscant. Sed ut ma- .lus custos est diuturnitatis metus, ait Cicero, sic nulla tyrannis diuturna esse potest. nam domo

stica

246쪽

METuo D Vs HISTOR. 229stiua vi facile collabitur : quia unum omnes motuunt ac oderunt : unus omnes metuit re odit

Qui vero illum occiderit, in maxima dc gratia futurus est re gloria . facilius etiam externa vidis luitur , quia boni cives in quibus summa fides esse debuerat, cum hostibus ad unius tyranni exitium mirabiliter conspirant . itaque Aratus ac Timoleon brevi tyrannos innumerabiles fregerunt. ea vero tyrannis quam Dionysius vinculis adamantinis se collinasse jactabat, paulo post 1 Dione iam iliari dis luta est. nec ita prudem Ludovicus Ssortia ab iis ipsis quibus plurimum confidebat proditus est , ac de amyerio turpiter dejectus. Sed plurimum refert

utrum Respublica interiore malo, an externavi corruat. ut enim quaedam res a natura sic temperatae sunt, ut nunquam interiturae. videantur quaedam vero tam male sibi cohaerent, ut

solo flatu dissipari possint: ita quoque Respublica quo melius est ab ortus sui primordio

temperata, eo facilius vim externam repellit,1 se ipsa vero difficillimh labefactatur. Illud tamen admonendi sunt qui in Rerumpublicarum administratione versantur, servitia veterum , de Republica sublata, religiones recentium invectas, re clientelarum ac seudorum jura conve sonum occasiones incredibiles peperisse, quae veteribus ignotae fuerunt . olim quidem metus erat, ne servi ad pileum vocarentur , dc Rempublicam perturbarent, ut apud Tyrios , Siculos, Romanos , maximas clades civitatibus intulerunt : postea vero quam tyrannides grassaricceperunt, servorum libertas augeri visa est , ac dominorum imminui potestas , maxime Tiberii temporibus, qui statuam servis asylum proposuit: ut apud Ephesios Dianae templum: apud Athenienses Thesei sepulcrum: apud Cyrenen ses statua Ptolemaei. postea necis potestas dominis est crepta temporibus Adriani: ac tyrannide premente , servi a dominis coeperunt meis tui , ne illos apud Tyrannum majestatis incu

247쪽

23o IOANNIs BoDINI putavit humanum, servos quasi bestias operis ac vinculis urgere: parum etiam. metuentes

Christiani ne in Paganorum potestatem delaherentur cervi ejusdem religionis, eos assidubmanumittebant . atque haec 'uod in promptu

sunt testibus non egent; quae sequuntur,ex o scuris antiquitatibus eruenda fuerunt. quia cum

servitia nuata sint, quando desierunt, intelligi

non facile potest, ut ex eo conversiones imp riorum hauriamus. extant enim leges Caroli

Magni, Ludovici Pii , ac Lotharii , de servis, in libro legum Caroli Magni, re in libris Iegum

Longobardorum . sunt etiam de servis & ancillis fugitivis constitutiones Gulielmi regis Siciliae ac Nearileos , re Friderici II. Imperi in placitis regni Neapolitani. vixit Fridericus amno Ia Ir. sunt re Alexandri III. Pontificis, Urbani III. Innocentii III. decreta de conjugiis servorum Alexander aratus est Pontifex anno II S8. Vrbanus II 8 . Innocentim I I98. Uitur a temporibus Friderici esse desierunt. nam Barthol. ad legem hostes : de captivis scribit, suo tempore servitia nulla fuisse, ac jampridem desiisse, nec homines Christianis morti

Dus usquam vendi. vixit autem anno I 3o9. idque Panormitanus animadversione dimum scribit. Illud etiam non minus omittendum quod in Curice monimentis legi, decreto Senatus C talaunensem Pontificem prohiberi, quo minus studum possidere aut servos etiam consentiente capitulo manumittere, decretum est anno I272.

antea quidem seruile bellum Hispanias graviter afflixerat. sub Aurelio Alsonsi regis filio; anno salutis I 28 I. ac mihi fit verisimite Christianos Arabum exemplo servitia sustulisse : propterea

quod Muhamedes, vel potius Homarus, servos suae religionis ad pileum omnes vocavit. quod in imperiis Christianorum graves tumultus Commovit, ut videre est in legibus Caroli Magni de conjurationibus servorum,lib. I I. cap. 7, concessa libertate secuta est miseranda ilIa, quae

Respublicar evertere solet, inopia: binc furta,

248쪽

METHonvs HISTOR. 23 IIatrocinia,caedes,dc publicae mendicantibus merces constitutae. Religionum quoque varietas imperia coetusque hominum vehementer labefactavit: quae olim ab omnibus aeque colebantur,praeterquam 1 Iudaeis.hinc igitur infiniis Rerumpublicarum conversiones: ac plerique sela religi nis specie maxima regna invaserunt: Arabes, inquam , Persae, Mauri, Pontifices Romani. nam Iosippi gens imperium Mauritaniae Marinis ademit, eo modo quo Ismael Persarum regnum concionibus Zc religionis specie recuperavit. id quoque tentavit Carolus v. in Germania, ut nuper quidam apud nos. Ipsi Pontifices Romani non modo Vrbem, sed etiam Latium , Picenum agrum, Vmbriam, Flaminiam, miliam , cum

magna Hetruriae parte : neque haec tantum,ve

rumetiam regna Siciliae, Neapoleos, Aragoniae, Angliae,suae citioni, vectigalibus imperatis, si jecerunt. legi, nec sine admiratione Iesi, quaere qualia eniit Ecclesiae Romanae praedia: quae beneficia seu laudat quae vectigalia regibus Imperata : ac prosessiones Pontificibus factas ab iis quos dixi Regibus: quae mihi spectanda erahibuit ex archetypis Vaticani descripta, Carolus

Mota collega meus antiquitatis studiosissimus, ac optimus interpres.Quinetiam Gotofridus Bulionus , Syriam utramque sitis armis subactam, Pontificum Romanorum beneficio tulit acceptam . In quo videtur principum Africae exempla secutus, qui regna, imperia, vita re sertunas omnes Ponticibus Ismaelitarum accepta

ferebant.

