장음표시 사용
41쪽
quiescere si quiescat, moveri si moveatur, & respectu ipsius in directum moveri, si motu aliunde accepto statuni respectivum in eodem spatio mutare debet 8 Terra ipsa deberet eo pacto abripi in gynim: sed impressiis ipsi Terrae motus contrarius ei similis, quo Sol, quo Jupiter, quo Mars, quo Venus, quo Luna etiam circa proprium axem mertitur, id efficiet, ut ea respectu eiusdem spatii seratur inoinpositam partem, & jam aliae F xae, jam aliae iisdem ejus superficiei pim-ciis respondeant, sed vere & absolute quiescat. En utranque ideam, translationis spatii, &vis inertiae corporum eodem inclusorum respectivae respectu ipsius spatii e phaenomenis immediate erutam, quae applicata annuo motui totius Planetarii systematis circa Ter-xam extenso pariter ad materiam omnem spatio sydereo inelusam, ac ad motus reliquos omnes necessarios, ut Terra licet agitetur gravitate universali, quae ex consideratione motuum particularium d ducitur , prorsus ut in SVstemate Nevutoniano, Talescat, ad iwstrum
nos Systema totum paulatim deducit: quod posita Terne quiete ut dato quodam , non solum arbitrarium non est . sed directa, & sol, dissima ratiocinatione colligitur ex issis naturae phoenomenis. 8 . Illud iam reliquum est . ut Gemonstrenaus nihil, qnod alicujus ponderis sit poste contra Systema ipsum objici. Perturbationem motuum in hoc Systemate nullam haberi debere si quae bina principia principiis Machanicae communiter admissis adiecimus, admittantur snee Terram a gravitate in Solem de loco suo dimoveri poste & multo
minus in Solem recidere , evidentius est, quam ut iterum his immorandum esse vidciatur. Duo tantum obiici postlint, quae iis omnibus, ut Telluris quietem ut aliunde cognitam non admittunt, summamifficultatem facessent f A nostrum systema omnino respuendum esse persuadebunt. Primum est illud: vim inertiae coirorum non esse respectivam, seu alligatam spatio cuipiam, sed absolutam ita ἀ ut corpus etiam in vactes collocatum debeat moveri per rectam linea Secundum : translationem illam spatii Dctam motibus contrariis Se aequalibus iis, quibus movetur Terra in Nem toniam Systemate aravitatis generalis, nullo pacto admitti posse s vel suta sit contraria Mochanicae legibus, vel quia opponatur simplicitati Naturae, vel saltem , quia sit arbitraria , A una ex infinitis aliis, quae haberi possent, quam praecaeteris existere in natura sit magis improbabile tot vicibus, quot vicibus plures sunt infiniti alii possibiles motus, quam is unicus . '8s. Qimd ad vim inertzae pertinet, sive ad determinatioiaem. quam hahelat corpora rerseverandi in eodem statu quietis, vel motus uniformis in directum, id princirium nobis innotescit unice ex
servat o albus . atque experimentis , & ut 3junt, a posteriorν.. Nania priori omnino innotescere non potest , clim ipsa nobis natura coluporum non innotescat. Jam vero observationes, & experimenta omnia instituta profecto sunt in hoc ipso sydereo .atio, quo nomine ;
42쪽
illud appellavimus spatium, quod Terram continet, & omnia si mra. Ac proinde indicant peneverantiam in eodem statu, non absolutam, fed res'ivam respectu spatii ejusdemi quod spatium si
quiescat, ea perseverantia abiluta erit, si moveatur, erit tantummodo respectiva. 86. Conati quidem sunt nonnulli deducere necessitatein vis ine tiae absolutae, qua nimirum con)us ubicunque positum semper conetur lWrseverare in quiete, vel in motu uniformi in directum vero A ab.
