장음표시 사용
11쪽
ausi, ips, sibi ii vicem iudicis aliquem aut .aliquo sic -
stituerint. At, bi mixtus est imperii status,& Princeps ea omnibus, ad praescriptam formulam regnaturus, quaeri. . turi dubium non est, quin consuetudine aut lege talis imperii, iudex aut iudices, illi Principi constitui queant, &,si . factum appareat, pro constitutis haberi debeant. Tum autem frustra quaereretur: an maior a minori iudicati queat 3 Non enim tam constitutus iudex, aut constituti iudices quanquam si genti litius is honor est , non test non maximi aestimari) quam constituentes, adeoq; ab origine rei, considerari debent. Cumq; in tali,quem designauimus statu, Imperium semper maius esse Princi- re , neminem patiatur ignorare manifestist ma philosophiae ratio, Minst nunquam erit, qui judicat, quatenus& quo nomine iudicat. Imo tali mixturae non modo non tepugnat, sed usitatum est, ut vices magnitudinis sint; &, qui in nonnullis summus est,in certa re aliorum .potest ' rem detrectare non possit. Certe, illi, qui ultro de tali statu reipublicae in hoc Aut illo exemplo pronuntiant, no' poterunt tueri sua placita, si velint admittere, quae de diuersissimis formis di temporibus opponuntur , atque u ita effugia, praeter rem quaerere. .Haec e certis philos phiae sontibus, nimium proh l dolor .hodie neglectis gnoratisque. Non latent interim nos, dc aliae caussie, quae de re publica scri bere solitos diuerse trahunt, neq; ad liquidum deduci patiuntur, quae diximus. In oppugnando iure iudiciorum, mirum est potuisse reperiri homines, qui Sacras literas nominare auderent, ubi Deus ipse se Iudicem Universi promulgat, & ludicibus summis, mediis, imis, loca partitur, ossicia describit, atque ad sum imam in ciuitate potestatem, sibi secundam, tam accurate omnem iurisdictionem referti ut nubii reorum, quocunque obtentu elabendi ulla inna relin-
12쪽
quatur. Sed istos quidem fanatico errore hipsantes, a unde Theologi graues ac eruditi profligarunt. Neque res melius cessit iis, qui clericos eximere voluerunt summae potestati, cui Reus de natura iudicandos tradit, quicunque civili consociatione continentu . Apud nos, qui Augustanae Consessionis sormulam in religione sequimur, etiam lex Reipublicae, accessit, quando transactione Passauiensi, & Pace Religionis, dc nuper Pace Osna brugensi, Ius Episcopale, quod ita vocare cooperunt, qui Episcopis talia vindicabam, adeoq; & iurisdictio illa, Principibus ac ordinibus attribuitur. Quin ipsum
Pontilicem Romanum ab Imperatoribus Romanis optimo iure iudicatum, exemplis omni exceptione maioribus, alias ostenditur. sic a t& illud : Pontifici dc clero in supremas potestates nullum iudicium, aut aduersus earum iudicia & sententias , intercest onem competere. Nunc illud tantum vellem ex Poro de Marcu, viro doctii simo si liceret ipsi in eiusmodi quaestionibuS,P - δε Θαηctis. comari, quando exemplis valde debilibus & parum de oro De explicatis, censuram clericorum, legibus 5c iudiciis Principum subiacere negat, quid ergo sentiat, de sententia auctoritate Regia & Senatus anno superioris saeculi LXIlata, primo in Arturum Desiderium sacrificum,deinde in Theologos Sorbonicos, occasione libelli Iohannis Tanquerelli , apud Thuanum Et, recte ne ac ordine, an secus, Senatus Lutetianus anno huius ipsius seculi XX VI.collegii Clara montani Theologis die dixerit, ob librii Santa relli cuius actionis totius serie sartholomeus Gramon ut refert. Q. Ita , qui apud eundem scriptorem, quae anno a ci6 pro
Archiepiscopo Burdigalensi Sundisio,& contra eum discrutata sunt, legit, non dubitabit, utra pars coloribus, 'tra argumentis utatur. Sed adversus ista quidem Ponti scit M. doui natus inuenta,nunquam non strenueta cordate ceta A t,
13쪽
tatum elicitantque in omnium manibus integra voli
Ceterum huic supremo iudiciorum iuri, etiam illi aduersantur, qui populum in Regno quoque, aut Aristocratia, supremum Iudicem ita faciunt, ut eius examini αsei uentiae subiici debeant Rex aut optimates, adcoq. ipsa summa potestas. Quod equidcm nulla solidioris philo sophiae ratio permittit; vel in divinis, vel in humanis lite At, inquiunt, si Rex abutitur summa potestate in iudicando, & male iudicat 3 Interrogabo victrina : An- non totus quoque populus abuti potest, aut abutitur, summa ciuili potestate ' nihil frequentius certe in Democratiis oti m accidit. Quod ii ergo amplius roglares illos philosophos, a quo sit ladicandus populus, qui deliquit, seu tota illa ciuitas imperio inique ac foede usa respondebunt certe: a solo Deo. Quidni ergo eadem ratio valeat in iis imperiis, ubi omnis potestas a populo, V-
unum aut paucos translata est f Quo genere argu- idi iam olim Aristoteles tales homines arguebat.
