장음표시 사용
31쪽
eontinere uncias mensurales: uidetur igitur er Η,
rus,si quando cculen scribit, dimidiam sextars par
tem indicarerinouem vero uncias cornu libralis sigvisi cet an decem obsitirum est. Ηamatis Galeatis. Eius a
oύη ας . κ. Id est, Amphora Italica cupit sextarios octo er quadraginta. sextarius libram unam Cr uniscias odis. Idem prorsus tradunt reliqui Galenum fraculi. Quin etiam Arabes, qui ista transscripsierunt e Graecis, dein plan. statvxm,quorum verba ab ribea re taedio plena legentibus putaui,tum etiam iccirco censui omittenda, quod in alio opere pluribus aperui,quid
iuniores Itali a recto deflexerint atque aberrariunt', in quo musta quoque sunt de proportione vetorum menaesurarum Cr ponderum ad ea quae nunc medicis sunt iussu. Porro idem intelligitur ex hac Ampositione Anis dromachi iunioris, quae est apud Galenum libro nono 'πις, σύνδεσεω 'ς q/λάκ -τόπους his uobis, yαρίνου κοπι λης T τα op , TO io, Ruiae 2ούς. αι. Ο Op busisS g . Id ni, Rosaceι heminae quarta, hoc ect,sesquioathum,quod est uncias duas cum dimiis dia.De mensuralibus sine dubio sentit,uler uero tando declararit Andro chus ne cuius compositio restri; r, an Galanus qui retulit, ' incertam cum itaque quarta heminae capiat duas facias csm dim:dis , necesse ei
32쪽
3s DE MENSURIs ROM. tanam esse decem unciarum, quae quia dimidium est sextari oequitur necessurio eum esse nutiarum uiginisti. sed quid opus est i lis er similibus cum uerba Galeni supra scripta fratclarifimasQuocirca a Graecis adiutinos tristandum est. Hermolaus Barbarus uir sumanue eruditionis in eastigationibG Plinianis seribit ex ferientia Ferii Pompei extarium uncias uigili continere sed verba quibus id dicat nes ipse neque Portius eum imitatus recitat. Si tamen ita scripsit Festus,dubio procul uncias intellexit mensurales,quod neuter illoruexplicui. Uerum dubito nonnihil integrum ne Festum Barbarus babuerit,in quo haec legantur, an ex uerbis collegerit,quibas declarat quot sextariora sis quadratista maxime cum ex Plinio numerum unciarum amphorae eliceret: unde facile erat subductis calculis statuere, quot unciarum esset sextaria certe nobis Paulus, boartas isse uir,qui in compendium eum redegit, non pluara reliquit quam supra retuli. Verba autem Pliiij suu capite quarto libri decimi quarti de uiuo,quod L . Arato consule creuit, in ducentos fere annos seruato.Q- μ ut si eius temporis ae Imatione in singulas amphorus centum nummi statuantur, ex bis tamen usura
mustiplicata semifibus, quae ciuilis cr modica est, in C. Cesaris Germanici fili, principatu, annis centa sexagi rea Aguris uncias uini constiisse nobili exemisso docuimus, referentes uitam Pomponi' secundi u tis res squam principi illa dedit. Haec Plinius. Iam ex colamella libro quarto perstimum est enarratisa
33쪽
LIBER PRIMUS. 3 ne docti a Barbari usuris senψιῶ de censenis nummis senos in annum redire creditoribu3. In nins ergo bane rationem. Si semissum usurae annis cenim crsexaginta, nongentos sexaginsa nummos, quod nemo opinor negabit,conficiunt, Cr Plinius dicit,ut Her a laus interpretatur, singulas uncias uisu singulis numismis Uurae nomine constitisse,necesse quod cmphois ra totidem uncias,id esst,nongentas sexaginta constaneat Quod si uerum est it est sane apici sextarios ui .
