장음표시 사용
131쪽
aliquot huiusce generis purpuras nunquam purpuriferas, maxima vero ex parte purpuri seras . sLui in III. Conchae, quas diximus purpuriferas, humorem aeque copiosum eiiciunt, nimirum drachmae tantum pondo. IV. Purpurae Iunio mense in aqua marina depostae etiam vivae florem suum suppeditant, ex aqua eductae iterum emittunt iam moriturae, ita ut eo isdem tempore optimus violae odor clare suboleat. Liv) Cum animal corrumpi. tur, omnia in nigricantem colorem abeunt. Lu)U. Iulio & Augusto mense vigintiquatuor purpurae in arido sepositae, aut nihil, aut pauxillum nigri cantis coloris dedere. s LVI) Una tantum coloris herba iseei guttam dedit, omnesque biduo interiere. Aliae viginti quatuor purpurae in marina aqua depositae aeque nullum florem dederunt, & cum quatriduo interiis.sent, una & viginti ex his in liquorem viridem saturum , aquosum , grave olentem,eeterae duodecim in album viscosumque liquorem abiere. Lvu) V.
auctor hasce purpuras aqua dulci aut acu veκatas, aut aliqua molestia affectas, aut morituras , hunc florem eiaculari, adeo
ut eundem huius liquoris usum in purpuris, quem in sepiis videmus, statuendum esse videatur. Sed varietas huius floris saepe albentis, & proinde ad hunc usum saepe inutilis huic sententiae omnino ad versatur. Verisimilius igitur fuerit, purpuras de buccina hoc liquore uti ad sa vagines condendas , de quibus Cap. XXl I.
nos egimus, cum dc omni antiquitate &auctore ipso nostro testante tunc temporis vel nullum, vel deterrimum habeant ipsum florem, eo quod nimirum in fa- vaginibus condendis fere totum consumant. Ita fortasse simili liquore seriei vermes & araneae ad solliculos telasque
Lui Ecce Fabium Columnam hasce
recti tostras de maxime clavatas purpuras maxima ex parte purpuriferas in Neapolitano littore inveni me audimus , quas nullas purpuriferas in Veneto littore invenit Auctor, quarumque aliquas tantum
purpuri seras in Sabinianensi de Ariminensi littore & nos ipsi iuxta superiorem N iam XLIV. deprehendimus. Liv En, quod superiore Nota LII. asseruimus , aut molestia a Metas pui puras, cum ex aqua marina quassatae transferuntur, aut iam morituras florem sua tri emittere.
s xv Observavimus Nota superiore
XLIV. . Ae Cap. LXII. purpurarum florem post salis decocturae macerationem factum fuisse rubidum , nimirum atrore multo mixtum, aut etiam nigri cantem. En pu Purarum succum, iuxta auctoris observationes in eundem nigri cantem verti audimus sola maceratione , quae naturali corruptione fit. Lui Immo purpuras etiam vivas nigri cano succo hic audimus, quod quoque Cap. XX.de regionum nostrarum purpuris ad septe intrionem satis vergentium iuxta Α-ristotelem de Vitruvium observavimus. t cvii Qui purpurarum fiores album colorem retinuere , nullum memoratae conversionis gradum incipere potuerunt. Qui purpurarum flores in herbaeeum dein viridem saturum abiere, primum conversionis eiusdem gradum , qui viridis erat, cum inare pissent, reliquos conversionis gradus usque ad rubidum aut nigricantem Complere nequiverunt . Id a corporis cuiuscumque conchae habitu procul dubio proficiscitur, quarum alia corpor aliis magis minusve macerationi sint id
nea , aut maiorem minoremve macerationem requirant, quae varietas in corporibus sere omnibus usu venire consuevit. Hi ne fortasse fit, ut in eo nehis vividioribus, etiam dum vivant, flos utpote magis idoneus, sua tantum intrinseca maceratione aut fermentatione coloretur, in aliis vero, tunc solum, cum mortuae fuerint, flos ille utpote minus idoneus Ope externae alicuius macerationis aut fermentationis colorari possit , nimirum aut Corrumpentis aeris, quod hic seci t noster auctor, quae minima est maceratio, aut
ope solis, quae sit sortior, quod plurimi alii nuperi observatores Cap. LXII. rela ti, & ab auctore ipso nostro reserendi se cerunt, aut diutinae saliturae de cocturae ope, quae omnium sit potentissima, o
132쪽
V. Septembri mense ex vigintiquatuor purpurIs in arido positis iam mori. turis, vis inti colorem maxime violaceum dedere. Quo magis in pus vertebanis tur, magis color nigricabat. Lvii I)VI. Novembri mense viginti quatuor purpurae aqua dulci sepositae, eodem die periere. Duodecim eolorem effuderunt, ceterae nullum. LIx)VII. Frigidioribus mensibus purpurae in arido vivunt quindecim diebus , calidioribus in mensibus & maxime Augusto quinque non ultra diebus, in aqua dulci semper vigintiquatuor horarum spatio moriuntur. sux)VIII. Eiusdem coloris florem non praebent purpurae eodem tempore collectae, sed aliae aut violaceum aut amethystinum , k utrumque aut minus aut magis saturum . Lxij IX. Plurimae purpurae in arido positae humorem praebuerunt, politae in a qua marina viguerunt: unde colligi possit hunc humorem eorum vitae non necessarium contra Plinii opinionem dicentis, cum vita Decum momunt. Lxi I)X. Purpurarum flos in possypium relatus nunquam evanescit, sed violaceum colorem etiam soli ostentus tervat. Lxiii)XI. Sexaginta purpurae a cortice eductae, Pinstae, sale triduo maeeratae. Q. adiectamnesque omnium concharum flores sua Vi colorare possit, quod antiquorum hominum unum erat artificium . Haec &alia antiquae Porphyropeiae praecepta Omnino ignota has diligentes auctoris observationes pessumdedisse paullo post moerebimus.
