장음표시 사용
241쪽
revolentia. Id maxime fit obsequio, morumque commoditate. Nam benevolentia quae sola formae gratia conciliatur, ferine temporaria est. X A. Sed narra nobis, obsecro , quibus artibus pertraxeris maritum ad tuos mores. Eu. Dicam inhoc,ut imiteris. XA. Si queam. Eu. Facillimum erit, si velis , nec adhuc serum est. Nam & ille juvenis est , & tu puella ; ac nondum annus, opinor, expletus est a nuptiis. X A. Vera praedicas. Eu. Dicam igitur , sed taciturae. X A. Maxime. Eu. Illa prima mihi cu ra Bit, ut in omnibus essem lucunda marito , ne quid esset quod illius animum offendet et: observabam assectum ac sensum illius ; obser vabam & tempora , & quibus rebus deliniretur, quibus irritare tur, quemadmodum facere solent ii, qui elepha ros ac leones cicurant, aut similia animantia, quae vi cogi non possunt. X A. TaIe animal mihi domi est. Eu. Qui adeunt elephantos, non gestaut vestem candidam , nec puniceam, qui tauros : quod bis coloribus compertum sit ea animantia efferari. Quemadmodum & tigres tympanorum sonita sic aguntur in rabiem, ut le ipsas dilanient. Et qui tractant equos, habent 2 voces, habent 2 popp)smata & 3 palpum , aliaque quibus ferocientes mitigenti Ilia prima milii ) Haec eadem Pluta;ctari in praecepi
connubialibus. a Vocii J Ad vocem hominis equi reddirntur mitiores. evn muta J Poppysima senitus est propemodum imi- tans ventris crepitum, qui fit ore, aut inanibus apte complosis, non sine liu nore. Autore Plinio, fulgetras adorare Poppysinate, gentium olim consensus erat: unde est digit
3 Palpum. palpare est leviter. vola percutere : Metaph. blandiri. hinc palpum obtrudere, arte sucoque decipeiq; Palpones, adulatores.
242쪽
Quanto magis decet nos his artibus uti erga maritos,quibuscum nobis, velimus nolimus, per o em vitam est tectum ac lectas communis 3 X A . Perge quod coepisti. Eu . His animadversis, attemperabana me illi , cavens ne quid offensae nasceretur. XA. Quinam id poteras 3 Eu. Primum in cura rerum d mesticarum , quae peculiaris est provincia matron rum, advigilabam, non solunt cavens, ne quid esset
praetermissum, verum etiam ut omnia congruerent
ad illius sensum in rebus etiam minutissimis. X A. nibus 3 Eu. Puta, si maritus hoc aut illo cibo pec .liariter delectetur, si cibus placeat hoc aut illo modo coctus, si lectus hoc aut illo modo stratus. X A. At quo pacto attemperares te ei qui domi non esset, aut esset ebriusὶ Eu. Mane, isthuc ibam. Si quando maritus videbatur admodum tristis, nec esset appellandi tempus nequaquam ridebam ac nugabar, quemadmodum nonnullae mulieres sblent : cd sis anebam & ipia vultum submoestum aci solicitum. Quemadmodum enim speculum, si probum est,sen per reddit imaginem intuentis : ita decet matrem familias ad affectum mariti congruere, nest alacris illo incerente , aut hilaris illo commoto. Quod si quando commotior erat , aut blando sermone lenie bam , aut silentio concedebam iracundiae, donec eas refrigerata tempus se daret vel purgandi, vel ad monendi. Idem faciebam, si quando plus aequo p tus redibat domum , nec id temporis nisi jucunda loquebar illi : tantum blanditiis pertrahebam ad is
Isthue ibam J Id est, hoe eram dictura..or niverba; sunt.
ς-J Id est . ubi refrixit sue deferbuit. Ita Fabί.ι : Refrigerato inrentionis amore. Sic & recanduisie uicitur ira.
