Pro Sex. Roscio Amerino M. Tulii Ciceronis oratio, cum F. Syluii Ambiani commentariis

발행: 1530년

분량: 112페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

41쪽

Senex ille C cssianus minoris facere Eutychum filium xv

mcum , quam illum alterum Cherestratum nam ut opsenor hoc nomine est, alterum in urbe secum honoris mosa habere alterum rus supplicii causa relegasse ' Puid ad istas ineptias abis, inquies c quasi vero mihi difflesse taWamuis multos nominatim proferre ne longius ab am vel tribuleis, vel vicinos meos,qui suos liberos,quos plurimi faciunt, agricolas assiduos esse cupiunt. Verum

homines notos sumere odiosum est, cum dc illud incertum sit, velint ne hi sese nominatii 5c nemo vobis magis no/tus futurus sit,quram est hic Eutychusemcerte ad rem ni Comiri hil intersit, utrum hunc ego comicum adolescentem, arx aliquem ex agro Veiente nominem. Etenim haec coin ista arbitror a poetis esse, ut Haetos nostros mores in alie nis personis , expressamque imaginem nostram vitae quo Si Psivis. tidianae videremus. Age nunc, refer animum sis ad veri tatem, ec considera non modo in Umbria, atque in ea vi

Einitate, sed in his veteribus municipiis, quae studia a pa tributamilias maxime laudenturi iam prosecto te intelli ges inopia criminum . summam laudem Sexto Rostio inultu vitio ec culpae dedisse . At non modo hoc patrum volum titu tate liberi laesunt, sed permultos ec ego noui, ec nisi me fallit animus unusquisque. vestrum, qui ipsi incensi

sunt studio, quod ad agrum colendum attinet, vitamque hanc rusticam.quam tu probro re crimini putas esse opore tere, ta honestissimam suauissimam esse arbitrantur.

. Quid censes hunc ipsum Sextum Roscium , quo studio, ec qua intelligentia esse in rusticis rebus vi ex iis propin quis elux hominibus honestissinis audio, non tu in isto,

42쪽

ruetisicio accusatorio callidior es quam hic in suo. Verum, ut opino quoniam ita Chrysogono videtur, qui huic nul. Ium praedium reliquit, ec artificium obliuincatur, ec mi μι sum deponat,licebit. 1uod tametsi miserum oc indignum

est,feret tamen aequo animo Iudices,si per vos vitam ec se, itiam potest obtinere.

Cecillanti llam cicilius comicus induciti Ad istis impliu) id est fabulas. Quamuis idest quantumuis. Ne longius abeamin id est ne alienos dicam, vel longinquos. Tridisses) id est de mea trita. Tribules meos, tuos, suos, imi Tribulissimos oc visita dicimi non contribules, ut alia scribimus amplius. Vicinos cottibulis. meosin id est qui Arpino vicini sunt. Assiduos id est continuosob assidendo. Nam ab asse dando assiduus pro locuplete dicitur, ut isthit ocero in piciis Homines notos sumere odiosum estὶ Id autem ita odiosum es, ut Cicero daciatis Oratoribus scribens stituisse se dici eorum qui viverent nomis nominem. Eius consiliti in secutus es Quintiam libro decimo. Exam v te Oissi. in Etruria. Refer animum sis) Veteres ad leniendum imperium Si, di i vis imperativi his vocibus utebantur,ut sis saetissodes εἰ ut ante diximus. peta tuo. Non modo in Vmbria. Vmbrotum gens, ut ait Plinius libro tertio antisna Italiae existimatur, ut quos Vm os a Graecis putent dictos,qubdatione tetrarum hymbribus superfuissciit. In Vmbria autem Ameria uest. Vnu itque vestium)nouit. Intelligentisin id est cognitione εἰ scienti, Ut in Euo de osciis primo, Illi ipsi doctrine studiis 8c Dientiae dediti ad

homirum utilitatem suam sapientiam, prudentiam, intelligentiamque potissimum conferunt. Idem in terti Intelligentiam pro prudentia dicit, Nec ulla pernicies vitae maior inueniri potest, qlvim in nuntia simulitio intini gentiae.