His explicatis , videamus utrum ex numeris C 'vir Pythagoricis , conversiones imperiorum haberi possint. absurdum sane mihi videtur quod Plato Rerumpublicarum exitus dc vicissitudinis sela his.

numerorum potestate metitur . tametsi enim m. Deus immortalis . omnia numeris , ordine ac mensura mirabili colligavit: non tamen numerorum viribus, multo minus fato tribuendum

est, sed majestati divinae , quae ipsa , ut Augustinus scribit, satum est , aut nullum omnino aliud

249쪽

liud existit. itaque cum Aristoteles causis con sequentibus omnia tribueret, Platonis numeros 'irrisit, lib. s. de Republica, quo nihil melius est in tota illa disputatione , aut accuratius ab eo

tractatum. causas autem conversionum multas

affert, quae mihi videntur generibus omnino

contineri: sunt autem injuria, honor, metus, 'contemtus, nimiae paucorum opes, nimia mul-

eorum inopia quae quod ab illo copiose disputata sunt, omitto. sed cum Plato in illa Republica quae proprie Socrati tribuitur, modis omnibus providisse fingatur, ne quis alteri ullam ii

iuriam inferret, ne quis alium metueret aut Contemneret,neve honoris aut lucri causa Rempublicam perturbaret: postremo pestes illas antiquissimas civitatum, scilicet opes re inopiamί de sua Republ. summovisset: non poterant illa quae sunt ab Aristotele allata, interitum Reipublicae afferre, si demus talem esse qua nulla metior fingi potest, interitum tamen sentiet, inquit

Socrates, sua ipsius vetustate: quoniam ejusmodi est omnium rerum natura. miror tamen cur Plato, qui mundum divina bonitate perpetuum fore putavit, alioqui suopte morbo ac senio ruiturum: non etiam de optimo Reipublicae statu idem judicarit. Platonis interpretes exitium Reipublicae tum demum fore tradiderunt: cum harmonia numerorum labefactaretiir . non igitur esset optimus ille status , quem Socrates animo concipiebat, si morbo interiore , aut concentu perturbato Respublica ruitura sit. illud autem numeris acceptum ferre absurdum videatur . ut enim numeri male sibi cohaerentes dis. crepantiam ingratam emciunt; propterea quod ex his soni conflati misceri non possunt, dccium alius alium pellit, utrique vi quadam aures subire conantur. concentu vero senorum suaviter confuso, id est cum rationi congruentibus numeris apte miscentur, nihil discrepare potest: sic Respublica suavi semper concentu temperata confusaque, ubi nullum dis

sidium, nulla sonorunὶdiscrepantia est , neque

250쪽

METHonvs HIs To R. 233 ex hypothesi esse potest, non video quomodo Iabefactari queat Quare falsum est quod ait F rosterus , voluisse Platonem Respublicas initio hene constitutas , & eam praesertim quam no, bis proposuit ad imitandum , temporis decursu veluti numeros initio bene sibi congruentes, paulatim discrepare idque fieri putat,cum 1 sesia quitertia ratione disceditur.sed ab eo tam multa Peccantur, ut quid maxime, dici non possit. priamum qu bd rationes harmonicas tripla dc quadrupla ratione connectit, quae paribus & imp ribus numeris dupla triplaque ratione debent

copulari, ut ipsa numeri nuptialis natura docet. itaque suavissimus ac primus omnium concentus, cum ab unitate discesseris, est ea quae ratio sesquialtera dicitur duorum ac trium, quae nullo interjecto medio copulantur. Postea novem dc quatuor , vehementer discrepant, quia sine medio cohaerere non possunt:

igitur senarius utrumque aequa ratione copulabit : dc cum utroque suaviter concinet. coi

similiter 27. cum 8. eadem ratione qua superiores conjunguntur , duobus interjectis mediis, scilicet Ia. dc I 8. nec si in infinitum progrediare isto modo , ulla discrepantia futura est. itidem in ratione sesquitertia trium requatuor non quidem justa est harmonia , ut illo

voluit: cum neque veteres , neque nostri concentum illum ferre possin , sine tertia aut quinta. sed tamen is concentus fiam quoque servabit venustatem , si, ut in psi bus intermedios

numeros quaeramus. quia enim ineptius quia eandem rationem constitue re trium ad quatuor, quae est viginti septem ad 64. demus igitur veram rationem inter utrunque 36. dc 48. idem erit proximi cujusque concentus ad alterum , qui est in trium ad quatuor . haec autem harmonia concors perpetua futura est, etiamsi

in infinitum progrediare, ut si demus 2A3. re Ioa . qui in numero nuptiali duplaque ratione sunt quadrati, in concentu aeque discrepabunt, ac vigintiseptem dc sexagintaquatuor. sin ra-