장음표시 사용
211쪽
Diximus et nostro Romam iam credere Christo: Nunc obiecta legam, nunc dictis dicta re sellam. 5 Unde igitur coepisse serunt, aut eX quibus Orsum, i quo mage sancta ducum corda illice flecteret arte 3 Armorum dominos, vernantes flore iuventae, Inter castra patris genitos, sub imagine avita Edoctos, exempla domi congesta tenentes, i 0 Orator catus instigat, ceu classica belli Clangeret, exacuitque animos et talia iactat:
, , Si vobis vel parta, viri, victoria cordi est, , ,Vel parienda dehinc: templum dea virgo sacrata, , Obtineat vobis regnantibus: ecquis amicus15 , , Hostibus, hanc sancte vestro negat essc colendam, , Inperio, cui Semper adest, quod laudibus inplo tr Haec ubi legatus, reddunt placidissima fratrum Ora ducum: Scimus quam sit victoria dulcis Fortibus, Ausoniae vir lacundissime linguae. 20 Sed quibus illa modis, qua sit ratione vocanda, Novimus: hac primum pueros pater inbuit arie; uano genitore suo didicit puer ipse magistro.
Non aris, non farre molae Victoria felix Exorata venit: labor inpiger, aspera VirtuS, 25 Vis animi, excellens ardor, Violentia, cura, Hanc tribuunt, durum tractandis robur in armis: Quae si desuerint bellantibus, aurea quamvis Marmoreo in templo rutilas Victoria pennas Explicet et multis surgat sormata talentis, 30 Non aderit versisque ossensa videbitur hastis.
Quid miles, propriis disti sus viribus, aptas Inrita semineae tibimet solatia sormae Nunquam penni geram legio serrata puellam
Vidit, anhelantum regeret quac tela virorum.
stri exhibent: sivis ita familiaris est
barbaris, tit aram Victoriae non requiarat' Cauti in posterum sumus. et talium rerum ostenta vitamus. Reddatur saltem nomini honor, qui numini iane gatus est. Multa Victoriae debet aeternitas vestra et adhuc plura se bis. A versentur hanc potestatem, quibus nihil profuit: vos amicum triumphis patrocinium nolite deserere. Cunctis P lentia ista votiva ost. Nemo colendam neget, quam prostetur optandam.
8. Inter c. patr. g n. I Weitatus gl. R. Constantini M. ii Iios interpretatur, et cellarius, quod Symmach. orationem suam ad Valentinianum II. potissimum
direxprit, inundem, qui tunc puer erat.
hic intelligi vult, quamvis Λrcadius et Honorius etiam indicari possint. De his, qui v. 16sqq. respondent. poetam ager uti iam p. l37. monuimus, v. 723. docet. - 28. rui. pinna Ud. ad praes. libr. I.,
212쪽
Vincendi quaeris dominam 3 sua dextera cuique e Si, 35l t Deus omnipotens: non peXo crine virago, Nec nudo suspen Sa pede strophioque recincta,
Nec tumidas fluitante sinu vestita papillas. Λut vos pictorum docuit manus adsimulatis
Iure poetarum numeu conponere monstris; 40
Aut lepida ex vestro sumpsit pictura sacello, Quod variis imitata notis ceraque liquente Duceret in laciem sociique poematis arte Λucta coloratis auderet Iudere sucis. Sic unum sectantur iter, sic inania rerum 45Sompnia concipiunt et Homerus et acer Apelles, Et Numa, cognatumque volunt pigmenta Camenae: Idola eonstavit sallendi trina potestas. Haec si non ita sunt, edatur, cur sacra vobis Ex tabulis cerisque poetica sabula praestat 3 30 Cur Berecynthiacus perdit truncata Sacerdos inguina, cum pulcrum poesis castraverit Attin 3 Cur etiam templo Triviae lucisque sacratis Cornipedes arcentur equi, cum Musa pudicum Raptarit iuvenem volucri per littora curru, 55
idque etiam paries tibi versiculorus adumbre iri est ne, si pudor est, gentilis ineptia, tandemnes incorporeas simulatis fingere membris: Desine, terga hominis plumis obducere, frustra Fertur avis mulier magnusque eadem dea Vultur . si Vis decorare tuum, ditissima Roma, Senatum Z
Suspende exuvias armis et sanguine capta S, Congere caesorum victrix diademata regum, Frange repulsorum foeda ornamenta deorum: Tunc tibi non terris lautum victoria prerta, 65 Sed super astra etiam media servabitur aede.
