장음표시 사용
231쪽
pentium sei ori se committit, prima omni u proccdens, de ante cuculi ci-Etum. Ampnisbaenam mulier pragnans si transcenderit, abortum faciet, mortuam cluntaxat:nam uita am habetes in pyxide impune transeunt, etias mortua sit atque adseruata: partus faciles praniat uel mortua. Mirum, si non adseruatam transcenderit grauida,innoxiam ficii, ii protinus transse dat adseruatam. Scytale grandior cst:quippe cuius longitudo ligonis aut securis manubrium aequat. Tanta praefulget scytalem si uarietalc, ut notarum gratia uidentes rctardet: & quoniam reptando grior est, quos ausequi nequit,miraculo sui capiat stupcntcs: in noc tamen squamarum ni tore,hyemales exuuias prima ponit. Phlegmonem quoque excitat, neque salias mortis periculii affert ullum spathiuri morsus aut paroi. Est ucro spa- τὐiurus serpens capite lato,e crassitudine in tenuitatem ad caudam usque Fdesinens. Nascitur in locis Chalcidi uicinis muribus uescitur. Parous aut gpareas anguis est in locis Syriς proximis natus.In hoc genere alij colore aeris simili,alij uero nigro conspiciuntur. AElianus parian uocati uel, ut uult Apollodorus,partian: igneo colore,& acen imo oculorum sensu largo ore, morsu nihil nocet. Sed mitis cum sit ,Esculapio dicatus est. Et 'lis uel et pis notae non sunt a ueteribus authoribus explicatae: sicuti neque peliadis: relicti enim uidentur tanquam serpentes num non cogniti. Mordent quidem,sed nullo cum periculo mortis:uerum clapis morsus tormina excitat, qualia uoluulosis accidunt: iisdemque remediis curantur. iis uero quos perlias momorderit, dolor circa locum uulneratum cum putredine quadam prouenit:sed absque omni mortis pericula: Oculorum p terea dolor cum G
caliginc:nimirum ex ueneni ui ad ipsos pertingente. Tyyblin , qui & U' 'phiopes a Nicandro dicuntur, colore simileς sunt Chalcidi siue timidi. Ri
mam quandam sub imo uentre habent, qua dehiscente aut distupta, o pariunt: a partu autem uiuunt, & uulnus coalescit. Hae si etiam tacentur non mortire seruntur. Circa Thebas AEgypti serpentes quidam sunt hominibus minime noxis, idiaque sacri dicti: corpore pusillo, binis corniculis c summo uertice extantibus.Sacer item appellatur a nonnullis alius serpens quidam minutus,quem serpentes alij permagni fugiunt. Magnitudo huic ad cubitum,species hirsuta: quicquid momorderit, continuo circiter putrescit. Gignitur in Africa agro,in quo laser, serpens quidam pusillus, iocuius remedium lapis est, quem ex sepulchro cuiusdam rogis antiqui acci- Hpiunt e ue infuso in uino bibunt. Innocui & alij notantur quidam a Nicandro,ut i 3 qui moturi di tur, & qui acontiae uocantur. Volat serpentu irgenu s quodJam,ut sertur,uere ineunte ex Arabia in o ritum, forma hydris simile. Alas autem habet hoc genus non penneas,sca culcas uesperti lionibus similes. Genus serpentis est spondite,inquit Plinius. Harς nullam iaradicem, quanuis acrem intactam reliquit earum, quae diutius siccae mamserint: cum e bestiolis exicris nulla alia radicem aliquam tanSit. Hoc ergo naturae animalis istius deputandum sit. Et de serpentibus aliisque quaecunque corticcintecta sunt, dictum ad hunc modum est. Sequitur natu
232쪽
t Draconum,Haec Plinius: Plutostratus autem, palustribus draconisus, inquit crista non est montanis uero, iuuenibus quidem adnascitur crista mediocriter prominensqrouectis uero aetate, grandior. 2 Hos Epidaurici, ut refert Pausanias, nondrae es, sed angues potius uocari dicunt. 3 Draconum cum elephantis pugnam e pie depinxit egregie Plin.lib. 8. ψ Draco. Lucan. Vos quoq; qui cuctis innoxia numina terris Serpitis aurato nitidi fulgore dracones Pesti seros ardens facit Afri Et mici φαλος,Soli QE causa efficit,ut caput utrinq; secus nitibudo serpat tractibus orbiculatis 5 Lucanus Et scythale sparsis etiam nunc sola pruinis pens esse uidetur, quia Nicandro κλοος uocatur, πιλυπέ , id est pluribus insenitus 'coronis lineisue,ut exponit eius interpres.Est&Aristotelicus quidam serpens de quo lib.s histor.animal.Serpentem quoque impugnat mustela, eum praecipue qui mures uenatur: uidelicet ea causa, uia ipsa etiamures prosequitur. 1 Pareas apud Lucanusit contentus iter cauda sulcare pareas. s Typhlinae,Nomen hoc sortitae sunt' quia caecae sunt Hermol.Caeci serpentes etiam a Plinio uocantur. Cophiae etiam nomen idcirco habet,qubd hebetes illi aures sint adeo item dura est pelle uix ut tandem secari queat. Io Laser, Aristoteles, pinλω , id est in lasere, uetus interpres habet. in loco qui dicitur silphiar. II Moturi dicti sunt, quasi cauda ingredientes. ἈSphondyle apud Aristotelem egenere est insectorum, quae&coit more eorundem Theodorus uerticilla interpretatur. Et alio loco uerticillos dixit pro : ueruapud Theophrastum nihil aliud reddidit latine quam sphondylas: ut uideatur sentire etiam Theodorus diuersa haec esse animalia.