t xviii Aliud experimentum, quo certius probari possit, ipsam putredinis macerationem in quarundam purpurarum sucincis nigritiem inducere aliquando posse, quam tamen nigritiem sola violentissima saliturae & cocturae maceratio semper inducat. Lix Scriptores veteres omnes Cap. XXll. relati marinas hasce conchas aqua dulei iniectas parvo tempore necari autumant . ias autem purpuras hic ait auctor nullum florem effudi me, album effudisse intelligas, quem album fiorem ipse non agnoscit , Ee spernit. Denique observemus harum concharum sucincos utpote minus idoneos , a sola aeris maceratione in nullum converti colorem potuisse, quos tamen aut solis sa tior , aut saltim saliturae & cocturae sortissima maceratio in rubidum colorem mnino convertisset. Lκ Ceterum iidem veteres auctores p. XXII. relati etiam quinquaginta die-hus in arido positas purpuras vivere a se seruerunt. Id forsitan marium magis ad
meridiem vergentium propriam e it, da
quorum marium conchis iidem scriptores procul dubio loquuntur . .
t cxl l Primis libelli nostri eapitibus
novem simplices, quinque mixtos fuisse colores purpureos observavimus, qui hi sce marinis conchis fucarentur. Quemlibet istorum plures gradus habui me, quem admodum omnes fere in natura habent colores, Vix observavimus. Clarius igitur dicamus. Quot innumerae unius viridis coloris species aut gradus in unis her- his conspiciuntur Id itaque, quod in herbarum coloribus, etiam in purpureis usu venire oportuit , nimirum ut innumeri violacet, innumeri rubidi, innumeri ceteri purpurei colores haberentur, de recte statuerimus, Purpuram non colorem, sed modum tingendi, quo fere omnes colores , qui herbis confici solerent, confice
t Lxu Non iam hoc loco ait Plini
florem illum purpuris ad vitam esse ne cemarium, sed eas eum florem amittere, cum moriuntur, quod semper evenire in hisce suis observationibus auctor ipse immprudens testatur. Alterum maximum an liquae Porphyropeiae praeceptum hoc est , quod aeque ignotum , aut minus in tellectum duodecimo sequenti experimento exitium attulisse videbimus.
t Lxiit γ Non evanescit quidem statim hic flos purpurarum in ipso animali cOloratus, sed tamen vel lotura, vel usu.
133쪽
adiecti aqua purissima iuxta Plinii rationes, lenteque 3c diu coctae aquam nuI.
lo modo Insecerunt, quae in vase post servorem supersuit. Lxiv)Statui igitur post haec pericula poterit, unam penes nos esse concham, quae suum florem violaceum & eopiosum , & tincturae aptum expediat, etsi tria purpurarum genera in nostro proximo mari vitam vivant, hancque esse purpuram tuberculis armatam, quae tamen frigidioribus mensibus copiosorem δc pulchrio
rem sueeum, quam calidioribus suppeditet. Lxv
Etsi autem apud nos uno genere concharum, unoque violaceo colore purpura excudi posset, non hinc tamen est existimandum , ceteris in regionibus plures colores, Lxv l) 3c ex aliis conchis excudi non posse , ut ex buccinis , ex muricibus proprie dictis, ex turbinibus, uti a Plinio, dc ab aliis scriptoribus hauriri potest. Lxviij Sed ratio, qua flos e conehis extraheretur iuxta antiquorum praecepta, plurimum dubia est, repugnans, nec apta, quae executioni man. . detur. vel tempore ipso paullo post dilabi solet.
Una autem ignis de salis maceratio firmitatem immortalitatemque istis sive inanimali , sive extra animal ipsum coloratis
floribus, ut Cap. LXI. LXII. palam secimus, tribuere potest.