horum sensum perspexerunt in ip P. .
poetas finxisse, Attin se ipsum castrasse. Ea deni sere sententia inest in vV. sqq. , ubi inepte edd. et edd. aliquot Phaedra exhibent, quae Hyppolytum non rapuis, Prudontius ed. Ob harius.
213쪽
Τalia principibus dicta intersantibus illo
Prosequitur magnisque tubam concentibus inflat: Ad legat morem veterum . nil dulcius essero Ad Iirmat solitis populosque hominesque teneri Lege sua. Sicut variae nascentibus, inquit, Contingunt pueris animae, sic urbibus adfert
Hora diesque suum, cum primum moenia Surgunt, Aut satum aut genium, cuius moderamine regnent. 75 Λddit et arcanum rerum verique latebras
Prospevitate aliqua deprendi posse secundi Per documenta boni, si sint felicia, quae quis Experiendo probet, cessisse parentibus omne Idolium semper seliciter et pede deXlro. 80 I numerat longi vim temporis, excitat ipsam Crinibus albentem niveis et fronte vietam,
Ore reposcentem querulo sua numina, Romam.
Libera sum, liceat proprio inihi vivere more. Et quis erit, qui mille ni eos reprehenderit annos 85 Uno omnes sub sole siti vegetamur eodem
Aere, conmunis cunctis viventibus aura.
Sed qui sit qualisque deus, diversa secuti
quaerimus atque viis longo distantibus unum mus ad occultum: proprius genti cuique eSt m0S,s0 Per quod iter properans eat ad tam grande profundum. His tam magnificis tantaque fluentibus arte Respondet vel sola fides, doetissima primum Pandere vestibulum verae ad penetralia Sectae. Nam cum divinis agimus de rebus et illum,s5 Qui vel principio caruit, vel sine carebit,
uuique chao anterior fuerit mundumque crearit, Coniectare animo contendimus, exigua est vis Humani ingenii tantoque angusta labori: Quippe minor natura aciem si intendere templet 100 Acrius ac penetrare Dei secreta supremi.
Quis dubitet, victo fragilem lacessere Vi Su, Vimque satigatae mentis sub pectore parvo Turbari invalidisque hebetem succumbere curis 3 Sed facilis fidei via provocat, omni solentem 105 Credere, qui bona non tantum praesentia donat, Sed ventura etiam longisque intermina sectis
214쪽
Promittit, ne totus eam resolutus inanelii nihilum pereamque brevem post luminis usum. Muneris auctorem ipso de munere pendaS,Λelerna aeternus tribuit, mortalia confert liu
Mortalis: divina Deus, peritura caducu S. Omnia quae tempus peragit, quaeque erit tus aufert, Vilia sunt brevitate sui, neo digna perenni Largitore, cui propria est opulentia, nunquam Desinere idque homini dare, quod non desinat unquam. il 5 Nam si conruplum conrumpendumve Deus quid
Praestat habetque nihil, quod sit pretiosius istis:
Pauper et infirmus et summo indignus honore Et non omnipotens, sed inanis numinis umbra est. Hac ratione fides sapienter conicit, immo leti Non dubitat, verum esse Deum, qui, quod sumus et quod Vivimus, inlaesum semper fore, si mereamur Nos sperare iubet: caelestia si placet, inquit, Scandere, terrenas animo depellite curas. Nam quantum subiecta situ tellus iacet infra ita Dividiturque ab humo convexi regia caeli: Tantum vestra meis distant mundana suturis, Dira bouis, scelerata piis, tenebroSa Sereni S.