mi. Quemadmodum enim Barbarus ex hoe loco seis nasium usuram probat ta probari potest quot uncias non amphora modo , scd etiam sextarin comprehendidat. Ex his igitur omnibus probatum satis arbitror sextarium uiginti capreae uncias quidem mensurdisses. nam quot ponderales ,rus humorem quem metiris expresseris,lcere minime potes, alius enim alio grarivior est,uerbi causu uinum oleo est grauius, mel rura sum multo grauius uiuo,ut liquores reliquos er arida . omitta. Si quis ergo sextanu iuxta podus costituere velit,tot erui sextarij explicans,quot res sunt quas meatiri solemus : in comune uero nullus sic collitui potest, de quo copiosius cu infra,tum libro tertio dica. Restat nunc tertia huius sermonis pars, in qua primo decrevi
nonnulla pro uiribus explicare,quae uel obscura Cr inauoluta sum apud autores, I ambigua dubias uidenotur. inde argumenta cora qui sentensias meae repugnantes er cotrarias probant, expedire Cy rollere
34쪽
uehementer odiosum: utras uero pene necessarium in tanta obscuritate reruet opinionsi diuersitate: quod ni esset in totu ab his abstinere malui sem,partim confuisiens breuitati partis mer er dfidentia existimatioo. ni. meae quide, ne iudicer prurigine reprehendendi Lisborasse illoruiti ne,quae nesciuerint,s ruisse dicatur.
sed quia ipsi sui nou nuda cr deserta ed te limoni' scriptoru suffulta ex munita protulere, nisi fensu quo dictio sint declarum, instingatur, periculsi in ne pluaris ultro citros opinionibxs id ut animo fluctuent,
ac penitus incerti,quo tande confictant relinquantur.
Quod si ficret,iario quaestione meo labore, studio Miligentia nihilo magis explie se , q implicasse non iniuria censeri pollent.Nece 'itatevitur quadam copelloreontra docti mos nostrae aetatis homines distulare. In quo tamen sie inibi temperaturus sum,ut bonis uiris potius studio ueri tuendi,quam libidine ledendi quenqua, nedum illos,eo accessse uideari cum it que duplex sit
mensurarum confideratio,ura qua culeus a minima capiendo initium con Etuitur,uel colura idem in minima usq; resoluitur: ltera qua ciuios mensurae capacitas, quod ai libras er uncias attinet mensurales,explicatatur. In priora cum Budro,Portio ,et Alciato,ut id ante dixi,conuenio, nisi quod illoru non sine integra deseciunt enim iu bιs mos ris,quartario,libra,uncta, semuscia uula.In altera cu nenine eoru ,ut ex dictis d:liges lector potuit intelligere,Er ex sequentibus multo mala is intestiget. Naac rariossingulas Mensuras breuiter percurran
35쪽
LIBER PRIM V s. 39percurru a culeo incipiens: ubi primsi hoc dicenda muto, Mensuraru nominibus sepe uel uas indicatur, quod is maioribus omnibus fere M. uel poculsi quod in minoribus. Our ta mes non raro issta excedunt mensura, amen q ua proxime ad Orsi aliquam accedunt,aut obj 'itudine syrmae,qu. csi ipsiis habent, ide nomen ob
iuet,herbigratia, s quod urnas quadraginta capit. r tu fisi culei continet modii, cr recte sibi ipsim no. nen asciscit .sie Vitrutilus dolia culearia dixit, Ex catilabra laure,quod unius essent culci. Quod uerou a aut altera urna quadragenarις numersi excessit, elius erum,quia proxime ad ipsius accedit mensuri, apessatur. Sic calo de re Ru Ica capite. CXLVIII. Oleos nominat,qui capiunt urnas quadragenas eν spagulas,eius uerba sunt, Vinum in doli' hoc modo venire oportet uini in culeos sngulos quidragmae et singula
urnae dabuntur, quod nes siccat, neq; muceat. Bud shoc declarans,Catonem non ad iustam mensurum reis
si exisse putat sed ad morem negociatora, qui accest vis nomene tu segulas culeos 1i gulas urnas stipulabuisur, ut id uini,quod in undcudo Cr ejundendo perit,
oc modo rependeretur,atssic culei uenderetur,ut deistat,iu I. caetersi luerunt et culei , iue ut Varro et ii, milito tesh, uocat,culea e corio utres in quibuου uina etolam portabatur,quorum meminit rictus cum scribit, ciroti cortices nucum uiridiu,tim a similitudine culeos,quibus uiuum frue seu continetur.Praeterea Pli.