Lxiv Dolendui profecto , dolendum,
hoe duodecimum experimentum, quod a nullo alio nupero observatore fuerat tentatum, quod unum restitutionem purpura
rum confirmare poterat, minus ex Fete
rum sen tenti a lactiim, minus ex nostra sententia evenisse. Pluries confirmavimus veteribus omnibus seriptoribus praeeunti bus unum floris succum ad tincturam id neum, reliquum corporis succum sterilem, εc inutilem, Se ad coloris conversionem omnino indocilem esse e conchas vero aut aqua dulei, aut alio modo vexatas, aut sensim morientes, non vero uno ictu occisas, floridum suum succum emare, de sterilem reliqui corporis succum tantummodo relinquere, Imprudens autem noster auctor primum purpuras aqua dulci sensim occidit, dein fle flore ita amisso reliquum steril8 corpus subtillime in mortario pin sest . Igitur quem unum florem sublegere debuerat, oiecit . eorpus, quodliicere debuerat, retinuit, atque ita simplieem aquam, quod aiunt, in mortario suo incassum contudit. Hunc modum saadhibuisse, Ac hoc loco ipse auctor testatur, de superius testatus est. de inserius etiam ad Notam LXXI. de LXXIII. testa hitur. Si auctor noster flores ipsos cum reliqui corporis sterilibus suceis, de tertia aquae parte . quam iuxta Plinii rationes
debuerat, miscuisset, profecto medicamentum nimis dilutum . Ac fere ad tincturam inutile, nimirum nimis aquatius , ut ait Seneca Cap. XXI. relatus, consti tui stet. Quid dicendum, quod auctor unum ne rilem reliqui purpurarum corporis suceum sine flore , qui in aqua dulci, aut lenta morte diffusus perierat, adhibuit λ Quomo do st-tilis hic factus , qui cum ipso foe- eundo flore mixtus lare inutilis suissor,
solus aquam colorare debuerat, etiam fidecem diebus coquisset, quod insuper non ait, sed tantum diu eciquisse λ Uerum do hac re in inferiore Nota LXXIII. rediis
Lisv Iterum dicimus omnes omnium purpurarum de albos & coloratos flores esse ad purpuream tincturam idoneos . t xxvi a Non unus inquam violaceus, sed fere omnes alii plurimi colores puro purei dc a maris Adriatici , & ab omnium marium purpuris & buccinis iuxta varix climata de artificia componi possunt, uti pluries dictum est, &Cap. XXV. demonstratum.
na, non proprie dicti murices, non tusebines, non alias conchae ad purpuream
tincturam adhibebantur, id testante Plinio, id testanti biis omnibus antiquis Scriptoribus Cap. XX ll. relatis , nisi hae quoque conchae ab minus diligentibus antiquis hominibus inter buccina censerentur,
de quo iam Nota XLV. dubitavimus.
134쪽
detur. sinum) plures autem fuisse videntur rationes, qua flores e eo his eduiscerentur, ab antiquis Purpurariis usurpatae, ut ab Ari totele, Plinio, & Vitruis vio edoeemur, qui uni Seriptores ita celebris opificii aliqua praecepta tradidere, eum Pollux & Cassiodorus praecepta tantum ab illis ducibus tradita transcripserint. Lxixi Nuperi vero nostri Scriptores antiquae Porphyropeiae detegendae Scexcitandae cupiditate flagrantes nimirum Salmutius, Nierem bergius, Libavius, Columna, Cole, Maior, Boyleus, Reau murius Hamelius, & plerique etiam scietata se alii nihil aliud egerunt, quam divinare antiquas purpuriseras conchas, Zc circa crudum tantum earum florem aliqua pericula facere. Lxx) Plinius lib. IX. eap. XXXVI. ) resert conchas frigidis temporibus Tyri capi consuevisse, in aqua dulci solido die deiectas occidi, cum ita interiissent, maiores purpuras malleis ex cortice extractas, minores vero trapetis subtiliter fractas, sextarium salis in sinis
gulas carnium centenas libras additum, triduo maceratas, centum earnium libris centum quinquaginta aquae libras affusas, in cortina decem diebus lento igni peris coctas, carnes, quae inter servendum assurgunt, despumatas, vellere laneo iniecto perieulum coloris factum, iterum excoctas, si color langueret, donee in rubro ni ingriearet , qui nobilissimus omnium color erat, quo innumeras tincturas Purpurarii iuxta seculi morem cudebant, buccino tamen, aliisque rebus . quae ad excitandum
solorem pertinent, temperantes. L I) Alibi idem Plinius Iib. IX. eap. XX LVIII.)
Q. a comme. Lxvira Immo clara, factu sacillima, toto libμllo nostro, de praesertim Cap.
XX l I. x xl l l. XXIV. XXV. LXI. LXII.
LXIII. clare expressa antiquorum Prae cepta. Sed nescio quo fato factum est,
ut parum auctor noster, minus etiam ceteri nuperi Scriptores intellexerint, ut de iam praeteritis notis patefecimus, & clarius etiam sequentibus Notis animi doI re quod im patefacie mlis. Lxiκὶ Iam h rum Scriptorum omnium praecepta toto libello nostro declarata nos
Lκκ in Res imi ita se habet. Nuperiisti Scriptores, omnesque alii, quos Ca P. LXIl. retulimus, nullo modo Plinium, nullo modo ceteros antiquos Scriptores intelligentes, nihil sibi reliqui fecerunt,
quam ut antiquas purpuriferas conchas divinarent, & circa crudum tantum earum florem aliqua pericula lacerent, omni salitura de coetura omissa, & sola naturali solis 6c aeris maceratione contenti,
quod saepe & nos eodem Cap. LXIl. si-
diximus , praeceptorum interpretationem
exorditur auctor, quae nobis veteres me.
morati Scriptores circa Porphyrope iam tradidere. Non itaque ait Plinius purpuras frigidis tantum temporibus capi consuevisse, sed cum a vere ad caniculam deteriorem florem haberent, non esse tunc temporis capiendas. licet id a Purpurariis nec observaretur: Non Tyri tantum id factum, aut faciendum, sed ubique gen tium: Non solido die in aqua dulci ne cari, sea tempore, quod non definit: Non aqua dulci consulto necari ad tincturam, sed immo ut ab ea morte ad tincturam caveretur , quod tum florem evomerent : Non maiores purpuras ita mortuas malleis, sed vivas manu eXtra ctas , dc unum storem a cetero corpore avulsum: Minores non mortuas in mortario subtiliter pinsitas, sed vivas saxis
aut trapetis stactas, de florem cum cor liore adhibitum, cum e parvis manu averuete dissicile esset, de parva illa corpora eum floribus mixta parum eos diluerent: Non centum carnium libris centum quinquaginta aquae libras, sed aquae ampho. ram, aut libras octoginta fuisse affusas: Non buccino, aliisquo rebus, quae a de citandum colorem pertinent , purpuras temperatas, sed Ac buccina de purpuras aequalibus cottinis adhibitas, exeeptis conchyliatis coloribus, qui unis purpuristingerentur, de lanam rudem unis lixiviis prius tantum Iotam fuisse. Sed videantur Plinii di ceterorum Scriptorum loca me
moratis Capit. XXII. XXIII. XXIV. XXV.
