장음표시 사용
301쪽
squamis intcguntur,iis extenuatis ac senescentibus duriores crassioresque Eessiciuntur squamae. Testes non habent pisces,sed nec genitale ullum foris conspicuumsicut nec ullum aliud animalium genus quod careat pedibus: meatus tamen idem est coitus,qui de sicci cxcrementi:quae quidem si militer tam in sceminis eorum quam in maribus sunt.Piscibus cauda ad natatum data est, queadmodum auibus uropygium ad uolatum dirigendu: sed continua sere ac indiuisa: ucrum cauda ipsa no omnibus similis esti sed cum c teris non cuariet, planorum nonnullis spinosa, de longa,& gracilior
est,ut torpedini & pastinacae,& si quid aliud huiusmodi cartilagineum est:
quorundam carnosa quidem,sed breuis,ut ranis accidit.
I Arenidum, ο ρον,quia non continuum, sed quoddam arenulentum est,ita dis Flandi in multa potest. ψα, ραπιπιι αμιτω ,id est fungosam&friabilem corpuletiam transtulit Theodorus, in mollibus, scilicet insepio.
De piscium interioribus partibus.
Via paucis piscibus inest, ut congro, anguillae: iisque breuis, sed plurimis ab ore statim sequitur uenter: quocirca saepius cuenit grandioribus nonnullis, ut dum per impetum insectantur minores, uentriculus in os procidat. Piscium cor suum mucronem non ad pectus spectantem, sed contra quam in aliis spectatur animantibus, ad caput &os habet: cxtremumque eius inde pendet,qua branchiae dextrae atque sinistrae inter se coeunt copulanturque. Sunt cliam meatus alij de corde ad branchias tenden Gies singulas pro rationc magnitudinis,hoc est maioribus maiores,& minoribus arctiores: inter quos in maioribus crasta admodum de candida fistula est,quae de cordis extremo oritur. Pisces omnino pulmone non habent, neque arteriam: non enim respiranti sed branchias uice pulmonis obti-1nen quibus diximus modis. Piscium iecinora maxima ex parte pallidiuscula uint. Iecoris partes in quibusda adeo dirimuntur,ut bina esse iccinora uideantur, ueluti cartilagineis. Iecur adipeum nonnullis est, ut cartilagineis: quorum iecinoribus colli quatis oleum facimus. Lien piscibus partim non magnus est,parti mucro notae gratia duntaxat habetur. Fel habent omnes pisces: sed aliis iecori adiunctum cst, ut musteligenis, stilum, squalinae, leui ratae,torpedini atque cx longis anguillae, belonae, genae: aliis, dc Hmagnae quidem parti,intestino annexum est,dependens a iecore meatibus quibusdam perpetuis summae tenuitatis: dc aut semotius a iecore, aut propius,ut ranae,accipensicri, lentici,murenae,gladio. Nonnulli etiam toto intestino prςtextum continent,utamia. Saepe ctiam genus idem utruque patitur situm,ut congri:aliis cnim ad iecur,aliis infra sepositum adhaeret. neque renes neque uesicam pisces habent. Venter pistibus unus dc simplex est, sed figura uaria est:alij enim modo avium uentriculum habent carnosum,ut mugilis:nonnulli vcntrem intestino similem habent,ut scarus, qui alc ruminare solus piscium creditur. Intestinum etiam simplex est replicasse, simileque sibi in omnibus eius partibus. Piscibus magna ex parte super
302쪽
