장음표시 사용
11쪽
di . Celebriores postremis hisce temporibus fuerunt Galilaei, Caratem, Kepleri opiniones, quas & Cassinus ad annum I7II., e Re centioribus solas una cum Nevutoniana commemorat. Galilaeus, causam desumpsit a combinatione motus diurni, & annui . Nimirum cum Terra: motus diurnus in partibus Solem si e tantibus sit contrarius motui annuo s in partibus autem avertis conspiret cum eodem; affirmavit, singulis diebus Terrae supersiclem in motu siloacincelerari, tum retardaris & inde consequi, ut aqua ad littora assuat,& refluat per vices eodem pacto, quo si vas aqua plenum transferas& acceleres, ac retardes ser vices, videbis aquam ad margines jam affluere, jam refluere. At nec si ejusmodi reciprocus motus consequi deberet ex acceleratione illa, retardationes is consentiret cum phaenomenis diurnis aestuum, ut mulin minus, quae ad caetera explicanda adiicit, cum observationibus consentiunt: Κ quod caput est, ille reciprocus motuS ex acceleratione, ac retardatione sui erficiei
Terrestris nullus sequi debet. Nam illud in Mechanica certum jam est facile demonstratur, motum resi ctivum partium systema
tiS quotcunque cori orum, non turbari amotu aequali adjecto par tibiis omnibus versus quaiacunque plagam . Nec valis eXemplum . quidquam evincit. Renuit aqua in vase, si acceleretur vas, S simul eadem vi non acceleretur aqua , sed ab ipso vase celeritas illa maiora quae ipsi communicanda sit. Contra in Telluris diurno motu causa eadem, quae continent f partes acce 'erat vel retardat, nimirum, quae annuum conservat & diurnum motum, eadem & in aquam immediate agit, eandemque tantundem accelerat, vel retardat. 28. Cartesius per vortices rem exl edit, & Lunae prestionem ac
vorticum ipsorum angustias in sul,sidium vocat. Inde fieri putat, ut aqua sub ipsa Luna comprimatur, & cogatur ad latera quoquoversus diffuere ad distantiam unius quadrantis. At pneterquam quod in iis,
quae ad menstruas, annuta vices explicandas adduntur, arbitrariae ubique lis otheses lin)othesibus superiugerendae sunt, nec adhuc satis feliciter explicantur phaenomenas Vortices ipsos nullos ellaeis plane demonstrant cum alia plura argumenta, quorum nonnulla I er- secuti sumus in Di uisitione δεν Universim Astronomiam edita anno I74 a. , potissimum Cometarum motus, qui dum liberrime quaquaversus excurrunt, Vorticum hypothesim prorius evertunt.
Accedit, quod Luna in ipso vortice innatans, & cum eo translata in gyrum, nec ulla alia gravitate praedita d evitandam enim gravitatem ipsam potissimum vortices excogitati sunt , nullam sata pressionem exercere potest in partes vorticis sibi sibjectas; nec si quam exerceret, prellio globuli tam exigui respectu tantae vorticis mast, in hac tanta distantia essectum ederet, qui sensu percipe
29. Repleras ad Lunae magnetismum confugit, & aquas in Lunam
12쪽
nam elevari assirmat, in quam abirent, nisi a gravitate in Terram
colliberent tir. Consentit quidem ipsium motiis principium cum generali Neuvioni gravitate, quam Keplerus ante ipsum adumbravit, at qua Potii limum ratione universalis grav tas e iratutae phaenomenis validis lima argumentorum vi colligi potiit, acq io pacto ex ea Scuniverit Planetarum , ac Cometarum motus, & alia plurima natu rae phaenomena deducantur, R ad calculum revocentur, omnino ignoravit i ut ignoravit genuinam quoque ipsius marini aestus explicationem ex mutua generali grau tate derivatam, & intumescentiam matillii riuin in locis Lunae oppositis prima fronte cum attractio