Ex iis proptimis id est mnatis, qui adsunt, ut pro Roscii salute 'pro

centur. Hamiltibus hontilissimis) Hoc dicit talaus iis credatur. In illa artificio accusatotiscallidior esὶ Odiosum Iudicibusto suspitiosiim aduersariunt Obd tam callidus artifex sit. Ars erum iudicibus suspitiosam i Quintilianus ammiosum censet esse artem occultate ne a iudicibus distae, hendatur. Artificium; id est Wi colendi scientiam. Omnis enim scientia nisi excolatur A exerceatur, eam obliuiscimur. Feret tamen aequo ani ostendit ex comparatione eorum quae Roscius passi trus sit si Amnetur , lea

ita in ea q a rivisa da t,qux aequo animo feret, si

43쪽

Attilius

Sermas.

Hoc vero est, quod serri non potest, si in hanc eclamitatem Venit propter priodiorum bonitatem multitudinem . ec quod ea midiose coluit, id etit ei maxime fraudit ut parum miseriae sit, quod aliis coluit, non sibi, nisi etiam quod omnino coluit. crimini fuerit. Nae tu Eruci accusator esses ridiculus, si illis temporibus natus es.ses, cum ab aratro arcessebantur, qui Consules fierent. Etenim qui prives se agro colendo flagitium putes, pros eho illum Attilium, quem sua manu spargentem semen, qui missi erant conuenerunt, hominem turpissimum at que inhonestissimum iudicares . At hercule maiores nostri longe aliter, ec de illo, ec de caeteris talibus vitis existi/inabant. Itaque ex minima tenuissimaque R. P. maximam ec florentissimam nobis reliquerunt. suos enim agros strudiose colebant, non alienos cupide appetebant. Quibus rebus , dc agris, ec urbibus ,ec nationibus,Rempublicam atque hoc imperium , dc Populi Romans nomen aura

runt.Neque cgo haec eo prosero, quo conserenda sint eum

hisce, de quibus nunc quaerimus i sed illud intelligatur, cum apud maiores nostros summi viri, clarissimique ii mines , qui omni tempore ad gubernacula Reipublice scidere debebant, tamen in agris quoque colendis aliquantum operae temporisque consumpserint, ignosci oportere ei homini, qui se se satur esse rusticum, cum ruti assi oduus semper vixerit. cum praesertim nihil esset, quod aut patri gratius, aut sibi iucundius, aut re vera honestius cere posset. Odium igitur acerrimum patris in fisum ex hoc opinor ostenditur Eruci, quod hunc ruri esse patieba

tur . nunquid est d c dimo inquit φ . nam istum

44쪽

e veredare mammo habebat. Audio, nunc dicis aliquid, quod ad rum pertineat.

In hanc calamitatemὶ ut damnatus vitam & famam amittat. Fraudo id vitta in qua voce alio loco scripsimus. Aliis id vi T Rosciis & Chiriogo, id certe. Si illis temporibusὶ Argumentum a fictione) Quum ab

aratro Plinius cap.tertio libri. xvii scribens Romanos priscos paucis agrorum Agriqu&iugeribus contentos fuisse iod es mi laecundi, uinam inquit tantae incita: Lm laeta. tis causa erat Ipsorum tunc manibus Imperatorum colebantur agri, ut fas vi dici credere gaudenteterra Vomere lauream & triumphali aratore. Sive illi eadem cura tractatunt semina,qua besti: eadem* dii gentia arua disponebant a castitatae honestis manibus omnia hetius proueniunt, moniam ct curiolius fiunt. Serentem irruenerunt dati honores Seranum viam cognomen, Aranti quas tuor sin nigera in Vaticano quae prata Quintia appellantur, Cincimato viviorattulit DictaturamS quidem,ut tradit Norbanus, nudo plenoque pullieris etiamnum o Cui viator, Vela corpus, inquit, ut proferam Senatus popul Romani mandata. Tales tum etiam viatores erant, Fibus id ipsum nomen subinde ex agris Seruium duces eaccersenti x Illum Attilium in Seruuius exponens illud ex libro Aeneicios sexto, Vel te sulco Serane serentem. Attilius, inquit, Pidam Solator fuit, qui quum agrum suum coleret, motatus proher Virtutem meruit Dictaturam. Seranus autem a sci endo didictus est Attilium Seranum Aedilem fuisse post fecitdum bellum Punicum an, Umi no ab Urbe condita DLVIII. Valerius libro secundo scribit, titulo de institutis antiquis. Sed temporis ratio secit, ut de hoc A ttilio non putem hoc loco intes luendum. Paulo enim post secundum bellum Punicum coeperunt Romani di uitias ania' & viculturam minoris facere. De Attilio Ciutino puto intelli, Hum,qui Dissitor fuit in primo bello Punico, ut ait T. Liuius libro. deci

