장음표시 사용
21쪽
LIBER PRIMUS. Ggenus, ut ipse loquitur, v ij ορ Graeci adpellant,quod non modo columella idem quod cochlear esse in hoo libro declarat,sed etiam Graecos constat sic usos. Verugenus hoc cochlearly magnum nominasdum censeo, ut a reliquis discernatur.Ligula autem dicta e fi a linguae militudine,in eauum intra dentes,palatum uersus,intractae . de Plinius pro mensura er sit De uocabula utitur,cuim uerba sunt libro uigesimo capite tertis,eruigesimo de granis strulae in uιno tritis. Sunt qui comistialibuη morbis dandum putant Luna quarta, sextassea prima inguae mensura. Sed ligulam sic usurpat Scriboanius Largus comp. X.Ll III. Dantur quantum lupinus ex mellis ligula σ aque e ibis quatuor. Et cop .ccXXX. Huic medicamentos anatis sanguinis quaissi duo ligulae adiunctae fuerint,minus mordebit. Ide sic
quoque usus est cochleario comp.cc XXXVI I. cum opus s cochlearia tria rose cratia permiscentur. Intelligis uero per rosam oleum rosaceum. Sed de cochleario sutis hoc Deo dictum sit. Hanc autem Romanarum mensurarum rationem, qua explicatur quoties maior proaxime se minorem cupiat,Fanilius uersibus aperuit,quem
secutus eli ea parte Budras ac reliqui duo, praejert
cum uiderent e ueteribus er bonis autoribus ne eis nem alicuius mensurae capacitatem enarrantem uspiani
ab eo dissentire, quamobrem Cr ego easdem recens mensuras er eisdem strine testimoni' ipsas consenidisur.De quartario tamen ini de ligula nihil dicam, nulla in tota ipsorum tractatione sit m uinc in capacitais
22쪽
is DE MENfVRII ROM.te ex Volusis,usum e Liuio er columeta oludi. Praeis terea singulas ipse mensuras persecutus, liquoris esse
irerbis scriptorum probaui,quod ut quis maxime contempserit eqVidem ad docendum censui conueniens Cr utile. Esti,notum sit excellcimis eruditionis uiris,sit mediis ocris,infimae non erit. Ego vero omnibus hac mea lucubratione prodese uolui. cxtera priusquum ad alterum modum explicadi mensurarum capacitati in perueniam,
maiores mensuras is minores, imo minimas etiam reis
solum, ais hinc dilucissum erit qςoties quises no prooximam modo, ed unamquanq, se minorem capιat. culeous itas comprehendit amphoras XX. urnas XL. congιοs CLX . sextarios DCCCCLX. I ea uas M DCCCCXX . quartarios III D CCCXL. acetabula VII D CLXXX.oathos Ad D XX ligatis XLVI LXXX. Amphora capit urnas . II. conglos VIM .s Marios X LV I I I .hemiuas XCVI. quoriar. CXCI I. acetabula CCCLXXXIIII. cyathos DLXXVI. ita gulus M MCCCIII I. Urna capit congios II M sextarios NX IIII 'eminas X LV III quartarios X C VI. acetabula CXC II. c rhos CCLXXXVIII. ligulas DC LI I. cogitu cupit se tur. VI. auras XII. quam tarios NXIIII. acetabula XLVIII. oathos LXXII. ligulas CCLXXXVI II. Sextarim capit heiulaas II. quartarios III I. cciabula V III oalbos XI I. ligulas VLVIII. Idem ira capit quartarios II.acetabula IIII. c arbos VI. ugulas XXIIII.Quartarius capit acetabu
23쪽
LIBER PRIMUS. 27 ear dimidio stulas V I.Θuthim capit ligulus I II I. Haec una cumbis,s7ssae praeponere soleo de quacunq; re diis ' illarus tabularum uice esse possunt, necul mea in coma pendium contrahenti,quod non sine optimorum authρarum iustira AGm uidemcis,caussa relinquatur. Hain Elanus mensurus Romanas ratione Cr via quadam collectis, er in ordinem adductas exhibuimis, praeter liis bram,unciam π semunciam quas mensuras esse nune est probandum , ut rursus ad sextarium non imparati accedamus . Librum duplicem esse,uel hodie pharmacopolia quocunq; in loco sus, o landunt, ponderalem σmelicturalem. Romanos etiam utranque in usu habuissee. G uenus,q unus pro multis telubra esse potest, Serit
καθ ολ Thy ποῖ, M; υλλο κεἴατια γιγνόμis . Id Latιnc verbum e uerbo quasi e primentes ita reddere postumas , Adpellatur enim a Romanis librale pondπε solidorum corporem nomine fritu libraus liquidorum mensurae,qua permultam tota urbe ect,ex cornea materia conans. Haec tile. Quia λε aperit nomine librae, quil e Lati corrupte Graea λί
24쪽