ne aquarum in Lunam omnino pugnantem. 3o. Nevvlonus Gravitatem generalem adhibet ita, ut ex ea, 8c ex motu Tellur.s diurno circa proprium axem, mestruo circa com mune gravitatis centrum cum Luna, annuo circa Solem, mirum sane in modum deducat praecipua O .nnia aestus marini phenomena
Principiorum lib. 3. Nos, ut ejus explicationem secuti eandem illustremuS, ac perficiamus iuxta ea, quae diximus num. a. Statuimus haec tria. Existere in Natura grau tatem generalem Neurionianam: a. ex ea in sententia Telluris motae necessario confectui phaenomena omnia marini aestus, & quidem praecinua ex iis etiam satis accurate ad calculum revocari. 3.Tel iuris quietem nec hujus phaenomeni explicationi obesse , nec universae Astrononie mech uticae Nevutonianae iis adjectis, quae superiore anno in distErtat one de Cometis expositimus, qllae quidem cum nullis pugnent aut naturae phaenomenis, aut ration: bus, iasi Terrae quies ut datum quoddam astu matur, post livis Avalidi ili nis argumentis probentur . i. Generalis Neoptoni gravitas huc reducitur. Omnes materiae particula: aequales in se mutuo aequalibus viribus gravitant, in aequam
libus distantiis; auctis autem distantiis deciescit gravitas in ration reciproca duplicata distantiarum, sive reciproce ut quadratum ditantiar, vel ita ut in dupla distantia sit his duplo seu quater minor, jn tripla ter triplo sive novies, in decupla decies decuplo sive centies,& ita porro, qtiae omnia idem stinant. Hinc quo plus materiae corpus aliquod continet paribus distantiis, eo gravitas alterius corporis in ipsum est major s A generaliter gravitas h.ec variatur in rati ne composita ex ratione mast, , in quam tenditur simplici directa,& reciproca duplicata distantiae s ita tamen , ut totius corporis gravitas in aliud corpus aestimetur colligendo summam virium omnium, quibus quaevis particula prioris gravitat in singulas particulas posterioris redactarum ad eandem directionem elisis oppositis, Sc iterum colligendo summam virium jam collectarum , quibus singulae partes prioris gravitant in totum coivus posterilis, reducendo tamen has etiam ad directionem eandem ; quo pacto si varietur massa corporis gravitantis,uariabitur taeteris paribus in eadem ratione etiam ejusdem
13쪽
pondus ; eritque pondux corporis in aliud corpus in ratione composita ex ration bus directa simplici tam mast, co moris in quod tenditur,
quam mali, cori oris tendentis, ec reciproca duplicata distantiarum. 3 et . Obanalogiam quandam, quam ha , ni hujusmodi vires gravitatis mutuae cum viribus, quibus h na corpora se mutuo trahant ope funis, vel alterius medii, dicitur attractio mutua, Ractio alterius in alterum: verum nihil est opus concipere physicam quandam actionem cor is in coqrils distans . Potest ea es le vel propensio quaedam corporum in corpora, vel impulsio medii nobis adhuc incogniti . quam tamen censemus nullam elle, & gravitatem mutuam nullo etiam interjecto corpore suum sortiri ei lectum, arbitramur , vel etiam velint, qualitas quaedam ei similis, quam ipsi in nostrorum gravium gravitate admittunt, vel id, in quod nos maxime propendemus, libera quaedam lex a Summo Naturae opifice sancita, dum Orbem conderet. Nihil hic reteri, qu cunque demum pacto oriatur physice diec mutua gravitas ι dummodo nec ipsi quidquam occurrat contrarium, & non ad arbitrium confingatur, sed eo nos d recte deducant Naturae ph enomena, a