Lluto, ex principiis Metaphysicis. Ita Euterus sub ipsum initium
Mechanicae suae eam ex principio rationis lassicientis demonstrare labiitur prop. 7. 8. 9. in quibus sic proponit. Corpus absolutὸ quiescena
perpetuo in quiete perseverare debet, nisi a causa externa ad motum sollicitetur. Curpus absolutum habens motum , aequabiliter perpetuo movebitur , ct eadem celeritate jam antea quovis tempore fuit motum , nis causa externa in id agat, aut egerit. Corpus absoluto motu praeditum progredietur in linea recta. Vis autem demo trationis huc reducitur . Concip t eo us hoe exsere in sputio tu ito, atque .aeuo , & affirmat nullam esse rationem : quare potius in hane vel illam plagam mori eatur : quare potius in hoc majorem , minoremve haheat celeritatem, quam in illo loco : quare in hanc potius quam aliam
regionem declinet. Unde concludit ex desectu sussicientis rationis consequi, perpetuo quiescere debere , si quiCscit, perpetuo eadem move-νi celeritate , si movetur, 3c in directum progredi. Ttim ut evincat idem in Mundo etiam ita se habere debere. Non est credendam , inquit, in D'tio infinito illo, er vacuo defectum Dincientis rationis, unicum esse causam permansionis in quiete : sed nutaum es dubium , quin tu ipsa corporis natura sita sit causa hujus phaenomeni . Defectus scilicet fu lentis rationis non potes pro vera er essentiali eu7 que ementus causa haberi , sed tantum veritatem, idque rigidὰ demonstrat. Isu ersimul indiear in ipsa rei natura occultam esse causam verum essentialem, qua non cessat cessante illo osseientis rationis defectu . 8 . In primis illud ipsum principium sufficientis rationis necellariae ad hoc ut e binis aeque possibilibris alterum potius fiat, quam alterum , nos omnino probare non possumus saltem tam late sumptum, quam sumi solet: Manifesto enim pugnat cum libertatis notione ,
qua qui praediti sunt, possunt pro unico arbitrio suo alterum prae asetero eligere, quin ulla sit rotior ratio cur illud velint, quod seligunt, Irae eo, quod respuunt. Erit semper ratio aliqua cur velint ; sed nonem I er erit ratio potior, cur velint alterum prae alteros M stabit pro
ratione volunt V ipsa . Deinde principium idem , quod nunc mΛime usque adeo adhiberi solet, putamus omnino nunquam posse ulli esse usui ad quidpiam utcunque determinandum, & multo minus ad dein monstrandum . Nam aliud sane est, quod nulla sit ratio sufficiens aliud quod nulla nobis innotescat. Quam hebes sit metuis nostrae
43쪽
scies, atque obtusas satis prosecto exi erimur. Ex infinitis tot esse- Otium cati fiS, quae in mundo existunt sive eae physicae sint, si ve fina-leS, quam paucas novimus, quam multas penitus ignoramus e Quid de iis quae esse possunt 8 Quis unquam sanae mentis homo, sufficie .
tem rationem, iccirco, qu: a nullam videat, nullam esse amrmet ρ88. Sed ut ad rem nostram propius accedamus: illud inprimis praemittimus, observari quidem a nobis perseverantiam in eodem statu in Mundo, nisi causa aliqua ad mutationem determineis sed re altius inspecta nullam apparere metaphysicam necessitatem ejus principii . Neque enim videmus, cnr perseverantia in aliquo statu per aliquod tempus debeat necessario trahere perseverantiam per reliquum tempus omne, quod sequitur . Deinde ut aequabilitas motus est uidam status corporis, ita incrementum vel decrementum motus actum data quacunque lege est pariter quidam status. AEquabilis motus celeritatem exprimunt ordinatae ad rectam lineam parallelam rectae infinitae tempus infinitum exprimenti: motus accelerati uniformiter, vel retardati celeritatem, ordinatae ad lineam pariter rectam sed inclinatanas celeritatem motus accelerati alia quav s lege, ordinatae ad alias curvas continuas, regulares, in se ipsis atque simplices, licet respectu nostri maxime compositas. Cur ille unicus status motus aequabilis exprestiis per rectam parallelam perseverare debeat , si semel coeperit, vel acquiri, si causae externae cessent, per se ipsum ab ipso corpore, & non potius quivis alius e statibus expressis per rectas inclinatas, vel per quasvis alias curvas. 89. At in motu accelerato, inquit Eulerus, corpus ex quiete per venisse ee endum est, in motu retardato ad quietem inclinaret, quod fieri nequit, quia eo us femel quiescens perpetuo quiescere deberet. In primis si curva celeritates exprimens pro astymptoto habeat