Egregius e sti ad versius periculosam sapientiam,labor Gr Di i. vi iuri ὐe i cap. cui addendus Arni ai liber de auctoritate Principum in populum semper inviolabili. Inuolant etiam in hoc ius, qui se sibi constituunt ipsi tu cices. Quod quidem fieri quodam modo, quotiens vindi. studio suas iniurias & lites manu exequuntur aut sin- gulari di micatione, qui copia iudicii habere poterant, in aperto et L Exemplum autem mirabile talis delicti, id est, usurpati a priuato iudicii, Thuanus memorat. Bala ius quidain praesecius arci Lactoratensi, iniuriam sororis, cui qui vitium obtulit, alteram uxorem duxerat, inctoren indicare aggressus, conuiuium instruit quo ii:
γ, qtia pro tribunal edens sunt verba Historici) addu- una ad se in vinculis reu interrogat, in ictin euntem te L
14쪽
bus producru conuincit, etiam sorore, qua aliquaniau tirue rat, velo amoto, quasi ex machina comparente. cuius praesen iaturbatus reus, consuetudine cum ista se blanditus prouocante confessus est, ceterum ultim de nupti facIam mentionem aut de iis datam fidem, negauit. tum Balanus in iudicis of cio pergens conses ionem scriptis ab amantiansimundari ius, i, o a reo subscrabi,tandema. iumstri orsua i ius conse ione convicium a mortem damnauit. O qui tu iris, accusatoris, testis, cognitoris partes huc s impleuerat, ad extremum etiam carni cis vicem implere voluit, o miserum hominem,
Dei es hominum sidem implorantem, or bos italii mensa sa
cra violari nequicquam quiritantem, stricio pugione confodit, statims corpus ad ros remisi . Ad Nauarrum autem a quo arci imposnus fuerat, scribit, rem Ordine denarrat, cxemplum actorum caussae transmittit, retentis secum, quasteus subscripserat, paginis i iustum dolorem graui iniuria prouocatum', inquo tamen iudiciarius Ordo seruatus eo set, excusat, facto veniam petit, tradituru m se cuicunque iuberet Nauarrus,arcem professus. Fides mox extitit vetabis cius, cum Nauarrus, temporum perturbationi obsequendum ratus, venia, quanquam atroci facinori data, alium arci praefectum imponeret. In defendendo ac propugnando, quod summis potestatibus debetur, iudiciorum iure, non recte videntur incedere, qui in historia Caini parricidae putant, Deum Uia, cis tum demum, cum metuenti caedem Caino respondisset, nemini ius sole occidendi eum Gen. . id quod naturaliter licitum videbatur, eicto represse. Nunquam enim, 1 primo rerum conditu, cuiquam recte cogitanti naturaliter licitum videri potuit, ut interficeretur a quocunque obuio, etiam noxium caput. Et Cainus cum hoc metuit, conscientiae angoribus perturbatus, non iuris ira turalis dictatu eruditus loquitur. illud enicii, on occides,
15쪽
in hominum animis inscriptum, adeoque dictamen vere
