장음표시 사용
3쪽
Generosi ima stirpis eminentia, nificen
Domino utriusq; Dynastiae Milmen, Crobusta M.
In Rosnochau& Roffvvat , utriusque Principatus, Oppeliensis de Rattiboriensis praefecto sicarii Generali deci Illi cognato, tanquam parenti, Huic, Parenti omni cultu de obseq*io venerandis s P.
4쪽
bilitatis homines, publica sesua studia, ac in dustria monumenta reliquisse deprehendimus
. committendum non debatur,quin s noster conatus, imitatione optimorum exemplorum,
vobis, qui poII Deum anctissima nobis nomina estis est approbatum iret. Igitur aliam ad exercitutionem aliud argumentum lectum esti mihi ad profectum mille,nec inter commilito- .no indecorum demonstrabatur, side nobili
ma luris Eicendi tum potestate tum virtute, in sol mori auditorio erudite interrogantibus,r spondere,quantum ingenii vires paterentur in animum inducerem. Commendabat remper se praeclaram, Excellanti Simorum viroru , quos praceptores veneramur, Duor, aequalium
beneuolentia quoru vel hortatu instigari, Ace , vel loctrina proficere, optabile erit. Superest,
mi ingemui propositi qualecunque pigMus, VGNERANDI PATAEAreuerentissime γ- bis oblatum,placidi scipiatiso propitii,dic mrai vesris meritis agnostatis obse uia
5쪽
AD LOCUM Tacitis. e n. IO. Isi, apud Tacitum, necis Germa
nico illata reus,non inuitus audiuit, petitumi Principe, ut cognitionem exciperet: cum ve- aut in deterius credita , LUDICE ab VXo
facilius discerni; 'dium O inuid o apud UM VL TOS v ore reputaret. Quae sententia, sicut iudicandi secultatem ac dissicultatem expersonis comparat: ita de ipso iudicandi iure siue potestate, ut tum Romae se habebat, non obscuram significationem habet. In plurium regimine, 'Iultos Dices esse, lex & ratio reipublicae est : nec ad nisu ius, .etiam si ossicium uni mandaretur, quod vix contigerit, revocari iurisdictio potest. At in singulari v- nius imperio,etiam ubi Multas magistratu aut lege iudicia permittuntur, V- tamen vere & plene Iudex est, a quo ceteri pendere intelliguntur. Et Romae quidem, ciuili Principis nomine, ut cetera iura regia, ita iudiciorum potestatem, Caesares complexi erant, atque adeo magistratuum legumque munia ad se traxerant: quod, etsi maneret in multis prior species Iudiciorum, nec abrogarentur agistratus reddendo iuri praefecti, omnia tame ab unius
6쪽
potestate prosecta, ad eandem reuocaremur; non tantum ubi ipsc Princeps praesidebat cognitioni, suoque iure per se utcbatur, quod cum Pisone ut Optarent litigantes, non uno nomine fieri poterat, sed in perpetua inmationestatus ac sormae reipublicae. Quod enim variis artibus, non Augustus modo, sed Tiberius etiam . regiam unius indicendo iure potestatem subinde occultar t ac dissi. mularunt, id nihil detrahit de statu & iure reipublicae sed ad schema externum & modum administrandi, varios exvlu imperantium vultus sumentcna, referendum est
Iudicare enim, id est, ius senaci constitutum singulis reddere, caussas reosque audiendo, sententiam ferendo seu de iure facii statuendo, & quod statutum cst. cxe quendo, unum est de summi imperii iuribus, quae & i in maiestatis appellantur. Hoc sensu Summa regendae rei publicae potestate siue Maiestate, vel penes unum vel pones plures, pro diuersia regiminis forma , residente insiudiciorum siue administrandae iustitiae , & jurisdictio.
etiam conti iretur; in omni negotio, quod administratio ni iustitiae obiicitur, siue civile id sit, siue criminale adeo. que etiam in omnes perinas, quae civitatis partes sun .
