장음표시 사용
4쪽
N OFFICINA HvG. A PORTA Apud fratres de Gabiano. M. D. XCII. C
Aristotelis quinque libris distincta.
Succedunt Forph rh Thoenicei Introductio ct Moistotelis de Praedicamentis liber. Additus est Index rerum quae notatu digniores sunt, antea desideratuβ. .
6쪽
gogas Graeci oppellant, cum in disciplinis
omnibus 2 artibus,amice LeLior, villis i- ου esse constat, tΗm vero in ea qua ab Aristotele tradita tibi, diserendi doctrina ita
certum est,ut confirmatione indigere non videatur: nam
etsi vir eruditissimus omnes eius artis partes accuratis-m ἡ sirpescuitu, a licisme absoluerit, uniuersim tamen s quod negari non potes ) ita obscure plerunque multa ab eo dicuntur,ut nisi ab lys,qui rem elut in sum,ma iam perceperint , scite intelligi non possint. Itaque
in omnibus Academiys, quas nouimus toto orbe celebratissimas,is mos iam inde ab initio inoleuit, dii Philosophia prest fores,antequam Aristotelis libros explicandos tyronibus aggrediantur,iss totius Dialecticae rudia quaedam elementa paucis,quantum natura reipatitur,2 apertis praeceptionibus comprehens proponant,quo omnino harum rerum ad Aristotelis te tionem neque rursus diutius aequo in his retine Dr,quae
ipso pleniuspostea percepturi. Suam D idem conssetudine/m , nisi experientia certisma rerum ma gistra compertum fosset optimam esse or utilissimam, nunquam tadiis,tanto omniam doti orkm con nμι, tam requentes, ac
nobiles Academiae re inuissent. luod si nostrum hie iudicium etiam sir exemplum aliquιd valet,expertus βιmGr Roma hoc anno, 9 alibι alias, cum haec eadem v ex ea re utilitatem ad audito,
7쪽
4 uenisse, quod morem hunc sicuti essemus. Neque vero illi audiendi sunt, quihac Sothistarum esse commenta irmant. quae Introducti ibio huiusinoui contineri Flent: nam ut de caeteris nunc taceam, quae sunt a viris doctissimis non pauca conscripta P in hac certe nos Fradedimm operam diligenter, ut nihil nisi ex optimis quibusque autioribus Graecis , Latin' εArabibim proferremm, quales sunt inter cyraecos idem Lammonius, Pore rim , Alexander, I eophrastus , Magentinus, Imri .er Latinos autem Boetius,Tnomm, Albertus. 'Magnus, Aegidius, ct alu plerique: inter Arabes vero Auer es, Astat eles, Avicenna. Qua in re si quid
est boni vi stre nos quidem steramus in id cr
Deo laudi, ct tiri commodo esse vehementer optamus. 'vale.
8쪽
IALECTI CA viam ostendit, & methodu tra dit, qua occulta manifestare, confusa discernere, errores repellere, veritate sque confirmare possimus: propterea ante omnem alia scientiam addiscenda est: ipsae nini est ianua, qua aperta omnes aperiuntur,& qua clausa omnes clauduntur: cuius adaequatum obiectum est argumentatio,
quae ex simplicibus dictionibus sisnificativis, quas Terminos vocant, primo componitur : a quibus prius nobis esset incipiendum, cum simplicia priora sint, nisi aliunde initium capere studentium utilitas praemoneret, quibus conducibilius multo suturum existimamu , si ante, quae ad ipsam Dialecticam ,eiusq; instrumenta pertinent, breui compendio tenuerint, ut quid Dialectica sit, prae aliis omnibus percipientes, modumq; diuidendi, definiendi,& argumentandi edocti, prompxiores fiant,facilius m per reliqua procedant. Clim igi-rur praeceptum Aristotelis sit. v x alicuius rei cognitionem indagantes, quid nomen significet, praecognoscant: nominum enim significatione ignorata , ad rerum contemplationem ascendi non potest: nos autem ut breuem quandam Introductionem ad Dialecti eam Arist. paremus, quid nomen Dialecticae sibi velit , exponamus oportet. Dialectica Graecὸ idem est , q, Latine disputatrix, vel dissertrix, quasi ars quae disputare, de differere doceat: quam Stoici partem Logicae eue existimabanx, duas Logicae iaciςntes partes, alteram inueniendi' a s argu
9쪽
argumenta, & rationes, quibus verum a falso discernitur, alteram de inuentis iudicandi , illam Topicam , hanc Dia
lecticam vocabant. Dialecticorum tamen communis usu Siam nomen Dialecticae utrique parti commune fecit: imo Logicae nomen a Dia lecti cae nomine non discernunt, praesertim cum apud Aristo. talis disti ctio Dialecticae Sc Logicae non inueniatur. At Logica a λογ' dicitur, quod Latinuidem quod sermo vel ratio est , quasi se sentia sermocinalis,
