장음표시 사용
201쪽
Depersonis circa quas defensio
L X VII.. Cognitis iis qui se defendore possint, de contra quos defensio permissa sit, recte jam diicimus, circa quae defenso versetur. Ex hoc enim objectum d c sensionis cognosci po-
L XVIII. Hoc autem sunt personae,& res: quia circa utrasque defensio occupatur. Tam enim personae, quam res defcnduntur.
LXIX. Persenae vel sunt propriae, vel necessariae,
LXX. Propriae personae citra dubium recte desenu
LXXI. At necessariae personae sitiat parentes , filii.
gonjuges, affines & conlanguinei: quia in lias, praeter caeteras. necessaria officia conferuntur, ut AElius Gallus ait. LXXII. Has personas vulgo necessario destiadendas esse arbitrantur: adeo ut homicidium,ob harum defensionem com- missum, puniri nequeat.
LXXII I. At nobis haec opinio scrupulo carere non vid tur: quia passim in jure ob sui tantum corporis defensionem Cae des impune permittitur ae l. s. D. dejus dy b. dc itaque D. AdL. t i quil ct O.C. AdL. Corn.desicari LXX IV. Nec immerito: quia alias multis homicidiis perpetrandis ansa daretur. LXXV. Nihilominus si pater filii sui aggre rem, vel fili- us aggreisorem patris, vol conjunx aggrcssorem conjugis, vel consanguineus aggre rem consanguinei, defensionis studio inter cerit: non iccirco poena homicidii ordinaria, sed extra- di ordinaria occisor nob. plectenduS videtur.
LXX vL Quod si vero in lus necessariis personis eo in
202쪽
perveest: ut, dum Pater filium, vel filius patrem, veIconiunx
conjugem, vel consanguineus consanguineum, contra aggre sorem defendere nititur, & aggres Ior, dimisso patre, vel filio,vel alio, inde sensionem irruat: tum omnino Desenior vim vi rea pellere, & sui desen d cndi causa alterum occidere potest: quia jam non amplius de aliena, ted propria salute agitur. LXX V l I. Sicut autem PD. communiter ob necessariarum personarum defensionem,impune caedem permittunt: ita etiam Bartholus S Communiter alii volunt, nos etiam extraneos defendere, & ea de causa illorum invasores occidere post C. L XX VIII. Hanc opinionem Bartholus&alii, multis rationibus & argumentis probare nituntur. LX XIX. At nos idem in extraneis, quod in necessiariis personis asserimus: nempe ob extraneorum defensionem impune non esse caedem permissam . quia Bartholi& aliorum opinio nullo iure probatur: & quia jure tantum ob proprii corporis de sensionem, caedes impune fieri potest. LXXX. Unde glolla non ausa fuit l. 3. D. de iust.&ju. e
L X X XI. Hoc quidem verum est, si quis aliquem in periculo constitutum videt, aequum esse di iuri consentancum, ut periclitantem proximum, si absque vitae suae jactura potest, adiuvet : quia hoc dileetio proximi,-cognatio, quae est inter homines, requirerC videntur.
L X X XII. At non idem est, si quis sine vitae suae detrimento periclitantem non potest tueri. Tum enim ei succurrere non tenetur c.ex parte innde V emtion. quia propria charitas incipit a se ipso:& nemo te in prς sens peri Culum conjicere cogitur I pater; .S ID.de donatiou Lmetus j sed secer D. Tuod met. eau dc quia id tantum alteri quis praestare cogitur,quod sibi non nocet La. β rtemverfruantuam D.riai ctar. pluv.arcoca H.Dsolut
203쪽
L XX XIII. Et hoc est quod Seneca dixit: Dabo egenti, sed ut ipse non egeam: Succurram perituro, sed ut ipse non peream.
LXXXI U. Nihilominus si forte is qui periclitanti opem fert ejus aggressorem interimat, non quidem impune ferct, quia haec caedes notbreperitur jure proba ta: attamen non poena ordinaria L. Corneliae, sed extraordinaria est afficiendus: quia utique non dolo malo, & animo occidendi, sed potius defensionis studio alterum interte Cit. LXXX V. Et sane inter defensionem propriam, S defensionem aliorum non levis cst differentia. LXXX VI. . Nam qui se ipsum defendit, suum adversarium sibi habet oppositum, & solus aggretari, vel percussori suo resistere cogitur. LXXXVII. Atqui alium defendit, nullum sibi opposi tum habet adversarium: sed ipse alii oppresso opem ferre, & ejus adversarium repellere atque removere conatur. . L X X X VIII. Ex quo opitulator facile efficere potest,no alter vel gravius vulneretur, vel occidatur: dum vel aggi cssoris ictus avertit, vel ut recedat impellit:. LXX XIX. . Quod si v cro aggre retiam opitulatorem vi aggreditur: tum ei quoque vim vi repellere licet: quia jam non amplius de aliena, sed propria salute ac defensione agi
X C. Non tamen negamus ubique fere receptum esse, ut tam ob nccessariarum,quam cxtranearum personarum defensionem,impune homicidium fieri possite quam bene di justc,cx. antediistis aliquo modo constat. .