Quidquid obire potest, fugiatis censeo; quidquid
Naturae ratione capit vitium atque senescit, Li0
Pro nihilo, in nihilum quia sunt reditura, puletis. Cuncta quidem, quae gignit humus, quae continet, ipse Principio institui nitidoque insignia mundo
ornamenta dedi speciosaque semina finxi. Sed tamen esse modum volui parcisque lauenda . rab Ioribus indulsi, quantum moribundus et aeger Corporis et vitae volucris sibi posceret usus: Non ut captus homo studiis et inaniter ardens Duceret omne bonum positum in dulcedine rerum Et specie tenui, quas currere tempore iussi lis Atque aevum statui, sub quo generosa probarem
Pectora, ne torpens et non exercita virtus
Robur inervatum gereret sine laude palaestrae.
215쪽
Aur. Prudentit Clem. Inlecebrosus enim sapor est et pestifer horum,145 Quae, dum praetereunt, miro oblectamine mentes Inplicitas vinctasque tenent. Vincenda voluptas, Elaqueanda animi constantia, ne retinaclis Mollibus ac lentis nexa et captiVa prematur. Nitendum summis conatibus, inter acerba 150 Sectandum virtutis iter, ne suavia fluxae Conditionis amet, nimium ne congerat aurum, Ne varios lapidum cupide spectare colores Λmbitiosa velit, ne se popularibus auris Ostentet pulcroque in stata tumescat honore: 1 55 Ne natale solum, patrii ne iugera ruris Τendat et externos animum diffundat in agros: Et ne corporeis addicat sensibus Omne
Quod vult, aut quod agit; ne praeserat utile iusto,
Spemque in me omnem statuat: nunquam peritura,
160 quae dedero, longoque die mea dona trahenda. Haec igitur spondente Deo, quis sortis et acer Virtutisque capax, breve quidque perennibus in Se Praetulerit, Vel quis sapiens potiora putarit
Gaudia membrorum, quam vivae praemia mentis r155 Nonne hominem au pecudem distantia separat una, Quod bona quadrupedum ante oculos sila sunt 3 ego contra Spero, quod extra aciem longum servatur in aevum.
Nam si tota mihi cum corpore vita peribit, Nec poterit superesse meum poSi sun era quidquam,170 Quis mihi regnator caeli, quis conditor orbis, quis Deus, aut quae iam merito metuenda potestas 3Ibo per inpuros servente libidine luxus:
Incestabo toros, sacrum calcabo pudorem,
Infietabor habens aliquod sine teste propinqui175 Depositum, tenues avidus spoliabo clientes,
Longaevam perimam magico cantamine matrem: Tardat anus dominum dilata morte secundum rNee formido malum: salluntur publica iura,
Lex armata sedet, sed nescit crimen operium r180 Aut, si res paleat, iudex conrumpitur auro. Rara reos iusta percellit paena securi. Sed quid ego haec meditor Z revocat Deus ecce seVera Maiestate minax, negat interitura meorum Per mortem momenta operum: Non occidet, inquit,
216쪽
Interior qui spirat homo, luet ille perenue l85 Supplicium, quod subiectos male rerierit artus. Nec mihi dis Iicile est liquidam circumdare flammis Naturam, quamvis perflabilis illa seratur
More Noti: capiam tamen et tormenta adhibebo Ipso incorporeus ac spirituum sator unus. ibi quin et corporibus parilis consortia paenae Decernam, possum quoniam renovare savillas Antiquam in faciem: nec desperanda potestas, qui potui formare novum, reparabo peremptum. Non desunt exempla meae virtutis in ipsis ista Seminibus: natura docet revirescere cuncta Post obitum, siccantur enim pereunte vigore, quo vixere prius; tunc sicca et mortua, Sulcis Λ ut foveis mandata latent et more sepulcri Obruta de lumulis redivivo germine Surgunt. 200Numquid nosse potes vel coniectare, quis istud Tam sollers opifex struat, aut quae vis agat intus 3
Nil vos o miseri Physicorum dogmata saltant. En, ego gignendi Dominus an restituendi, Quod periit fluxitque, potens, arentia quaeque 205
in veteres sormas aut flore aut fronde reduco: Idque ipsum quandoque homini facturus, inani Surgat ut ex cinere structuraque pristina constet, Quae mihi pro meritis vel per tormenta rependat Crimina, vel summae virtutis in arce toruscet, PluNon peritura dehinc, quacunque in sorte manebit. Interea, dum mixta viget substantia in unum, Sit memor auctoris proprii, veneretur et oret Artificem submissa suum. Non condidit alter Halantis animae sigmentum et corporis alter: et a Nec bona praesentis vitae numeroSa gubernant Numina: non alius segetes et spicea farra Suppeditat Deus, aut alius dat musta racemis, Purpureumque gravi landit de palmite sucum.