C FERENTIIS LIBER VII DE A UIBVS.
De partibus auium cxterioribus. Cap. CXIX. N genere animal tu,quod bipes est &aligerum,pennasque opertu ira,auem appellamus.
In auibus partes nonnullae similiter atque in iis quae cxposui animalibus, habentur:omnibus cnim caput inest, & collum, & dorsum:& supina corporis pars, & quod pectori proportionetur. Crura quo'; bina, nominis modo: sed manibus pedibusque prioribus ca- rem . Autum nonnullis in capite crista ad - - u dita est, quam cum caeterae pennarum cini nentia quadam extructam gerunt, gallinaceus unus neculiarem sibi serti
tus : sic cium institutam,ut nec caro fit,nec a natura carnis omnino aliena. Oculi omnibus sicut teris animalibus bini, sine ciliis. dc grauiores palpebra inferiore connivent: columbae autem&similia utraque: quae uero speciem noctuae gerunt inora mi uocans superiore etiam palpebra conni uent. Nactantur omnes ab angulo obeute membr. ina. Volucribus usus cer
233쪽
nendi ex longinquo est:unde quae unguibus sunt aduncis, clarissime Ecernant:cibus enim de sublimi conspiciendus iis est:& quidem uolare in
cxcelsum omnium maxime auium genus id ob cam rem assolet: terra stres autem partimque uolatiles aues,ut gallinacei & similes, no acie oculorum adeo ualent. Auriculis carent omnes & naribus,mcatusque odorandi in rostro continent,audiendi in capite. soramina bina ante os habent, scd no ita
cxplanata ut nares appellari possent. Os sibi propriu aues possident: non enim labra,non dentes,sed pro maxillis rostrum nabent s Graeci uo-Σcant & ραbetet, quod in senectute maius redditur. Rostru hoc uarie pro uictus ratione&auxilio datum auibus est: quae enim adiicis unguibus sunt, quoniam carne uiuunt,& nullo fructu ucscuntur, rostrum habent omnia aduncum: caeterarum rectum. Sed aliis praeduru est, ut corvino generi: mi- Fnutis auibus lautum subtileuc, ad terrae fruges colligendos, &ad bestiolas , capiendas idoneum. Quς autem herbis uiuunt, de quς ad paludes uictitat, utpalmipedes,&quae collum habet longum partim alio quodam modo rostri commoditatem obtinet, nonnullis cnim rostrum longum est ut d collum partim latitudine rostri sibi sussiciunt:quippe quae rostro eiusmodi infodere possint.Quinetiain aues quae latius nabciat rostrum,S quae radices essitant, S reliquae quarti uictus similis,nonnullae serratu rostri extremum habent ita enim herbarii carptus quo uiuunt facilius agitur. Lingua omnibus est, sed uarie:aliis enim longa,aliis breuis,aliis lata,aliis angusta. Quς aduncis sunt unguibus,tatiorem fere lingua habent. Collu auibus porrectum est: sed hoc aliis breuius,aliis longius:quibus enim longa sunt cru- Gra,iis collum longum:quibus breuia,contra,collum breue, praeterqua palmipedibus.Carnitioris uolucribus longitudo colli incommoda est:quamobrem nulli collum longum quibus unsucs adunci. Palmipedes uero, δί
quq diuisis quidem,sed parum diductis digitis sunt, ut quae eodem genere
cum palmipedibus contineantur collum longius habet: tale enim collum ad cibum ex humore petedum commodius est:sed crura iis breuia, ut melius natare pos lint.Oinnes aues uncae breui sunt collo suti modo diximus)& lingua lata,aptaeque ad imitandu .Pectus in auibus integrum cst, de sibi