Atque hoc ius, in omni civitate, & soli maiestati & sen per inest, formaliter scilicet,& primo, ut in scholis in te pretantur: unde per participationem ad alios, a maiestat: dependentes iudices Ic magistratus propagari . potes Q io ita costituto, satis intelligitur ad ipsam iurisdictionis naturam, & potestatem iudicandi proprie acceptam, non pertinere, quicquid precarium, fiduciarium, delegatum est qualis est omnis magistratuum & eorum iudicum potestas quibus aliunde demandata est jurisdictio. Qui nullum in hoc argumento civilis disciplinaegirustum habent, ius quem ex praetoris, proconsulis aut c visuis ni agistratus Romani ossicio ac iurisdictione per-
7쪽
ceperunt, non potuerunt non varie decipi, quando inde potissimum, ipsam iurisdictionis naturam aggressi sunt explicare. Quo factum est, ut ius magistratuum creandorum, de iurisdictionem, siue ius judiciorum, pro uno eodemq; haberent. Quae duo, veteres,& inprimis Ara Jo
illes. diligenter distinxerunt. I. t . IV. Polit. c. i tres consiluit reipublicae partes: m ὸλ su ν - VM ῖν,.quaeri republica con ultat, siue senatum: το - νας, α χας, qua magistratibin imperita cernitur; τὸ :ν. qua uicat, siue in iudiciis consistit. Postea autem, τι em τ is, impe G8.is.
rare, praecipere, magistratui proprium facit : quando ait, posse quidem fieri, ut is qui magistratus cst, consultet de re publica dc iudicet, sed nec semper nec necessario, cum magistratus natura non in consultando, aut iudicando, si
proprie velimus loqui, sed in imperando & praecipiendo
magi iratui magis proprium est. Si dicas, magatratu 1 coimsultat dc republica; at hoc faciunt & alii, qui non sunt magistratus: magistratus iudicat: at hoc faciunt iterum alii, qui non sunt magi stratus. Propria igitur magistratus
nota, το em , impcrare. quod imperium non rem videntur explicare, qui eo tantum significatu capiunt, quo iniurisdictione Romana accipitur. Si enim dicas; Ant siῶν cedit ius dicere .s quitur im erare: recte sentis quando de iurisdictione Romana loqueris. Sed fristotelis magi stratus, etiam extra iudicia, dc sitne iudiciis, imperat neque
vox imperandi ad solum forensem usum , apud Philolophum quidem, restringi potest. Unde & illud, Magistra ius est, qui toris ictionem habet, si de iure dicendo, mi di chionem accipias , de certo magistratu verum erit ; de omni falsum. Nam in Romana quidem Republica, iurisdictio, cum imperio fuit coniuncta , i Cia autem scin-
rct d ubique in aliis rebus publicis. Qui di si summa
8쪽
LDunem, se sine sui appeLatione, contest, non recte in ten Min .c 'pretantur qui metuunt, ne maiestati Principis aliquid in de detrahatur. Egit enim illud eo tempore, quo ciuilis' animi studium prae se ferens, imaginem antiquitatis Romanis praebebat; nota arse,&nunquam ad diminuendam vim Principatuscoparata. Nec aliud Nero spectauit,cum omnes appellationes a iudici uae senatu eri voluit. Quem sis. οὐ locum, non est, quod opponat Tacito i . A. 28 Vir ma- - in gnus: vide, & compara. Sicut autem hi dii mimularunt curam maiestatis exercendae, ita eximie inculcauic Theodoricus Rex in Edicto, his verbis: Omnes a pestatione usi, uni ii prouinciarum iudices , 2 quibus prouocari potes: quando optimae conscien tae conueniat, etiam super suam ap- pestationem siue dubitatione umpere, aeum de appestationumeri sacerps i perpensis legibus cognitor iudicare. Σuod si iuri sua abstentia procurauit,ne appestatori libesios a L iar: in locis resiberrimis, qui oppestare solueris, libritam de absentia iudicis de sua appestatione has re debere censemin. Ic ex autem, qui aut ouscipere appe ationem contem erit aut cerae lucustodiam dederit. aut verberauerit, aut aliquo dispendio laeserit appe aniem, decem ι rarum auri amisit nebriatur, quas si ci com endiis cura acri cognitoris praecipimu3 AEggregari, ossicium quoque, cuius interes, mulctae
legitima Fubjacebit. Haec, illa occasione annotare libuit, dualius extremae prouocationis, partem iuris iudiciorum facimus : ynde figurato loquendi genere , totum nonnulli ea appellatione instituerunt signare. Quod, extramθι όνm e facile conceditur. Ita frequens est bonis scriptoribus, ius vitae ornricis vocare, totam judi eiorum potestatem : cum tamen nec iudicia omnia sine capitalia, dc, more Romano, ius gladii partem tantum iurisdictionis notet. Nemo etiam reprehenderit eos, tur
icere, & iudicare aliquando distinguunt: sed, quando' A s sarmias
9쪽
summa imperii iura fractantur, αὶ - ἔνων, modo His di. cere, modo iudicat c, adeoque & iurisdictio pro iudicio
rum potestate, ta λληλου sumuntur.
