장음표시 사용
11쪽
Octauo ex hac ratione censeo, veterem assem quo ad valorem conserenda esse nostris quatuor quadrantibus, quos modoMarauedinos dicimus. Id etenim probatur,quia si denarius argenteus de-Cem asses valeba quod satis receptu est& nos inferius examinabimus alte iuxta frequentiorem aestimationem&idea geleus denarius aestimatur huius praesentis monetae quadraginta aereis Marauedinisplane deducitur,vererem Romanuassem merito conferri nostris quatuor Marauedinis. Hac etenim perpesia ratione viri doctiis qui diligentissime hanc rem expendere solet, sententiam istam apud Hisoanos probarunt,quaobrem &ad eandem ratione veteres alios num Osareos aestimabimus: cumide iuris ni de
illis quippe ad assem sint omnino referedi. Quod si veteruex aere numismata podus co sileremus,c Astabit, etia asses Semitari Ciales viginti quatuor ex libra Romana cudi solitos fuisse. Quorum valor nostris confertur nonaginta sex Marauedinis.cdm hodie ex libra Romana duodecim unciaru cudi soleant centum quadraginta quatuor e rei marauedini,quod miru non est, siquide nostra aerea moneta parte quanda argeti admista habet.Etessi argeseus num us regalis, & dimidius marco cuilibet aeris miscet: atq; ideo lige praesens aerea moneta de Uello nucupat. Dupodius olim aereus fuit nurnus, sicuti sane probauimus,qui duos asses c5tinebat idcirco vetus ille dupodius erit hodie aestimationis octo quadrantu seu marauzdino m. Graeci aute,ut exCleopaq tra refert Georg. Agri. lib. et de externis ponderibus, assem Sem iunciale appellauere dupondiu:quia is duo assaria pederet. Assarium autem,seu Assarius num userat aereus,quoru duo assem efficiebant Semi unciale .ut tandem hic dupodius esset praesentis monetae quatuor maraue dinoru: Assarius vero duoru. Sic. M. Varro lib.r.Analogi inquit:&non equum
publicu mille assarioru esse. Sed & Suyda teste,assariu obolus est. mihi vero, si coiectura no fallit, Assem significat, ex authoritate Diony si; Halicarnasset lib. s&T. Liui j lib. 1. du hi aut hores meminere multae,quae Menenio Aggri.fuit a populo Ro. indicta. ex Plutar.ite in Camillo.& Matthaei interprete. c. r o. Polybius vero lib. a. asseuerat, assarici dimidio obolo aestimari Et id iuxta Graecum codice. Semis num us erat aereus, qui iuxta hanc rationem duos quadrates valebat: quia dimidiu Est assis. Qua dictione utiatur.P.Vatinius cum Cicei oni scribit Slmius non semissis homo contra me arma tulit,& eum bello cepi. Quadras quarta erat assis pars,& eiusdem rationis numas aereus,qui praesentimarauedino aequalis est, quod apud nos passim admittant viri maxima eruditione praediti ex denarij argentei aestimatione. Irem ex Italoria communi usu loque diripsi etenim quadrantem quatrinu nominat quatrinus vero Italicus nio aereo marauedino fere similis est. Sed & ex nostris non recutabo teste citare Florianuoc campi u lib. s. Historiae. cap. 26. Ubi hanc hordi numismatum collatione probat: cuius viri diligetiam in hisce, & alijs
rebus perscrutandis merito multi faciut Omne S. aadrans Vero Vocatus est triacis a tribus unci,s,teste Plinio in dicto. c. 3.Et inde Terunctus,qua dictioneutitur M. Varro.Teruncius,inquit, a tribus unci)s dictus,eiusdem numi meminit Cicero libro. 3. definibus.&libro. s. ad Atti
Sic & triens num us erat aereus tertia habens Assis partem: nempe quatuoruncias qua ratione maior est quadrante,&valet apud nos octo Coronatos, quos vulgus Corna dos appellat. Haec enim est tertia pars quatuor nostrorum marauedinorum. Huius numi meminit Plin.