continuum carinatumque, & acutum atque carnosum. Et inter eas aquaticis maxime carinatu .Pectori vcntcr subiacet ad ostium usque excremeti&sus incna crurum.Vmbilicus auibus iam adultis delitescit incertusq; Hest,intestini enim coalitu consistit non uenarum pars ulla cst,ut in uitiis' ro genere.Carent aves manibus pedibiisque prioribus,ut dictu est: sed peculsare inter caetera animalia alas possident:alae enim iis pro brachiis & pedibus prioribus dependcnt: quamobrem pro scoptulis cxtrema alarii do
so adhaerent Clunem habent fis mori similem,longiorem, uenireque medio tenus porrectu cohaesione perpetua, ita ut ipsum diuulsum scemur esseu ideatur: sed enim parte alia iunctum tibiae est. Sut scemora sane maxima iis auibus,quae ungues habent aduncos, dcreetus quam caeteris robustius. Crura auibus omnibus ut in homine bina, sed intro flectenda,ut quadrupedum suffragines, no ut hominis poplites soras. Crura quibusdam breuio-
234쪽
A ra,ut palmipedibus. Sunt uero quae longis cruribus innitantur: harum uita palustris est: nantes tamen non sunt,ideo neq; palmipedes:sed quod in s lopra molli degunt,hinc digiti illis productiores, & flexus plures in digitis
magna ex parte. Multifidς etiam omnes quodammodo sunt: quippe cum pars maxima digitatast:&nantes quavis palmipedes,tame &ips digitos persectos distinct6sque habeant.Iis autem natura aut pedum interualla perutus coeleuit,omninόq, palmipedes reddidit:aut discretos quidem secit digitos,sed singulis digitis annexa est duini perpetuo latiuscula cutis,ut pedes etiam adnandum utiles habeant. Omnibus tam multifido quam palmipedi generi quaterni digiti dati sunt, nec fere est: quod plures liabeat digitos terni in priore parte,singuli in posteriore maxima ex parte Pro calce: B hic tamen deest quibusdam longa crura habetibus: paucis quibus da utrin quo bini,ut auiculae quam lyngem uocant:& qui in calce est digitus, minutus est,ut incrcce maxime patet. Copia auibus omnibus unguium est: δρ uibusdam ungues adunci sunt,indeque uncungues appellantur: quibus- inmisisse am uero rectiorcs.Vncungues omnes dissiculter ambulat: nec in saxis cosistunt,quoniam saxi durities impedimento curuaturae unguium est. Sunt nonnulla grauioru alitu genera, sex maribus saltem, sed foeminae omnino
iis carcnequibus natura calcar etiam dederit: sed nulli datum hoc est, cui cur, ungues adunci sunt. Cauda tali,qualis data quadrupedibus est,uolucres ca .renti sed diοπυγον uropygiumue,id est caudam pennis conditam gerunt, breuem quae longa crura sabent,& quae palmipedes sunt:maiorem autem V niam. C quae e contrario constant, quae etiam contractis ad uentre pcdibus uolant: cum illae,quae scilicet caudam pusillam gerunt, porrectis in caudam cruribus scrutur,ut porphyrio,ardea,& aqv.aticae aues. Vropygium hoc auibus ad dirigendos uolatus assigitur, sicuti de piscibus suae caudae,& nauigiis gubernacula: quo fit, ut aues quaeciique cauda talem ad hunc usum ineptam habeant,ut pauones & gallinacei, & quae minime uolaces sunt, haudquaquam directe uolare possint, sed ueluti gubernaculo carens nauigiu agitetur seranturque quocunq; sors tuleritanisi si quς caudae loco protensis cruribus uolent modo quo iam dictum est. Aues item hoc proprium habent ad c tera animalia,qubd non pilis,non squama, non cortice,sed penitis te guntur. Pennae omnes caule constant, fissaeq; omnibus sunt:nec umili spe D cie sunt atque ea quae id est toti penna a pennς conti nuitate appellantur: his enim fissa,illis infissa est pena:&altera excaulis est,altera caulem habet.Pennae praesectae non similiter ac caeterorum animalium pili aut ab radice aut superne ab incisura possunt reparari,sed cadant neces L est.