A ne circa uentriculum exeunt appendices,ut in iis quasi lacunis cibum conditum macerent atque concoquanimonnullis complures,ut gobio, galeo, percae,scorpioni, mullo, sparo. at mugili parte altera plures exeunt, alicra Sparo, 3 una tantu m: aliis paucar,ut hepato,glauco,auratae. Tu m autem eiusde speciei consortes inter se disserunt:auratarum enim aliis plures, aliis paucio-rcs.Sunt etiam quibus nullae omnino sint, ut magnae cartilagineoru partu caeteris ita ut aliis paucae, aliis uel plurimae habeantur: omnes tamen ad ipsu in uentrem eas appendices habent. Pisces testibus carcnt,ut modo diximus: sed in Di, id est meatus continet binos,qui a prςcordiis uen ue maiore exorti bifurces,utrunque spinae latus perreptet, coeantque superne in unum caput,atque ita ad ostium excrementi finiunt: quod enim ad spina est,id superius nomino. hoc ergo inseritur atque in locis tenditur scemi-B narum. Pleni ij meatus in maribus 1 ιν, id est humoris istisci redduntur tempore coitus,tatissimeque patent eo tempore,etiam imperitis, aeque in maribus atque illi qui in foeminis in matricem seruntur, attrituque pisciumutuo,atque adeo etiam si compresseris, facile semen ipsum cssitiet genitale candidum. ubi uero id temporis prςteriit,incerti uel incatus ipsi intemdum redduntur,ut de testibus in auiu genere expositum est. Differunt inter se meatus genitales maris & foeminae,tum aliis rebus,tum etiam quod
maris lumbis inhaerent firmius,sceminae mobiles sunt. Piscium uuluae bifidae sunt, S: non ut auium supra iuxta septum, sed infra habentur sicut bipeduni aut quadrupedum quae animal pariunt,sed tenues & inebrana conC uantes &longae: ita ut in minutissimis pisciculis partem uuluae ut anquos Alia, bariis dextram scilicet desinistram iungi in faciem unius oui uideatur. At galeis reliquiuque cartilagineis uulua bipartita pertinensque supra ad septum, quomodo auibus est,& infra quoquc porreeta: atq; ctiam de medio sui bi- utrunque. partiti sinus arctior ad septum usque pertendit: ac oua hoc in loco ad septioriginem maxima pro parte cosistunt: mox prolapsis in spatium latius, foetus animales excluduntur.Piscibus otii paris n5 infra apud aluum,scd lumbis adhaerens uulua continetur: at cartilagineis uterus utrunque situm habet,scilicet in parte priore & ad lumbos: partem enim uuluae superiorem, in qua oua gignuntur,sub septo ad lumbos & prona habent,insertorcm ad D aluum: hac enim iam procreant animal. Piscium ossa proportione similia sunt animantium terrestrium uiui parorum ossibus: qui enim inter cos animal generant, cartilaginem pro spina habent,ut ea quae cartilaginea appellantur. in iis nanque quod tar dorsum proportionatum ossibus tendit, cartilago est:quae etiam humorem in medullae speciem continet. Quae autem oua pariunt,spinam continent: quae perinde ut spina dorsi in quadrupcdu A, , . genere habetur. Sed propriu in piscibus est,quod nonnullis spinulae quae- Spim υ, κωdam fraetenues separatim per carnem inhaerent. Piscium sebum adipem praesesert:nec enim concresccre solet. Cartilaginea nullo discrete adipe
carni uentriue adhaerente pinguestunt: corum tamen quorundam iccinoribus colli quatis oleum facimus. Pistes geniturae loco ειριν habent,id est genitale quoddam uirus sui generis, quod meatibus quibusdam continetur,
303쪽
qui a scpto uenaque maiori oriuntur,ut ante dictum est. Semen eiusmodi Egenitale habent mares omnes praeter anguillam.
I Respirare etiam pisces contendunt nonnulli, ut apud Oppianu lib.2 de pisc. ScPlinium. 2 Intestino,&c. Eντό ea sypotius lego apud Aristotele hoc in loco, quam τόν diasi: tum ex ueteri traductione, tum ex lib.3 de partibus animalium,cap. i .