rectam exprimentem tempus, ad eam semper accedens, cum ea nun quam congruens, vel ultra eam perpetuo sinuata jam recedat jam accedat ser vices; fieri sane potest, ut nerutranque infinitam aeternnitatem motus habeatur perpetuo retardatus, vel perpetuo accelera tus , vel acceleratus, 3 retardatus per vices, manente statu per ean
dem curvam in se simplicissimam expressb, quin unquam Celeritas extinguatur. Deinde si curva illa contigerit alicubi axem, vel etiam secuerit; haberetur quidem decrementum celeritatis factum ultra quoscunque limites, & in puncto quodam temporis celeritas nulla, sed quies vera non haberetur; quia ad quietis ideam pertinet, ut cor pus aliquo continuo tempore nullam habeat celeritatem, & idem spatii punctum occupet; quod quidem in eo casu nequaquam contin
geret, nulla enim continua pars curvae celeritatem exprimentis con' grueret cum recta exprimente tempus, adeoque nullo continuo tem
iure celeritas cessaret, sed ea esset nulla in puncto temporis, ex quo quies non habetur. Quare etiam si transmittatur septima Eulari pro
44쪽
positio, cum ejus corollariis, in quibus stat hi t corpus, quando ali- qu ndo absolutis qii iescit, semper antea absolute quieville , & quieturum , ac co IniS se inel motum non poste quietem assequi, nisi causa externa in illud ag. usadhuc t. sinen propositio octava de motus uni-Drmitate conservanda nullo modo probari potest .so. Quod vero de rectilineo motu additur, necessario vel con servando, vel acquirendo a corpore in infinito vacuo posito, id vero a nobis ae que improbatur. Recta linea est una ex infinitis lineis,quae omnes, utcunque in sese redeant, utcunque quoquoversuS, quotcui que vicibus inflectantur in se ipsis sunt omnes a ' lite simplices ac recta, licet nobis recta ipsit simplicissima appareat. Et quidem rectam lineam apparere simplicissim. m arbitramur iis tantum , qui in intima quaedam, atque abdita secretioris, atque profundioriS Geometriae arcana , ac penetralia nondum irruperint. Ceterum recta linea ipsa Infi-n ti notionem quandam involvit, quae laumanae menti S aciem pror-1us excedit. Integram hic quidem locus, & quidem fusiorem distertationem requirit, quam noliris Sectionum Conicarum elementis maxima jam ex parte diggestis, & ultimam tantummodo manumis desiderantibus reserva intis inter alias multas, qua miram Locorum Geometricorum in lem, miram transformationem, & nexum, RInfiniti arcana omnino necessaria, si Infinitum admittatur, at omnem humanum captum longe excedentia proseremus. Illa hic in-
Duemus , quae maximε ad rem Dciuiit. In primis Recta linea natur sua utrinque in infinitum excurrit, nec ullos limites habet. Qui terminatam assumit lineam rectam , segmentum loci Geometrici asinsumit, eodem prorsus pacto, quo qui assiimit circuli arcum, segmentum assiimit peripheriae Porro linea ipsa recta infinita, est quodammodo velliti quaedam infiniti circuli peripheria, quae in infinita illa distantia quodammodo in se ipsam redit, & velut conjungitur, quod oc Parabolae cruribus, Sc oppositis Hyperbolae ramis contingit,& vero etiam omnium geometricorum locorum anfinitis cruribus ;quae quidem omnia nusquam interrumpuntur, &si Infinitum asmitti pomit, in infinita,& plerianque hinc inde opposita distantia conjunguntur inter se invicem, & copulantur: quo pacto, & Parabola, Scquidem etiam uterque Hyperbolae ramus, ab unica quadam V conatinua Ellipsi non discrepant, si quaedam Infiniti mysteria rite intelli.