135쪽
vulsas, sale triduo maceratas, cuius ratio sextarii unius esset in singulas centum carnium libras, amphoram aquae in singulas carnium centum quinquaginta libras adiunctam, in cortina lente excoctas longinquae fornacis cuniculo, quam sornaculam industrie Libavius delinea vit, Arch. p. I. l. I. c. I gr. J ita ut sernaculas nostras, quibus serici solliculi coquuntur, ad amussim referre videatur. Ixxii) Nie-rembergius hoc loco Plinium interpretans ait consuevisse antiquos venam animalis exscindere, in cortinas manantem humorem cogere, aquam adiicere , lento igni excoquere. Vitruvius de modis fingendae purpurae loquens ait vix testas conchas antiquos cultro sauciasse, humoremque e plagis purpureum stillantem in mortario,
ut tereretur, coniecisse. Conebita cum sunt lecta, ferramentis eIrea sc nduntur, equibus plagis purpurea san es, uti lacryma profruens excusa in mortar is terendo eo aratur. Ego autem mihi persuadeo. profecto hunc modum flores e conchis detrahendi veriorem esse, cum egomet observaverim e vivis conchis copiosiorem& pulchriorem succum manantem, quam a mortuis, multoque minus a sale maineeratis, & etiam coctis, uti pericula superius relata fidem faciunt. Lxxm ) Inruit Cassiodorus Var. lib. I. ep. II. in succum e vivis conchis esse extrahenisum, a conditis autem ita splendidum extrahi, ut ab vivis, & alia huiusmodi
crepundia refert, etsi revera magnus ille Senator nullum clarum modum edoceat, quo flos quondam extraheretur, magis floridae suae elocutioni, quam materiae suae xxxii ) Non tantum plura huius Plianiani Capitis praecepta in superius rela rum Caput transtulit auctor , non tantum praecepta relata in superiori capite in praesenti iteravit, sed etiam male iteravit . Dixit enim auctor noster ad superius Plinianum Caput centum carnium libris centum quinquaginta aquae libras affu-fas. Hic dicit aqu e amphoram, nimirum libras octaginta singulis carnium centum quinquaginta libris suisse mixtas. Hoc secundum rectius. Cap. XXIV. Non omittendum denique plurima alia praecepta hie sinisse auctorem nostium , quae ut po te ad purpuras condendas apprime neces faria , dea Plinio relata, non erant omnino tacenda. Sed videatur inquam libelli
nostri saepe memoratum Cap. XXIV. dcx XV. xxxiii Diversam profecto ab ea ,
quam Plinius, ceterique antiqui Scriptores tradidere, florum huiusmodi macera tionem nobis exhibet vitruvius dicto Cap. XXIV. a nobis relatus. Ait enim uno ictu venas eκ scissas, unos flores in mor tarium effusos, ne flores arescerent, mel
adiunctum , diu fuisse pinsitos. Puri flores cum nullis reliqui corporis sterilibus succis commixti, melle perfusi , valide triturati, eam fortasse macerationem in ducebant, quae violentam ipsam Se diuturnam salis dc ignis macerationem, ubi aqua . ubi plerique reliqui corporum steriles sucei admi scerentur , aequi pararet. Plinius, Pollux. Cassiodorus, Aristoteles
ignis macerationem, unus Vitruvius tri turae macerationem probat. Uterque igitur modus ab antiquis probatus , licet auctor secundum praeserat . Huin e vero praelationis ab auctore relata caussa auctoris eiusdem errorem in memorato duodecimo experimento admissum clare pro dit. Ait enim Vitruvianum modum praeserendum, quod florem e vivis purpuris
tantum, non emortuis, multoque minus
maceratis 3c coctis educi ille conspexerit. Ita profecto se res habet. Iam p. XXIV.
est demonstratum, purpuras cum vita fi res evomere consuevissis , dc id . quod summe cavendum, in utroque modo celeri eius morte fuisse cautum. Quomodo id caverit Vitruvius, audivimus. Flos manans e plagis uno ferramenti ictu illatis in mortarium statim eo ni iciebatur . mo- modo ea verint Plinius ceterique Scriptores , audivimus , dc iterum audiamus . Uno ictu, qui solemnis erat, dc apprime necessarius, ne flos erumperet de periret, conchae occidebantur, inde flos ipse in magnis purpuris manu a cetero corpore
136쪽
suae tractandae Intentus. I Lx xlvὶ Pollux In Onomasti eo in ratione descripta , qua
Tyrii concharum piscatum exercerent, ait antiquos eas fidisse, tractasque earnes aqua incoquisse delpumantes & tergentes, sanguinemque superstitem ad tincturam
adhibuisse. st xxv)Britannus Gulielmus Cole AE . Lips. T. r. in sui bueeini seceum lecturus.