quihus eam existere politi ve, suantum in physicis licet, probetur,& explicandis, ac determinandis plurimis Naturae phaenomenis insem viat, consentientibus observationibus. Sic Horologii structuram, Musum explicaturus qu spiam jure optimo gravitatem potaderis appensi, vel penduli, aut laminae chalybea: elasticitate in adhibet, ignorata, vel dissimulata ipsius gravitatis aut elasticae vis causa physica A; Nihil hujusmodi graritati contrarium ori oni, satis evincitur ssi ea, quae opponi solent dilJblvantur. Quod enim opponitur, Naturam per impillsionem semivr communicare motum, & quam vi Saliam motus communicationem a Mechanicis rationibus plurimum . abhorrere, id nos sane nequaquam movet. Nam & Irostra gravia deorsum delabi cernimus, quin ulla appareat descensius causa ab impulsu corporum pendens, vorticibus pneterea nec existentibus, nec idoneis ad gravit itis phaenomena producendas S lumen in al qta odistantia a coimribuq rellecti, refringi, infleoli, sitis jam tum ration bus , tum exl erimentis evincitur, A in Magneticis. in Elasticis, in aliis inurimis corporum generibus, mutationem statiis cernimus, quin ilum v deam is impulsum. Nos autem , ut in disterratione de Viribus vivis duobus ab hinc anniis ostendimus, satis evidenter deduci arbitramur admi tib principio , quod nulla velocitas mutetur
per saltuna sine transitu per intermediaS , nunquam motum con municari vere i ier impulsionem. & nunqu'm corporis in alterum cor
pus impingentis haheri contactum immed a tum mathematicum , sed vires quasdam repulsivas in minimis dinpiatiis eos estectus praestare, quos alii tribuunt omnes impenetrabilitati agenti in contactu. Vemium si quis adhuc impulsionem velit, is medium sibi confingat adhuc
14쪽
ighotum ,'eujus i pulsui ignoto pariter, emctus hic aliunde, ut jam
ostendemus, positive notus tribuatur ias . Nec vero obstat. quod ejusmodi gravitatis effectum non cernimus hic in hisce corporibus, lapide semper in terram decidente, non in alium lapidem aut parietem . Cum enim gravitas corporis in aliud corpus pendeat etiam amasta corporis, in quod tend tur, scnon solum lapides, ac parietes, sed Zc montes ipsi respectu totius Terrae sint fere nihil, gravitas in ipsos etiam montes respectu gravitatis in Terram est perquam exigua, bcstre insensibilis, ac gravitas versius minora corpora tendens tam respectu gravitatis in Terram . quam etiam in se ipsa prorsus insensibilis, S cujus effectus a modi- ciciis a frictione, a ressistentia aeris, a quovis exiguo impedimento
tollitur totus: in consortio autem gravitatis in Terram multo minus
sentiri potest. Sic si circa maximum, & potentissimum magnetem, miriora fragmenta dispersa jaceant; serreus globulus ita ad magnum ilium magnetem cursum suum diriget, ut nihil ad sensum ad exigua ilia fragmenta detorqueatur. Ex eo autem, qnon non videatur euesectus ille, qui si sit, videri omnino non pollit a quis unquam recta
ratiocinatione usus inserat, eundem non ex stere, iccirco ejus dem quoque causam e natura elle censeat eliminandam Caeterii in
si mons alio uis sit maximus ; poterit aliquando in longiore pendulo obstruari deviatio aliqua orta ex ejus attractione : R Academici Parisiense sub a quatorem profecti ad determinandam figuram Telluris , observarimi essectum hujiismodi attractionis in maximum ..