gantur, & applicentur. si . Ut ea, quae ad rectam Frtinent, utcunque animo repraesentemus, sit quidam circulus, cujus quaepiam chorda in infinitum producatur utrinque. Tum manentibus extremis chordae punctis. Rutroque ex arcubus ab eadem chorda terminatis bifariam secto, comcipiatur perpetuo recedere centrum a chorda circuli, & circulus augeatur infinitum .cPerpetuo circuli arcus hinc inde circa binas intersectiones cum ipsa chorda ad chordam accedet, oc punctum, quo
45쪽
minor arcus bifariam secatur, accedet ad mediam chordam , majoris vero arcus medium punctum in infinitum recedet. Si circuli cen- 'trum concipiatur jam abjille in infinitum, & circulus infinitus evaserit; abit minor arcus in ipsam chordam, sive in re stam lineam finitam extremis illis punctis inclusim &punctum medium arcsis ii sius in mediam ipsam chordam . Reliquus maior arcus abit hinc incein reliquum omne infinitae chordae tractum extra bina illa extrema chordae positum , & punctum medium arcsis majoris, in quo arcus i se flectebat cili stim, jam in infinitum ita abiit, ut in eo adhuc in illa infinita nobis prorsus incognita distantia continuentur quodammodo, inter se copulentur bina illa veluti crura infinita rectae lineae a binis illis extremis chordae punctis in infinitum procucta. ys. Et quidem ea veluti conjtinctio quaedam sic etiam melius innotescet . Assumatur extra infinitam lineam punctum fixum ad arbitrium, Per quod concipiatur transire alia recta pariter infinita, quae circa illud Hirctum peia tuo gyret, & perpetuo secet oriorem infinitam rectam immobilem. Dum mobilis recta gyrat detigatur mentis acies in illud punctum immobilis rectae, in quo haec a mobili secatur. Apparebit statim hoc punctum recedere lentiore quidem motu, ubi mobilis recta ad immobilem perpendicularis est, vel inclinatur in angulis parum a recto disserentibus. At inclinatione crescente, crescet intersectionis velocitas, quae ita recedet ι ut recta mobili facta parallela rectae immobili, tauquam inveniatur a nobis, & in infinita illa distantia nostrae mentis aciem penitus effugiente delitescat . At pergente motu mobilis rectae, eaque inopivsitam partem inclinata,
jam illud punctum ex 'pposita parte ex infinita distat ilia regreditur. tanquam si Infinitum, in ouod abierat, cum Infinito opposito, ex quo regreditur in infinita illa distantia conjungeretur 3 8c bina illa crura tanquam bini infiniti arcus infiniti circuli in medio illo puncto, quod
in infinitum recesserat, copularentur, atque unicum infinitum qui dem, sed continuum geometricum locum efficerent. Et hoc quidem pacto continuato circulari motu mobilis rectae in infinitum, centinuabitur intersectionis excursus per rectam infinitam immobilem.