monoris . De hoc autem valetius libro quarto itulo de Paupertate Attiluim, inqui qui adeum accersendum a Seruiu missi eram,ad Immium popula Mimano si scipiendum, semen aspregentem viderunt. Sed illae rustico opere aries, ve manus salutem palicam stabiliuerimi, ingentes h hostium copias pessundet derunt. Is post triumphum agriculturam repetiuit. Hunc esse aibitior Pi Seiranus primus Monsiliatus M. Quo conferenda in id est ut conserenira, nisi legere malis,quod conisenda. Quaerimus des uolios controuersia est. illo enim tempore quo Serani erat, studium agriculturς nem us erat. Sedere) finiri id est manereue Raueraretius in Adesmis, An sedere oportuit Domi vir ginem tam grandem, dum cognatus huc l llinc Veniret expectanteiit. Opi,

nor It laesae Nuc aliquid quod ad te pertineat)Si probaret Erucius

45쪽

Nam illa opinor tu quoque concedis leuia esse atque ute

piarconuiuia cum patre non inibat rquippe qua ne in oppredum quidem nisi perraro veniret. domum suam istum non sere quisquam vocabat. nec mirum, qui neque In urbe vis laetiui uerer,neque triare Vocaturus es et . Verum haec quoque tutio. intelligis esse nugatoria. Illud quod coepimus, videamus, quo certius argumentum odii repetiti nullo modo potest. Exhaeredare pater filium cogitabat . Mitto quaerere, qua de causa.quaero, qui scias tametsi te dicere atque enume rare causas omneis oportebat recid erat certi accusatoris officitum,qui tanti sceleris argueret,explicare omnia vitia, atque peccata filii, quibus incensus parens potuint antomum inducere, ut naturam ipsam vinceret, ut amorem

illum penitus insitum eiiceret ex animo,ut denique patrem esse sese obliuisceretur. quae sine magnis huiusce peccatis accidere potuisse non arbitror. Verum concedo tibi, ut ea praetereas,quae cum taces. nulla esse concedis . Illum qui, dem voluisse extveredare, certe tu planum facere debes. quid ergo affers, quare id factum putemus ' vere nihil po/tes dicere. finge aliquid saltem commode, ut ne plane vi, dearis id facere, quod aperte facis, huius miseri fortunis, horum virorum talium dignitati illudere. Exhaeredare' filium voluit.quam ob causam nestio. haeredauit ne non. quis prohibuit cogitabat. cogitabat cui dixit nemini. Qiud est aliud iudicio, ac legibus , ac maiestate vestra' abuti ad quaestium atque ad libidinem . nisi hoc modo ac cusare i atque id obiicere, quod planum facere non modo Mon possis, verum ne coneris quidem Nemo nostrum

est Eruci,q- sciat tibi inimicitias cum Sexto Roscio nuu

46쪽

las esset Edent omnes qua de causa huic u licus vetunt sesunt huiusce pecunia te adductum esse.

Ita stituentia od cum naue conuiuia non ini ut luod domum suam stanemo vocabat, quae obiecta Eriicius non probauit. Ea tamen Cicero purgat la uiter. Conuiuia non inluti id est non conuiuabatur.Vt in L Pisonem, Cone 1-uiuium publicum non dignitatis causa inibit,nisi forte ut cum P. Clodio, hoe ea mpotoribus suis coenet.Inire epulas idem dicit libro de L bus secundo, uebantur epulae,quas inirent propinqui coronati. Inoppssim id es La tinui Ne Romam intelligas.N4at Valla libro quarto Romam esse oppidum. Qui ne in oppidum quitum Sex. scius tanta colendi agri voluptate capitabatur,ut Larinum nisi perraro nunquam Veniret. Neque rure) id estex ture

quiset scilicet vociturus esset. Nugatoria id est leuia di ficta. Odii filii in patia.