as . Nec illud officit , quod in plursum corporum particulis videamus vim potius repulsivam, in aliis attractionem multo majorem ,. quam quae gravitati generali respondeat, ut iii Elasticis, de Magneticis, altilaue quamplurimiS. Nam praeter generalem gravitatem adsunt particulares vires in ali ps corporibuq aliae, quarum es- sectus coniungitur cum gravitatis effectu ita ; ut si eae repulsivae sint, tantillo minus repellant, quam repellerent; si attractivae, tantillo magis attrahant, quam attraherent. Posset autem concipi etiam unica vis in singulis materi e particulis, qtiae in m joribus distantiis decresceret ad sensum in ratione reciproca duplicata distantiarum , bc gravitatem exhiberet, in minoribus, & in multo maximis etiam variaretur in ratione ordinatarum ad quasdam curvas, de quibus indissertatione de Viribus Vivis egimu duobus ab hinc annis a ubi etiam ostendimus, quo pacto fieri posset, ut Fixae in . equilibriis manerent omnes s quanquam eartim a nob s. a se invicem distantiatam imminis est; ut licet gravitas generalis ad eas pertingeret cum eadem lege , quam hic habemus i nullus tamen in iis motus nobis
sensib iis halteri pollet tempore perquam diuturno, quod calculo iniis facile evincitur.
15쪽
as. Quod non ad arbitrium confinitatur, sed eo nos diro te deis
ducant naturae phaenomena , facile evincitur potissimum ope hujus duplicis principii, quod & ah observationibus eruitur, & ab omnibus jam Mechanicis pro certo habetur. Primum est: Corpora perseverare in eo statii quietis , vel motus uniformis in directum, in quo semel sunt posita, nisi quatenus ab aliqua vi activa determinentur ad
mutandum statum suum: quam corporum proprietatem v3m
appellant. Eam tamen nos admittimus respectu spatii cujusdam, in quo nos, & Astra omnia siti sumus itas ut eo spatio utcunque translato, coq)ora omnia eodem inclusa debeant vi inertiae vel occupare perpetuo idem ejusdem spatii punctum, vel moveri in recta linea spatii ejusdem cum eodem translata motibus quibuscunque : ut paulo infra clarius exponemus. Secundum est: Semper in omnium virium actionibus haberi binas actiones contrarias, aequales, scproduci binos nistis, vel etiam motus in binis corporibus contrariosoc aequales, quo reducitur principium actionis, & reactionis aequa
lium, quod principium & in collisione corporum manifesto deprehenditur, inqlia semper mutationes status binae fiunt opin sitae, Maequales, & in vi ma*netica, in qua serrum, &magnes aeque in is invicem tendunt; &in omni at o virium genere, in quo experiri ve ritatem principii licet .' et . Jam vero in primis in omnibus nostris corporibus, in quibus observationes licet instituere, nec aliae vires effectum gravitatis turmbant, vel observationem impediunt, observamus vim, qua in Ter ram tendunt. Vim hujusmodi in Planetarum partibus, quae in Pla netas ipssis tendant, deducimus ex forma eorum sphaerica, & potΡsimum idem confirmant plura argumenta, quae ostendunt esse in iis partes su perficiei non adhaerentes. Planetas omnes Secundarios, a tis constat ex Astronomia, gyrare circa Primarios in orbibus curvilineis, & Lunam circa Terram , Cometas omnes ac Planet Is Pr marios cum Secundariis circa Sole ri motu suo proprio cum descriptione arearum ad ea centra terminatarum quamproxime aequabili . Quare necessario vires aliquas habent eos retrahentes a motibus rectilineis ,