De sexus discriminc in piscibus: deque corum coitu, sc aliis quae ad generationem pertinent. Cap. CLVI. PIscium maxima pars consummatur mare & foemina. In piscium tamegenere sunt qui omnino sexus discrimen alterutram in partem non habeantmonullis enim nec mares nec sin minae gignuntur. Sunt enim pisciuoi M. nonnulli epitrageae appellati, qui nec ovum nec semen prolificum unqua Fhabeant: sed qui solidiores pinguioresque in eo genere sunt, iis intestinum L paruum est,& laus praecipua in pastu.Nec desunt quς absque maribus sexu
uno foemineo sormentur:sunt enim genera quaedam,ut passerum,erythrinorum S chanarum,in quibus omnibus ova reperiuntur. Haec perinde pariunt ut aues oua,quae hypenemia dicuntur: uerum a quae aues concipi ut parii inique etiam sunt instaecunda: piscium uero nonnullis, cum spontina ediderint oua,euenit, ut ex his animal progeneretur: in his tamen, si in cogenere mas cst,insoecunda manent oua, quae sponte constiterint, nisi massuum asperserit semen. Piscium foeminae plerunque maiores suis maribus evadunt ut qui ex cartilagincis parui sint, & pars Diurima gregalium, & genus omne saxatile. Foeminas quoquc maribus este uiuaciores constatico Gquod foeminae iactustiores quam mares capiantur. Pisces non coirc existi- i mauere quidam:scd mares uentrem ad arenas sei cando semen exprimere: foeminas deinde ore exsorbcre,atque hoc pacto concipcrc. coeunt tamen pisces omnes in quibus sexuum discrimen reperitur, uel admotis inuicem partibus supinis,cxceptis planis cartilagineis:quanquam corum coitus qui Otia pariunt,rarius cernitur: quoniam congremone quamprimum digres sio sequatur. fieri tamen ita corum coitum uisum est. Tanta enim celeritate rem per. agunt pisces,ut etiam piscatorcs complures lateant: nemo cnim eorum aliquid talc cognitionis gratia obseruat:ueruntamen coitus eorum
uisus aliquando est. Ex cartilagineis autem plani, iidem quo habentes caudam, ut rata & pastinaca, & reliqua huiusmodi, non solum admotis supi- Hnis, sed etiam tergo sceminarum supinis marium superpositis modo cauda nullo impedimento ob crassitudinis nem sit, cocunt. Squatinae & quibus
plenior cauda cst,his attritu mutuo partium supinarum coitus agitur. Sutqui se uidi sic confirmant nonnulla ex cartilagineis auersa, modo canti terrestrium cohaerere. itus etiam temeorc complura ex his sibi adhaerentia capiuntur. Piscium caetcrorum diuersa genera coirc, uisum a neminc est: squalinam solam de ratam hoc facere crcditur argumento piscis cuiusdam qui nomen ex utroque compositum trahit, rhinobati. Conceptus pisciumagna ex parte uerno agitur tempore: sed tamcn & aestate, de autumno, de hyeme nonnulla coitu implentur. Apud Lesbum insulam omnia tam pelagica
304쪽
A lagica quam Eutypica parere solent in Eurypo,&.coeunt autumno, paritatuere. Cartilaginea etiam autumno mares cum si minis congregantur: sed uere subcunt Eurypum disiuncta, neque coniugium reperitur ullum do nec pariant: ucru nec pariter omnibus aut simpli Ier auei generatim id Guenit,sicuti plurimae parti,ut ucrno temporc concipiant:hcque etiam caeteris temporibus tam numerose partu foetiscatui quam uere. Denique lato rc non decet,ut stirpium de quadrupedum animantium gener plurimum interesse ex regione no lum ad caeteram corporis Dulicitatem, sed etiam
ad coitum partumque ampliorem:sic in piscium quoq; ratione locis ipsis discrimen plurimum oritur, non ad magnitudinem tantum habitumque vegetiorem,uerum ad coitum etiam dc partum: ut iidem alibi pluries ge-Bnerent,alibi minus. Tempore coitus cum mares incatus illos genitales plenos iam seminis genitalis habent, modo quo dictum cst,foeminς mares sequentcs uentrem corum suis percuti ut rostris: quo ctiam si ut mare semen & celerius: fundant de largius. Tempore cleinde partus mares fremi nas sequentes,quae illa: otia ediderint,ipsi mordicus se reuorant: pisces uero ex iis quaerernanserint, otititur, quibus scilicet incis senacia asperserat