Priusquam pergamus ad eos, qui impugnant hocius, & qui non recte defendunt, aliquid de illa quaestione annotandum est: n sinar po it esse maioru iudex Z Id enim examinare, ad potestatem iudicandi explicandam proprie pertinet. Et Julius Caesar quidem Praetor, No- uium Nigrum Quaestorem in carcerem coniecit Romae, es. μι. . quod compestari apud se maiorem potestatem praetorem γρυ' esset. Sed ista forte exempla, ad hodiernam disputationem parum pertinent. Polle cnim 1 fiamma pote state ciuili constitui, ut in certis caussis, minor sit majoris iudex, aut inferior magistratus, siue etiam populus, ubi non est populare impellum, majorem magistratum iudi cet. dubio eriet. Estque huic in republica vel dispositio
ni . vel arti sua ratio, ac utilitas. Sed an eius maioris Judi penes quem est summa potestas siue maiestas, minor potestas iudex esse possit, unice ambigitur. Summa enim potestas, ut alios omnes iudicat, ita ipsa est θυ- .idque hoc ipso iure, de quo agimus. Quin possit tamen ii-hi sponte in certis casibus constituere vel iudicem vel a bitrum in vicem iudicis , non fuerit inficiandum. In omnibus autem rc bus, & citra exceptionem sibi impo nere iudicem summa potestas non potest,ut summa ma neat, id est, omnia sum mi imperii siue maiestatis iura habeat. 'Aυν ,δελὸν enim dicere, qui sit , est ea pota xe. quae se inuicem tollunt. In quis: Si summae potestati leges poni possunt,e. g. Regi, quibus teneatur, etiam tu dicem habere poterit. Obligare enim aliquem legibus,& eximere iudicio, nihil aliud fuerit, quam diuellere ea, qu ae naturali consecutione cohaerent. Loqui autem te de Rege, qui non nomine tantum sed iure regio Reipublicae
10쪽
licae praesit, quo nemo maior est, ne populus quidem, ut postea monebitur, non dubitabo. Sed tum petam, eius rei exempla mihi ostendi. Hic vero abunde pleris' erit, quod colligant. Quid enim' nonne de Regibus Roma nis Tacitus scripsit: Seruirem Tu tum tulisse seges , quis Α , cetiam Reges obtemperarent. Si hoc fecit, imminuit utique '' ius regium, vel reges Romanos post Romulum non habere ius vere regium, sed mixtum statum esse rei publicae, declarauit: sicut & alia Tullii apud Dion um Halicarnas sitim dicta factaque eodem tendunt. Certe si accipimus simpliciter locum Dion ii, quo testatur, Zopulum Roma- lib. . num Ab Regibus inde ab antiquo habuisse ius trium maximarum rerum i creandorum magistratuum erendarum legum,lesti denique paci que: nemo ciuilis philosophiae peritus
dixerit,ueros illos Reges fuisse, sed mixtam rei p. sormam obtinuisse animaduertet. Verba sunt gravia: -- ό ἔν π α ν is Q, Oratorio magis, quam philosophi more
locutum credas,ut dominum faciat earum rerum popu-
Ium, quarum non potestatem habebat, sed in iis adminis randis aliqua auctoritate pollebat: quorum illud ad formam reipublicae, hoc ad modum administrandi pertin ret. Taciti in diiudicandis talibus rebus semper magna apud me auctoritas est. Ille, Romulo potestatem vercRegiam videtur tribuere quam immutato postea rerum statu , popularitas praesertim Seruit Tullii diminuerit. Quamquam, qui diligenter versa uerit scriptores utrius. que linguae, non pauca nobis deesse ad accuratiorem RG 'gii Romanorum imperii cognitionem, animaduerter Neque ad alia exempla nos progredi, studium breu itatis
patitur. Id non vereamur aifirmare: eum aut eos, qui