rupta prius ita concha, ne laceraretur animal, e candida vena, quae sub capite in patenti sulco iacet, brevibus & rigidis penicillis saucians humorem elicuit , iisdemque penicillis lintea statim & serica insedit. Viridis splendens color statim apparuit, qui soli expolitus paucis minutis viridis satur factus est , hine glaucus, mox eaeruleus dilutus, postea violaceus, demum paullo post in vivide purpureum aut potius rubicundum transiit, nee ullam aliam subiit mutationem, etsi pluribus diebux soli expositus suisset. Color denique ille nobilissimus, aqua & si pone Iotus, ad solem aut ventum siccatus, coccineus & splendens evasit, & ita fixus, ut etiam millies lotus vix aliquantulum sit dilapsus. Spondet idem auctor se circa hoe buccinum nova pericula iacturum, quae tamen huc usque non innotuere. Lxxvi) Myleus in suo de coloribus Tractatu T. r. p. DCCCCLXXXI. ) de purpureo eolore sermonem habens narratum sbi refert, Concham in Ameri ea, mole parvam, insolita Arma, liquore manare, qui primo viridis, inde violaeeus, demum rubicundus evadat, quique quantumvis lotus nunquam colore deficiat. st xxvii)Q. 3 Narrat
extractus, in parvis cum parvis Corpori bus mixtus in cortinam coniiciebatur . erque modus igitur probatus & probandus. Auctor in duodecimo experimento id non ea vit, quod maxime cavendum. Contra antiquorum praecepta conchas adhibuit in aqua dulci, aut in arido prius mortuas, de proinde flore amisso te nullo. Reliqua corpora sterilia deinde igni incassum subiecit . . id mirum igitur ,s haec oscitantia in hac re maxima , qua una admissa purpurae habentur, qua omis a non habentur, duodecimum auctoris experimen in m purpuras non dedit, de quod summum esse oportuit, ioculare experimentum est tactum in xiv Nunquam Cassiodorus eo Ioinco, aut eri sconchis succum extractum. aut purpurarum succum fuisse conditum , seu eum conditura isepositum , affirmavit, sed tantum iam excoctum eundem sue- eum sex mensibus, antequam ad vestium tincturam adhiberetur, servari consuevisse, ut teter pisculentus odor, quo recens excoctus liquor erat imbutus, in i
rea evanesceret, nec in vestes transiret.
Sed:videatur Cap. I XUI. & Nota LXXIII. xxxv Iulium Pollucem ita tamen
intelligas, ut parva corpora cum floribus
contusa, non vero maiora corpora, multoque minus sine noribus , in lebetem coniicerentur. Lxxvi Ab non intellectis veterum
Scriptorum praeceptis ad inania recentum Scriptorum tentamina redit auctor. Hare autem tentamina nunquam antiquas purinpuras datura , unam naturalem metamorphosim, de qua superius verba sunt saeta, demonstrant. Sed sequamur auctorem. En aliud igitur eXemplum natura inlis metamorphosiis buccinorum succi a canindido ad vivide rubicundum, quam una s laris maceratio eduxit . Antiqua tamen artificiosa succi buccinorum metamorpho sis eonstans erat, haec autem evanescens,
quod in ipso Cap. LXII. dc etiam superioribus Notis ostendimus. Nec iam admittendum, quod Britannus Scriptor suam metamorphosim millies lotam vix aliquan-.tulum dilapsam autumet . Si id verum fuisset , notitia 5c usus percrebuissent . Silentium, quod secutum est, vanitatem
s xxxvii in Aliud eiusdem in bueel nometamorphosis exemplum sola aeris maceration consectae . Uappam tamen flehunc rubicundum colorem fuisse , ipso silentio testante, coniici posset, nisi dicere vellemus, in Americanis sub torti da zona regionibus succos gigni firmiores'. ut factum in torrida India Cap. XX. o servavimus.