na ire crit. III. p. 823.) aliique ex hoe Ioco et ex C. X, 12. Prudentium animae corpus sive materiam adsignasse concludi voluerunt. quos bene resulat Mid dei dorys. p. 167. Not. 10. Liquida enim anima ea vocatur, quae est pura, Spiritalis fTertuli. de an. 11. anima Ilatus iaetus eae spiritu , dbSoluta, a torpore,
in quo habitat, distineta C. III. 186. V, 3b. X. 24. 38. ; similiter Deo liquorem tribuit A. 87. 694. 902. 1ll.): et
verbo liquidi iam vel l . Romani similiter usi sunt, ud. Plaut. Epid. V. 1, 36. Ca
m te vidit etc. Cic. de Fin. I. 18, 58: liquida et libera voluptas. Vd. etiam Giselin. p. 438. ed. Weila.
217쪽
' 2n I pSe ego sum, virides oleas pinguescere bacis
qui sucio, Graia quas Pallade fingitis ortas,
Et qui Lucinas tribuo nascentibus horas. Duplex lege mea per mutua laedera SeXus Gignere amat soboleni generisque propagine gaudet: a 25 suem vos lascivis viola lis amoribus ignem, Et stupra vestra deae Veneris praetexit is umbra. lJnus ego elementa rego, nec mole laboris, Ut miser infirmusve aliquis fragilisve, saligor. Lux inmensa milii est, et non resolubilis aetaS, 230 Sensibus et vestris haud intellecta vetustas. Inde ministeriis ad tot moderamina mundi Non egeo, nec participes sociosve requiro. Porro autem angelicas legiones, quas mea secit
DeXtera, nosse meum eSt, et quae natura creatis
135 Subsistat qualesque mihi serventur ad usus. Tu me praeterito meditaris numina mille, Quae simules parere meis virtutibus, ut me Per varias partes minuas, cui nulla recidi Pars aut forma potest: quia dum substantia simplex,
210 Nec pars esse queo. Solis divisio rebus
Conpositis lactisque subest: me nemo creavit, Ut scindi valeam eunctorum conditor unus. Crede, quod ex nihilo formavi, pars mea non eSi. Quare age mortalis soli mihi construe templum, 245 Meque unum ventrare Deum, caementa remitto, Et quae saxa Paros secat et quae Punica rupes,
quae viridis Lacedaemon habet maculosaque Synua: Nativum nemo scopuli mihi dedicet ostrum. Templum mentis amo, non marmoris: aurea in illo 250 Fundamenta manent fidei, struetura nivali Consurgit pietate nitens, tegit ardua culmen Iustitia, interius spargit sola picta rubenti Flore pudicitiae pudor almus et atria servat. Haec domus apta mihi est, haec me pulcerrima sedes 255 Accipit, aeterno coelestique hospite digna. Nec novus hic locus est, fluxit mea gloria in artus, Et lux vera Dei, Deus inlustravit alumnam
218쪽
Materiem corpusque parens habitabile sedit Ipse sibi, placito ut possit requiescere templo.
Condideram persectum hominem: spectare Superna 260Mandaram, lotis conversum sensibus in me, nee to habitu celsoque situ et sublime tuentem:
Sed dispexit humum seque inclinavit ad orbis Divitias pepulitque meum de pectore numen. Restituendus erat mihimet, submissus in illuni 265 Spiritus ipse meus descendit et edita limo Viscera divinis virtutibus informavit:
Iamque hominem adsumptum summus Dens in deitatem Transtulit ac nostro docuit recales ere cultu. Scire velim, praecepta Patris quibus auribus haec tu 270Λccipias, Italae censor doctissime gentis.