Hoe est,Idcirco medicos in libris de medicamentis accuratius oportebat scribere, mira uel tatius medicinarum liquidarum praeciperens ini ci,meno fratcs ne an ponderales.Ex-locis luculenter in telligitur librum duplicem Romanis fiasse mensuralemer ponderalem. Adjciendum igitur est si ponderalem indicamus Grece μθ αφ,Latin.pondo si mensuralem Graece Acs cy,Latine mensura. Atque sic Galenum uispud Graecos diiunxime ex sequentibra clarum erit. Tu
Romanis se in usu luisse huic colithis, quod persaepe librae pondo adjectum inuenitur: c uero semper ponderalem Igni kant , ut cr pondo Ane adiectione per seposto eandem Onotant. Interdum autem deesse , quo gruficatur mensura:quanquam hoc in uniueisum uerunon est,reperitur enim libra pro pondere sine ulla adisi hone saepius a Latinis posita. Deinde pondo nullius differentis cήμssa addi coepit,ut quum dicat pondo dea
25쪽
LIBER P R IMV s. nurq,pondo uictoriatiatae est,pondere, id enim solum tune significat, perinde ac Grecis oλκου cum drachinc adiungitur,quo modo scribit Dioscorides 'ολκὴ - t . id est,pondere drachmarum septem. Errais tur hac parte non minus hodie ac olim non tu pharmacopolaru culpa q medicoru,q discrime hoc partim per
ignorantia,partim per incuria non exprimunt a certe
no exigua disseretia sit inter olei libra mensura er pondere. De quo errore ac alijs nonnullis,quos obiter indicabo,copiosius alias disserui,nunc probasse futis sit liis brum mensurum esse Cr pondu3. Sed quod mensurulis aeque ac ponderatis in suas duodecim uncias diuidatur, Galenus apertius explanat ibidem libro tertio, quam ut in dubium uocari posit: ait uero, ro δεε - αυτοῖs
τία, ο δ ρε υχτυ , Quou γνια. Hoe est, Esaaute apud ipsos de Roma ius loquitur) mensura, quaeseu metiatur intersecta lineis dindemibin tota in duodecim pήrtes,ssis mensura integra uocatur ab ipsis libra duodecima uero pars eius uncia. E quibra clarifiamum est, libram mensuralem duodecim esse unciarum mensura lium. Quam ob rem in magno errore uersanatur hodie medicamentari quidum, sedecim eam unciarum collituentes,maxime quum medicamenta tam Arabum quam Graecorum conticiunt: in ponderibus enim reliquarum medicinarum,quas m se recipiunt compo
26쪽
3o DEMENSURIs ROM. Diones siue mixturae, e men ira librae non conueluti iam et β satis probatu sit e Gileno librat cr uncias me suras fuisse , p uris tamen adhue usum earum mania festare no inutile arbitror futurum. Quinauis autem Galenus Cr medici eum secuti crebro fe ucti sunt libra Cr uncta,renum tumen aut alterum locum ex ipso quo isque testimoni gratia adscribam.Lib.primo eiusde operis scribit ex his conflare album emplastrum , λι αἴ-γxῖον μον Gol ψ/μuθtou 71 Vocs ἈαJΦοu soc3MLA, δύο A , οιμ ελαι ou γυιετ . Id est, Ex argenti stumae cir cerusae singulorum lιbra pondo, olei uero
duabus Ibris mensura.Debae eadem libra meo iudico intelligendo est loqui Suetonius tu caesare Dictatore quAm cit,Populo praeter frumenti denos modios ac totiisdem olci lιbras,tricenos quoque numos,quos possiicitus olim erat,uiritim diastici vi non temere tegeris urateres oleum,uinum,Cr reliquos liquores ad pensum uendidisse aut donasse: sed ad mensuram, quae uel erat si bra,vel aliquot libras siue uncias mensurales capiebat. licet medici liquore nunc appendant, Ic metiantur. Ad unciam transeundum, qua sie utitur Galenus libro
vero praeter Graecos sic ora est columesia, cum uera
27쪽
LIBER PRIMVs. 3ibs,quae supra quoque retuli unt: Cr ita coadibitum in
binus urnas ligula cumulata uel mensura semuncte bene plenae salis com Gr triti. Mensura semuncia dixit, quippe mensuram se in um s inficans,eo modo Ioaquenia quo dicimus mensura sextari uel heminae, quiamcnsurae sunt, Cr quo nemo diceret mensura denari uel uictoriati,quia pondera solum. contra in fine libri eiusdem pondo semunciam dixit,pondin semunciam inis dicans his uerbis, Qvod si etiam cum er non habueris, pro Diphio mellis ad cies pondo semunciam. Sed