1 6όρnraue sere significat,κόρνις gallinam: sedc5sunduntur nonnunqua. a Inauibus proprie dicitur. 3 Lautum, rλα φυρο,,uetus interpres, subtile: an potius elegansina & ita uertit Theodorus: μαψυρον in purpurarii lauagine.
De partibus auium interioribus. Cap. CXX. Nes uero & inter seipsas differre, & a caeteris discrepare animalibus etiam interiorum partium ratione apertum est: lingula enim squam
235쪽
V e, Fo uocatὶ auibus dees :uerti laringis constrictione id ipsum prcstat, Equod lingula in aliis:dum enim alimentum capiunt alia, lingula arteriam cooperiunt:aues arteriam ipsam contrahunt atque ita claudui, sicuti quadrupedes ouiparae & serpentes. Aulum pulmo exiguus est, parum habens sanguinis,fungosius inebranaeque similis, & aptus ampliari dc ex tumescore cum inssatur.Pulmonis partes adeo inter se discretae sunt, ut binos habere pulmones credideris. Aulum iecur maxime simile est uiui parorii: purocnim & sanguineo colorccxhilaratur. Magia auium parti licia usque adcoexiguus, ut propemodum sensum effugiat, ut in columbis, milvis, accipi tribus,noctuis experimur. capriccps auis liene omnino caret. Aucs Omncsset habent:sed aliis uentri,aliis intestino iungitur, ut colubae, coruo,coturnici,hirundini,passeri:aliis iecori simul & uentri,u t capricipiti: aliis iecori Fsimiliter & intestino,ut accipitri,miluo. Renes uero non habcnt aves, neque uesicam: quanquam in nonnullis auibus carunculae quaedam sint i Dauvi f. tiusculae speciem renum ostendentes. Auibus quibusdam ingluuies praeposita uentriculo est,ut gallinacco,palumbo,columbo, perdici: ingluvies cutis in amplum sinuata est,qua primum cibus ingestus cotinetur incoctus:
haec parte qua iungitur gulae angustior est, mox amplior, tum qua desinit in uentriculum arctior: ὶ aliis in luvies deest, sed eius uice gula pertinet latior & patentior uel tota,uel qua propius uetriculo adit,ut mone tulς,cor-uO,cornici,coturnici,capricipiti,noctuae: at anati,anscrt,laro, cataractae,gula tota ampla & lata est. Multis etia aliis auibus gula huiusmodi esse pers,ctum cst.Nec desunt quibus uetriculus ipse similis sit ingluuiei,ut tinnun- Gculo. Sunt ite quibus neque gula neq; ingluuies amplior sit, sed uetriculus longior,scilicet auiculis omnibus,qualis passer aut hirudo est. Sunt etiam, quantiis paucae,quq neque ingluuiem neque gulam amplam habeant,longitudine autem ingluuiei admodum prolixa utantur: uidelicet quae longa angustaque colla habent,ut porphyrio quae fere omnes excrementum humidius quam caeterae solent, reiiciunt. Distat ingluuies ab ea gulae parte quae uentriculo propinqua est multum,magnitudinis proportione. Vcntriculus auium patii plurimae carnosus callositisque est, cutis intus robusta α quae facile a parte carnosa detrahi potest: sunt tamen,ut modo diximus, nonnullae quibus uentriculus longior sit atque ingluviei similis. intestinuquoque parti plurimae auium tenue est,solutumque simplex est. Appendi- Hces paucae in auibus sunt, non supra & circa uentriculum,ut in piscibus, sed infra qua desinit intestinum. Habent eas non omnes, sed plurimae,ut gallinaceus,perdix,olor,anser & aliae multae. Minoris ctiam generis nonnullae habent,sed perexiguas,ut passer. Auibus testes dati sunt omnibus: non tamen qui foris pendeant,sed qui intus adhaereant lumbis:quomodo de sanguineis quae pedes habent otii paris omnibus dictum est. ij priusquam coire incipiant aues,aliis exigui,aliis omnino obscuri sunt. at uero cum uenerem exercent, insigni tantisper magnitudine augentur, quod apertissime palumbis & perdicibus euenit. Vbi uero id lepus praeterierit,adeo exiguos
nabent,ut incertum sere an habeant, sit:cum tamen co tempore quo cocutgerant,
236쪽
Agerant praegrandes: itaque fit ut hybernis mensibus ne ullos quidem testea
in iis haberi nonnulli arbitrentur. Salaciorum auium testes conspectiores sunt,ut gallinaceorum & perdicuivi temperatiorum minus. Aulum uulua iuxta septum annexa est. ceruicem habet carnosam callosamque parte inferiore. at superne qua septo iungitur, membrana constat, & praetenuis adeo est,ut oua extra uuluam esse existimes. Auibus ergo auctioribus in brana conspectior est:& si per ceruicem infletur,extollitur atque sinuatur. at in minoribus obscuriora haec omnia habentur. Aulum ossa paulo inter se disserre uidentur:aquilis enim densiissima sunt ossia, ut dictum est, &durissima: deinde & accipitrum scrocioribus, circo, palumbario & similibus: gallinaceo uero, anatibus atque miseribus laxa simul ac caua leuissique Bossum est substantia. Semen genitale omnium auium album ut caeteroruanimalium cst. Partes auium tum exteriores tum interiores ad hunc modum se habere constat. De coitu autum, de aliis quae ad earum generatione pertinent.