243쪽
XA. Infelix vero uxorum conditio , si iratiqebriis, & quidquid libet patrantibus mar tis tantum obsequentur. Eu. Quasi vero hoc non sit mutuum obsequium . Coguntur & illi multa ferre in moribus nostris. Est tamen temius , cum in re seria fas est uxori monere virum , u quid est ali cujus momenti: nam ad levia praestat I connivere. XA. Quod tandemὶ Eu. Cum erit animo Vacuo, nec commotu S, nec
solicitus nec potus, tum absque testibus blande mo-neicius vel rogandus potius , ut in hoc aut illo molius consulat rei, aut famae, aut valetudini suae. ANque haec ipsa admonitio a leporibus ac facetiis erit condienda. Nonnunquam praefatione ab illo stipi Iari soleo, ne mihi succenseret, si quid stulta mulier admonerem , quod ad illius honorem, aut vallatudiunem, aut salutenr secere videretur. Vbi monuistent quae volebam, amputavi sermonem illum , dc ad alia jucundiora deflectebam. Est enim fere hoc nostrum vitium, mea Xantippe, ut semel exorsae loqui, sinem tacere nequeamus. x A. Aiunt. Ea. Illud in primis cavebam, ne praesentibus aliis maritum objurgarem, aut ne quid querelarum domo eiserrem. Facilius sarcitur, si quid inter duos commissum est. inod si quid extiterit ejus generis, ut nec ferri possit, nee uxoris admonitione sanari, civilius est,ut uxor querelam deserat ad parentes & cognatos mariti, quam ad suos, &ita querelam temperet, ne videaxur odisse maritum. sed visum potius mariti. Nec tamen e T. tiat omnia , ut hic quoque tacitus agnoseat & amet uxoris civilitatem. XA. Philosopham esse oportet,
i ra J Id est, quasi clausis oculis cissimulare, non Midere quae vides.
x Lepor vel lepos est venustas ac iucunditas iii verbis: alaut, in prol. Mn. Inest lepos ludusque in hac.comoedia.
244쪽
-ae ista praestet. Eu Imo talibus maritos ad similem civilitatem invitabimus. XA. Sunt quos nulla civilitate corrigas. Eu. Equidem non arbitror. sed fac esse. Primum illud cogita ; maritus serendus
est, qualisqualis est. Praestabilius igitur est ferre vel sui similemvel paullo commodiorem Achum nostra civilitate , quam nostra se ilia pejorem in dies. Quod si proseram maritos, qui simili civilitate cor-
rexerunt sponsas suas Z Quanto magis decet nos idem praestare adversus maritos 3 X A. Narrabis igititur exemplum meo marito dissimillimum. Eu. Est mihi familiaritas cum homine quodam nobili , d
'ν , singularique morum dexteritate. Is duxerat puellam virginem , annos natam decem & septem, ruri in parentum aedibus perpetuo educatam, ut nobiles sere gaudent habitare ruri , ob venatum & a cupium. Rudem volebat ille , quo facilius illam ad
suos mores fingeret:ccepit eam instituere literis ac musica, paullatimque assuesecere,ut redderet ea,quae audisset in concione, ceterisque rebus sermare quae post essent usui siturae. Haec quoniam erant nova puellae, quae domi sus derat in summo otio di interiamulorum colloquia lususque educata , coeperunt esse taedio. Detrectabat obsequium, cum maritus.
urgeret , & illa sine fine fiebat, nonnunquam & in terram injiciebat sese, occipitium illidens solo,quasi
mortem optans. Earum rerum cum. nullus essςt
finis, maritus dissimulato a stomacho, invitabat uxorem, ut animi relaxandi gratia una proficiscerenturrus ad aedes soceri. Ibi lubens obtemperabat uXor. Eo cum ventum esse maritus relictimi uxorem alia . , Stomacta a non oris pro ira stequentio me apud L
245쪽
amatrem & sorores ; ipse cum socero prodibat venatum. Ibi submotis testibus denarrat socero , se sp xasse Wcundam vitae sociam ; nunc habere perpetuo lacrymantem, ac sese discruciantem, nec ullissemoni tisanabillam , orat , ut sibi adsit in medendo filiar morbo. Socer respondet : Se 1 semel illi tradidisse filiam : quod silla non obtemperaret VerbiS, uter tur suo jure, & verberibus 3 eam emendaret. Tum gener, Novi, inquit, jus meum; sed malim eam tua vel arte xel auctoritate sauari , quam ad hoc extromum remedium venire. Socer pollicitus est se curaturum. Post unum atque alterum diem captat temous ad locum , ut solus esset cum filia: ibi vultu ad severitatem, composito , incipit commemorare, quam illa esset infelici forma, quam non amabilibus. moribus , quam saepe metuisset, ne nullum illi possiet invenire maritum. At ego meo maximo labore,. inquit, talem inveni tibi, qualem nulla non optare: sibi, quantumvis felix. Et tamen tu, non agnoscens. quid' pro te secer , nec intelligens, te talem habere maritum qui, nisi esset humantissimus,uiae te dignaretur habere in ancillarum numero, rebellas illi. Ne Iongum faciam, sic incanduit patris oratib; ut viX videretur manibus temperare. Est enim vir ingenta mire vasto , qui citra personam omnem posse quamvis agere comoediam Ibi puella partim metu,
x Smel tradidissed semel non restitur ad bis, sed deviarat . totum filiae jus traditum sponse. 3 verberibus:Apud barbaros,oc uiserunt apud Moschos obtinet mos ille : sed alii opulis probrosum est: vatro .enim recte monet vitiunt uxoris aut tollendum aut fereri.
citra persisnam' Personati histriones agebant labulis. persona autem est facies aprostitia.