Λn veterem tantum morem ratione relicta
Eligis, et dici id patitur sapientis acumen Ingeniumque viril polior mihi pristinus est mos, quam via iustitiae, pietas quam prodita caelo, uuamque fides veri, rectae quam regula sectae. Si quidquid rudibus mundi nascentis in annis
Mos habuit, sancte colere ac servare neceSSe QSt: Omne revolvamus sua per vestigia sectum
Usque ad principium, placeat dampnare gradatim,
Quidquid posterius successor repperit usuS. Orbe novo nulli subigebant arva coloni: Quid sibi aratra volunt, quid cura superflua rastri 31 lignis melius saturatur glandibus alvus. Primi homines cuneis scindebant fissile lignum: Decoquat in massam ser aens strictura Securem Rursus et ad proprium restillet vena metallum. Induvias caesae pecudes et frigida parvas Praebebat spelunca domos, redeamus ad antra, Pellibus insulis hirtos sumamus amictus. In manes quondam populi seritate subacta Edomiti, iam triste fremant iterumque ferinos
tu mores redeant atque ad sua prisca recurrant.
Praecipitet Scythica iuvenis pietale vietum
277. Si qui . l CL Summath. el'. l.
I.: Suus euique mos, .mus vique ritus est. - Iam si Iouga aetas auctoritatem
roligionibus iaciat, servanda est tot seeutissi s et sequendi sunt nobis Parentes, qui feliciter seculi sunt xtios Ita eodd. Prud. , s. sunt fel. s. edd. Symna.J. - 294. Scyth. l Tertuli. Apolog. 9: Aiurit apud quasdam gentiles Scytharum domunctum quemquc a suis comedi. Cf. I.ucian. xar. 8, ih. Iacob. 0. Boelim. de moribus gent. II, 9. Plin.
219쪽
295 Votivo de ponte patrem; sic mos fuit ollin.
Caedibus in tantum sument Saturnia sacra Flebilibusque truces resonent vagitibus arae, Ipsa casas fragili texat gens Romula culmo. Sic tradunt habitasse Remum: regalia seno 300 Fulcra supersternant, aut pelle Libystidis ursae Conpositam chlamydem villoso corpore gestent: Talia Τrinacrius ductor vel Tuscus habebant.
Roma antiqua sibi non constat, versa per aeVum, Et mutata sacris, ornatu, legibus, armis:
305 Multa colit, quae non coluit sub rege Quirinor
Instituit quaedam melius, nonnulla refugit. Et morem variare suum non destitit et quae Pridem condiderat iura, in contraria vertit. Quid milii tu ritus solitos, Romane Senator.
310 obiectas, cum scita patrum populique frequenter Instabilis placiti sententia flexa novarit Z Nunc etiam quotiens solitis decedere prodest,
Praeteritosque habitus cultu dampnare recente, Gaudemus conpertum aliquid tandemque retectum,315 quod latuit: tardis semper processibus aucta Crescit vita hominis et longo proficit usu. Sio aevi mortalis habet se mobilis ordo, Sic variat natura vices, insantia repit, Infirmus titubat pueri greSSusque animusque, 320 Sanguine praecalido servet nervosa iuventa, Mox stabilita venit maturi roboris aetas, Ultima consiliis melior, sed viribus aegra,
Corpore succumbit mentem purgata senectuS.Ilis genus humanum per dissona tempora duxit 325 Curriculis aevum mutabile: sic hebes inter Primitias mersumque solo titubavit, et instar Quadrupedis pueri lactantia viscera traxit.