quos deberent habere vi inertiae, quibus quidem vir buq tend uit Planetae Secundarii in Primarios. Luna in Terram , Cometae, & Planetae Primarii cum Secundariis in Solem .Jam ex secundo illo principio, ex quo & actionis, ac reactionis aeqtialitas reducitur, Terra contra R Pia laeta quivis gravitat in singulas suas partes, quod N ex aequilibrii lege deducitur, Platietae Primarii in Secundarios, Terra in Lunam, Sol in omnes Cometas, & Planetas Primarios. ac Secundarios. Prae terea Jovem , ac Saturnum , ubi ad se invicem propius accesserint, turbare motus suos, & suorum Satellitum pariter ex Astronomia constat . quod ipsum eorum mutuam aliquam gravitatem in se in v cem ostendit potissimum exciti sis vorticibus. En igitur inductionem amplise
16쪽
amplissimam pro gravitate mutua tot corporum, Iinmo Omnium eorum corporum , in quibui eam aliqua methodo experiri licet. Prinfecto haec est multo amplior, quam inductio, qua con Orum impenetrabilitatem eruimus, quam immediate observam tis in iis tantum cori uribus Terrestribus, quae aliouando attigimus. Ac proinde pCti re jure ad omnes materiae particulas extendetur gravitaS mutua , quam imi enetrabilitas. 38. Eandem autem gravitatem decrescere in ratione reciproca
duplicata distantiariam, deducitur in gravitate, quae dirigitur in Temram , ex eo, quod lineola, perquam Luna deprimitur a recta tangente ad arcum curvum uno fecundo tem linis, ad spatium pedunia Is., quod nostra corpora cadendo eodem tempore percurrunt,
sit ut quadratum unius semidiametri Terrae ad quadratum distantia Lilla ea Terra: in gravitate, quae dirigitur in Jovem ac Saturnum raeo , quod quadrata temporum I eriodicorii militellitum eorundem sint ut cubi distantiariim ab ipsis: in gravitate, qua quivis Cometa, vel Planeta tendit in Solem , ex forma orbitat in Cometis ad sensum Parabolica, in Planetis Ecliptica ita, ut Sol jaceat in foco, quod vim habet etiam pro gravitate Lunae in Terram, habentis orbitam ad sensum Eclipticam posita in soco Terra ipsa: in gravitate in Sole in , uniuscuiusque vel Cometae, vel Planetae collati iam alio quovis, ex eo , quod quadrata temporum , quibus areae similes describuntur a Cometis sint, ut cubi distantiarum homologarum, & quadrata temporum , quibus totae orbitae describuntur a Planetis circa Solem
sint, ut cubi cistantiarum mediarum. Ex his enim omnibus constat lineolas, per quas in iis motibus ea corpora aequalibus temporibus retrahuntur a motu rectit ineo per tangentem ad arcum curvum, quae lineolae ope Geometriae, & calculi determinantur, elle eo minores, quo qua arata distantiarum a centris virium majori sitiit. Confirmatur autem exemplo eorum omnium , quae dii fundantur in sphaeram , ut est ex: gr: lumen ι quae nimirum omnia eo minus intensa sunt, quo in majorem superficiem extenduntur; ac proinde decrescunt ii
39. Eandem gravitatem in aequalibus pari Iculis materiae aequa lem esse ἡ ac proinde mastis proportionalem modo eXposito num. 31., coligitur tum ex eo, quod gravia nostra hic in spatio non resistente desciendant eadem celeritate omnia ; ac proinde eorum particulae aequales aeque gravitent in Terram ; adeoque & Terra in infas: tum
in eo, quod paribus distantiis gravitas in Solem, Jovem, Saturnum , Terram habentium molem hoc ordine majorem , hoc ipso ordineo minor sit, quod indicium minus grave est ob incognitam densitatem , haesi tamen vim suam . Confirmatur autem multo magis obsimplicitatem & analogiam Naturae , quibus multo melius ita coeν
17쪽
o. Nec hisce argumentis q iidquam obest motus diurnus Astr rum omnium, ac trastatio orbitarum Planetarum omnium , A Cometarum cum Sole circa Terram ,& immobilitas Terrae, quae Om nia per illam vim inertiae resipectivam , quam num .34. innuimus, ita explicabimus inferius ; ut proprios eorundem motus, ac vireS ad eos peragendos necellarias nihil turbent. Multo minus negotii face sunt alia quaedam, quae opponi ibi ent: Planetas pe etuo attractos in So