Coitus uero disserentias in auibus has annotamus,ut aliet scemina con-sdente humi,marc superueniente coeant, ut gallinaceum genus: aliae non considente foemina,sed stante, ut grues: & quae ita coeunt rem qu amcelerrimeperagunt:mas enim supersiliens,cito ut passeres perficit. Coeundi pariendive tempus non idem omnibus auibus est:sed parte plurima iac- C re ac ineunte aestate coeut & patiunt,excepta halcyone,quq circa brumam parere solita est. Sunt etiam quae saepius generant, ut columbae dc gallinae. Auium sylvestres semel magna ex parte coeunt atq; pariunt: uerum hirudo bis parit & merula. at uero quae aut urbana sunt,aut traduci possunt ad mores mitiorcs,haec sepius generant,ut columbae,quae tota aestate talant. gallinae etiam coeunt & pariunt, praeterqua duobus mensibus brumalibus. Aut uitaq; aliis aliae iscundius patiunt: quod bifariam fit: aut enim crebrius,ut colubae,aut quia numerosius,ut gallinc.Omnes quibus ungues urem i , adunci, minus salacessunt,&parcius generat, excepto tinnuculo,qui plu- ρ' Gmμβην rima in adunco genere parit.Sed quς graues sunt atque item ueloces, quarum scilicet corpus grandiusculum cst,ut coluba & similes, aut graues no D uolaces,quaru corpus grande,ut gallina,coitu superat periscundaeq; sunt: quomodo interdum plantae minores sunt sertiliores. Pariunt caeterae in nicis: quae autem grauiores sunt & minus uolat,ut perdices,& coturnices, Screliqua generis eiusdem,non nidis, sed coniicnso frutice prolem muniunt facta enim in aprico area alibi enim nusqua pariunt) atque materia ut uepribus quibusdam cogestis, quoad accipitrum & aquilarum iniuriam deuitare possia ova edunt & incubat. mox cum excluserint, protinus pullos educul, propterea quod nequcunt suo uolatu iis cibii administrare.Aqua ticae omnes quae in lacubus aut paludibus uictitant, iuxta p. aludes & locis herbam habentibus nidos faciut: quem uero Meoth mero in uocant, hic unus subiens terrae cauernas facit cunabula. Vpupa una in suo genere non
237쪽
nidificat: sed stipites arborum subiens parit sine ullo collecto stramento in Ecauis.Oua pari ut aues omnes, sed quae unicu pariat ouum,excepto cuculo, nulla est. Otium ae lite omniti uolucrum duro putamine constat, si modo non deprauetur:gallina: cnim nonulla pariunt molli amitto. Bicolor quoq; ouum intus csΙ:lutcum interius,albu exterius:mebrana haec inter sic disce nuntur Sunt Z quae si . ris, id est grandines dicuntur, uitelli initio adhaerentes,quae nil ad gcncrationcm coserunt: quanquam aliqui ita non existimant:h1ς dii s cssc certum est, alteram parti superiori luctam, alteram in seriori. Umbilicus ouis linquit Plinius) a cacumine inest, ceu gutta cini- nens in putamine .Fiunt&oua tota lutea quae uocant schista, cum triduo incubata tolluntur.Disserunt oua aquaticarum a terrestribus, quia multo plus lutei quam albi ex proportione contineant. Disserunt de colore inter Fue oua auium:sunt cnim alia cadida, ut columbarum & pcrdicum:alia pallida,ut palustriit:. alia punctis distincta, ut phasianarum de meleagridum: rubrum tinnuculi est modo mi iiij. Quin&ipsum ouum in se suum habet discrimen:quippe quod non plane rotundu sit, sed parte sivi acutum, partelat ussit: qua quidem parte t. atiore exit,cum in lucem editur. Exit autem pars oui acu ta post:ea naque parte adhaeret,in qua&principium pulli est. Itaque fit ut partus ovorum contra atque animalium cucnit: animal enim uersum in caput suumque principium nascitur it ouum quasi in pedes co- uersum exit. ncipit stamina cum coierit ouum supcrius ad scptum traseuersum: quod ovum primo minutum & candidum cernitur,mox rubrum cruentumque. Deinae incrcscens luteum & flauum essicitur totum: iam Gamplius auctum discernitur, ita ut intus pars lutea sit,soris candida