137쪽
Narrat etiam regium principem sibi narrasse. pisciculum ad se delatum fuisse apiscatoribus in Britannico littore captum, qui sit dariolum, in quod coniectus suerat, vivaci purpureo aut coccineo colore tinxit, qui nullis Ioturis deleretur. Lxxviii) Refert Cambersus Dizionar. alia Voce Porpora p. CCCCL xxx I. in Hispania America prope Nicolam quamdam reperiri concham , quae in parva
dc candenti faucium vena humorem purpureo colore inficientem eontinet, locupletemque factam eam urbem, quae ea purpura utatur ad Segovienses pretiosas lanasului Hispanorum Magnatum tingendas, sed modum tamen, quo illi Americani homines humorem ex ea concha educant , omnino latere. s Lx xl xj Novam purpurarum speciem obtervavit Reau murius f Μemorie della R. Aecad. di P. T. V. p. CCCXL. edit. di Venetia ) in Pictonum littoribus petris & arenae adhaerentium,
quae purpurulae grana ovata videantur, linea una longae, lineis duabus cum se is inisse latae, quaeque grana albo ac fere flavo colore plena in album linteum elisa . quodam diluto flavo colore imbuunt, qui quatuor minutis in pulcherrimum rubicundum transeat, dummodo linteum i plum i olem δc aerem spectet. Denique pol plura pericula observationesque circa hanc ita celerem colorum conversicinem
factas statuit auctor, haud dissicilem hisce purpuriseris granulis suturam esse tincturam, cum copia eorum plurima in Pictaviensibus littoribus iaceat, & facili pres Iura color effundi possit. Lxxxj Abundant insulae Cari s Chambers Voce
Purpura p. XVIII. o conchis digitum crastis, cyaneo colore. Carnem albam animal ostendit, pellucidam, & intestina pulcherrimo rubicundo colore insecta, qui per carnes pellucet, humoreinque violaceo caeruleum iacit, qui ut copiosus legatur , conchae ipsae in Iancem coniiciuntur, in qua quassatae copiosiorem humo rem relinquunt. Haec tamen tinctura observante Labatio P. Labat ) simul ac lavatur, aut madescit, extinguitur. Lxxxi) Hamelius ipse Μ. Du Ham et Memorie della R. Ace. T. V. p. CCCLXI. edi E. di Veneetia ) hane Spartam ornare statuens humorem purpurarum observavit, quae in mari Galliae Provinciae lectae fuerant, quasque Rondeletius descripserat. Reperit humorem recens & sponte . b animali profusum album, viscosum, viridem interdum, qui solem spectans uiridis dilutus fiebat, hine rubicundus, & paucis denique minutis in purpureum saturum abibat. Plura verba faeit Cl. Vir circa hane ita celerem & successivam colorum metamorphos m, illudque addubitat, an Sol aptior quam ignis esse potaset ad eam mutationem validius excitandam. Lxxxi I)Hinc
Lxxviii ) Hoc demon strat exemplum
piscibus etiam . naturam aliquando hane succorum metamorphosim tribuisse , nisi
hanc piscatorum fuisse sabulam putemus. Lxxix ὶ Huic Americani buccini m ramorphosi fortasse torridae tonae coelum, sub quo iacet Nicola, tantam tribuit firmitatem. s Lxxx ὶ Hae exiles conchulae grana
ovata reserentes an inter bucci vel puris paras sint referendae, addubitamus. Conis versio candidi in rubicundum colorem propria huccinorum init . fic Oceanus caret purpuris, ut saepe monuimus. nlt xum hoc interea qualecumque huius me-
tamorphosis exempIum notetur. Sed etiam in hisce harum conchularum succis colo ris firmitas, quae neque asseritur , erit desideranda. xxxi Haec autem neque buccinum est, neque purpura. sed peculiaris Cari-bum insularnm concha nihil eum aliis commune gerens, nisi mecum in ipso animalis Corpore coloratum, de ipso Labatio testante Deillime ev anescentem.
succelli ael colorum mutationis exemplum,
quod ad fert auctor, in Galliae Provinciae littoribus ope solis eductae . Solemnis erat converso candidi purpurarum succi non
138쪽
I ine liquido eonstat Porphyropeiae praecepta, quae nobis Aristoteles, Pli
nius, Vitruvius, ceterique prisci Scriptores tradidere, non esse idonea, quae nos eandem doceant, eum ipsi ea praecepta aut oscitanter ex opificibus hauserint, aut uti rei tum vulgaris praecepta per iunctorie tractaverint, tentamina vero omnia
nuperis hisce diebus a Philosophis facta, qui hoc nobile opificium restaurare curarunt, nullum quoque nobis certius iter detexisse, quo ad ipsam Porphyrope iam perduceremur, ita ut Philosophi ipsi rem pro derelicta habendam censuerint , eiusdem sola cognitione contenti. Lxxx lil)Sed cum tinctura purpurea eo qualicumque modo parata fuisset, qui nos Iatet, lanas Purpurarii tingebant vel suo ingenio, vel temnoribus, vel lucro servientes. s Lxxxiv) Dibapham aut rubicundam Tyriam facturi, quae Sarranum Ostrum , aut sacer murex dicebatur, s Lxxxv ὶ lanas prius in Pelagio immaturonee satis excocto inficiebant, deinde in buccino, unde rubicundus fluebat color, quem sanguinis concreti similem nuncupat Plinius l. C. ) De us Pelagio
primum 1atiatur immatura viridique eortina, mox permutatur in bucetao: laus ei summa eolor sanguin s eonereti. sLxxxvi in Atque hic animadvertendum Plinium sibi non constare, cum vocibus utitur buccini, pelagii, purpurae, muricis, conchylii, quas promi leue usurpat, uti eius naturalis Historia declarat, de quo crimine iure merito aecusatur a Fabio Columna De Purpura ). Plurimum enim negotii lectoribus nominum multiplicitas facessit, eoque magis, quod de purpurae generibus loquens eandem esse tincturam, viribus tantum variam & diversam declarat .