246쪽
partim veritate eommota . accidit ad patris gentia, rogans ut praeteritorum vellet oblivisci. se in postsrum memorem sore officii sui. ignovit pater , pollicitus, se quoque fore patrem amantissimum, si, quod polliceretur, praestaret. X A. Quid deindeὶ Eu. Pueluti digressa a colloquio parentis, rediit in cubiculum, offendit maritum solum; accidit illi ad genua, & ait:
Marite , hactenus non novi neque te, neque me ipsam ; posthac videbis me aliam factam; tantum oblo viscere superiorum. Hanc vocem maritus excepit
osculo,& omnia pollicitus est , sit persisteret eo animo. X A. Quid Z perstitit3Eu. Vsque ad mortem:
neque quidquam erat tam humile,quod illa non at cris ac volens obiret volente marito.oTantus aio inter eos natus est & confirmatus. Post annos ali-Quot puella crebro sibi gratulata est, quod contigis. let tali marito nubere ; qui nisi contigisset, eraman-quit, omnium mulierum perditissiima. X A. Talium. maritorum non minus rara est copia , quam 2 albo- corvorum. Eu. Iam si molestum non .est,reseram tibi quiddam de marito commoditate uxoris corre-cio; quod nuper accidit in hac ipsa civitate. X A. Nihil est quod agam: , & perquam grata mihi est tua confabulatio. M. Est vir quidam non postremae n bilitatis: is,ut solet hoc hominum genus, plerumque venabatur. Ruri incidit in puellam quandam pax uerrime mulierculs filiam: 3 in eam coepit deperire, homo iam provectioris aetatis. Atque hujus gratiastequenter pernoctabat foris. Praetextus erat*ena,
a Iuven. s. . rara avis in terris , nigroque sinultima e gno dosat. r. corvo quoque rarior albo, de rebus raro comtingentibus . .
247쪽
tio. Uxor hujus , mulier inuni probitate , nescio
quid suspicans, pervestiravit turta mariti sui: & eo prosecta , nescio, quo, adiit casam illam rusticanam; piscata est de toto negotio, ubi dormiret, unde buberet , quis esset apparatus convivii. Nihil erat ibi supellectilis, sed mera paupertas. Abiit matrona d
anum, ac mox rediit, secum adducens lectum commodum & apparatum , vasa aliquod argentea addudit pecuniam, admonens, ut, si quando rediret ille, tramrent eum civilius ; dissimulans interim sese uxorem esse, ac sororem esse simulans. Post dies alia quot redit eo stirtim maritus ,. videt auctam supelloctilem, & apparatum lautiorem. Rogat unde is nitor insolitus:aiunt, matronam quandam honestam illi cognatam haec advexisse , ac mandasse ut honesti posthac Σ acciperetur. Illico tetigit animum illius 1uspicio, uxoris hoc esse Actum. Reverius domum, rogat num illic suisseta illa non negat. Rogavid, α quo tandem consilio misisset co supelleitalem. Mi Vir , inquit , assuetus es .vitae commodiori. Videbant illic te durius accipi a putabam , esse ossicii mei, ut, quando ita tibi cordi est,iautius illic habereris. X A. O matronam nimium bonam i Ego citius. pro lecto substravissein tyi sesciculum urticarum, ac tribulorum. Eu. Sed audi finem. Vir perspecta tanta probulate,tantaque mansuetudine coniugis suae, nunquam deinde usus est furtivo concubitu ; sed domi semet oblectavit cum sua. Scio,tibi notum esse Gilbe tum Batavum. x A. Novi. Tu. Is, ut scis , flor tiaetate duxit uxorem jam provectiorem ac 3 verge 'vχὶ eci'ιretur a Pro tractaretur, i quemadmodum bene habiti dicuntur. Ita renit.Accipit hominem nenis meli da. Detentiatate J Inclinata aduenium. Sic ea. voce absolute usus est Suetoniura aetate.
248쪽
aetate. XA. Dotem sortasse duxit , non uxorem.