ambiat. ubi persedium cst,absoluitura corpore, & cxit putamine dum paritur molli,sed protinus durescente, nisi uitio uuluae desecerit.at postea otia ipsa accio macerata in tantum emolliuntur, ut per annulos transeant. Sunt oua quibusdam minia, quae binis constant uitellis. Hi ne inuicem confundantur, facit in nonnullis praetenue quoddam septum albuminis medium: aliis uitelli contactu mutuo sine ullo discrimine iunguntur. Gallinas aliquas & anserum iuuencas expertes adhuc coitus parere otia quae Nota μια, id cst subuentanea dicuntur, uisum saepius est : sunt haec sterilia& minora, ac minus iucundi saporis, de magis humida quam ea quae sce-cunda gignuntur, sed plura numero . humor eorum crassescere incubatio- Hne auis non potest:sed tam cadita quam lutea pars similis sibi perseuerat. Pariunt genus id otii plures aues,3c maxime quae non uolacc sunt aut aduncae,sed multi parae ut gallinae dc perdices,co ubGpauoues,ansercs dc uulpansercs.Redditur uero ouum subuentaneum illita foecudum, si prius co-cat auis, quae subuentaneum ouum fert, quam otium ipsum a lutco in can-.didam ambiente partem proficiat.Ita enim fit, ut subuentanea otia tacunda reddantur at si iam candidu receperunt humore,fieri non potest ut sui uentanca in tacunda mutentur. Sunt qui hypcnemia illa oua, Zephyria nominant, eo quod uerno tempore aues flatus illos tacundos ex fauonio recipere uideantur. Celeriter magna pars avium, & impletur,& oua sui
238쪽
A N I M A L I VIM L I B. VII. ros A uentanea illa concipitiquod lici in pcrdice percipi potest,eo quod ad libidi
. nem incitatur tepore. Generatio cx ouo Omnibus uolucribus ei lenit modo quidem eodem:fit enim ut incubante de concoquonte auc, animal ex parte oui secernatur, cx album inc scilicct: augeatur uero cx reliqua parte& perliciatur,nempe uitello: origo nanque in albuminc cli,cibus per umbilicum cx lutco petitur. Itaque auium incubitu statum cxcludi naturae ratio est :non inincia ita solum oua aperiuntur: scd si aut tempus sit bene tem
peratum,aut locus, in quo ua manent,tepidus, concoquuntur nonnun
quam & auium oua, sicut & quadrupedum oui hararum, sine parentis incubitu, tepore icrraevit in AEgypto ova obruta limo pullitiem procreant. Nonnunquam uero & cum in ualis quibusda tepidis essent coniecta, oleB oua pullos prompsere.Oui generatio ab initu, de pulli rursus ab ovo concocto prouentus,non pari temporis spatio euenit omnibus, sed pro magnitudine generantium interest. Ouum gallinae consistit a coitu, & perficitur dccem diebus maxima ex parte:columbae paucioribus. Gallinis tertia dicac nocte postquam coepere incubare, indicium privstare oua incipiunt. At maiorum auium gcncri plus praetereat temporis neccile est: minori autemi minus suffcit .Estertur per id tempus lutcus humor ad cacume, a qua prina cipium oui est,& cor quasi punctum sanguincum in candido liquore consistit: uet,ut Plinius tradidit, in medio uitelli .hoc punctum salitiam demouetur ut animal. 4 cndut ex eo incatus uenales sanguigeri duo tortuosi ad tunicam ambientem utranque, dum augetur. Membrana ctiam fibris di-C stincta sanguineis,iam album liquorem per id tempus circundat, a meati bus illis uenarum orius: paulo autem post, de corpus iam pulli discernitur, exiguum admodum primum & candidum, conspicuum capite,& maxime oculis inflatis: quo modo diu permatici: sero cnim decrcscunt oculi, dc
se ad ratam contrahunt proportionem. pars autem inferior corporis,nullo membro a superiorc distingui inter initia cernitur.Iam meatuum quos excorde tendere diximus, alter ad ambientem albusi liquore sertur, ex quo pulli origo est) alter ad luteum uelut umbilicus. Die iam decimo pullus totus perspicuus in,& mcbra omnia patent: caput gradius toto coryore,oculi capite reliquo grandiores h rent:quippc qui fabis maiores per id tempus eminea nigri nondum cum pupillac quibus si cutem detrahas, nihil solidi