i'bro septimo capite rigesmo , A. Inlius Valens c iiij incrust
36쪽
o DE MENSURIA ROM. meruit in praetorio diui Augucti centurio,uehicula caculeis onusta donec exinanirentur sustitiere solitus. Hinc minae illae Plautinae in Pseudolo, si mihi non iam tae cubus oliui deportatur, Te ipsam culeo ego erus faciam deportere in pergula. In eiusnaedi quoque culeos e corio insuti parricide is proximum mare uel amnem projciebantur. Tum dolis sesquiculearia diculur a columella libro duodecimo cpite decimoo divo,quae culeum cum dimidio capiunt,ilest,amphoras triginta. Eiusmodi dolij medietate pro, sus continet dolium, cuius capacitatem significat Punius libro nouo capite trigesimo, de pol po magnitia ianis inauditae laquens his uerbis, Ostendere Luculo caput eius,dolij magnitudine, amphorarum quindiscim capax. satis musta de culco,praesertim cum haec mmnia stre docti 'ime,ut solet uexplicarit Budaeus, Cr de
eius capacitate , quantum ego meminisse ualeo,nuila controuersia fit,nec inter ueteres nec inter eos,qui nuis
per de mensuris scripstre. Siquidem Hermolaus Baris liaras qui dit,cuicus quadraginta urnas cotinet,idem plane dicit: amphora enim duas uraas comprehendit
Iam ad amphorum. sed quia cado,qui Fannio en idei, quod Attica amphora, Plinius utitur,forte qui iam drceret me hunc non recte omisisse,cui restonsum uoucudum non fuisse Romanam mensuram,sed Atticat, quam Plinius usurpare solet cum uel e Graecis alioatrafri,uel de Graecis loquitur uinis Roma aduectvid
Pod is ipsorum mensuris explanare decreui libri ρα
37쪽
peti. Verre ut hodie planis in locis me surae ais pondera iusti ueluti tγpi siue exemplaria quaedam asstruantur in palalijs,ire venditor ea excedens ipse damnum fidat,aut minues emptorem meras aliqua parte fraudet: ita Romanam amphoram Ioui sacratam olim fuisse in monte Tarpeio,in quo capitoliu fuit,tannius bis uerastas clare dicit, Amphora sit cubus, quam ne uiolare liceret
Sacrauere Ioui Tarpeio in monte Quirites. Atque hinc Iulium capitolinum in Maximino patre capitolinam amphoram puto nominare cum ait,Bibisse autem illum sepe die uini capitolinam amphorum conastat,comedit e Cr quadraginta libras carnis, ut autem cordus dicit etiam sexaginta. Itaque capitolinus bis uerbis indicat mensuraminam iustae capacitatis amphora,quemadmodum ex Fannij uersibus intelligi potest,in capitolio asseruabatur,non mirae magnitudinis, ut e doctis quidum scri sit. Siquidem Cr Attica maior hac erat, Cr eadem multo maiores,ut cir minores in usu sine dubio fuer uini Romanis,quibus non ut mensuris sed uasis utebantur. In hac uero mensura insigniter errarunt Angelus Politianus uir alioquι ualde doctus, π Demvirius
Alabaldus, qui scribunt tres amphoras efficere sexta,rium, quasi s rarius triplo capacior sit amphora, atrama amphora, quod ex clarissimis Fecti uerbis perspiis
c um nt,octu er quadraginta sextarios contineat.Sed hunc errore quia Budaeus diligenter et enodatae enarrat,
trahi tepus in eo oonaerendil non Ue ceti sto,sed ad umitrans dum
38쪽
1 DEMENS VRIs ROM.transeundum,quam congios quatuor capere supra proobaui,quocirca Nicolaus Perottus cornucopiae scriptor gno uersutuin in errore se scribens,Vrni uero quartarium dici manifestum est, quod quatuor sextarios capiat.Id enim omnino fine ullius duiboritate scriptu est, nam neque urna quatuor solum sextarios cupit, sed quaintuor Cr uiginti, neq; quartarius dicitur,quum ut meusurae non parum diuerse. Quin etiam quartarius ipse non quatuor sextarios continet,sed hi quarta pars seoxtari): unde tres tumum cγathos correbendit. Qu)d βqs de quartario cogJ,que ex catone collitui pose sesiit Budaeus,dictu uelitine is quide capit senarios quatuor,sed unum ea distriato. Ide Perottus alio loco sut obalitus