naturale a nemine ignorari poterat. cuius non hic modo sensus est , neminem innoxium occidendum; sed ne noxios quidem temere aut a quo uis, qui cius rei nullum mandatum vel a Deo vel ab iis, in quos Deus ium- mam iudicandi potestatem contulisset, Occidendos csse. Et ille, qui dixerat, siue in animo primorum hominu pro- mulgauerar,n occides; non serius nec aliter, constituerat, ordinem imperandi parendique, adeoq; coercitionem sa- cinorum no reliquerat in dubio, aut promiscuam, quando parentes honorandos, & siimmis potestatibus obse Q. e -- quendum dictauerat. Rectissime. itaque in agni Themz logi historiana Caini ita interpretantur, ut dicant: nihil a-- ωα liud quam generalem legem hic poni, qu lis Jc ante animis hominum insita, & postea in Decalogo
repetita est, non occides. Sed neque Lamechus ab hoc e emplo, coniecturam diuinae volunta tis in Iegem duxit, a Ito argumentandi genere,quam de quo dictum est. ne dicam de diuersis interpretationibus, quibus ille locus ob noxius cst. Quare nec illa verba, admitti possunt: Deum
instaurato pol diluuium humano genere, permi isse, utimson est, quihomicidam occiri et, quia ostea is titutis-- diciis summas ob caussas adiudices eos restrictum est. quasi
aliquando promiscua caedis in nocentem licentia valuis- set, quod omnino probari nequit. Nunquam fuit tem pus ab orbe condito & genere humano mustiplicato, , quo, remota iuris auctoritate cuiuis iudicium sibi in alios vindicare licere' neque enim credo, facinora hominum prauorum pro permis iure quisquam nominauerit. Multo minus tolerari potest cu ad oracula Nouit 'deris
acceditur, illa totiens in illustri opere occurres.τί εαιςPho tiniana, quo Christus longe exsectioris quam in P. T. erat legis auctor, quaedam qua ante non praecepta erant oraecep
16쪽
Hi, aut sublimiori certe gradu es latitudine praeceperiri valere enim hic debct, quod prolixius probat I dorm
Prophetis T iras Dei perinduxerit. Iam quod de lege Mosaica quo ad iudicia pertinetur, G M. is, adfertur, primo ad rem parum sorte facit. Fac enim, Imaeios etiam ad Christum conuersos , a magistratum voca rentur, eum defigere non potuisse,se iudicia ad raescriptum legi, armat subire debuisse. Non statim inde colliges: si Romani, quorum erat tum in Iudaeos summa iurisdictio, permiserunt iis quaedam iuxta legem Mosaicam iudi care, neq; Christus de Apostoli, quo minus id ceret, inhi. huerunt,ergo aduentus Christi legem illam Volaicam nos nivit. Durum deinde est, dicere: nultam in lege irerminum issi legi rae nitum esse. Quid enim faciemus di cto Gen 0. Qio. in quo tanto consensu vetus & iunior Ecclesia hunc quoque sensum agnoscit. Durum amplius est; dicere: neque Christum neque Apostolos et quam de legis . ius cessatione locutos esse. Non dicam de loco muli ad ' Ephesi os, ubi νο λον ὰπ ἰνυλῶν ἔν δ γμαΠ legem praeceptorum iuae retis stam, unde lex forensis non potest eximi Christus e buxi perhibetur. Christus certe Sc Apostoli,tota vi ta sua & exemplis, quod potentissimum docendi genus est. abunde Rbmanam iurisdictionem confirmarunt.atcrad alias & Caesaris Romani leges potius quam ad Mosaicas respiciendum dehinc esse, declararunt. Frustra etiam dictum Christi in alienam sententiam trahitur quando di cit: non v ni oluere se implere legem De qua enim lege ' ' ibi sermo sit.&quo proposito id dicatur, ex tota illa grauis sima Seruatoris nemini obscurum esse potest. ne dica de interpretii auctoritate, non uno nomine venerabili.