D uideris,sed humorem candidum frigidiimque admodum refulgentem ad lucem,ncc quicquam aliud : ita oculi & caput. Iam uero & uiscera eo temporc patent: S alui intestinorii inq; natura perspicua est. vicesimo die iam pullus,si quis putamine secto selicitet,mouet intus sese, pipitque aliquantulum: &iam ab eodem die plumescit,quoties ultra uicesimum exclusio protelatur. Iam per id tempustullum iptii in multum humoris lutei subit, atque in eius aluo aliquid subsidit lutcum, quo uidelicci adhuc nutritur. Excrcmentum etiam album codem tepore pullus emittit, & in aluo quiddam album consistit.Demum uitellus paulatim absumitur totus mebrorubaustu,ita ut si pullo decimo die pbst excluso rescindas aluum,nonihil adhuc uitelli comperias. Initium nanque suae Incrationis pullus a candido
239쪽
sumit,cibum a lutco capit & incremetum, ut modo diximus ita enim pul- Elum qui in ovo nascitur,uti luteo existimandum est,ut foetus in uiui paris 3 sua parcnte utitur quandiu intra parentem continetur .Incubat aquila tria cenis diebus: & cae teris quoque magnis alitibus tempus incubandi tantu- demanatura statutum est,ut anseri& tardae: mediocribus uiceni perfici ut incubationem,ut accipitri, miluo. Et auium quidem ortus ad hunc moduex ouo agitur. Sed euidentiora haec in auctioribus auibus sunt: nam in mi noribus obscura prae sua exiguitate habentur. Excludunt celerius incubatos aestate F am hyeme:ideo aestate gallinae duodevigesimo die foetum excludunt,hycme aliquando vigesimoquinto. Discrimen tamen & auiu eue quod aliae magis aliis sungi ossicio incubandi possunt.Incubat magna mihi
pars, eminae marcsuccedente : aliqui mares incubandi munus tantisper Fiubeunt,dum foeminae intermista incubitu cibum quaerunt. anserum de cornicum foeminς tantum incubant.)rar in lacubus paludibusue uictum
sibi quaerunt,omnes iuxta paludes ipsas,& locis herbam habcntibus nidos faciunt, ut dietiim est: quo fit ut occupatae negotio incubandi possinis mere cibum, nec omnino inedia laborent.Sunt quaedam,ut in gene re g linarum,quae pariant gemina omnia: ex iis quςdam duodeuiginti peperit, exclusitque gemina, praeterquam si qua essent,ut fit,irrita:sed qui foetus gemini excluduntur, ita prodeunt, ut alter sit maior, alter minor: dc tandem in monstrum partus degenerat,qui minor nouissime proumit.Dcpraua V 'Ma ouadoque oua, de fiunt quae urina de canicularia uocantur,uitello cor' srupto,tepore potius calido,ut aestate. Multi paris hoc accidit frequetius & Guncunguibus: quanuis parus ecundis, nihilominus tamen ide euenit: peenim uel alterum ex duobus urinum fit,uel tertium semper sere. Aucs magna ex parte anniculae nequeunt generare. Quibus partus numerosior est,
unu salte ex pullis saepe nicio expellunt. Sc omnes scrc alites quibus ungues adunci, pullos cum primu provolandi facultas fuerit, nido expellunt e cuticte'; cogunt discedere: oc caeter quoq; aues maxima siti parte ide nocfaciunt:cumque enutrierint, nihil praeterea adhibent curae,exccpta comi-c quς aliquandiu providet. Aues ad hunc modii coeunt,gestat de pariunt.
r Quo pacto perficiatur pullus in ovo,pluribus uerbis atque apertius ostendit Aristot. lib.s histor. animal. a Non cor,ut Aristoteles, sed iecur primum in anim lium generatione sermari sentit Galenus: id quod in uiuiparis& in homine maxime explicat aperte: sed in ouiparis minime. 3 Ipsum animal, inquit Plinius, ex albo li Hquore ovi corporatur:cibus eius ex luteo. Locus hic Aristotelis aliter fortasse reddi potuerat,ut infra explicabitur in gallinaceo genere. s oveινα ἔ κιωρ ves,sunt urina,ut Plinius uult, oua incubatione derelicta.