lem debere demum in ipsum recidere, eosdemque si in Apheliis cum minore vi gravitatis ad Solem pe tuo accedunt usque ad Purihelia, majore ibi agitatos vi, quam in ipsiis Apheliis, multo magis debere ad Solem accedere , & non recedere ad Aphelia: Lunam i et Novilunio magis in Solem attractam, quam in Terram, abituram in Solem : eandem in Novilunio oppositas in partes tractam , in Ple nilunio in easdem a Sole, & Terra, magis descensuram Solem ver ius in secundo casu, quam in primo: &alia ejusmodi, quae difficul
talem parient iis tantum, qui vel ignorant Mechanicam, vel G2O- metriae sublimioris. &infinitesimorum methodi vim nequaqua . sentiunt. Ex eo enim ipso, quod Planetae in Solem gravitent in ra tione reciproca duplicata distantiarum evidentillime in Mechanica demostratur eosdem utcunque projectos debere di)scribere motu continuo circa Solem in soco positum sectiones conicas. Ut inerti e conabuntur semster a curva recedere per rectam tangentem , gravi tas in Solem tanta erit semivr, quanta requiritur, ut a tingeni P descendat Planeta ad arctim curvum. Interea areae erunt te ori
bus proportionales, ac velocitas in Aphelio minor, in Perihelio major, tanto minor ibi, hic major 3 ut a gravit te ibi minore, hic majore ad ipsi im Ellipseos arcum Planeta deferatur, cuius puncta post Aphelium propiora erunt Foco, post Perihelium remotior . Lumnam autem in ovilunio attrahi magis in Solem, quam in Terram nihil obest, cum 3c gravitatem illam in Solem contraria elidat centrimis ea vis orta ex ejus annuo motu circa Solem una cum Tellure nobis quidem rei pectivo tantum, & absoluto iis omnibus, qui Terram movent & gravitatem in Terram vis alia centrifuga, orta ex ejus menstruo motu circa Terram. Sic in Plenilunio gravitates in Solem,& Terram conspirant, in Novilunio contrariae sunt f sed ibi quidem
binae par ter vires centrifugae ortae ex motu annuo circa Solem. Scmenstruo citca Terram conspirant, hic opponuntur. Solum ex eo
quod Luna in Novilunio gravitet in Solem magis quam Terra, ix in
Plenilunio minus , sequitur in primo casu, eam niti deserere Terram . in secundo niti remanere ad partes Terrae oppositas; unde fit, ni imminuta tit robi Que gravitate in Terram, minus curvum orbem
describat Luna in Noviluniis, ac Pleniluniis, quam in QMdraturis, quod essicit ut a Novilunio, ac Plenilunio ad proximam duadraturam magis recedat, & sic caeteris paribus maxime a Terra Gistet i
18쪽
Quadraturis, minime in Noviluniis, ac Picia iuniis s ut pariter ex inaequali gravitate in Solem Lunae, ac Terne , R in convergentia directionum, ac diversa Solis positione reli,ectu Lunae, ejusque orbitae, ea Omnia, quae ad eius theoriam petetinent, ita deducuntur s ut multo accuratiuq tutius ex Mechanicae principiis ope Geometriae , S calculi, admisia generali gravitate mutua, motus omnes determinentur , quam per ipsis observationes. Sed in his huius immorari supervacaneus sane labor est, ad ulteriora properandum . i. Gravitatem generalem in omnibus materia: l articulis mutuam , & servantem te es expositas nil m. I 8. inservire explicandis ac determinandis plurimis Naturae phaenonienis satis patet iis omnibus, qui vel mediocriter in Recentiorum praeclarit simis monumentis versati sunt. Nam admisia sola hujusmodi gravitate una cum conservatione motus semel habiti, & reri et uo compositi cum ipsit is gravitatis effectibus, necessario consequuntur motus omnium Planetarum Secundariorum circa Primarios, & Lunae circa Terram :Motus omnium Cometarum , licet tam diversi, Irrima front adeo irregulares , atque ante hilius gravitatis inventionem, & applicationem prorsus incogniti, & motus omnium Planetarum Primariorum cum suis Secundariis circa Solem,quales observanturi Tur-hationes pariter exiguae in motibus Onan um Planetarum, quibus factum est, ut nullae hucusque tabulae Astronomicae, nisi identidem reformatae diutius cum Caelo consenserint: Turbationes multo majores Jovis , ac Saturni cum eorum Satellitibus factae, ubi ad se propius
