장음표시 사용
541쪽
Nunc autem ut pagellas aliquot vacuas utili aliquo labore adimpleam,adiicio tractatu lum de morbis tartareis , omnibus physicae scientiae studiosis pernecessarium.
542쪽
TARTAREORV M. V E L I BET humiditas e
dam materiam concipi , quae ad coagulationem disposita est Exemplo m. Vinum e tetra secum con,i enitam materiarn adfert. tam accedens ad operationem coagri lacionis, coagulum illud a vino separatur, & mitas parietibus dolii adhaerescit, hoc ad haece scens tarcarum vini dicitur
Simile coagulum in aqua, in lacte, in succis herbarum & leguminam deprehenditur. Et haec est generario tartari. Q aptuplicia autem
543쪽
tiant corpora, totidem genera etiam tartari re
periuntur: imo & ciborum diuersa genera si mul ingesta habent suum tartarum diuersum quae per se iuncta constituunt nouam tartari speciem . Aliae etiam tartari species regionibus quibusdam particulares inueniuntur. Et haec per encheire sinstoc est insequestratione puri
ab impuro per extractiones Chymicas ( rem ipsam actualiter palpantes) cognoscuntur non autem ab illis, qui suis libris solum dc studiis dediti, museo inclusi, vanisque scriptorum authoritatibus innixi, huius cognitionis perfectionem spernunt. Cum tamen non plus veri adipiscantur in natura, quam illi qui in coeno bio inclusi, saltem circuitus & funes campanarum norunt. Et haec Obiter monui,non ut viros
doci os offendam, sed potius ut eos ad ipsam inuidiam, & ut praxim theoriae ubique coniungant, sine qua nullus verum Physici nomen sibi arrogare iure potest. Taltari enim cognitio dependet ex cognitio ne libri tetrae & aquae: quique eum legere potest, omnes tartari etiam species cognoscere potes . De hac materia nullus Medicorum recentiorum mentionem fecit, uno excepto Pa racelso. Inter veteres tamen unum Hippocratem excipimus, qui quamuis nomen non express*rit: ficultatem tamen & sagnaturas eius egre te descripsit inli de loris in homnemosae,
544쪽
omnibus inest natui a,& cum hic purusculi sunt sani & ad motum apxi: humiditate enim sua iuuantur; dolor vero & labor, quando a carne humiditas dolorosa separatur. Ex hoc muco continguine cephalalgiae, arthritides, podagrae, chiragrae & vulnerum pernicios a symptomata. Constant enim e X impuritatibus tartareis, in quibus tincturae salium acerbae, puncta giosae, amarae, falsae, acres, acet osse,ia stareae, vittio latae, nitrosae, aluminosae, aronicae, urticos , per sicariae quarum tamen praedestinationes ad motbum non festinant, nisi longa circulatione. Itaque semina morborum inferioris globi in cibo delitescunt de potu, suntque impuritates de quibus iam diximus. si separentur & viis consilietis expellantur, omnia in corpore recte administrantur: sin minus,beneficio alterius tartari expelli debent. Hae sunt mucilagines tartareae, lapideae, bolares, quae a Galeno denominantur pituitosae, melancholicae , quae in leguminibus, frumentis, aquis, Vino, ceruisia, carnibus continentur. Quorum usu, frustrata separatione in corporibus, siue iri ventriculo, intestinis, me saraicis venis, hepate, renibus , vesica, : siue in alia tandem cauitate lateant, exaltantur & symptomatum pernicie hominibus innotescunt.
Iam restat ut dicamus quid sit Tmaram mor-Is autem
545쪽
Is autem est Morbus (ita definiente Paraa celso) li autheus lapidosus, prohibens naturae effectum. Lepantheus est tartarus, mediam inter lutum& lapidem materiam obtinens. Haec mat ria est in potu; neque ex ea fit lapis: sed ubi occupat fundum stomachi, constipat dc supprimit aluum. L. pidosus est lapis,non lutum. In aqua est, sed modo resoluto ; ideo nisi virtus expulsiva fuerit fortis, permittit fieri lapidem. Tartati duo sunt genera subasterna,
Pruinum est primum genus subalternum Hic subtilis & tenuis est tartarus,& adhaeret fibris & tunicis stomachi, in vesica, hepam te, & viis urinae Gemmeum est lapis generatus eX tartaro diaphan o. Pruiuum est duplex , I Deum & C .mA
V Deum, est tartarus spongiosus, sicut vi nea quae nascitur in arbore aut latere. Crmidinis , est tartarus recollectus in gra
Gemineum triplex, Collectum, Simplex de Disi s m. Colleolum, est compositum ex omnibus speciebus tartari.
Simplex vina specie, Dissum, ex diuersis.