scribit,Urna quadrantat cotinet . quadrantal uero odis et quadraginta sextarios. Ala inepte quadrantalet urnam ide arbitratur, cu quadrantal dua si urnarust capax,ut ex columella cr alijs est declaratu . Eius itas scripta tantopere inter se d fidelia,satis arguunti um hae parte nihil solidi scribere. Soleo autem errois res indicare,quod iterum dicendum,non inucheudiciussu,sed mea 'bibendi ne curulium authoritas fine ratione eis queat oscere.cueterum quia urna capit quatuor er uigintι sextarios, qui esciunt heminas octo erquadraginta, catonem ea te deci tertio dixisse opianor,urum quinquagerariam, quae Das heminas plusium taperet urna. Ab ea uas aliquod ,quod ipsius metia suram cominet, uraale dicere possumus: queinadmoα
39쪽
LIBER PRIMVs. 63bula dixit urnalia bis uerbis, Acrtubulis 1lae cilicibus urmilibus pelvium modo. Acetabula autem siue calices ipse appellauit brachiorum sinus,quas Graeci κοτυλ Na, ναῖ nominant. Sequitur iam couglas sex sextariorum capax, de uer ὀ mensura c glarium uocatur,a quo dea inde munus quod a caesarib is,uel imperatoribus amiscis dabatur mugiarium dici crepit,quod Fabaa declarat his uerbis, quae sunt in sexto de in lautione oratoris,in metalepsiim quoque cadit eadem ratio dichra, ut Fabius Maximus incusans Augustι congiariorum, quae amicis dabantur, exiguitatem,heminaria esse dixit: nam congiaritim commune liberalitatis atque mensuare,a mensura ductu imi nutio esct rerum. Hic Fabius. Ut enim donatiuum dicitur inunxs,quod milibus datur, . ita congiarium quod amicis uel populo. Opinor antem inde dictu,s primo cogij uim uel olei dabantur einderes aliae dari coeptae, deri manente adpellatione. Sic Suetonim utitur m caesare dictatore . Omnibus uero urca eam,atque etiam parte magna senatus, gratuito aut leui fauore obstrictis, ex reliquo quoque ordinum vanere, et inaltatos uel stote ad se commeantes uberrimo congiario prosequebatur. Idem in Augusto, congiari4
populo frequenter dedit, sed diuerse fere summae,
modo quadragenos, modo tricenos,nonnunquam duin . Quos quinquagenosque nummos : ac me intacres quiadem meros praeteri', quamuis non ructi ab undeclinimo statis anno accipere consuessent. Budaeus apud
P iam libro quinodecim , cisdem ni Mori capte,
40쪽
φ DE MENfVRIS ROM. millia cadum congiarium dici putat univi congis Erearbitrarer ideo cados congiarios dictos, quod eos pri rimere diuiserit,ut sua men ura cado maneret.Qua vis non ignorem cadum quos fuisse genus uasis: unde columella feribit libro duodecimo capite octauo er utage o,Si in uetustilem seruare uoles,in cado duarum urnarum quam optimi uini sextarium aut feris genero se recentes sextarios tres addito. Sis ille. Arbitrarer, inquam nisi exemplaria quaedam Plini excusa, σ manu scriptum peruetustum non baberent congiarium,ut
uideatur ab aliquo asscriptum, qui significare voluerit eiusmodi diuisionem fuisse congiarium,atque sic eam in
contextum irrepsisse. Fit autem a congio etiam conmolis ,id emunivi congij. Plautus in Aulularia,
mulsi congialem plenam faciam tibi Meliam. De congio plus satis. In sextaris,ut supra indicauisma,
errarunt Angelus Politianus er Demetrius Alabaldus, qui asserunt eum tres amphoras capere. Perottus proterea qui putat eundem mensuram sextarium Cr metretam,cum metreta amphoram excedat,quae continet octo
Cr quadraginta sextarios . Romanus autem sextarius non modo Italicus respectu Graeci dicitur 4 Palladio, sed etiam Vrbicia respectu castrensis ,quod ab utroque disserat. Verba Palladij de Italico Me sunt ibro undeamo titulo decimoquarto.Tune gγpsi triti atque cribrati tres Italicos sextarios mittis in uini amphoras decem. De Urbico libro secundo titulo undevigesimo,In vini veteris sextari s urbicis decem, meus νέω mrti cor