vel rationalis, id est, quae versatur circa rationes, & sermonem. Vocamus aut tin rationes, discursus intellectus, quibus verum, vel salsum inquirimus: unde Logicae nomen latius patet, si eius etymologia inspiciatur, quam Dialecticae, cum Logica etiam Grammaticam , & Rhetoricam , quae de sermone sunt, complectatur: qua parte vero idem quod rationalis est, Dialecticae conueniat ,&aliqua ex parte Rhetoricae, quς etiam i atione utitur: proinde latissime sumpta G1ammaticam, Rhetoricam Sc Dialecticam comprehendit. Quod
quamuis verum est, communiter tamen iam est receptum,
ut quoties de Logica sermo fit, idem quod per Dialecticam intelligatur, praesertim apud Dialecticos: vocabula enim peculiariter secundum subiectam materiam accipienda
Quid sit Dialectica, de eius necet itate, materia,fne oficio. CAP. II. ARras omnes in hunc finem inuetae sunt,ut per eas operationes nostr , quas per naturam non ita facile & perfecte praestare poteramus , absolutae & exactae reddantur, quod in omnibus reperire est : homo enim potest scribere, pingere, luctari, texere, sed id imperfecid ,& non sine errore: at si artem
ora quid. teneat, expeditius , & certius illa omnia exequetur: unde ars
recte quicquam iaciendi, aut cognoscedi dicitur prompti tu do: ex quo factu est, ut cuin multae in nobis sint operationes,
atq; inter se diuersae, quas recte exercere no poteramus , lures ad hoc inuentae sint artes. Sunt autem in comuni tres operationes: quae Ram exteriores, quae circa aliqua materiam extra nos versantur, ut pingere, texere, agros colere Sunt aliς operationes exteriores, quae tam on non in aliquam extra nos
transeunt materia, sicut loqui, sermocinari, dicere. Sunt aliae in tertio genere interiores, sicut contemplari rerum naturas, cos derare, veru cognoscere. Ad tres has operationes optime exercendas multae sunt adluctae artes. Ad operationes exteriores
10쪽
riores primi generis, sunt omnes illae artes, quae Mechanicae Arte voilicuntur,ut nemoraria, militaris,nautica,sabrilis. Ad opera h 'tiones secudi generis sunt artes, quae Sermocinales dicuntur, Sermocina Grammatica 1cilicet, quae recte & congrue voces connectere ις docet. Rhetorica,quae elegante, ac suis numeris absoluta reddit orationem. Ad operationes vero terti j generi S,quaeda ars Diatim adinventa est, quae methodum traderet,& viam sternet et, qua tutentis. ad perfectam rcrum cotemplationem, & cognitionem veni- ire possemus: dc haec Dialectica est.Vnde sicut artes Mechaniacas rectὰ facie di,& operandi artes,Grammatica congrue loquendi, Rhetorica recte dicendi i ita Dialecticam recte intelligendi iure artem dixeris: non quod per Dialectica res ipsas sciamus, aut cognoscamus t hoc namque aliarum munus est scientiarumlsed quod Dialectica modum,& methodum prς-beat,quibus rectam rerum contemplationem consequamur, propter quod instrumentum, & organu sciesiarum & modus sciendi dicitur. Quod si Dialectica etiam circa sermone ver- Diali satur, id non est per se, nisi quatenus per sermonem operatio. nes intellectus manifestaturi nec hoc etia pacto circa quecula' ἡ., M.ὰ que sermonem versatur,sea circa eum solum,quo aliquid ve-sei .rE, vel falso dicitur De reliquis vero, quae ad Dialectica pertinent,dicamus oportet. Experientia enim constat,& Arist. r. politi c. .docet artes habere aliquam materiam, circa quam operentur: ars enim textoria circa filii, lignaria circa lignum, militaris circa arma versatur. Est etia cuique arti suus finis Mo licium quoru nihil Dialecticae deest. Pro quo assuerte primo,quod Matoria in aliqua arte duplex est; qu da propinqua, inferia& proxima, circa qua talis ars vertatur,vr ligna materia sunt W artis signariae subtilis serru, quia circa hcc tales artes vel san-ε' ε' tur: altera materia est remota, quam ars qujdem pri supponit,
non tamcn circa cam primo versatur,quo pacto albores materia lignariae artis remota tamen, serru militaris lana tGXto- iriae dic ut ut: quia sine his materiae proximae no cAstat. Aduertθctiam praeter haec in Gramatica, Rhetorica, & Dialectica du-l licem esse materiam: altera propinquam, ut is Grammatica
unt vores ad congruam connexione aptae, in Rhetorica sermo ornatus,& elegas, in Dialectica vero operationes intellectus , vel serino qui tales operationes manifestat: altera ante aeta es i. remota quae in his tribus artibus ea de est, nempe res omnes, cae. cum discrimine tamen. Grammaticus enim circa res omnes
versatur,de eis congrusi loque do, Rhetoricus ornate dice do, Dialecticus viam ostendens, qua vere cognoscantur, & inde 4 verσ