Ea intersectio in singulis revolutionibus rectar mobilis totam immobilem rectam percurret bis, & bis per infinitum transibit . Videbitur ibi saltus quidam infinitus haberii sed saltus esse desinet; si h. ecprorsus in intelligibilis conjunctio infinitae distantiae, quo unque demum pacto concipiatur. Incredib te dictu est, quam haec infinitae lineae in se redeuntis idea quintam, comparandis inter se geometricis locis inserviat &potissimur,. Conicarum Sectionum uniformitati cuidam, dc proprietatum omnium generalitati intelligendae, ac determinal dae inserviat . 93. Porro in haec rectat lineae arcana incurrit quodammodo, qui motum in recta linea concipit uniformiter continuatum , licet enim hoc
46쪽
hoe motu transitus ille per Infinitum haberi non possit ; tamen infinitam rectae ipsius lineae extensionem concipiat necelle est. qtiae si psi alicubi abrumperetur, motus peream continuari non poliet, o punctuni illud temporis determinaretur, in quo motus ipse abrumpi deberet. y . Hasce dissicultates non habet circulus, nec citrua ulla in sta, ipsam rediens ut Ellipsis. Ipse quidem circulus infinitis rotationibus in seipsum regreditur, nec originem habenS, nec terminum s urinde fit ut Cyclois ab eo genita infinitas Cycloides motu continuo descriptas , dc se invicem succedentes contineat, quae omnes unicum geometricum locum continent, quod infinitis aliis curvis ope circuli generatis contingit. Adhuc tamen ex eo ipso, quod in se redeat, quod in se ipsum contorqueatur, finitum tantummodo spatium amplectens , nusquam in infinitum recedit. Totus meiat s nastrae, Mucro etiam frontis oculis patet , recessu illo infinito rectae lineae, densissimis quibusdam ipsius infiniti tenebris obruto, & viribus nostrae mentis impervio. Quamobrem si res rite consideretur, simplicior potius videri debet circularis motus, quam rectilineus, & circulus, ac curva qilaevis, quae in Orbem redeat, recta ipsa simplicior. Hisce autem omnibus illud etiam addendum: errare prosecto eos omnes, qui circulum, Vel curvam aliam quaiacunque putant e recis lineolis constare. Solent quidem pro rectis lineis usurpari minimi curvarum arcus, contempto spatiolo illo , quod inter
arcum & chordam intercedit s quod ipsiim si rite fiat, tuto fit . At sunt infiniti casus, in quibus id ipsum non liceat, & circuli arcus curvarum arcubus substitui debent potius quam recta ; sunt alii in Mniti , qui ne circulum quidem patiuntur, & in quibus substitutio err res pareret infinitos. Ejusmodi substitutio iccirco fit, quia nos multo clariorem ideam habemus segmenti lineae rectae, quam circuli,& circuli quam reliquarum curvarum. Intuemur mentis acie pulcherrimam rectilinei segmenti proprietatem, qua fit, ut utralibet ex parte alteri segmento superpositum congruat s & quae inde innumera sane consectaria sponte ituunt, facili ratiocinatione colligimus. Huic succedit circularis arcus, non quidem utraque ex parte, sed tamen e X altera, cum arcu aequalis circuli congruens. Hinc elementa Geometriae diggessimus continentia proprietates rectarum Sc circuli s quae binis aequalitatis principitis innituntur : Congruentiae quantitatum , .& si ibtractioni, vel additioni aequalium ab aequalibus, aequalitate tamen per congruentiam prius determinata. In iis Elementis ad rectas
circulum ipsum exigimus: cum recta caeteras OmneS curvas com - .
paramus: deviationes a rectilinea directione tanquam errores quosdam, R evagationes conssideramus. Hinc, quae curvae a rectis r cedunt magis, eas magis compositam dicimus, & complicatas. R cflitudo est nobis quaeda in velut mensura, quaeda in vellit unitas, cum qua caeteros positionis inodos comparamus.
47쪽
yis. At curva quaevis est ita in se ipsa simplex , ut nullus eius arcus
euntinuus utcunque exiguus cum recta, vel cum alia curva conti--
una congruere possit, quod quidem generaliter etiam demonstrari potest. Hinc si quod forte Creaturarum genus aliam curvarum speciem intimius perspiceret , id sane iis pro mensura, vel pro unitate quadam usum. ad eas exigeret, cum iiS compararet, & ex earum proprietatibus aestimaret curvas alias, S ipsam rectam : ac rectae ip- suis segmentis infinite parvis earum videlicet curvarum segmenta substitueret. yr. Hinc iam illud sequitur errare eos, qui censeant idcirco per tangentem rectam debere abire corpus aliquod , cessante actione externas quod recta linea sit quaedam continuatio arcus curvilinei infinite parvi. Proiecto arcus circuli osculantis curvae cujusvis arcum infinities masis ad eum accedit circa ipsum osculum , quam