accesserint. Variationes omnes motuum Lunae, de quibus superiore numero mentionem iecimuS, quae quidem nunquam per Observationes satis determinari potuerant, A ex principio gravitatis generat s ita determinantur. A calculis sibiiciuntur, ut incredibilis haheatur consensus Tabularum cum Observationibus: generatio caudae Cometarum semper Soli averse ortae ex vaporibus Cometicis ab Atmospaera Solari in Solem gravi, & iis densiore protrivis ad partes oppositas ipsi Sili: generatio Aurorae Borealis a M uranio proposita Omiae ex partibus Atmospherς Solaris a gravitate in Terram, ubi ad
eam magis accesserint, stiperante gravitatem in Solem , deorsum tractis: Inaequalitas gravitatis in divei sis Terrae locis, & Figura Terrae
definitae per vim centrifugam motus diurni,& gravitatis hujus generalis leges ex quibus eruitur gravitatem ab AEquatore ad Polos peri et uoaugeri dei ere, R figuram Teri .e debere esse compressam ad Polos, Mi rominentem sub quatore: Praecessio AEquinoctiorum , ex qua pendet motus ille lentissimus Fixarum .in Or entem secundum directi nem Ecl pticae, ortus ex gravitate inaequest in Solem , ac Lunam materiae exuberant f in procest i a Polis ad AEquatorem : ac demum hic ipse Maris Ristus, cujus explic 'tio semper est visa perqu ni ardua, hujus generalis gravitatis ope tandem inventa. Haec omnia tam v
19쪽
ria natum phenomena, una cum iis omnibus, quae hic apud nos, ocin Planetis singulis pendent a gravitate in Terram, vel in ip sos Plonetas , per hanc travitatem generalem explicantur , 8c ad unicum simplicii simum principium reducuntur. 41. Confirmata hoc pacto gravitate generali, ejusque legibus , ostendendum est iam, qua ratione in sententia Telluris motae exhil- centur omnia phaenomena AEstus Marini. In hac sententia juxta principium gravitatis Generalis Terra pnpter motum quendam lentissimum circa axem iEclipticς, qui absolvitur a s. circiter annorum millibus, Sepetiuet a gravitate in Solem, ac Lunam materiae exuberantis in progressu a Polis ad AEquatorem, vi cujus & punctum AEquinoctiale re reditur, &Stelli omnes respectu principii Arietis pro grediuntur in Orientem, qui quidem cum Maris bEstu nullum sen-fibilem nexum habet . tres habet praeterea motus, Diurnum, quo Cir ca axem AEquatoris perpetuo convertitur in Orientem, Menstruum , quo circa commune gravitatis centrum movetur cum Luna, Annuum, quo simul cum Luna circa commune gravitatis centrum e
rum & Solis convertitur una cum Sole, qui ipsi motus parum admodum turbantur, sed turbantur notanihil a gravitate in Planetas reliquos, & Cometas. 3 Consideremus primo Terram taliquam si esset tota fluida, 8cquiesceret respectu ejus spatii, respectu cujus vim inertiae habet. Conformata in figuram sphaericam tantum maneret in aequil brio.
Advmaiat ipsi motus ille annuus circa commune gravitatiS centrum, cum Sole. In eo motu deberct abire vi inertiae l)er rectam tangentem orbitae, quam describit, nili gravitas in Solem cogeret perpe tuo dellectere iter suum a recta tangente ad arcum curvum . Si gravitas ejusmodi ageret in omnes Terrae particulas actionibus aequalibus , & parallelis s nulla fieret mutatio resipectiva partium, ligura maneret prorsus eadem. Sed quoniam omnes ejus particulae gravitant in Solem in ratione reciproca duplicata distantiarum; nec dire filo, nec quantitas gravitatis erit in omnibus partibus eadem. Discrimen gravitatis, qua particula quaevis in Solem tendit a gravitate , qua tendit in centrum , perturbabit positionem Fartium resi c-ctivam.