546쪽
Omnia ista genera sit miles habent dispo
sitiones. Aut enim sunt in , aut Marmorea, aut L anthea , aut amantina aut . lech, aut habentque tua Que varia. Locae autem dicuntur apud Hippoc. xiuirilis,l. stomachi, cauitates , hoc est non
solum stomachus, sed hepar , renes, splen, pulmo , & quicquid cauitates obtinet , apud ipsum stomachus appellatur. rerbi autem Tartam vel sunt Elementini,
et Tisi etiam duplices ,vel in , T*l
Inferioris glossi, . . I in Superioris Oi, nempe & ignis: haec duo enim generant tartarum & cum eo inficiunt
spiritum, unde Morbi epide mici. Tales morbos citat Hi ppoc. lib. cle hi mana natura: Asorbi, inquit, alvuli3 aspiritu quem attrahimus. Item libello de humoribus vi morbi autem albeo 'nati, quos ab astris interrogando discimus, alva ibue nonnulli a diaeta, alij ex temporum constitu . Huiusmodi scientia (nempe morborum spiritualium cognitio: dicitur apud Para- celsum Inferioris autem Globi Morbi fiunt vel ab aqua, vela terra. De his lege libros Paracelsi de tartaro. Illud enim omne quod edimus& bibimus, est ex elamento aquae & terrae: terraque illa & aqua continent in se copiosum
N otandum etiam quod omne quod edimus
547쪽
de bibimus, aut est Sulphureum, de hoc vadit ad stercus; aut M rcuriale, dc hoc vadit ad nutrimentum saut sal resolutum , dc hoc vadit ad urinam; sic in viis urinas tartarus insit det, de si vis expulsiva est fortis, expellit , si non , ge
Similitet si stomachus est debilis, non separat , sed putrefit materia ingesta: inde febtes&alij morbi . At cartarus non putrescat, sed alimentum quod ad membra ire debet impedit : inde vapores mali. Ideo febres non curantur , nisi purgando materiam obstruen
Animaduertendum etiam in hoc casia, Para celsum diuersam ab aliis Medicis opinio nem tenere : is enim separationem ponit in stomacho ante digestionem: ait enim archiatum stomachi primo separare purum abim puro, secundo digerere. Si autem stoimachus bene separat& digerit, trans mittit per venas messerat cas ad iecur, & ita subliinatum nihil aliud est quam Mercurius de sis. Mercurius vadit ad nutrimentum, sial vero ad urinam. Et separatio ista est principium secundae digestio uis & est prima materia urinae 3 nam ubi sulphur, ibi stercus r separat hepar rubinum a crystallino , rubinum distribuit , crystallinum expellit ad renes. Urina ergo
nihil aliud est, nisi sal resolutus ab hepate in
aquam, quae expellitur & rursus coagulatur antar tarum. Si vero in renibus non fuerit
548쪽
paratus, sed pulsius ad collum vesicae , tunc in isto loco sal dominus erit coagulationis,&inde generatio lapilli,quam multi hs cp,vel M-
bAmr, calculum vocant, ego vero tartarum:
nam sal quod est in urina, ipsum genera, &talem vim lapillandi impertit. Et quo longius ab urinae origine distat, eo Mitius est opus fatis. In renibus sunt alabastrini cli pruini: & v sine se , gemmese, alabastrinae , sed in fine renum duriores , maiores & fortio
in vesica sortissima vis est congelandi, quia longe distat a calore ; calot enim distatuit tartarum, frigidum vero coagulat; quicquid enim habet spiritus, coagulatur in frigido, si satis nempe habeat salis fixi: spiritus nempe per se nihil coagulant. Omnis ergo urinamicta generat lapidem, quod apparet in matulis. Sunt autem duce operationes obseruandae in generatione tartari. Vna vis congelandi absque spiritu urinae. Altera vero per spiritum urinae. Prima reddit molles tartaros. Se cunda vero duros & crastas. Seminariorum autem Morborum duplex
est classis. Quidam ab Illiastro, quidam a Ca- gastro. Morbi ab Illi astro dicuntur Morbi herediotaris , nempe Morbi prouenientes 1 semine
Morborum i Cagastro quadruplex est cussis
549쪽
Prima ex quatuor Elementorum concursu, unde Morbi acuti. Secunda ex septem planetarum cursu, viam de Morbi chronici, qui tandiu durant, qu-n diu influentia illius Astri. Saturnus dominatur in splene, Iupiter in hepate , Mars in felle, Sol in corde, Venus in renibus, M ercurius iapulmone, Luna in cerebro. Tertia secundum concursus humorum re
eorundem exaltationes. De his mentionem facit Hipp. i. deni biis, Ur I .m ι - ,γ. Abi uitio
Morbi, inquit, hominibus a bile , pituita fiunt,
tanquam in corpore existentibus. Excitantor vero
haec a cibis, potibus, laboribus , calido supercales a ciente, frigido superfrigefaciente.
Hic bilem de pituitam, tanquam communia penuaria & matrices morborum consti, tuit, quae a semine interno producuntur. Ita illis enim, ut in terra, omnigenae facultates vigent , quae ubi ab aliis separantur Sc exaltantur, morbos pariunt. Separationem ver accelerant, vel retardant admouenda, facienda , foris incidentia, i. calidum, frigidum , ci' bus, potus, venus, labores, affectus animi,&c. Rursus lib. de antiqua Medicina, Assii um alij vim appellat myys-lmym; et smm: 6 i. humorum exaltam tiones, summitates, potestates, summas vires. Vbi 'explicat quo pacto humores morbos generent. Non quod calida & siccae bilis, propterea Hippocrati morborum gcni
550쪽
33 De Tartaro, , morb. Tartareis
trix esse censetur, sed quia se continet, quae o , Ariet tera rem rei lux oret exι, L quando exaltatae fuerint,incoctae,ab aliis se Paratae, summas vires & extremas potestates, calamitosa simplomatum pernicie , osten
Figurarum & cauitatum Morbi omnibus noti sunt ex libello de alimentis, hos derivans ex locis & partibus in quibus fouentur. Morborum disserentia, inquit, in alimento, in stritu, in calore, in sanguine, in pituita, in bile,
fra arteria, neruo , in Vmbrana , humoribus, pinguedi ne, o se, hepate, splene, cerebro , vitro, rem bus, mentriculo, intentuis. Humores hi vocantur
apud Medicos sanguis,pito ita & utraque bilis. cum tamen non sint nisi species salium,& quidem diuersi saporis. Sanguis est sal salsus, phlegma sal dulcis, bilis set amarus, melancholia cit acidus.
rarta classis ex concursu quatuor qualita- eum, Unde sunt complexiones calidae humidae,
calidae siccae, frigidae siccae, frigidae humidae. F I N I S.