re a linea, quae ipsum ib dem contingit . Et demonstrari facit
potest esse curvas curvarum osculatrices, quarum aliae ad eas ire finities magis accedant, quam aliae s licet nusquam congruant A ac proinde infinitos elle contactuum angulos alios alii minores , neque novit Natura limitem : ut Ne tonus de angulis ipsis conta-ectuum affirmavit . uuamobrem quotiescunque a motu curvilineo
transiretur ad rectilineum i saltus profecto quidam fieret , multo utique major, quam si ex una curva in alias ipsi finitimas transi
s8. Hinc nisus abeundi per rectam tantentem in cirvilineis moti bus non ex is sa rei in se consideratae natura oritur, nec rei natura po stulat motum rectilineum potius . quam curvilineum cujuscunque curvae: sed ea Naturae lex est arbitraria. quam nihil obest , quominus pro arbitrio suo mutare ivtuerit ipse Supremus Conditor, dum rerum seriem ordinaret . Status movendi per rectam lineam, est unus e corporis stat bus, ut sunt status movendi per curvam lineam quamcunque. Unum ex histe statibus prae alio eligere, & unius nobis , quam alterius clariorem ideam ingenerare, id vero , nostra
quidem sententia, Supremi Conditoris fuit. Qui ipse quam poti sibmum rationem in Mundo sic ordinando secutus hierit; id vero nomiquaerimus, cum inventuros non speremus. Neque enim infinitar mei
tis illius sapientissima, ac divina consilia in hebetem hunc & tam
arctis limitibus circumscriptum nostrum animum cadunt. Non adest sussiciens ratio, cur corpus motu aliquo delatum ad dextram potius deflectat, quam ad sinistram. At nec adest sussicienS ratio, cur perrectam pergat: nec adest, cur ad centrum quodcunque accedat pΟ tius , quam recedat: nec adest, cur a curvae cujusvis positione introrium deflectat potius quam extrorsum .ss. Hanc en quo nos maxime in hisce omnibus propendemus.
Materiam natura sua putamus prorsus inertem, nimirum prorsus in disso
48쪽
disserentem ad motum, & ad quietem Ita, ut v delfirminatioseverandi in eodem statu, &electio motus uniformis, ac rectilinei prae aliis, & reliquarum Virium omnium impressio pendeant unice a libera quada an Τ luntate Supremi Naturae opificis, qui ut male riam potuit pro liberrimo arbitrio suo creare, ut ipsi libuit, vel non creare; ita etiam potuerit zandem creare cum his conditionibus , Scproprietatibus, quas habet, vel cum oppositis prorsus, nulla iis illata vi, utcunque deinde physice explicandae sint proprietetes ipse, quae ab unico etiam ipsius nutu, & quadam pure extrinseca lege pendere
possent: a quo proprietatum a D. O. M. pro libito suo inditam monumero, ne impenetrabilitatem quidem, atque extensionem excludimus , quas per vires quasdam in minimis distantiis repulsivas e posuimus duobus ab hinc annis in Distertatione de Viribus Vivis. Atque hoc demum pacto materia erit substantia quaedam prorsus iners, R de se neque quid, neque quate , neque quantum; sed Supremi Naturae Conditoris nutibus prorsus obsequens, &aeque ad omnia indifferens . Natura erit aggregatum earum omnium legum, quas pro arbitrio suo idem, dum orbem conderet, sanxit . Naturae invest, gatio erit inmiisitio in easdem leges, ex phaenomenis eruendas, ex
quibus cognitis illud utilitatis profluet s ut hujus veluti Reipublicae cujusdam leges, quibus nos etiam subjecti sumus, habeamus perspectas. ac noxia fu gere, &salubria nobis sectari possimus; sed in primis sapientiam: illam infinitam, Divinumque Conditoris consilium ,
suspiciamus assidu8, ac veneremur. Nec hoc erit Physicam paucis absislvere, pro singulorum effectitum causis reponendo: Deueioluit ; ut nec pro causis ipsis in aliorum sententia reponi debet, rerum natura exigit. Ipsa illa Conditoris voluntas inquirenda est, Millae ipsae, quanquam liberae leges, quibus haec ordinatissima Universi compages tam apte inter se cohaeret, Sc donec ipsi libuerit, cohaerebit.