Devictu avium &de loci mutatione earum. Cap. CXXII. V Φη , I N auium genere,quibus ungues aduc omnes carniuorς sunt: fruges au- l etiam si in os indideris,nequeunt deuorare,ut genera aquilaru. . Omnia,milui,accipitres: sunt tamen cliam in genere no adunco, quae carneuci cantur,ut hirundines: aliquae uermiculis partim ex toto,partim magna
Λ ιν οσα . ex parte aluntur,ut fringillarum genera: aliae spina appetunt, de inter spi
240쪽
A nas uictitant:uermem autem & quodvis animal aspernantur,ut spinus &carduelis. item qui attriuinctis appellatur:atq; haec omnia uict itant in spinis,& dormiunt pascunturque codem in loco. Aliae uermiculis sorinici sue in lignis degentibus gaudent, nec alio magis quam eius generis animal culorum uenatu uiuunt ut pipo tam maior quam minor. Aliae frugibus uiuunt:ut palumbes,columbus,turtur. Nonuit etiam aues omni uorae sunt, u t cornix.Omnium sere auium aliae uictum a terra petunt, aliae a stultio &lacti,aliae a mari: &harum,quae palmipcdcssunt omnes in ipsa aqua parte maxima temporis uersantur. Multae etiam fidi pedcs prope aquas paludesque legunt:earumque nonnullae terra conleptis altilibus uescuntur, quae scilicet carnem non tangunt. Palmipedum grauiores circa lacus & amnes B uersantur,ut olor,anas:omnes uero palmipedes apud mare, aut fluuios,aut lacus. Aues adunc tum c. aetera animalia,tum aues aggrediuntur: sed non sui generis carni uorae sunt modo piscium,qui plerunque sibi cognatos rapiunt:nulla autem auis,quantiis etiam carni uora, sui generis aliam deuorare solet. Genus auium cum omne potu exiguo contentum sit, tum ad
uncis nullis omnino usus bibedi est,praeterquam paucissimis quibusdam,quq dc ipsae raro utuntur,qualis pocillimum tinnunculus est:miluus etiam uisus est bibere,quanquam raro: caeterae aues bibunt quidem, sed parum. Aulum aliae sorptu bibunt:sed quibus collum est longum,intermittunt capitique resupinat .porphyrio unus morsu bibit. Loca uero in quibus degat agrestes uolucres, aptis lime advictum & prolis salutem moliuntur. Colut Cauae l0ca fragosa&saxa: aliae cauernas,ut qui charadrias appellatur: sunt quae montes colat & sylvas,ut upupa,brenthus: trochilus fruteta incolit &foramina.Vivunt apud mare,& flumina,& lacus palmipedes omnes,ut dictum est: sed multae etiam fidipedes circa aquas p. aludesque degunt. Loca mutare quandoque solent aves nonnullae: imbecilliores nanque hyberno& gelido tempore discedunt in campos,ut tepore potiantur: aestiuo autem repetunt montcs,ut aestu careant.Scper quae imbecilliores sunt, prius utrauis ratione discedunt: coturnices enim Augusto,grues uero Septembri mense incipiunt. Sunt prosecto omnes pinguiores, quae de locis discedunt frigidis,quam quae de calidis:ut coturnices autumno quam uere sunt pinguiores. fit autem ut simul de locis frigidis & tempore calido discedatur. D Aulum complures conduntur,non ut aliqui putant,paucae: nec omnes ad loca tepidiora abeunti sed quibus loca eiusmodi sunt uicina solitae sedis, iis eo secedere libet: ut miluos & hirudines agere animaduersum est. Quae autem procul locis ciusmodi morantur,non mutant sedem, sed se ibi de condunt: iam enim uisae sunt multae hirundines in angustiis convallium nudς atque omnino deplumes: milui etiam de eiusmodi locis euolaste,cum pri mo apparerent, uisum est . quaedam uero auium genera semper apparent, ncc loca mutant aut latent: dc in iis praecipue quae in urbibus solent uiuere, ut coruus,cornix. Itaque temporum magna est differetia auibus: perennes, ut columbae: sicinestres, ut hirudines: trimestres, ut turdi & turtures:& νς cum scelum eduxere abeunt,ut galgui upupae.