nitale. Sub partu cnim mas sicquens,scinen ouis quae reliqua sunt, aspergi & quae uitale id uirus contigerint,ex his pisciculi enasculatur: quae uero noattigerit liquor masculi ille uitalis, sicrilascunt & irrita fiunt. No omnibus enim id contingit ouis in tanta multitudine: alioqui replerentur maria de stagna, cum singuli ulcri innumerabilia concipiant. Discrina inc partus C lac discrepant pisces,ut alij0ua pariant, alia animal. pariunt oua omnes quisquama integuntur: antimal omnes qui Πncre cartilagineo continentur, cxccpta rana.genus enim cartilagincum tam planum quam mustelinum animal generat reliqua oua pariunt, Sed nec cartilagineis quidem scelus sine otio: pariunt enim intra se primum oua, &augent atque cxcludunt, praeterquam rana: mox animal soras pariunt . Oua pisci una impcrsccta Oduntur omnium,excepta rana, Z putamine duriusculo inlccta: quae post quamcdita sunt,soris augentur&perficiuntur: incremetum cnimo uisi mileucrinibus est. Animal enim quae uermem pariunt, primo exiguum edunt,quod per se augetur sine ullo annexu: ita & piscium oua in mari croscunt: scd quaedam summa celeritate, ut murenarum: quia un paulo tar
D dius. Ouum piscium non bicolor ut auium,sed unicolor omnium est,& ali bum magis quam luteum,tam anica quam postea cum scelus insidet. Et piscium generatio ex ovo,quantiis ab auium generatione differat, simili tamen agitur modo, siue intus siue foris cst otium: quippe cum &scelus in summo otio nascatur,nacmbrana obduct a: S uenae simile inter ivitia spergantur,& caput & oculi:deniq; partes superiores principio fiunt praegran cics.incrcscente ctiam fortit,humor pari modo subinde absumitur: demum
nihil superest quod non scelum si bicrit,sicuti de uitello auium expositum
cst. Adni c cibus in aluo suggeritur codcm modo pisciculis albus, quo auiti pullis luteus:nutritur enim non ex luteo, cum oua pisciuiti unicolora sint,
sed neque est lutcum a candido separatum, sed mucentur in iis ista usque- Aa
305쪽
quaque & confundutur. Foetus,ubi absumptus fuerit oui humor,nuclei fi- Egura iam constant:& primum nullum accipiunt cibum, sed ex oui humore Iam hausto incrcscunt. post nutriuntur aquis dulcibus usquedum satis augeantur.Piscibus autem hoc commune omnibus est, ut celeri incremeto perficiantur, sed praecipue coracino inter minores: orphus uero breui ex paruo insignem magnitudinem accipit. Qui oua pariunt pisces,in his ouuipsum arenidum cst,& tota uulua otiis reserta est: itaq; fit ut in paruis quibusdam pisciculis ova tantummodo gemina esse uideatur: nam ob tenuitatem exiguitatemque uulua incerta in iis est. De coitu piscium fatis dictu iam cst. Partus autem piscium neque eodem tempore, neque simili modo omnium fit: nec pari temporis spatio geritur uterus. Pisces plurimi semel anno pariunt,ut ij serc qui visi, id est sus anei ex argumento coplomi Fnantur, quia sus in retibus capiantur. quidam tame saepius: sunt enim qui bis pariant,ut saxatiles omnes:& in iis mullus ter parit.Non defiant qui omnibus anni teporibus pariant,ut murena. Pariunt pisces plurima sui parte mensibus iis tribus, Martio, Aprili,Maio: Autumno pauci, ut salpa, sargus & nonnulla similia, paulo ante aequinoctium: adde iis torpedinem &squatinam .Sunt certe quae per hyemem suos edant partus,ut lupus, mugilis, lone .Mugilum quoque genera graucscere mense Decebri incipiunt, geruntque diebus tricenis.Per aestatem mense Iunio thunna circa Blstitiuparit:spargi etiam per aestatem pariunt: & qui pelagici sunt, aestate magna ex parte pariunt.Nec etiam pari temporis spatio geritur uterus: alth nanq; diebus tricenis serunt uterum,alij minus.Parietigi terminus piscium compluribus est,ubi uermiculi nati in uentre suerint: innascuntur enim minu- Gra quaedam animalia uermium specie,parisimq; expellunt Prosecto omne genus piscium celeriter adolescit,& praecipue in ponto:quippe cum incre mentum singulis diebusintelli satur. Omnino ita existimandum cst, ut ci-dem piscium generi, non iisdeIocis degenti,nec coeundi uterumue serendi tempus esse idem, nec fietificandi, nec in magnitudine proficiendi. Verum haec nos ita cxsonimus,inquit Aristoteles, ut magna e arte res euenit. Lacustres & fluviatiles pisces quinto suae aetatis mense uterum g stare magna ex parte incipiunt. pariunt omnes intra annum. Nec semen generationis simul omne emittunt mares, nec ovum sceminae: sed modo marinorum hi quoquc semper intra se aliquid plus minusue, foeminaeo-Huorum,mares liquoris proli fici retinent. Cyprini quinquies aut sexies anno, chalcis ter, reliqui semel edunt oua. Pariunt omnes in fluuiorum stagnantibus locis, dc lacuum arundinctis,ut phoxini & percς.Non solum pares cum paribus,sed etiam admodum grandes cum paruis conueniunt,ad moventque incatus,quos aliqui umbilicos uocant: qua quidem parte δε- mina ovum, mas liquorem uenereum depromit. Et oua quae liquor ille uitalis contigerit,agmodum glutinosaisaduntur,&candidiora ex templo cernuntur: maioraque reddi eodem die propemodum dixerim. paulo autem post,oculi foetus existunt conspicui,prςgrandesq; apparent:quae ex ouis non attigerit liquor masculi ille uitalis, haec sterilia redduntur, ut in