oo. Et haec quidem paulo fusius ex Metapha scis ipsis principiis
ad Eulerianum argumentum pro inertia corporis in vacuo positi. Cum vero ipse id argumentum transfert ad corpus in Mundo colastitutum i ejusdem vis omnis manifesto languescit. Habeat corpus in vacuo determinalionem quiescendi vel abeundi per rectam lineam Eam habeat σέ ipsa natura, non autem ex libera Conditoris lage. Non iccirco sequitur eorporis naturam exigere, ut in Mundo quoque i quiescat, vel abeat per rectam lineam. Ex entia erit quidem eadem
in Vacuo, R in Mundo, sed terminus qui exigitur, erit diversus. In Vacuo positum potest id exigere , ut quiescat in vacuo, & non quiescat in Mundo, & in Mundo pariter positum idem exiget. Ponamus gra, .atem mutuam esse ipsi materiae intrinsecam, fic essentialem: in caeteris autem vis inertiae maneat. λ. amus unicum gi
hum in immenso vacuo. Quiescet, id ejus uatura exigente. Imple Mus
49쪽
mus Vacuum corporibus Mundum constituentibus ι jam corpus i Iud ipsiim verius alia movetur, eadem illa natura, suae prius exigebat quietem . nunc exigente motum. Hoc paeto etiam omissis iis omnibus, quae supra ex Metaphysicis principiis attulimus , de inertia in vacuo, possemus nostrum Systema tueri admittendo physicos illos
orbes, quos num. 7 I. e posuimus, & dicendo eorum naturam, &naturam inclusorum corporum eam potissimum inertiam respectivam exigere.
ro I. Ex iis autem, Guae diximus patet etiam quid reponendum sit ad dissicultatem secunciam num. 84. expositam . Translatio illa spatii Syderei, quam nos admittimus, unice pendet a Conditoris arbitrio squi cum Vel quietem , vel hunc potius, quam alium quemvlS motum potuerit ipsi imprimeres hunc maxime pro libero arbitrio suo impressit. Non erit hic motus Mechanicae legibus contrarius, cum Mochanicae constituti0 omniis ab ipsius arbitrio pendeat. Non erit similicitati Naturae contrarius, cum quicunque curvilineuS motus
aeque simplex in seipi sit, ac rectilineus. Quod arbitrarius sit, id
non obest: quivis alius arbitrarius esset: sed non ex nostro, verum a
ex Conditoris arbitrio. Nobis arbitrarius non est, cum M Telluris quietem, ut datum quoddam , supposuerimus, & ea admissa, eo nos ipsa Naturae phenomena directa ratiocinctione deduxerint. Quod infiniti alii motus aeque possibiles sint, id illud tantum requirit; ut nisi aliunde aut quies , aut motus Telluris supponatur, sti sipensiim cohibeamus animum , & cum tam multa Systemata aeque possibilia
videamus, nullum prae caeteris admittamus. Sed cavendum sane in eo casu non quietem potius spatii, quam hunc, quam quemvis alium motum amrmandum . Hunc autem supposita Telluris quiete admittendum prae caeteris, naturae ipsius phaeno nena, & discursus num. 79. expositus satiS evincunt. Ioa. Caeterum etiam si ex unico Conditoris arbitrio Natura omnis repetenda non sit; Non iccirco nostrum Systema cadit. Translatio spatii e phaenomenis Naturae innotescit, innotescit inertia respectiva; si Tellus quiescat. Has liceret admittere, Sc harum om: COn stitutionem Nundi, & Naturae phaenomena explicare, licet etiam
eorundem causam ignoraremus. Sic Tellure mota, per generalem gravitatem , incognita etiam eiusdem causa, explicantur phaenome
na; quia insem existere directa ratiocinatione colligitur. Sic ut supra diximus Florologii constitutio ignorata, vel distimulata Gravitatis atque Elasticitatis causa rite explicatur. Io3. Haec quidem diximus, ut cum Tellure quiescente tota
Neistonianam Mechanicam coirciliaremus. Illuci certe assecuti sumus, ut totam de quiete, vel motu Telluris quaestionem reduxer, muS, ad quaestionem methaphysicam de natura vis inertiae, &de
quietae, vel translatione spatii cujusdam ita, ut Physici omnes effectus s