Eu. Sic est. Is fastidiens uxoris, adamabat muliercu-Iam , cum qua se subinde oblectabat seris. Raro do- .mi prandebat, aut coenabat. Quid tu heic eras ctura 3 X A. QuJdὶ Ego illi adamatae involassemini 1 capillos, & maritum exeuntem ad illam perfudissem, et lotio,ut sic uiictus iret ad convivium. Eu. At quanto haec prudentius 3 Invitabat mulierculam domum, suam, comiter accipiebat . Ita maritum quoque sine veneficiis domum pertraxit. Et si quan/o foris cc nabat cum illa , misit eo et missum aliquem elega tiorem , jubens ut suaviter viverent..xA. Ego m lina mors, quam esse 3 lena mei mariti. E u. Verum interim rem ipsam expende. Nonne hoc multo sa- tius erat, quam si saevitia sua prorsus alienasset maritatum , ac totamaetatem in iurgiis exegisset. XA. FG teor,minus esse mali;sed ego non possem. Eu. Vnum Laajiciam , atque ita disceda ab exemplis. Hic vicitii nus noster, vir probus & integer, sed paulo iracum dior , quodam die pulsaverat uxorem sitam , sceminam laudatissimam. Ea se recepit in intimum comclaete, atque illic lacrymans, atque singultiens,dec quebat animi aegritudinem. Aliquanto post per occasionem eodem ingressus est maritus ; reperit uxorem flentem. Quid inquit,heic lacrymas ac singultis,
puerorum morer Tum illa Irudenter; Quidὶ inquit, ' non hoc satius, ut hesc deplorem malum meuntia Lotio, Id aeeidit foerati. mocirca haee dicuntur in persona Xantipprs, quae uxor erat sociatis. Et olim loci unctique ibant ad convivium. . a Μissus, ferculum, cibus. sie Lamprid. omnes minus sila earne phasianorum si, at de Heliog. . I 3 Lena . quae mulieres quaestuarias proauuit. Plaut. in
249쪽
aliae mulieres Hoc dicto tam uxorio fractus ac viactus hominis animus , data dextra pollicitus est uae ri , se posthae nunquam in illam conjecturum an nus : nec secit. XA. Ego idem impetravi a meo diaversa ratione. M. Sed interim est inter vos bellum perpetuum. XA. Quid igitur velles me facerea Primum ' mustanda est tibi omnis injuria mariti, α animus illius , ossiciis, comitate , mansuetudine paullatim est conciliandus : aut vinces tandem, audcerte multo commodiore uteris quam nunc uteris.
X A. Illa ferocior est , quam ut ullis ossiciis ina suescat. Eu. Eia , ne dixeris Nulla est sera tam is manis, quin ossiciis cicuretur , ne desperes in homine. Fac fericulum menses ali uot : me accusa, nisi senseris consilium hoc tibi ruisse bono. Sunt etiam quaedam vitia, ad quae tibi connivendum est Illud ante omnia tibi cavendum censeo; ne quid ri e moveas in cubiculo aut in lecto : sed curat dum est , ut illic omnia sint festiva ac jucunda. EG. enim si is locus, qui diluendis offensis, sarciendae . que gratia: consecratus est, lite aut aegritudine quapiam I profanetur ; jam sublatum est onane rem dium benevolentiae reconciliandae. Sunt enim fi minae quaedam tam morosae, ut in ipso etiam coitu querantur ac rixentur, eamque voluptatem,quae dia luere solet ex animis virorum . si quid inerat molestiae , morum fastidio reddant insuavem , pharm cum ipsum vitiantes, cum licuisset mederi ostas.
XA. Istud mihi stequenter accidit. Eu. Atqui
muέμηώ J Dissimulanda vel tacite Dienda. a Profanιtur J sacra profanari dicuntur . lectulus autem locus est dieatus reconciliandae benevolentiae, haec est sen
250쪽
metsi semper est cavendum uxori, ne qua re mol sta sit viro , tamen id maxime studere debet, ut in eo congressu se viro praebeat modis omnibus conbmodam & jucundam . XA. Viro : mihi cum bellua .res . est. Eu. Mitte inale loquio sere nostra culpa viri mali sunt. Sed ut ad rem redeam ; qui versan tur in priscis sabulis poetarum, narrant, Venerem, i eam faciunt deam conanubii praesidem i. haberea cestum arte Vulcani confectum : in eo inteX - tum esse quidquid est amatorii medicamenti eo se cingit , quoties congressura cum marito. XA. Fabulam audio. Eu. Verum : sed audi, quid sibi velit Abula. XA. Dic. Eu. Illud docet, uXorem omnem curam adhibere oportere, ut in congressu connubiali jucunda sit marito , quo secalescat ac redintegretur amor ille maritalis : & discutiatur ex animo, si quid erat offensionis aut taedii. XA. Sed unde nobis cestus ille 3 Eu. Nihil opus veneficiis aut incantamentis. Nallum incantamentum essic cius , quam morum probitas cum suavitate comi iacta. o. Ego tali marito blandiri non possum. . Eu. At hoc tua refert, ut desinat esse talis. Si 3 , .ces artibus posses maritum vertere in suem aut v .sam, faceres 3 XA. Nescio. Eu: Nescis 3 An malales habere suem maritum, quam hominem 3 XA.. Equidem malimhominem. Eu. Age , quid, si Cir .ces artibus posses ex temulento reddere sobrium,
et Iuno cum Ioveconeubitura, a Venere cingulum am . rum conciliatorem commodato petit . .cestam habere veneris dicuntur qui modis mitis in sui amorem pelliciunt. hine Mart. Cum necte puer meros amaras