reuertar ad libram,quod oleum cornibu3 libralibu3 uendebant ex uerbis Galeui supra citatis,quisque percipeo re potuit,nec minus ex hoc loco qui iam sequitur,quem ex libro πηιγύνθεσεω ς μάκωρ κατα ψ η priu
cotγlen uncias nouem capere Romanas in eornibus habralibus,quae in usu sunt,descriptas. Sic ille .Erant nanque lineae quedm,ut alibi scribit in orbem Vsipsis cor rubus extrinsecus incisae quarum interfluid erunt undetarum capacia. Intrinsecus nans ut hodie hi libris me suis ratibus,quae ex plumbo caudido sunt, π tuberculis qui biod in grantur in cornibus non facile notari holuaerunt. Verum eiusmodi cornua non solum fuisset librae unius,sed duarum etiam librarum ex Horatir libri secundi Sermonum sat ra secunda inteiligimus,ubi ait, Ac uis mutatum parcit diffundere uinum,ercuivi
28쪽
31 DE MENSURI s ROM. cuius odorem olei nequeas perferre,licebit Ille repotia,nataleis,aliosve tierum Festos albatus celebret,cornu ipse bιlibricaulibus instillat,ueteris non parcus acessi Bilibri enim dixit duarum librarum mensuralium eapaci. Ubi Acron interpres inquit, Sunt enim in uenais Iibus cornua,quae olei tabent quantitatem, sexturi me sura. Quod si uerum est,fuerunt cornua diuersae capacitatis in usu.Librale e quo Galenus scripsit. Bilibre, de quo Horatius. Sextarij mensura, id est,unciarum uia ginti,de quo Acron.' aute Horatius cornu bilibre dixit tu Plaut.in Milite,bilibre aquale duarum librarum
capacem dixisse uidetur. Versus sunt, Ibi erat bilibris aqualistic propter cados Ea saepe decies complebatur die. sed tae differentia est inter mensurales er ponderaistes uncus er libras : quod ponderales corporum decernant grauitatem, mensurales molem . Id uero cum res
ipsa indicit, tum Galenus clare scribit libro primo Oisperis sepe iam mmmWmorari, A lusu γ' sα αικω,
lam. Uem iudiciu est de libra. Vt igitur iidem summaaim colliga,quae multis iam dicta sunt. Libra mensura est,er diuiditur in duodecim uncias,quae er ipsae me sura sunt. Uncia uero in duas scinucias,quae hodie in pharmacopolijs certo signo discretae non sunt,ta' olm eui
29쪽
LIBER PRIMVS. 33 magis coniectura quadam eas metiri solitos credi is ris . Hoc dicto postremo sermonem de isti finiam.
Libras er uncias esse mensuras autharitas docet,peris suadet ratis,experientia credere cogit. Quare nuc bis
undamentis iactis ueniam ad sextarium, de quo inter magetos homines,ut iam dixi ummι dissensio est.Nam
alius ipsum duarum librarum esse censet, ius opinio anis est Macria. Alius unciarum quindecim nouem drairactis,quod sentit Alciatus. Alius deniq uiginti uncia rum ut Portius,in boe Hermolaum Barbarum secutus, sed ponderalia,qui comunis omnibus ipsis,sit uenia uerbo,error est, quia omnes commune constituunt sextaorium,ut paulo post peril imum sis. Nos diximus eam uiginti unciarum esse mensuralium. Atque id sane eo
dilige ratis erit explicandam,quo magis in sextario ad totam mensurariιm rationem cognoscendum situm est: qui enim eius capacitatem recte intelligit, reliquarum mensurarum omnium statuere potest : ut contra,in ecqui errat, in eaeteris non potest non errare . Galeno itaque medicorum omnium longe praestant imo, dum Romae exerceret medicinam sub Autoninis caesaribus Augustis ira res in primis curae fuit, qui libro prionia operis,cuius saepe mentionem 1 ci,cum quorundam medicorum qui Romae egerunt emplastra recenset,is . bitat rura Romanorum sextarium an Atticorum indiis cent. Siquidem Romanus uncias uiginti measurales: Atticus,qui medicis in usu esse coepit,decem Cr octo
comprehendit. Ga ipsius, quibus id de sextario ROA
30쪽
3 DE MENSURIS ROM. mauo explicat,quod nunc probare uolo, baec sunt, iso
rij nomen omnibus,qui Graeca lingua utuntur,existit:at ipsa mensura Romanae squalis non est: alius enim caesiam sextari mensuram in usu habet. Quippe apud Romanos sextarius libram unam cr dimidiam atque scoriam i m partem capit,ut unciar uersae sint uiginti, gras plarans comitaε, quibus orbiculares quidam lineae sunt extrinsecim incisae, metiuntur.csterum quia