bida , quae Ostri Sarrani nomine aud ebat , a Sarra, quae eadem est Tyrus, nomen huiusmodi mutuata est. Ea dein quoque sacri Muricis nomine audiebat , quod Romani aut Graeci Imperatores, qui sacri habebantur. secundum Theodosii tempora uni vestem Tyria dibapha purpura florentem gestarent. Cap. LVI. LVII. Lxxxvi Diximus superiore Nota LXXII. auctorem nostrum plura alia Porphyropeiae praecepta a Plinio tradita praetermisisse. En ex illis omissis pra ceptis
unum, quod purpurae non iam rubicundae, sed rubidae Tyriae artificium docet, non suo loco relatum, & certe de more non intellectum, ut Nota inferiore XC. patebit. Clarius nos itaque iteremus Praeceptum. Purpuram rubidam infecturi artifices lanam rudem, sed tamen totam, in pelagio, nimirum in purpurarum cortinam adhuc viridem & immaturam quinque hora tum spatio. deinde eandem lanam carminatam in buccinorum rubicundam cortinam eodem spat o coniiciabant. p. XXV. Artifieium vero purpurae vi taceae educendae retulit auctor n0ster superiori loco ad Nolam XIX., & in seriori ad Nolam XC., sed utrob que etia pctius intellexit, ut cuique Notas illas legeati patebit. in rubicundum, ut in buccinis, sed in
rubidum. ita in hac conversione factum est. Candidus purpurarum color in purpureum saturum, sive rubidum est conversus. Quod vero Hamelius addubitat, an fortasse Sol aptior quam ignis ad eam mutationem Ualidius excitanda in esse posset, dubium id & inconstantiam coloris,& vulgatam veterum praeceptorum igno rantiam. & Ha melio ipso indignum prae iudicium non tentata prius veteris coctu rae firmitate declarat. xxx xui Malo inquam fato evenit, ut ex clarissimis de diligentissi in is veterum Scriptorum circa Porphyrope iam praeceptis ne unum quidem a nuperis scriptoribus intelligeretur, de proinde horum tentamina a non intellectis veteribus praeceptis toto coelo distantia nullas antiquas rurpuras genuerint.
Lxxxi v A novis tentaminibus ad
antiqua Porphyropeiae praecepta iterum redit a uetor. Nos sequimur, & emendaturi dicimus, quod immo veteres Purpurarii unis notis artificiis serviebant ,
quae & nobis nota sunt, & satis es a re toto libello nostro & maxime Cap. XXII.
XXIII. XXlU. XXV. LXI. LIII. LXIII.
139쪽
elarat. Concbarum ad purpuras oe eonebita eadem qu dem es materia, sed dylas temperamento. Lxxx VH in Apparet tamen concharum colorem a variis regionibus varium colorem duxisse, Lxxxviiij & ab ipsa etiam Plinii historia liquet, Conchylium fuisse violaceum colorem, Pelagium vero rubidum minus aut magis saturum suisse, qui varia proportis ne, aliisque auctariis mineralium, aquae,& lotii commixti innumerabiles producerent tincturas. Lxxxix ) Purpura ianthina, versicolor, aut amethystina buccino & pelagio fiebat cuius duae tertiae
partes buccino, una pelagio constarenti s x et ) Conchylium iuxta Plinium s l.
x XI. xx xxvri Prosecto ignota vocabula
negotium facessunt, nota rem pandunt. Pandamus nos igitur & praesenti Nota& pluribus sequentibus hoc hactenus obsitum Ze in accelsum vocum Plinianarum senticetum , quod equidem Ac Fabio Columnae de nuperis Scriptoribus omnibus eorundem Plinianorum praeceptorum sensum obtexit. Concha ipsa Purpura igitur alio nomine Pelagia vocabatur, quod altum pelagus incoleret Cap. XXII. Mu- rex aliquando peculiarem concham, aliquando de purpuras de buccina, de seret urbi natas omnes conchas continuisse videtur . quod se te toto nostro libello fit manifestum. Conchylium vero apud Plinium ceterosque veteres Scriptores nullam concham significabat, sed colorum Purpureorum genus a purpurarum di ba-pharum genere diversum, quod conchylium speciatim vocabatur, semel tinctum erat, & in caeruleum saturum, caeruleum dilutum, de flavum colores abibat. Cap. XII. Hinc clare ait Plinius, haec duo Purpurarum genera , nimirum purpuras dibaphas, de semel tincta conchylia eisdem uidem marinis conchis, sed diverso articio & medicamine gigni consuevisse. E
xxxxvira Apparet tamen etiam conchas ipsas non a variis regionibus tantum, sed de a vario artificio, medicamine, Ee temperamento varium colorem duxisse , quod dictitamus , de Cap. XXI. XXV.
est demonstratum. Lxxix J Saepe inquam diximus, coa-ehylium, seu conchyliatam purpuram n Inviolaceum, sed colores caeruleum saturum , caeruleum dilutum 5e flavum exhibuisse. Pelagium autem nullus erat purpureus color, sed ipsum excoctum medicamentum floribus purpurarum confectum, quae alio nomine Pelagiae vocabantur, quo medicamento deinde vestes inficerentur. Nulla quoque mineralium auctaria adiiciebantur, nisi lixivia quaedam, quibus lanas rudes ante tincturam artifices lave rent. Lotium aut ius aqua mixtum, quod praeceptum ad conchyliorum artificium pertinens, maleque intellectum hic non suo loco ab auctore affertur, 3 non in abundanti dibapharum purpurarum, sed ἰnuno parciori conchylii medicamine addebatur. Cap. XXV. Hinc denique non innum prae tincturae, sed tres tantum conchyliati , quos diximus, colores proficiscebantur, uno tantum graduum discrinii ne in plures abeuntes oc divisi, prout pluries asser urinus.l xc in Iam eadem erat amethystina Ne violacea purpura. Cap. IV. Nec haec sola , sed purpurei colores omnes mire versicolores apparebant. Cap. XX v I l. Eadem vero amethystina aut violacea purpura itas acabitur , ut lana rudis & lota prius in buccinorum cortinam quinque horarum spatio , Se deinde eodem spatio in rubidam purpurarum cortinam demergeretur, contra ac in purpuris rubidis conἡciendis factum fuisse diximus, nimirum ut lana prius in purpurarum cortina , inde in cortina buccinorum madefieret. Hoc autem praeceptum ad purpurae violaceae conficiendae artificium pertinens, &Iaeque ma
te intelle tum, hic etiam non suo loco ab auctore nostro est relatum. videatur sane Cap. XXV., quod artificia de violaceae Ze rubidae purpurae condendae clare enarrat . Illud quoque minus Ela re dictum δe intellectum est, ut fieret violacea haec purpura, duas tertias partes buccini, unam pelagii constitui. Clarius dicamus, duas tertias partes , dc peculiariter libras CC. succi buccinorum , unam partem , dc peculiariter libras CXI. succi purpurarum, quae pelagiae vocarentur, duabus distinetis cortinis sepositas, communiter adhibitas fuisse, ut non modo violaceae, sed& rubidae, fle ceterae omnes purpurae , quae bis tinctae essent, conchyliatis ex ceptis, Procuderentur. Cap. eodem XXV.