306쪽
A marino etiam genere euenire diximus: mas deinde otia otiae edita sunt custocilitamina abit cumpepcrit.Pisciculo iam ex foecundis ovis incresce-
4 d. iiiiiiiii uelut putamen,quod membrana est otium ambion piisti
culum .Horum ciuibus data tardius incrementum ex otio est: ideoque silurus mas,uel quadraginta aut quinquaginta assidet custodiens ova, ne a piscibus occurrcntibus absumantur. at minorum non ulla, uel tertio die spe ciem pisciculi capiunt. Foeminas cu parturiunt saepenumero singulas, mares tredccim sequuntur. Mox tamina ova procededo omittit marcstes semen illud suu ouis respergusiu i modo diximus. uerti plurima percut:
quod enim tamina non stabilis, sed mutans continue parit, dissipari otia
necesse est,uidelicet ea quae non in materie inciderint aliquam,cui haereat; sed excepta unda serantur. Habent mares omnes scine nitale praeter anguillam:quae neutrum neque ouum ncque semesortita est .pisces maxima quidem ex parte ouo gignuntur,ut dictum iam cst:quidam tamen uermenalauntur,ut mugilum genus quoddam,& aliorum fluviatilium piscium: ad haec anguillarum genus.Sed sunt qui & limo & arena proueniat, etiam ex iis generibus quae per coitum&oui primordio generantur: quod turn aliis locis palustribus,tum apud Gnidum factu olim memoratur: stagnis enim uio canis ortu resiccatis,& limo iam arido, ubi primu imbribus resti 'are loca inciperet, pisciculi nascebantur generis mugilum. od per
coitum procreatur,magnitudine μωνι ρα,,id cst haleculae partiae:nec in his aliouid uel oui uel seminis contineb. 1riir. Quae autem nec ovum ne cani mal pariunt,omnibus iis ortus uel ex limo uel cx arcna,vel cliam ex putredine per summa aquae facta agitur, ut in anguillis & apuarum Mneribus.
De coitu & partu atquc de omni piscium generatione dictum iam est.
i Epitrageae,ab hirci sterilitate sic dicti,ut uult Theodorus. a Quo uero dis rat piscium geperatio ex ouo ab auiti generatione, pluribus ostendit Aristoteles liba
Dcratione uicthis piscium. Cap. CLVII. PIsces omnes taturam,etiam piscium,suo tempore dcuorant: reliquauietiis ratio non eade omnibus inest: alij enim carnitiori fiant, ut cartilaginei,& congri,& alij quidam. Alter etiam alterum odit: maiorumque minores sunt praeda,exceptis mugile & cerbato: ij enim soli carne omnino abstinent: alij non carnibus tantum uescuntur,sed & alia deuorant:alij nanque coeno ucscuntur,ut cephali: alij cceno & stercore, ut dasquilli: alij alga,ut scarus,melanurus:alij & carne tiescuntur & alga, musch6q;,5 co-1 chis, &coeno,ut multi .salpa stercore &alga porrum cita petit,&cucurbita capitur. Vescitur mugilis unusquisque alga &arcna. ccephalorii genere est,qui non nisi mucore uescitur suo. Anguillae plurimae dulci humore uiuunt:nam qui in piscium genere humorem accipiunt, cum non potus, sed cibi potius gratia assumunt. Vivunt guviatiles tu sese mutuo deuorantes, tu in ex herba,tu ex r. adice, & si quid in coeno comperiant.nocte potius pascere,interdiu secedere in altum solet. Caetctis piscibus captura minorum
307쪽
a fronte agitur ore, ut solent natare:at chartilaginei queadmodum etiam Edelphini & omnes sere cetacei generis resupinati corripiunt:habent enimos lubter.Uictus causa incunt prςliu maiores contra minores: maior enim
quisque atque robustior minorem infirmioremqucdcuorat. Et pisciu alij gregatim degunt amicique sunt, ut qui dromades uocantur & thynni &ahamiae: alij nongrcsatim, inimi csque uiuunt.Qui amici sunt congregatur partim cum utero scrunt,partim cum foetum ediderint. Est sane plurima piscium pars gregati lismec ullus grex caret duce: & horum nonnulli non modo gregales sunt,uerumetiam coniugales. Greges statis temporibus sui modo atri constituunt:scilicet cum uterum gerunt, aut post parcii. Coeut in gregem no solum quae eiusdem generis sunt,sed cum quibus idem aut similis pastus alpetitur, modo abundet cibus: nam lupus & mugilis quan- Fquam inimici sint capitales, tamen stato tempore congrcgantur. Talis piscium uictus est.