Mitto moerere Min Occupatio est. Enumerare causas ollas oportebat in Opsione, cuius sutus coniecturalis est,causa Valet plurimum, ut ostendamus cautsam 'quae ad malaicium impulerit:vel defendedo,nullam fuisse causam cur reusticem, ut potiusfuisse cur non faceret dicimus, Animum inducer: Inducere Inducere animum est animo suopersuadere quod sit dissicile durum aut immane. Indi inimum Acere animumsinducere in animum dicimus, retius in Eunucho, aut huic in ani, animum asstratari induxeri Eilamma te petere cibum posse arbitror. idem in

ra. Egonunil credidi Fore,ut hac ille Vimpo set animum inducere, oia habere. Item Atauia sunt limos tu pergravia esse in animum induxti tuum. Pervius insitum) id est naturalem. Patrem esse; Patris enimhaereditas filio iure obuenit. Huiusceὶ Roscii filii. Quae quum taces Ipsa enim taciturnitas pro consensu est. Illudere id est disere ludibrium & contumeliam afferre. Di, rimus autem illudo dignitati dignit item indignitat indignit ire. Virgilius iti. si in secundo Aeneid.Cettan illudererito. Terentius in Andria, Adeon voe bis videmur idonei in Mibus sic illudatis Idem in Heautontimor. Dignam me putas quam illudus Idem in P rinione Satin supem illuditis me Cicero tu . - de Oratore tertio, duae quum dixisset,in Albutium illudens,ne a me qui dem abstinuit Idem pro domo sua Hic non illudit authoritati horum omnia, oui adsunt,summorum vitor tu Iudicio abuti ad quaestum j id est Iudicum tentiam ad situm quaestum conuertere. Ad libidinemὶ id est ad volupta temo ut vulgo dicunt, ad placitum. Inimicitias cum Sexto Roscio nullas esse) Inimicitus homines hi quando ad accusandum adducuntur. Vt Marcum tum patris inimicum Attacinus accusauit. Inimicus in id est accusator.

Huiusce pecuniat Ad Iudicum miseria --in odium rutam adducit.

47쪽

Quid ergo ita tamen quaestius te cupidum esse oporte bat,ut horum existimationem,ec legem tRemmiam puta A uis -aliquid valere oportere. Accusatores multos esse in cla

uitate utile eit, ut metu contineatur audacia. Veruntamen

hoc ita est utile,ut ne plane illudamur ab accusatoribus is nocens est quispiam, veruntamen quanquam abest a cubpa, suspitione tamen non caret. tametsi miserum est tamen

et qui hunc accuset, possim aliquo modo ignoscere. Cum enim aliquid habeat quod possit c iminose ac suspitiose dis

cere,aperte ludificari, dc calumniari sciens non videatur. Quare facile omnes patimur esse quamplurimos accusato res, quod innocens si accusatus sit, absolui potest: nocens, nisi accusatus fuerit condemnari non potest.Vtilius est a tem absolui innocentem, quam nocentem causam non du a diu, cere Anseribus cibaria publice locantur, dc canes alunturnus. in Capitolio, ut significent si fures venetint. At fures inter noscere non possunt,significant tamen, si qui noetii in C pitolium venerint,ec quia id est suspitiosum tametsi inuesunt,tamen in eam partem potius peccant,quae est cautior.' Horum Iudiciam. Ecissi mationem id est bonant,vid: ciant,reputationem Legem Memiam) In codi e manu script in nonnullis codicibus impra ,-- in Remmiam imaus letio magis placetiNam libro Digestorum.xlviii. in Asenatusconsultum Tertulianum calumniatoribus,id est tilia crimina intemdentibus poena IV Remmia irrogatura uia igitur Erucius calumniatus sit, Iudicum existimationem A legem Remmiam contemnere visus est,qubd mmnihil valere putaret. Audacia)id est audaces homines.Intellisio est. Ne pia, ne illudamur) id est ne aperte fies crimine in iudicium vocemur. Suspitione tamen non cum Suspitio res certa non est. vla sipe venit,ut ad innocentem sinspitio perueniat.Id si ita est i quiseu accuset,quamuis id misci in sit et tamen

