장음표시 사용
581쪽
ad Lectorem. 5ymenistrum pr(parationem amplecta-
xur , foueatur, di in pristini 1Funi
doris terminum refluatur, omnium
eruditorum applausu scientiarum omnium ancilla primo ductrix , deinde comes , tandem gubernatrix faelicissima agnoscatur. Haec sunt, benevole lector, i-ue de meorum numero sis , siue a uena , de quibus te monitum edolui. De caeteris ubi primam. fecundam huius irarctatus partem Theo- reticam demonstrationum principiis exornatam edidero , perio admoni iuras. Tu interim fruere his primis, in fidelibus experientiae meae la
boribus. Sed hac lege , ne priui se
ueriori censura opprimas , quam intelligas reprimas , quam perte
582쪽
o Admonitio ad Lectorem Ne mea dona tibi studio disposta fideli, Intellecta prius quam sint,con,
583쪽
operationem Clam am , cxυegetabilibus, mineralibus NAnimalibus de umptus.
VUM omnis doctrina &methodus incipere debeanta sensu , tanquam priori multo , & familiariori intellectui ; conandum ante omnia, siue scientiam tradituris, siue inuenturis, ut sensus habeant instructos usu Sc experientia rerum i intellectum vero principiis, tum natura insitis, tum studio multo, & exercitatione sedula comparatis. Proinde iis accidit qui alterutrum negligunt, ut in turpissimos saepe errores incidant, aut qui ex aliorum aut suis principiis valde superficiariis, fundamenta alicuiuS artis, aut doctrinae ( praecipue vero rerum nacturalium ) constituere conantur.
Primo enim inquirendum an res sit, dein:
584쪽
de quare sit. Sic in violentis resolutionibus quae per ignem fiunt, flammam aut starnum
qui videt, is aerem , aut ignem esse, ineptistasime credit. Si enim a lembico accipiant Ur, deprehendentur non esse pura elementa, sed
mixta adhuc. Nam fumi isti tantum abest ut sint ista elementa, seu pura vel impura, vel etiam imperfecte mixta, sed ipsissima corpora resoluta, ut ex sulphure & ammoniaco flores s sumus qui ex Mercurio prodit, ipse
Mercurius est. Sic cum cinerem Fulgo vident , terram esse dicunt imperitissime. Se paratio enim per aquam affusam , quid sal de terra differant, & utrumque in cinere con tineri ostendit. Neque refugiendum ad id , quod arti & non naturae vulgo illorum ei sentias tribuant ; artificialia enim dicuntur, quorum natura ab arte solum dependet, ut domus, lectus, &c. Vbi autem mutuas operas tradunt natura & ars, opus mere artificiale dici non potest , sed quatenus adapta, tur materia vasi , vel aliquo alio modo disponitur, dicitur artificiale .nnatenus vero ignis, omnium agentium potentissimus, educit aliquid . mixto, certum est esse operationem naturalem ; applicat enim artifex activa pas fuis secundum artis regulas. Reliqua vero vel absente artifice, aut dormiente i natura perficiuntur. Neque conuenit Medici industriam a Chymicorum operariis aut metallorum fossoribus, in hoc genere superari.
585쪽
quo turn saepe maior, quam ex libris Phy si corum, de otiosi rum speculationum, est peritia, quibusque fides in his non est deroganda sensibis s. Nisi foti an idem tentare velit ac vulpes , quae lupum sub imagine Lunae in puteo apparentis deceptura, eandem fuisse caseum recentem quasi syllogismo persuade
At si quis statuere velit, cinerem, terram, fumum , aerem vel ignem a prae dominio elemen ei ita dicta : quaeratur quid tandem reddat hoc elementum impurum. Non re; sponderi potest, quod sit ullum elementum: nullum enim elementum est Lapidum vel odorabile. Sed cum malis sit certitudo in
operibus artis ubi nihil perit, sed vasis clausis omnia adiministrantur, partesque resolutae & inclusiae colliguntur, heterogeneae ab homogeneis separantur, ut rectum de omnibus iudicium fieri possit, absque quo experimento impossibile est ut quisquam, etsi pro absolutissimo Physico & Philosophosese venditet, ex solo vapore ascendente de materia rei iudicare possit, cum vapores ad aspectum snt similes: id vero quod in vase recipiente colligitur, diuersitatem monstret. Non ergo ita obiter & superficialiter de naturae operationibus iudicandum, sed paulo
penitius inspiciendum,& quod nobis fortuito obii citur , arte & industria inquirent
586쪽
N ec dubito, quin haec velut longius petita de extra methodi septa, reiiciant procul duci, de tales multi, qui ut ne Empirici vel circumforanei habeantur, iactari sese in ataxiae salo O numquam ad littus peruenire Volunt, iuxta illud Lyrici.