I Porrum ,προσον,ici est marrhubiunt: ita habetur in nostris exemplaribus G Rcis. a Theodorus cursores uocat dccursiones: ut lib.6 hiitor. animalium..Hstate pariunt omnes,qui cursiones uocatur.
Quod loca mutent pisces uarie, atque latitent. Cap. C L VIII. Locum etiam mutare solent pisces: alij enim ex ponto aut in pontu tranant: alij per hyemem ex alto in litora teporis gratia ueniunt: contra aestate ex litore in altum uitantes aestum discedunt. semper quae imbecilliora sunt prius utravis ratione discedunt:ut scombri ante quam thuni. Petunt autem pontum tum pastus gratia, qui uberior & c5modior ibi pro- Gpter aquarum dulcium admixtione suppcditatur: facit enim coeta amniuloci illius,u t mare sit dulcius, & cibus largior habeatur, quem iidem fluuij deserunt: tum etiam propter partu: sunt enim ibi loca ad partionem aptiora & tutiora: bcluae nanq; magnet pauciores ibidcm sunt,nec in ponto fere quicquam maleficum est, & humor dulcior ac potulentior sextum melius educat. Quin & latet piscium complures:alij hyeme,ut hippurus & coracinus,thunus,& pisces saxatiles, omneq; cartilagineum genus,diebus scilicet frigidissimis: nonnulli aestate,ut glauci:non enim sere capiuntur hi nisi statis quibusdam temporibus,eisdemque semper: cum caereri omnes sere
semper capiantur. Saxatiles uero coniugatim mares cum sceminis condi, Htur,quomodo & seetificare sol cnt: ut turdi,incrulς,percae.Duo lacus Italiς, inqu it Plinius,in radicibus Alpiu,Larius 5: Verbanus appellantur, in quisbus pisces omnibus annis vergiliarum ortu existunt squamis cospicui crebris atque praeacutis clauorum caligarium cssgie: nec amplius quam circa
De coloris mutatione in piscibus,voceq; & Amno. Cap. C LIX. MVtant colore pisces nonnulli pro anni tempore, quemadmodum dccx auibus quaedam) ut qui merulae uocatur & turdi:uere enim nigrescunt, post uer albedinem suam recipiunt. Phuca etia mutat colorem: cum cnim
308쪽
A enim caeteris temporibus cadida sit,uerno uaria rcdditur. Puces uocis qui dem expertes sunt:quippe qui ncclus pulm idem neque arteriam aut gut tur obliti canin d sonos quosdam si rest in 'Mnt,qui uocales esse existimantur, ut lyra & chromis lis enirn quas ignanitus quidam emittitur: chalcis quodamodo stridet. cuculus perinde ut sel lus auis obstrepit,unde nomen accepit.Necnon cartilaginei generis . nulla me: ij, id est stridere uidentur:uerum ab iis uoccm emitti ullat' ecth dici non potest: at si num siue strepitu reddi uerius dixeris. Dorim pisces noctu potius quam interdiu:& magna ex parte uel ad arenam,ui in lapidem aliquem proc bentes quiescutimis gurgitibus,uel subfinoaut limo abditi. Plani autem timopisciti arena sese occultant:deprehendutur ii ipsius arcnae, tolluntiarq; su B scina percussi:cartilaginea uero ita interdit rini ut, ut uel manu tollatur. Delialetudinis piscium disserentiis,tum ex locis, tum ex temporibus. 5 Cap. CLX.