X C I. Cognita prim a objecti defensionis parte; quae est de dc sensione petionarum: iam altera pars, de defensione rerum, est enodanda.
204쪽
XC II. De hac autem diversi diversa statuum. In eo quia
de m omnes conveniunt, res nostras a nobis defendi posse. XCl II. Nam finge, cum domi essemus, adversarios irruptionem in aedes nostras fecisse, aut scalis admotis murum per-Vadere Conatos esse: certe omnes hic admittunt, ad deturbandos & propellendos ad vorsarios, omnibus nos armis uti posse, quibus deturbari cominus & propelli possitnt. XCI V. At in eo non idem omnes sentiunt, an pro rebus tuendis, aeque ut pro tuendo corpore, invaseres non tantum repellere, sed etiam occidere liceat. XC V. Licere autem primus affirmasse videtur Accursius in I. I. in verb. nam jure D. de jus ctis. quem postea alii magno Conicntu S numero secuti sunt: non secus ac aves regales: qu r um unam praevolantem, omnes reliquae sequuntur. X C VI. Huic receptae opinioni multi ex Interpp. se Op
X C VII. Et rectc. Inter hominum enim & rerum defensi nem aperta est differentia: ut merito utrobique non idem jussit statuendum: quia vita hominis nisi in contincriti defendatur, semel amissa recuperari nequit:at res ablatae actionibus &interdictis repeti possunt: & quia homines sunt creaturae nobilissimae, ad imaginem D E i creatae,&praeciosissimo Christi sanguia ne redemptae: at res sunt bona caduca, & respectu hominum vialistima, nec per se, scd hominum gratia comparata. XC VIII. . Et propterea BIa rerum corporalium jactura, neminem commovere debet, ut aliquem interficiat. Quo
modo enim apud divinam providentiam a peccato liberi erunt, qui pro his rebus, quas contemni Oportet , humana caede polluti sunt λ
X Ci X. Nec constituimus discrimen, inter res Viles, quae valent duos aurcos, & res preciosas, quae pluris constant, ut ouidam cLDD. Icalerunt. B 3
205쪽
C. Non quoque insipiciendum arbitramur, an via iuris res
nostrae recuperari possint, vel non possint, ut multis ex intcrpretibus nostris placuit. Cl. Unde ne C licere dicimus, ut quis raptorem, fugientem cum rebus, telo, aut bombardae ictu prosternat, n Couma -υ. in Grans uriosin, P. y .un.de homisιά π' . versnonosi Nou. Cl I. Unde etiam Thomae Aquinatis, Cajetani, Gregorri de Valentia, Petri de Arragon, de aliorum opinionem relicimus, qui volunt, etiam in foro conscientiae res, cum occisione alteriaus, defendi posse. VIII. Unde quoq; S. Antonini, Sylvestri, Petri a Navarra&aliorum opinionem improbamus, qui etiam Clericis concessum dicunt, ut res siras,cum caede alterius,defendere possint. Cl V. Unde dcnique nec J isonis opinionem aclmittimus. qui vult non solum incontinenis, sed etiam ex intervallo ob rerum defensionem posse quem alterum occidere. CV. Quod si vero alter tibi, dum res tuas defendis, vi resiastit,& te invitae discrimon adducit: ria in jure concellum dicimus, ut vim facientem cum caede repellere possis: quia jam non amplius de rebus, sed de proprii corporis salute agitur. C VI. Et hoc est quod Fomm. Gat Zia in Is eas.D dejus o
D. Periculum, M', personae , reddit justum furis vel raptoris occisionem: non autem periculum
rerum. C VII. Ad rerum autem defensionem etiam defensio semet S: existimationis pertinet: quia haec quoque est res aliqua, in mancipio & dominio nostro existen . CVIII. Sunt quidem inter Scholasticos, qui famae & exiis stimationis dominium non penes nos,led penes Rempublicam. Et nos eius tantum custodes esse volunt. C IX. At nobis vcrius videtur, honoris & famae nostrae. non minus nos esse Dominos, ac pecuniae & aliaru corporalium rerum: quia ut alias res, benedi Ccnte Domino, labore di indu- , a nostia adipiscamur: ita bona fama x existimatio, non a Repubis Diuitiaco by Corale
206쪽
Republica , sed virtute nostra paratur.
