Georgii Agricolae medici Libri quinque de mensuris & ponderibus, in quibus pleraque à Budaeo & Portio parum animaduersa diligenter excutiuntur

3쪽

PORTIO parum animaduerse diligenter excutiuntur.

5쪽

ra bonarum Merarum stadiosis omnibus mensuraru er ponderum cognitionem ad authores recte intelligendos utilem esse censeo,tum maxime medicis,Quibus tamen derius aliquanto er attentius rem conjiderans, non modo ad crtem sum praeclaram illum percipiendum utilem inueis nisita ad rite exercendi prorsus necessiriam, Quod ceteris stre quae hac parte legunt, ea fatis sit interlite, e,medicos er quae intelligunt re ipsa persicere oporteat. Habet nanque medicina mensuras exa las Crstitas te definita certique pondera,In quibus f quis error acciderit,qui uelim nunquam accideret, is seria r cum aliquo corporum mocumento, nonnunquam vero cum summo uitae periculo contingere solet. Aiaque aliorum certe in hisce errata eiu modi sunt omnia, ut ope humana corrigi posuit: metici, si fuerint enormia,interdum non rufi diuiua Elanis mercator si iuu

6쪽

io DE MENSURIS ROM. ipse accipit detrimentusni dolo quippiam de ijs detrabit,defraudat emptorem, sed in eo,quod scite repediqueat. Medicinii uel inscitia ines negligetia , uel milesicιo, dii siue pondus excedit, praesertim in medicinis purgitibus, aegrotu magno astitit incomodoinur omniano interficit :si uero diminuit ea , quamuis minori funaletudinis iactura,non raro tume Cr tum nocet agro tanti. sed mercatorem emptores decipientem Magistr

tus mera multant. circumforaneis pharmacopolis,qui se pro medicis ingerunt, Cr bis Cr alijs modis ubique homines impune it ille, necare licet: tamam nero abara ut arceantur, ut in florenti'mis Italiae urbibus fora ipsorum clamoribus perstrepant. Ita peruerso quodam more magis curae nobis est tantillum mercis,quam bona corporis ualetudo, sine qua nee mens ina satis esse potest . Verum tu hil mirum pharmacopolasi os indoctos inter eaetera permulta mensurarum Crponderum ratione priscam Romanorum Cr Graecorum ignorare,cum nostra etate medici qui eam tenea vi reactes fui forte,pauci admodu futtiliquot ante nos annis ais adeo seculis nulli fuerint,qd scripta illoru,in quibuε videmus eos foed ιme lapsos,mani ste prodat.

Hinc partim Acbιm,ut quia ueterum libros de mectaris metis coscriptos non intelligerem,animum ad medicaa meta couerterint coponenda,adeo ut nunc eo uensu fit,

ut no solertes uiri solii et experientes, quibus modice liceret d agat,sed inertissimus qui' et nullius experientiae quotidie utatur noxis,a se temere excogitatis,uet

7쪽

LIBER PRIMUS. Iirum inuenta male neglem iaceant. Haec autem eouia deratio multis de causis est ualde abstrusa Cr perpleis M. Primum diuersarum regionum non minus olimae hodie diuersae fuerunt mensurae atque pondera. Sic alijs scriptoribus in usu sum mensure Romans, alijs Attiacae, atque item alijs aliae, eadems uarietas etiam exquin ponderibus. De de authores,iam Graeci quam Latiani, cuius regionis utantur mensuris uel ponderibus inisterdum tacent omnino,aut uix obscure Cr negligenter innuunt.Tum eliam unus er idem author mensurarum capacitatem, gravitatemue reriam quas metimur, vel ipsa pondera,iuxta consuetudinem modo buim,modo alterius regionis declarat.Praeterea Graeci de rebus Roismus loquentes,aut contra Latini de Graecis mensuaram uel pondus per uocabula suae regioni consueta saepe explicarunt,quod aliquibri res,es non fuerunt eaeade,puru tamen uideretur inter se differre,alijs etsi multu differret,uti uocibus externis no placeret. Postremo nee libri mendis earetra: na ut de reliquis nihil dicam, mensurs et pondera notis qui basia Agmficantur,quas aduertimus aliquado uel diuturnitate cr iniuria teporsi deletas,uel mutatas librariorum incuria aut temeritate, uel denis libros excudentiu negligctla,aut praua corrigentiu diligentia uitiatas. Quae omnia nisi qs diligeter obseruauerit,faci ιme in eos iocidet errores,a quibus, bona pace dicam,ne magni qui nostrae aetatis uiri sibi satis cauere potuerunt.Ne uero eoru authoritas, quum

alioqui summo studio,maxima eraditione, utili fimis li

bris

8쪽

H DE M EN SVRIs Rombris iam pridem euulgatis ibi iure compararunt,otiis me Graecaes linguae studiosis, quod attinet ad bane re obsit, G ut mensurae ac pondera pleri' omnibus adis huc ignota fiant curiora, crevi rem ipbum latius explicare: quamuis non admodum forte in Graecis pondeo ribra opus fuisset boe meo labores liber a Diodoro de his scriptus non perihbet,multo uero minus is ponderibus finitii er menturis tam Romanis quaein Graecis, A Galeni libellus de pondere liquorum, qui in medicaamenta recipiuntur,extaret. Quoniam uero neuter ad nostra peruenit tempora, σ Bistius,Portias, Ahiatus uia