T Ora pro sua natura piscium geu i a quaeque sibi habent ad incolumitata tem commodi orae quod enim hiarale aut pelagium est, huic suo loco pro naturae desiderio uersari comodius csl:quod autem ambigit,id c5mode utroque degere potest: sediunt loca quaedam singulis propria, in quibus rectius ualeant. Lim'f est planum cducat piscem, ueluti soleam, rhombum, passerem: Mannicii gurgites planos quidem non pesti me, sed
mylii e ridis rarvis in ei potest piscis
Adanti taber.Comodiora piscibus quod simpliciter dixerimὶ loca sunt ea quae algarum copia scatent: pinguiores enim locis his capititur . nam de quibus alga in cibo est ibunde hic pascuntur:& quibus caro appetitu plures pisces sibi reperiunt. Interest etia aquilonia loca sint,an austrina: genus enim longum aquiloniis melius uiget: dc quidem aestate loco eodem in aquiloniis plures longi quam lati capiuntur.Sed discrimen piscium diuersitare mam locorum ac temporum existcre potest: ut circa Cretam insulam
iniis omneq; Galile genus satis pingue Lupi pisces in Tyberia
ti ae intri d id tes meliores sunt: rhombus Rauenae, murenς in Sicilia, et Ys Rhodi in 's n in nouissimis mira, amaris limos esse piscos ad Peleia. insulat udi monas: contra ad scopulit Siciliae de Lepti in Africae,&Dbcei D rhachium: rursus ita falsos ut possint salsamenta existima V a Cepi eniam de Ampelon de Paron de Deli petras:in portu eiusdedulces rasin differentiam pabulo constare non est dubium. Thu-
archiarii melior est, aestate deterior. Viget pisces ouipari scro ueris Wmpore onec pariat, uiui pari autumno: dc mugiles itcm, dc multi,dc rc i neris eiusdem .Pariendi temporc laborant omnes pisces:unde sit ut tunc otissimum ruan t in terram: seruntur porro graui stimulo agitati in ' terram. Innascuntur enim inccntre minuta quaeaam animalia uermium' siricis,quae partum expellunt,ut dictum anicacst. atque omnino id tempo λ;is notu perpetuo incitantur donec patiant:a partu statim requiescunt.
309쪽
Piscibus omnibus sexceptis quibusdam paucis imbres conducunt, tum ad Ecaeteram sanitatem,tum ctiam ad parium:contraque anni sicci in modi sunt:annis enim pluuiis non modo plus cibi nascitur, uerumetiam pluuio humore plurimum iuuantur:ueluti etiam quς terra gignuntur:olera enim quantiis rigentur,tamen no tantum proficiunt quantu imbre: quod idem
arundinibus etiam lacu prognatis euenit: nihil enim sere accrescunt, nisi aquae pluuiae incidant. Ex pluuiis autem ipsis aestiui imbres commodiores sunt parti maximae pisciu, dcrr cipue uer, & aestas,&autumnus imbribus auudauerint:hyems cotra scronior fuerit. Locis aute frigidis parum uigent:& hyeme maxime infestatur,qui lapide in capite habent: ut chromis, lupus,phanger,umbra:facit enim lapidis rigor,ut per algore gelent & deficiant. Sed cum plurimis pisciti generibus imbres conducat, quibus da tame Fnocent, ut mugili,cephalo, & ei qui a nonnullis myrinus uocatur: si enim ut pluuiis multi cxcaecentur,si modum aqua excesserit, atque ad postiemuniato codem intereant. quod tamen non magis imbrium copia quam ab gore accitire uidetur: iam enim quibusdam in locis multi capti sunt caeci cum hyems suisset asperrima: multi etiam albos habetes oculos capti sunt. Piscium uisus maxime fallitur circa solis ortum & occasum .ac proinde rotibus capiuntur praecipue non multo ante quam sol oriatur, aut postquam occidit:quippe cum noctii quiescant, luce autem iam clariore melius uideant. Morbus pestilens nullus incidere piscibus uniuersis uidetur, qualis plerunque hominibus & quadrupedibus nonnullis accidit, tum seris tu urbanis: aegrotare tamen & ipsi putatur. Et quidem piscatores pro morbi indicio capiunt,cum aliquot extenuatos languentibus similes, de colore im- Gmutatos inter multos pingues ac ualidos eiusdem generis ceperint. Marianum genus ita se habet: fluviatile Sc lacustre peste quidem & ipsum immune est,sed nonnullis morbi incidunt proprij: glanis enim canis exortu potissimum syderatur & tonitruo sopitur magno: quod & cyprino accidit, sed leuius. Chalcida pediculi multi sub branchiis innati interimunt, quod nulli ex caeteris accidit. In alimenti medicament ue ratione piscium discrimina.