C X. Unde communiter rama nostra, non Reipubl. esse dicitur: adeo ut Aristotcli lib.r. Ethicae. Io. non minima nostrae felicitatis pars fama esse videatur.
CXI. Unde etiam ob laesam famam nobis, non Rcipublic actio datur. C X II. Unde deniq; in nostro arbitrio est, famam 8 existimationem nostram neghgere: Cujus tamen Paterfamilias primam temper rationem habere debet L diuiniud I. in pr. D.
CXHI. Hanc autem fama&existimationem nostra,verbis inauriosis laesam, per vim defendi poste Communis est D D. opinio : adeo ut conviciis lacessitus, ob sui honoris defensionem asum occidere queat. CXIlII. Nobis haec opinio juri&aequitati non videtur ess eonsentanea. Nam ubi in jure de defensione agitur, semper ei vis opponi solet l. s. D. BIus sis. l. . se l. s. D. A L. Muri. CX U. Et propterea quod in jure de propriae vitae defensionei est constitutum: ad defensionem famae non est referendum: quia in e xistimationis,& vitς defensione, divetia apparet ratio. CXVI. Nam injuria, nostrae existimationi illata, extra Judicium recriminando repclli, & m Judicio actione injuriarum vindicari potest L qua omni s. S. I. D. de Procurat. σto. tu. D. σ
CX VII. Hoc autem ut m cIius intel Iigatur, aliquot casus sunt considerandi. Nam vel plebejus plebejuna, vel plebcjus virum nobilem, & in dignitate atq; auctoritate aliqua constitutum, vel deniq; nobilis, & qui in dignitate &auctoritate aliqua est constitutus, plebejum,& humiliorem conviciis asticit. CX v I I I. Jam primo casu, non cogitur injuriatus injuriam, ab aequali tibi illatam, ferre: quia, ut nostri loquuntur,etiam asmus non immerito indignatur, si pur parem apprehenditur.
CX l X. Et propterea hanc injuriam vel retorquere, cla-ctione injuriarum vindicare potest.
207쪽
CXX. At secundo casu Salomonius injuriato licere putat. ut non iterum verbis, sed Verberibus, & per vim existimatio
CX XI. Nobis haec opinio iuri contraria videtur. Cum enim alii defendendae famae & existimationis modi supersint, non est ad violentam defensionem perveniendum Iscientiam s. f. qui cum aliter D. Ad L. Aquit. CXX II. Potest autem injuriatus vel more Sapientum, vel jure famam suam defendere.
C XXIII. More Sapientum defendit, Si cum Catone ad injuriantem dicit, Impar mihi tecum certamen est,
Tu suetus moribus digna tuis audire probra, eadem in alium gestis fundere: mihi vero male audire quidem insolitum est: male autem dicere
ingratum. X X l V. Vel cum Xenophonte frespondere potest :
Tu maledicere didicisti: at ego, conscientia teste, didici maledicta Contemnere: vel cum Demosthenez Non descendo incertamen in quo victus
victore superior est: ουσνγκῶαβανωεισαγωνα, ἐνωόνικομεν Του νικων - ἐρι κοώτὶον. C X X V. Et propterea si hos sequitur, ne verbis quide aperintc &expresse injuriam retorquebi trinulto minus injurianti vim faciet: sed ut Conviciator suae linguae, ita isse suarum aurium Crit Dominus: & cum Anti rane ostendet, suam linguam auditis esse robustiorem : cum singulis hominibus, sint singulae linguae. sed aures binae. CXXVI. Quod si vero neglecto hoc medio, iure vult uti: rutius non poterit verbalem injuriam per vim repellere. Ubi enim alii defendendae famae modi supersunt, non est ad violentam defensionem perveniendum a. IscienIram S.qui cum H
208쪽
ur: praesertim cum ex hac facile homicidium oriri possit. CXXVII. At hic injuriato alii defendendae famae modi suis
persunt: quia iniuriam retorquere': vel eam actione injuriarum civiliter,uel criminaliter vindicare potest. Et propterea merito his mediis contentus esse, nec ad violentam defensionem prosilite debet. C X X VIII. Nihilominus si primo,& hoc secundo casu,inis iuriatus ad violentam defensionem progreditur, & sorte injuriantem interficit: non iccirco poena homicidii ordinaria, sed extra ordinem nob. puniendus videtur: quia injurians injuriato ad perpetrandam caedem causam dedit: ut cum Baldo non m te princeps culpae dici possit: quia ab eo malitia incepit. CXXIX. Tertio vero casu, si scilicet nobilis & in auctoritate aliqua constitutus, plebejum & humiliorem injuria assicit: plebejus pro defensione famae &existimationis suae, iterum illis modis uti potest, qui b. in primo, & seeundo casu injuriatum uti posse diximus: quia illis modis famam & existimationem suam satis tueri potest: ut merito ad violentam defensionem non debeat progredi.