Dummitant stulti, vitia in contrari cinunt: dumque Empirici videri nolunt, rnere amira viii, ignaui S inexpertes deprehenduntur. verum eb dementiae proce uiri haec aetas xi ad comparandas opes non tam hodie rcferat,
quid quisque sciat, quam ut scire videatur; quibus sane vel lingua venalis, vel assentandi sola peritia su sticit. Uerum aliud est parasitum & sophistam , aliud Philosophum &artificem agere. Sed ut nunc sunt tempora,ita morem geras, S ut pulchre Erasmus in epistola quadam,antiquitus, non ideo quisquam pro Ddistore aut Philosepho habitus fuit, quod Doctoris titulum esset mercatus . Sed ii Doctores & Philosophi dicebantur , qui vel praeclaris operibus artis, vel libris editis manifestum doctrinae specimen edidissent. At nunc illi qui gradum ascendunt, ad speciem magis externam & inanes titulos cur runt: illi vero qui conferunt ad promptam pecuniarum numerationem , quae nunc pro
actus cui asque forma praecipua celebratur : hinc ut & illi qui dant se qui accipiunt: sic qui tales in rectar beataeque vitae semit m decurrere iudicant, saepe etiam 1
587쪽
legitimo fine & rerum veritate declinare videntur , quando vulgus stolidum vel l nina pelle indutos Asinos, supra leonis ingenuam formam colunt & admirantur. Sed motos pres at compimere fluctius. N unc autem omnibus acriori iudicio pra, ditis, id paucis defixum ante oculos,& circumferri in animis suaderem, non m ddo invita, praxi & theoria dari coniugi j vinculum iudi sibi ubile, sed & haec singula variare vices, sensus nempe & intellectus: hic rerum communium magis & abditarum, ille vero sensibilium prius S siingularium c contemplatio enim circa communia sit, actio vero circa singularia. Imo & haec singula ratione finium conuerti: nam propter actionem susccipitur contemplatio, & propter contemplationem actio. are de re ipsa , naturaeque consilio complicata , non nisi violenta cogitatione dirimi possunt. Inecui as formicum , forum in Prumentorumque idoneorum constructiones et absque luto adaptationes meis dum ibat communicaturusma ipsa operatione demonsi abo. o
Iat ahenum A,in cuius margine seu lim-T bo ad aptetur medietas B, inde consurget vasculum A B, a Pharmacopoeis vesica dictum : tunc transeat ad ceruicem C, & habe.
588쪽
bia vesicam cum ceruice. Huic adapta refrigerium vulgare Pharmacopinorum D , di habebis refrigerium vulgare : e quo sipiritum vini de aromatum inflammabilem , immo & aquas simplices eliciunt. Quod si eius loco libuerit, non per restigerium , sed per capitellum E, ex ferro albo confectum, cum tutario sinuoso etiam ferreo, per doliolum F, aqua frigida plenum, siue spiritus inflammabiles vini, cerui si e , succi pomorum fermentati elicere volueris et multo praemstantiori faciliori modo perficies. Hac arte possunt olea etiam odorata ex rosis , floribus aurantiorum, & similibus copiosiori multo & xactiori modo elici. Si vero uti volueris Balneo Mariae, loco partis B, adapta vasculum H, I: stuper quod ponetur Alembicus aliquis vitreus. Ita
ruper exiguo carbonum calore, quouis tempore, absque apparatu aut sumptu, poteris quaslibet aquas vulgares educere, ut vides in
N, & circulo O, congruere. Denique si per
Balneum & refrigerium eodem tempore elicere aquas animus erit, ut vides in X, L, tunc admoue refrigerans Κ, ad Lahenum,& circulum;& voti compos eris. Et si,ut saepe accidit,cucurbita &Alembico vitreo uti volueris,
adminiculo tripodis M, in fundo Aheni A,
positi cum circulo collo cucurbitae appropriato O, haec tibi ex voto succedent.