p. C L X I. QVod ad alimenti rationem attinet, non parua est piscium disserentia. Id
Alimentum sane quod ex piscibus prouenit,sanguine gignit tenui rem quam quod ex pedestribus: eo ut nec abunde nutriat, &per insensibilem halitum celerius di ratur . estque corum caro temperamento frigidiore humidioreque.Pisces,prope dixerim omnes, boni succi csic iudicantur, exceptis lacustribu palustribus,& qui in immundis fluminibus ac turbidis degunt. Praestantistimaucro corum piscium caro hab tur,tum ad bonos gignedos succos,tum ad gustus uoluptatem, qui in mari syncero uictitant,ubi dulci aquae non misce ur: maxime uero ubi regione uenti perflauerint:& ubi neque limose neque tranquillo litore continetur
mare. Qui non apud litora sed inter saxa & scopulos degu
310쪽
A id est saxatiles appellantur, saluberrimi omnium sunt et modo caro eorum minime dura sit,ut phycides,iulide percar scarus eruta,turdus. Hincq; TMMO O me alimento utuntur uario,nec loca mutant, nec fluviatilibus aquis gaudent:
ideoque perpetuo manent inculpati : omniumque mollit limam simul his maxime friabilem habent carnem: quamobrem & concoctu sunt faciles, merat piamia& probum generant succum, sanguinemque crassitudine mediocrem: & ter humectant modice. corpus quoquc recte & alunt de augeti neque excreta Me ν
mentosi sunt,neque satum gignunt: & ut Mnestheus prodidit, uel siccius Iraebent alimentum. Saxatiles,ut diximus,carnem habent mollem & stia Mossior s-ilem,ac proinde saluberrimam:alij molli quidem sunt carne, sed minime friabili,utpote quibus innatus est succus quidam lentus einguissique:alij ni- ρhil uiscidum pingueuehabent: qua quidem in re cum saxatilibus conue- Doripi eis, B niunt:eb tamen quod caro illis durior existat disserui: cuiusmodi sunt mulli & pelagici propemodum omnes,nisi qui forte prauo alimento suam corruperint carnem. Qui duri sunt crassiorem corpori praebent in cibo succu, aegreque conficiuntur: nam neque in uentrem concoctio,ncque in iecin rc uenissiq; in sanguinem mutatio,nec denique, quae in singulis fit partibus adsimilatio, tam facile in duram habentibus carnem, perficitur, quam mollem. Duram ha ni carnem scorpij,pagri,trachuri,orphi, glauci, caniculti congri,hamiae, racini,myli,thunni,atque id genus alij: cartilaginea quoque omnia praeter torpedinem & pastinacam. Mediocritatem obtinent nonnulli pisces inter durum ac molle, qui scilicet neque tam molles sunt C quam qui mollit limi: nec duram tamen carnem habent, quales sunt muren lacerti, passeres, rhombi, thari,sciaenae, hepati: s&, ut Xenocrati placet,aselli, nos omnes Philotimus viii Mnesitheus κου: uocarunt,id est teneros pistes. Hominibus in otio uiuentibus,senibus, imbecillibus&ualetudinariis accommodatis linium ex his atque saxatilibus gignitur alimentum:qui autem corpus exercent,ualidius desiderant. Quod uero ad succi crassitiem tenuitatemuc pertinet, in symmetria omni sq; ex cessus mediocritate cosistunt pisces saxatile pelagici & litorales, ii t gobi, murcii buglossi,aselli,omncique qui neque insuaue maliue odoris neque glutinosum quicquam gustu prae se serant. Grandiores pisccs omnes quos D cetaceos uocantὶ crassum tenacemque succum procreant. Saxatiles piscessebrientibus picrocholis utiliter in cibo dantur:nec ipsis minus aselli con- . ueniunt, nisi si qui piri lacum aut magnum flumen, quod in mare dccidat, depasti,humi Uana magis glutinosamquc habeant carnem .Proxiine a sellos sunt buglossus & torpedo: itemque lupus & mulus, post musit e pelago. Qui α et χοi uocantur, saxatilibus humidiorem praestant succum: α iis qui a morbo conualescunt sunt magis idonei, & uentrem quoque de urinam uehementius cient. E marinis piscibus saxatiles,uti Diplatius prodit,sicilius corrumpuntur,bonum procreant succum,leuesque sunt,& modice nutriunt,atque abstergendi uim obtinent.Pelagi; contra,copiosius nauiunt,difficilius concoquuntur digerunturque.Pelagicis litorales praestat, inquit Aristoteles:quippe qui cibo copiosiore melioreque potiantur: tum