M. Ante quam etiam illud iiscrimen geoInetrice, & accuratius determinetur , patet partes subjectis Soli, quae ipsum Solem habent in Zenlth, minus a Sole remotas, quam centrum, gravitar in Solem plus, quam gravitet ipsum centrum, partes autem oppost tas ob opriositam rationem gravitare minus, quam centrum ipsim . Quare utrobique resi ectu centri perinde erit, ac si centro non gravitante, utraeque r ellerentur a centro ipso tanta vi, quantum
est illud gravitatum discrimen, & tantundem de gravitate in Te Tam amitterent. Et quoniam aeque propiores sunt Soli partes ipsi su
20쪽
jectae , quam centrum , ac centrum ipsum est propius, quam partes oppositae, aequalia erunt gravitatum in Solem discrimina, ia fere equalia utrobique decrementa gravitatis in Terram. At in partibus hinc inde a centro distantibus Iaer quadrantem, quibus Sol in HoriZonte versatur, gravitas circumquaque introrsum verget directione inclinata ad eam rectam, quae centra jungit; & proinde resolvi poterit in duas alteram tendentem ad centrum Terrae, alteram parallelam rectae jungenti centra, Rob aequalem ad sensum distantiam a Sole, aequalem ad sensum vi, qua centrum gravitat. Haec secunda statuni respectivum partium non mutabit: illa prima gravitatem in Terram augebit. Quare sublatum jam erit aequilibrium, si fluidum
momento temporis posset aequilibrium recuperare , momento tem
poris se componeret in sphaeroidem oblongam, asturgentem aeque in locis habentibus Solem ad Lenith, ac Nadir, & comprellam circumquamie in locis per Terrae quadrantem inde distantibus, & habentibus Solem in Hori onte: & quo Sol magis alicubi distat ab H rigonte , sive supra, sive insta ipsum i eo altius ibi esset fluidum,& magis distans a centro . s. Si jam motu diurno vel Terra convertatur circa proprium Mem, vel Sol circa Terram i bina loca maximae altitudinis fluidie diametro opposita , ac axis Ovalis Solidi, vel diameter Terrae
longissima gyrarent per superficiem Terrae ipsius , & in locis singulis, quibus sol quotidie oritur, & occidit, haberentur in ipso Meridiet , ac mediae noctis momento elevatio, aquae maxima, in
ipso Ortus 8c occasus momento maxima depressios ac proinde bini singulis diebus asiluxus aquae, & bini refluxus.
46. Si eodem pacto consideretur motus menstruus,& gravitas in Lunam, secluso interea Sole, oc concipiatur fluidum spoliatum vi inertiae, quatenus eadem prohibet momento temporis acquiri sormam ab aequilibrio requisitam, induet fluidum figuram sphaeroidis oblongae, cujus maxima altitudo in puncto Lunae subjecto, Rin altero ipsit e diametro opposito; ac in singulis Terrae locis habebitur maxima elevatio aquae quotidie, dum Luna appellit ad Meridianum mve sit pra, sive infra Hori ontem, &ea oriente, ac occidente maxima depressio. 4 . Ut iam simul conjungantur essectus utriusque Luminaris, porteret definire utrius Planctae actio praevaleat. Solis actio facit comparatur cum gravitate in Terram , ut in secunda parte videbimus, eo quod gravitas absoluta in eum tendens ex motu Planeta rum circa ipsum innotescat. Actio Lunae immediate comparari non potest cum gravitate in Terram, aut cum actione Soliis; olm ea b. nullum habeat circa se Planetam . Sed partim ex ipsis binus Mariniphaenomenis, partim ex praecessione illa AEquinoctiorum , quam supra innuimus, dc quae pendet ab actione Solis ac Lunae, infertur, ut B s vide-