In quo ex Interpretum Oi' Pragmaticorumjudicio moderamen inculpata tutela consisat.
C XXX. Post explicationem causae essicientis, subjecti,&objecti, recte iam de forma defensionis agitur: ut ita constet, quomodo defensio fieri possit. CX X XI. Et quidem Interpp. iuris de Pragmatici hanc nmoder ni ne inculpatae tutelae consistere volunt. C XXXII. Recte. Non enim quocunque modo quis Vim sique injuriam repellit, jure fecisse existimatur: sed si cum moderam me in Culpatae tutelae repellit LI. C. undem. CXXXIII. Hoc autem moderamen in modo, in
tempore re in causa defensionius Ime p. & Pragmatici
209쪽
CXXXIV. In modo : iit inermis cum inermi, & a
matus cum armato, non dispari, sed pari armorum genero ccu-grcdiatur.
CX X X V. In tempore: ut propulsatio in continenti fiat, non e X intervallo. quod tamen adeam vim restringunt,quxpeisonae infertur. Illam vero quae infertur robus, Etiam CXIntervallo propulsari posse dicunt.
C XXX VI. In causa denique, ut propulsatio addesensionem, & non ad vindictam fiat. C X X X VII. At minus re cte jam explicata ratione in m do tempore dc causa moderamen inculpatae tutelae ab Interpretibus S: Pragmaticis consistere dicitur: quia nusquam in jure legitur, quod aequo Marte&paribus armis vis propulsari debeat: sed contrarium legibus & rationibus probari potest:& quia tempus non ad moderamen in culpatae tui clae: sed ad ipsam propulsationem & defensionem pertinet: nec inter de sensionem personarum S rerum jure civili in tempore differentia constituta reperitur: quia denique in jure non tam animum, quam actum propulsandi inspici mus,u t haec alibi prolixius explicata tanta
In quo revera moderamen inculp. tutela jure consipat.
C XX X VIII. Nos omissa priore opinione cum Salom nio in dis. D.de foju. dicimus, moderationem inculpatae tutelae verbo Propulsandi compendiose describi: quia haec moderatio simpliciter in propulsatione consistit teste Florenti
no inaeis. ubi simpliciter Cuique juregentium licere, ait, ut vim atque injuriam propu liet.
C XXXIX. Hoc autum Propulsandi verbum tria in. nuit, quae singulariter notanda sunt: Primum cst, Quod
210쪽
nemo vim atque injuriam ferre cogatur: sed eam
jure propulsare queat. Offensus enim omni jure vim vi
repellere, teque avica periculo quocunque modo liberare psistest ZII. C XX XX. Hoc tum fieri videtur, si quis invitae periculaeonstitutus, usque ad mortem adversarii se defendit: at cessante vitae periculo, si tantum se defenditi quantum necessitas, reis quirit. CXLI. Nec facimus discrimen inter arma, quibus vis infertur: sed hoc tantum inspicimus, an quis armis alterius in discrimen vitae adductus sit. Tum enim armis offensus, quocunque modo se, vitamque suam tueri potest. C X Lll. Et propterea si quis te ense, vel hasta, vel pugi ne aggreditur, qui illi inermis videris, Cum nulla apparentia ariama. led tantum bombardulam in caligis occultatam habes: si is in vitae periculum coniectum animadvertis, non immerito bombardulam proferre & arripere, & aggressorem tuum globulo trajicere potes, ex Mascardi sententia.
CXLI II. Alterum quod Propulsandi verbum innu
it est, Quod semper vis vel injuria, hoc est, offenso aliqua violenta vel injuriosa adesse debeat:
quia Propuliatio prae lupponit offensionem. Per se enim propulsatio non subsistit: Sed ad violentam atque injuriosa monensionem respectum habet. C X L I V. Haec autem violenta Ec injurio sit offensio, vel
CXLV. Si imminet, recte eam propulsare nitetis. quia non exspectanda eii perculso: dc ut in constit. Carol. artic. i o. dicitur es ist memandi init Mner, eger fritili ergeschlagoi trila ιvivarunsuruidas : bed impetus offendentis Ecarmorum terrogiuificii l. idem est armari verssu cis D.de vi se marm. CXL VI. Unde Accursius, Cynus, dc alii, solas minas