303. sibi antiq. R. sibi antiquum toni. Hein . - 307 . distrat efΛ- 3ll. Instabilis A Ruci al. Ald. . In tabulis cet. t novaret AEP - 322. consilii R - 324. Iluxit Rat. Weilr. - 326. filub. et inst. luadrup. etc. l ΛΕOna noti. II. Bl. AId. Fabr. , ceu quadrupes egit. Mox ton. etc. T Boh. I. II. edd. inde a Gis., qui alteram scri
h. n. VI, 20. Verba vot. ponis rese- ponte. Lunaeburg. 483l. - 299. I renda fiunt ad ritum seaeagenariorum mini P. II. 426. Propert. II, 1, 23. 9uo senum, qui de ponte deiciebantur - gradibus domus ista Remi Ss sustulit pontanorum . Si in comitia ire volebant: olim. De v. seq. vd. Virg. Aen. V, 37.vd. Fest. p. 259. ed. Lindemann. , qui VIII, 368. I, l95. X, l6έ., ex quo loco qua ratione hic mos ortus sit pluribus Evandrum, non Tyrrhenum Lydi sta narrat, Ov. Fast. V, 625. Dion IS. Hal. 1, irem indicari apparet. - 326. Primit. 38. Matrob. Sal. l. 5. Weisli. ad Cie. pro ete.J Aenigma Sphingis Oedipo propo Rose. Ani. XXXV, tui . I. Fr. Wag- situm, ud. Diod. Sic. IV, 6. uer. : Quaeritur quid sit Sexagenar. de
220쪽
Mox tenerum docili ingenio iamque arti luis aptum Nosce udis varia rerum novitate politum est. Inde tumens vitiis calidos adolevit in annos, 330 Donec decocto solidaret robore vires. Tempus adest, ut iam sapiat divina, serenae Mentis consilio, vivacius abdita sollers quaerere et aeternae tandem invigilare saluti. uuamquam, si tantum studium est et cura vetusti 335Moris et a prisco placet haud discedere ritu, Extat in antiquis exemplum nobile libris, Iam tunc diluvii sub tempore vel prius, uni Inservisse Deo gentem, quae prima recentes Incoluit terras vacuoque habitavit in orbe; 3έ0 inde genus ducit nostrae porrecta propago Stirpis et indigenae pietatis iura reformat. Sed quia Romanis loquimur de cultibus, ipsum Sanguinis Hectorei populum probo, tempore longo
Non multos coluisse deos rarisque sacellis 345 Contentum paucas posuisse in collibus aras. Innumeros post deinde deos virtute subactis. Urbibus et claris p perit si hi Roma triumphis, Inter sumantes templorum armata ruinas Dextera victoris simulacra hostilia cepit, 350
Et captiva domum, Venerans ceu numina, UeXit.
Hoc signum rapuit bimaris de strage Corinthi, Illud ab incensis in praedam sumpsit Athenis. Quasdam victa dedit capitis Cleopatra canini Egigies, quasdam domitis Ammonis harenis 355 Syrtica cornutas facies habuere tropaea. Roma triumphantis quotiens ducis inclita currum Plausibus excepit, totiens altaria divum Λddidit et spoliis sibimet nova numina secit;
Numina, quae patriis cum moenibus eruta nullum 360Ρraesidium potuere suis adferre sacellis. Cernis, ut antiqui semper vestigia moris Gressibus incertis varie titubasse probentur, Adsciscendo deos maioribus inconpertos,
Seque peregrina sub relligione dicasse, 365
Nec ritus servasse suos Τ Quodcunque Sacrorum eSt, Exulat externumque inimicam venit in urbem.
335. si tant stud.J AEPR Boh. I. Ald. Gis . . tantus amor WellZ. et . , qui Virg. Aen. Ii, 10. li) cf., si tibi t. amor eoni. Gronov. l. l. - 336. ut ... placeat T 340. om. I, - 3 l . n. Ge. Ald. - 347. inde Ald. - 348. Viribus AEW: eae edd. nnte Ηei f., non edd. - 367. aeternumq. Ald. Gis., eaeternumqus mi ana 35 l. eaptivaJ Tertuli. Apol. 10: Nee novitate eae ipsa appellata pronuntiat: ego per singulas decurram deos), tot nam solere Romanos religiones urbium ac tantas, novos, veteres, barbaros superatarum partim privatim, partim captivos, adoptivos. Arnob. adv. gent. publies consecrare. - 351. cap. can. III. p. l 22: Cinciua numina peregrina Cf. p. 58.