Mario Roma io totius cognitimis mensurarum quoα

dum qu fundarunto senseruns diues una, nec mynnius sententia uera esse posit. aut nullio, operquacium mihi uisum est meum quoque interponere.Et id mihi licere arbitror,qui enim non s cum Budaeo licuerit libere de Hermes o Barbaro,er ut e de An elo Politi,ano,qui blura traditionis semiua nostro seculo primi starserunt,iudicare ρ deinde portio iam edito libro Buis daei sua in lucem proferre e Nuper autem Alciato utriuusque sententia quasi sublata propriam Cr nouam in locum substituere 'Iudicia certe in uteris olim fuerunt libera,nunc debens es ex erunt posteris,nes nobis inavitis, do non sim leuia,temeraria, π iniqua. Quods eorum quispiam me in ius uocare ob hunc causam et doctis accusare uoluerit attonibus agat, inguet arguu

9쪽

LIBER PRIMVs. 13eat, omissis maledictis Cr conuicijs, nostra arromtia uel pertinacia,ne quid aliud dicam,periclitetur uearitas, quae sane ut accurate distulando exquiri , ita niaemum altercando pl)eruns amitti solet. Id quidem glequum est postula,quo negic qVis omnino uoluerit 'machari Cr maligne in conuicia prorumprre, ipsum suo magis obfuisse nomini quam meo optimus quisque,

certo scio udicabit. Nec a me haec scribuntur, s lie amenter id ipsum verearan tantis Cr tam praeclaris inageniis.Nam Bud/us quidem ut magni π generosei est animi ita puto meliorem ese uirum,quam ut agmis vetaritati ullo modo refragari ex scriptis eius intestigo, quantsin audio ex amicis,inginio ualde candido. Ptarim autem tuo minis est acer inuestigator rerum aba ponditarum .doc erum nomine tu primis a Rapti H Eis gnatio uiro docto commendatur, eo minus graviter faret vae,quasi s ocium tuendam laboris in id lludi miricubuismean quo risi mihi liberius necentale quadam est dilutandum,sic tamen me gerere conabor,tit neminem eorum sua debita laude priuare uotiisse uidear. Vt enimueritati consulere cupio maxime, ita Harisi mearum hominum authoritati detrahere neque uolo,neque

aequium esse censeo. Quod si alicubi labores ipsorum, quibus se posteritati commendarunt,forte non cymaa uero pro digninte , extante omnium scripta , in quia fra diligens er prudens lector facile obseruabit. quid ita , quidae ego praepterim . Sed ad rem. Hunc doiscendi uelit. Alitatus vero, quantar est ei ipse egregie doctus,

10쪽

eradi ordinem, quo omnis haec tractatio uia er ratisisne procedens fat illustrior,in uniuersum seruare inastitui. Primum meam sententiam breuiter poni, deriade eum authoritate, quae pene sola hic magnam uim

habet, enitar confirmare. Demiam meis corroboratis,

a me di 'dentium opiniones diligenter expendam, ne res non satis discussi ex pendens in controuersa leaectorem non acrem dubium reddat, cui nostrum potius accedere debeat. inuamuis qui mediocri si iudicio,is ea parte nondum perlega Mon difficulicr statuet, qua unam e tot sententys Cr tam discrepantibus potisimuprobet. Nec enim plus una poterit, quod non rufi una

non modo sit uerim etiam esse post. Principio auo

tem demensuris dira. Appellantur uero mensurae quiabus metimur tum liquores, quod Renus sunt oleμm,uianum,acetum,aqua,mel: tum ario cuius modi omnia frumenta,levi na,stuctus,ae plaras alia . Sed quia menstrarum aliae sunt Roianae,aliae Grecte: nam reliquas consilio nunc omitto,nec sae inter se cocordant, initio Romanas tradere decreui,qubd ijs intellectis,quomodo

puriss earu Graeci Romano Imperio iam florete, ni usi,persticuu fiet. metsi non ignoro Romanos quos Graecis fuisse usos.Romans praeterea, ut ex Graecae, inter se differunt,quod at s materiam tantum bu,nenarem,alijs siccam metiamur, nonnullis uero utranque . Primum 'itur liquorum mensuras aperiam.culm amaphoras uiginti capit. Amphora urnas duas. Urna cona