2-imodo ignos potest, calumniatur qui eum acinia Aliquid baino

48쪽

naliter. de qua dictrone alio locodiximus. Ludifriri in calumniari, A quod paulo ante ducit illudere in eadem te dicit. dete enim talere Q.Vt in primo Aenes. Vana spe lusit amantcni. Abeo illudere Eludificari facta sunt. A cestiendo , Hesa piendo facta cilcalumnia. Quam nocetem causam non dicere.) in im Mali pinprobishomini quum sum tur supplicium, eorum exemplo caeteri a peccato niendi.

deterrentur Rimprobis hominibus ciuitas purgatur.Itaque ciuitates tum optime gubernari Plato de Plutosophia scribit,quum nocentes poeius expendunt. Anseribus cibaria publice locantur) Authore Plutarcho in Problematis Cis Ansersicusores magistratum ineuntes nihil prius egunt, quὲm ut sacrorum anserum ei, baria lac baria & anseris argentei splendorem locent, quod bello Gallico dormientibus truetiam canibus anseres omnium primi Gallorum in Capitolium ascensum prata senserunt' clangore vigiles excitarunt.Authore Timo libro decimo est anseri vigil cura Capitolio testata defenso per id tempus, canum tantio proditis reibus. Quam rem cibaria anserum Censores in primis locant. Authore Plus tarcho in vita cimilli Gallis in Capitolium ascendentibus tari anseres iuxta templum Iunonis erant,qui antea copioso cibo alebantur. tunc autem propter sim in commeatus inopiam neglecti esuriebant. Est autem hoc animal iratura pauidum es sensu atque auditu acerrimum. Hi igitur ob inediam vigilantes ac tumultuantes stitim Gallorum ascensum percipiunt, ac clangore cursuque Romanos dormientes excitant. His anseribus in summa inopia cibi Romani abstitubant, quia Iunoni sacri erant,ut ait T. Liuiuslibro quin Cibaria anse, cibam horum ut hoc loco Cicero appella ita alibi hominum cibaria dicit.Vt libro Tuscu minum Vtianarum quaestionum secundo, Deinde quis labor luantus agminis 'serre plus anserum dimidiati mensis cibaria. Actione in Verrem quarta Libetaliter ex istius cibariis tristi non minusacres contra me fuerunt. Aetione quinta, Uberiora cibaria . fusta sunt caritate.It l,Propter ciritatem frumenticlus fuerat in Macedonia permagnam ex cibariis pecuniam deportare. Sed cibaria minus delicata esse a stinor, iamvis cibus etiam desicatis authore Donato praebeatur. Inde cibarius m Cil istis nisa Cicerone dicitur in libro Tusculanarum disputationum quinto, panis ater minia qualis in pastorum ti rusticorum..Nec esuriens,inquit Ptolemeus e a ui quuperagranti Amptum comitibus non consecutis cibarius in casa panis datus esie nihil visum vi illo pane iucundius. Publico id est immisa publica. canatur care cibaria dici ro eo quod vulgo dicerent conuenire depreci ut emtur cibaria. Significet)latratu suo. InternoscereI destius imi scilicet qui fit Interito res non sunt discernere. Vt Pacuuius de istuna, Brutam, quia dignum atque uidignum ne i internoscere. Libro Academicarum quaestionum quarto,Vt mater geminos internoscit c uetudine oculor sic tu internosces, assumetis.