Haec igitur potestas iudicaudi siue dicendi iuris, de
17쪽
qua hactenus aliquid annotamus, semper maiestatis siue
ciuilis iummae potestatis pars est,&ab ea vel in magistratus derivatur,vel aliis curatoribus committitur, prout sormae reipublicae, temporibus,consuetudinibus,aptis imu vid tur. Sicut magna varietate docere potest Historia Rerum . publicarum veteru& recenti u.quam si quis partiti in colita derare velit, notabit primo, quae ad ipsam potestatem iudicandi, vel summam, vel iure magistratus aut lege compta tentem pertinent; δε e exemplo Ara tolebs, modum &consuetudinem constituendi singulos iudices, aut colle gia iudicum, ex censu, ex genere aut suffragio, aut sorte, idque vel ex omnibus, vel ex quibui iam,vei etiam mixta utraq; ratione, quaeq; alia huius loci nunt, ob scrvabit i, eiusdem summi Philosophi more, πο- ta νάμα Hων. siue quae pro diuersis causarum generibus, tribunalia publicis priuatisque litibus attributa sint, cognoscet: porro. ipsam formulam procesiam vulgo vocant & ordinem te gum exercendarum & iudicii habendi, spectabit: rinis.
quae ad iudices ipsos attinent, vel eorum voluntatem d. rigere,vel culiarem instruere,vel opus definire, aninis d- uertet; qualia ad virtutem Sco Disium iudicis vulgo reseruo tur. Iudiciorum Romanorum consuetudinem late sparsam in historia&iure ciuili, tradere aggressi sunt CarolusSAgonius tribus libris de Iudiciis, & Franciscus Posterus, commentario, cui titulum dedit, Historia origomani. Hi in quam, ex antiquitate studuerunt pleraque colligere, non ut contenti his essemus, sed ut fontes ipse , scripta scilicet Historicorum,&Ciceronis praesertim, tum Philologos veteres adiremus. Sic etiam, qui leget, quae ille ipse Carolus Sigonius deIudiciisAthenien iam, D. Meusius in Areopago scripserunt, excitabitur, opinor, ut cupiat cognoscere, quae doctissimus Postoxo enophon, Plutarchud, Graecioratores de hoc argumento tradiderunt. Gcrmanicorum Iudiciorum
18쪽
consuetudinem Iuris publici priuatiq; scriptores copiose
explanarunt. de antiquioribus autem saeculis, non eode
modo res ad liquidum deducta est. De ossicio & virtute iudicis, Philonis Iudaei elegans libellus cxtat. nec parum conducunt Stobaei Ecloga : tum in historia fabulari, Mi. se . in. noi , .Faci, Rhadamanti exempla. Ex iunioribus supe si ii ori taculo Claudi m Cantiuncula Iure consilius de isto iudicis duos libros edidit, quibus tres quatuorue addere destinauerat: Erycius autem Puteanus primoribus lineis designauit Iudicem: inhaerentque oculis aliorum quoque labores. Quod sit lubet hac conducere materiam δε parnis, obuia est scriptorum enumeratio: ad quam non digredimur, quibus constitutum est, hac vice, quaedam de
singulis iuris dicendi partibus asseire , dc denique ad
comparationem Pisonis apudTacitum aliquid annotare. Iam ante dictum est: totam iurisdictionem cum omnibus si iis partibus ad maiestatem silue summam ciuilem potestatem pertinere . quam qui habent, cum non possitit omnia per se peragere consentaneum est, iurisdictionem committi aliis, vel iure magistratus vel lege boneficioue aut mandato speciali: idque rursus, vel per mannes, vel per quasdam iurisdictionis partes; itemque vel in hac aut his, vel in alia aut aliis obiectorum speciebus: prout supremae potestati visum fuerit. Quae ut recte o. mnia obeantur, quid oporteat,& quid deceat in singulis, studiose exquiritur Cognitionis, quae prima iurisdictioni, pars est, nece statem, & diligentiam,non tam leges aut mores postulant, quam ipsa naturalibus ratio praescribit exigitque. Ipsus naturae vox est apud Tacitum: cuicunqne defensi onem Iri- ubuendam. etiam nocenti .nam qui inauditi atque inde pereunt, tanquam innocentes perisse videntor, sicut i pie Hi βρricus, eandem rationem secutus,pronuntiat.Reperiun-α G:
19쪽
tur tamen caupta, in quibus Iudices, praesertim summi, cognitionem omitti posse,existimauerunt: Si crimen manifestum est, & re ipsa com probatum; tum, si naturalis tu dictorii ordo, sine summo reipublicae periculo, teneri non potest. quod postremum scilicet itidem de aperto ac indu bitabili facinore intelligendum est. Ponamus exem- plum. Confici Principi,non coniecturis & probabilibus argumentis, sed certa rerum fide, aliquem insidias sibi aut proditionem, reipublicae parare; neque tutum sit,ad caus- sam dicendam vocare sontem. An non liceat, praetermissa cognitione scelus puniret' Nulla aetas dubitauit, quin liceret. Exempla sunt notiti ma. Vbi duo tamen notamus primo, requiri hic tam certam criminis fidem, qua in quae potest morali aestimatione maxima esse; sed N periculi publici ratiocinationem non qualemcunque, sed quae possit viri prudentis iudicio prorsus satisfacere, intelligi : dein de rumoribus& sinistri iudiciis plurimum obnoxia cile, quae ex tempore, quacunque de caussa, exercentur suppli cia. quaeres facit, ut nominus de quaestione consili quini
de quaestione iuris hic cogitandum sit. Legi digna fiunt, quae de Ancraei in Gallia caede iussu Regis facta, apud G a
monaeum, disputantur, cum vitio quidem ipsa & ultionis causa nemini non approbaretur, ultionis modus plerisqdispliceret. Si licet bona cum aequi lectoris venia hoc in terserere, satis scio Gramo dum, quem non semel & alias laudaui, apud populatium suorum doctissimos existima tionem Historici parum lucri, neque causas eius rei ignotas habeo. sed testimonio eius recte ac i ta tempore v ti v lentibus magna plerumque ratio superest. De re ipsa, lud non addam; saepe sperato destitui successit, quae ad hunc modum repraesentantur supplicia quemadmodum,
ut ex multis unum adsera, nece Guisi, Tmano memorata,
cognitum cst. Sed haec humana praeuideri sollertia non
20쪽
semper possunt, &, ubi propius periculum imminet, de
remotiore vix tam accurate cogitatur.
Loquimur autem hactenus de praeterito cognitionis ordine in causis, quae certius quam coniecturis, &, quas Iureconsulti vocant praesumptionibus, compertae sunt. Nam in reliquis, quam sities ancipitis aleae plena, multis possumus & magnis exemplis doceri. Quis non aduersus Turnum Herdonium coniecturam secisset,apud Liuium, q pndo protraciis undique ex domo eius gladiis, v i. crimen insidiarum in Regem,falsostructum, arguebatur' Innocciis tamen fuit, qui indicta catis puta tus cst. Quam facile Alexander plerisque coniecturam suam de Sisine probasset: aecepit oriras de re magna es occulta, imo a s -- .cinus exhor Ianres. non adiit me, non detulit inicium , sedi sese pressi. scelesti conssilii manifesim est. At qui sine accusatione ita accusabatur, & sine cognitione plectebatur,r uera insons fuit. Adde Antistii Petronis exemplum, a Tarquinio Superbo euersi apud Dion sium Habcarna seu M. f. m. Memoranturque huius generis alia in hominibus homicidii male suspectis, male damnatis. Quare nunquam probare Claymarium potui, qui Parmenionem tu ste occisum pronuntiat: cum ad eam veritatis fidem, quae hic requiritur, non pauca deesse animaduertantur. Sicut autem hic depr. mptionibus&coniecturis locus, multis, e pro inextricabili habitus, sorte in ordinem concinnari &serie bene contexta plenius proponi possetiope praesertim εantiquorum Rhetorum , qui diligenter viam pedum vide runt: ita iudicis summa cautio esse debet, ne animosius aut securius praesumptionibus etiam violentis, utendo, putetur interdum praeseu tiue agere, alio illo sensu, qui in vitio est.& temeritatem notat. Sic in caulla Sisinis &Tur. ni, nimis cito ad coniecturas decursum est. cum de veritate aliter & aliunde constare potuisset, si auditi essent. a.