140쪽
XXI. eap. VII color est violaeeus, aut magis aut minus satur, aqua & lotio
temperatus, unis & parcis conchis purpuris consectus, qui iuxta varios suos eo- Ioris gradus, vel suco marino , quem orieellunt vocamus, vel irascenti mari,s xci in vel floribus magis notis a Plinio comparatur. Primum ab eo aequiparatur cocco in rosa & in amarantho splendidius, ut Tyria simplex, dibapha, &Laconi ea. Secundum amethysto, quod in viola rubet, ianthinum dictum. Tertium est verissimum conchylium, quod in varias tincturas dividitur, alteram heliotro-pii, floris malvacet alteram, tertiam violae montanae plurimo colore efflorescenis
tis similem, s x cu ) & etiam in alias plerasque innumerabiles tincturas , quas iuvat praeterire, nam, ut ipse Plinius aiebat, s lib. XXXI. cap. VIII.) genera enim tractamus in species multas sese spargentia. s xciti )
Et quoniam non omnibus anni temporibus captari conchae in mari possent, cum frigidioribus mens bus florem copiosiorem & pulchriorem praeberent, ratio conditurae ab antiquis reperta fuerat, ut opifices omni anni tempore eum vellent, ad tincturam ea conditura uterentur. TCI v j Ηare autem sale. oleo. & melle
xci Cum repetat auctor, irrrum re
retere cogimur, conchylium aut conchyliatam purpuram uno de parciori purpurarum succo, aqua lotio aut itire commixta, omisso buccinorum succo, consectam fuisse, de non colorem violaceum, sed caeruleum saturum, caeruleum dilutum,
Ee flavum prodidisse. Cap. VXX. Nunquam igitur conchylium aut conchyliata purpura a Plinio cum marino suco comparari poterat . qui rubicundum, Zc pro inde longe dissitum colorem praebet, nun quam cum irascenti triari, quod lividum colorem Ostendit . Immo a Plinio non comparatur . Locus enim Plinii , quem ei tat auctor, quem Cap. III. retulimus, eonchyliorum vocabulo non conchyliatos colores, sed purpuri seras conchas generatim, suci vocabulo non sucum marinum, sed colorem quemcumque aut tincturam g eneratim intelligit, di de purpuris maxime dibaphis generatim agit, quas omnes austeriores de lividas, ut lividum mare, tuisse Cap. eodem III. probavimus.
xeri , Non iam soli conchylii colores,
aut conchyliatae purpurae , sed colores purpurei generatim a Plinio in allato loco in tres classes dividuntur. Primus rubicundus in cocco, in rosis, in purpuris Tyri is, dibaphisque. & Laconicis, quas tamen purpuras potius rubidas . N si miles nigranti rosae ex ipso eodem Plinii loco
Cap. V. ostendi inus. Secundus in purpuris amethystinis 3e violaceis. Tertius in purpuris , quae speciatim conchyliatae, aut conchylia dicerentur, quae erant si-
miles vel flori heliotropii caeruleo saturo, vel flori malvae caeruleo diluto, vel flori flavo vegetissimo violae serotinae,
non montanae, ut ait auctor, quae Omnia
Cap. VI. VII. VIII. a nobis latius sun
xcui in Loeus Plinii ab auctore ex par
te allatus respicit purpurarum genera δε species. Respicit duo genera, nimirum purpuras dibaphas, 3c semel tincta conchylia . Purpurae dibaphae autem duas respicit species, nimirum Tyriam rubidam , de violaceam aut amethystinam. Purpurae vero conchyliatae semel tinctae tres respicit species, nimirum Caeruleam saturam, caeruleam dilutam de flavam. Non agnoscit emm Plinius, praeter hos quinque colores, alios quatuor rei i- quos colores purpureos simplices, n igrum I vidum .rubicundum,eandidum. Primos duos quod inamoenos, extremos duos, quod in Romano Imperio inusitatos. Videatur Cap.
XIX. de XXV. Non igitur innumerabiles purpurei colores, ut ait auctor, sed novem simplices iam designati, Sc quin que m xti, qui postremi de nomine &artificio ignotissimi de auctori nostro Mnuperas omnibus Scriptoribus, Cap. XIII.& XXV. fuerunt a nobis clarissime eX- planati exceptis tamen eorundem de simplicium Se mixtorum colorum gradibus, qui prosecto innumeri esse potuerunt, prout Nota LXI. asseruimus. κciv ὶ Λ senticeto Plinianarum vocum tandem emersimus. Cetera planiora, sed non tamen prebanda. Quatuo