ω bis satis Moua illi internoscae. Si qui siue fure siue alii. Id visus liculam ut fures sint

49쪽

si luce quoque eanes latrem, eum deos salutatum aDn venerint, opinor sis crura suffringantur, quod acres m etiam tum cum suspitio nulla sit. Simillima est accosatorum ratio. Alii vestrum anseres sunt: qui tantum mo/do clamant, nocere non possunt. Alli canes. qui ec latra/re dc mordere possunt. Cibaria vobis praebeti videmusrvos autem maxime debetis in eos impetum facere qui me rentur.hoc populo gratissimum est deinde si voletis, etiamtum,cum verisimile erit aliquem commisisse, in suspitione latratote. id quoque concedi potest. Sin autem sic agetis, ut arguatis aliquem patrem occidisse, neque dicere pessistis aut quare, aut quomodo,ac tantummodo sine suspitio ne latrabitis, crura quidem vobis nemo suffringet i sed si ego hos bene noui, literam illam, cui vos est eo sitimsci estis, ut etiam eas omneli odetitis , ita vehementer ad ca/put affigent.vt postea neminem allium nisi fortunas vestras

accusare possitis. Quid mihi ad defendendum dedisti bs

ne accusator quid hisce autem ad suspicandum ' Ne exha: redaretur veritus est. audio, sed qua de causa vereri debue/ritaremo dicit . Habebat pater in animo. planum sic. nihil est: non quicum deliberatiis' quem certiorem secetiis' unde istud vobis suspicati In mentem venetit c Cum hoc modo accusas Erues tonne hoc palam dicis ego quid acceperim. scio: quid dicam, nescio. unum illud spinaui, quod Chiysogonus aiebat neminem isti patronum futurumi de bianorum emptione, deque ea sotietate neminem esse,qui ver

bum facere hoc tepore auderet. haec te opinio falsa in illam haudem impulit. non mehercule verbum serisses, si tibi quenquam responsurum putasses. Ope precium crat, si

50쪽

Hemaduertistis Iudices,negsgentiam eius m accusando co

siderare. Credo cum vidisset, qui homines in hisce subfritus sederent.quaesisse, num ille aut ille defensurus esseti de me ne suspicatum itidem, quod antea causam publicam trullam dixerim.

Alii vestrum anseres sunt ut C. Erucis. Alii canes) ut Titi Roscii ει

Chrysogonus. Cibaria vobis matberi vid iis )Nam ChWsogonus sibi docem pG ia retinuit, tria Roscio Capitoni prostia dedit. Roscium M umsium procuratorem secit. Erucius aciamisi um pecunia conductus est. Vesrisimilain id est suspitiosum. Commisistri id est deliquisse. Si ego hos bene noui) id est si ego bene cognosco hos Iudices. Liicram illam) natio, nis, quam Asconius Redimus alibi Calibi ε esse dicit. C.qubd ptima sit verbi

condemno, e. quia sit prima verbi 2α ατιω , id est morte mulio. Hinc illud Persi est Satyra quarta, Et potis es nigrum vitio praefigere thita. Eas omnes)literas Iudicum, id cst omnia iudicia. Vel eas omnes. Nam odisti s literas abs, vitionis vel ampliatitnais metuentes ne Roscius absoluatur, aut ne causa eius amplietur. istis autem literam condemnationis, metuentes ne ad caput vesstrum assigatur. Neminem alium accusare possitis) Significare videtur , ut i mniatoribus α quos p poena lege Remmia infligatur, ut accusare amplius prohibeantur, qua poma praeliaricatores & tergiuemtores affici Paulus Iuris

consultus dicit libro Digestorum quadragesim istauo ad S. C.Turpilianum. Nisi istunas vestras) quod scilicet in hanc poenam incidistis, ob calumniam vestram. Nonne hoc pium dicis ) Illud valet ad refellendum aduersutum eous personam inducamus dicentem, quae ipse cogitet tantedixunus. Quid ac rerim) id est quam pecuniam, ut Roscium accusarem. Quid acceperim scio. quid dicam nescio in Huiusmodi contrariis in hac oratione saepe utitur cero. Neminem patronum) id ist nullum. Neminem pro nullo saepe dicialias admonuimus. De bonorum in Sexti Roscii. De societate) quam cum Chrysogono Titi Rosdi coluerunt. Hoc tempore, L. Sylla dominante. gligentiam eius in accus indo cotisiderare Nimiam Emoi in accusando no Ditiam arguit, ut ostendat accusationem non crimine Sexti Roscii, sed chryse ni potentia nixa esse. Credo ouum vidisset) Narratio specialis est In

qua narrat ea non quae fecerit Erucius es lacisse V i suntlesit. Qui homin id est qui oratores. I

SEARCH

MENU NAVIGATION