12쪽
la dict. lib'. 3 3 .cap. 3 Iuuenalis Satyra. 3.
Infelix, nec habet,q e porrigat ore triente.
Vbi hoc in Scholijs adnotauit Caelius Secundus Curio, vir mehercle doctus, ac diligens in hisce adnotationi
bus. Sextula item erat numus aereus, cu
ius multi meminere: non equidem sexta assis pars. Sed authore Varrone minimus erat num us ex aere habens sextam Vnciae partem. Ex praesentibus numis, aut denariolis non video,cui sextula co- uenire po ssit, valeret ramen tres Meajas ac paulo plus. Nam duo coronati essiciunt unciam totius assis,& hi valent viginti Meajas.Igitur sexta pars haruerit Sextulae valor. Erat & Semuncia num us aereus, Vicesimaquarta pars assis: cuius numi mentio sit ab Asconio Paediano,& Guillelmo Budaro lib. 3.de Asse. Est autem hicnumus similis nostro Coronato. Hinc ipse libeter adnotauerim,falsd Caelium Secundum ad Iuvenalem in scholi s sensisse,trietem minima omniu mo innetam fuisse:cum multo minor ex aere fuerit quadrans,item Semucia, &Sextula. Nam quod Donatus censet, obolum fuisse minimam, &vltimam monetam, ad argeteos numos reseredu est, de quo
alibi tractabitunetia si ipse CaeliusDonatum hac in parte lapsum fuisse asseveret. Et id iure quidem:cum ex numis argenteis sint aliquot minores obolo.Etiam si Rhenanius Phanius deponderibus scripseritide quod Donatus hoc sane versu, Nis nihil his oboleue minus, maiusue taleto.
Agit tamen de Atheniensium Repub.
1 Argentei V mi, quo tempore primum Romae signati.
3 Libra delus dιuidit r, ω expenditur inibi de granis.
s Uncia,quor drachmas appendari
6 Denarius ollim cudebatur ex argento puro'.
quandoque ex mi o. 7 Denari', Quinari, pondus examinatur. 8 D Utertio,libella,s obolo numis argeteis 9 Siclus argenteus apud Hebraeos,cuius ponderis fuerit: Et item aureus.1 o Examinaturgio.in cap. Si quis aliquando. 9.in Leuitico.Depoeniten.djlin. I. II Denariuem Se terris alor traritur, ρο intelles Eus. Ῥlti.Qde donationibus.1 2 Sterlingus,quis num uouerit'
De veteribus argenset eis numi S.Caput Secundum.
Rgetea pecunia Romae primum signata est quinque annis ante primu bellu Puni
bio Consule,ut scribit Plinius libro. 33.
capit. 3. quo in loco annorum numerus
manifestum errorem habet,qui leuis noest,quippe qui centum annos addiderit: atque ideo legendum est apud Plinium,1 Anno ab urbe condita.CCCC. lxxxiiij is etenim annus. abij consulatui c8- uenit iuxta Chronologiam Henrici GIareani, & Haloandri. constat sane ex Polibio libro. 1.Solino libro. I.capitu. a. Aulo Gellio libro. et . capi. Ei .primum bellum Punicum initium habuisse anno ab urbe condita . CCCC. LXXXIX. Nec quicquam urget in contrarium
quod Paulus Orosius, ac Dionysius a Eo sub annorum numero initium primi
13쪽
belli Punici constituerint: siquidem diuersa teporis ratio in paucorum annos tanumero penes authores lit, cocordi lententia huius belli initium statuentes intra quingentesimum ab Urbe condita annum: quemadmodum diligeter proba LIoan .Va sin priori Chronicoru Hispaniae parte. Sed& Plinij locum mendosum esse admonuerunt Ludovic. Viues ad Augustinum de ciuita. Dei libro z.capit. I 8. Et Henricus Glareanus in dicta Chronologia ad Titum Livium. Igitur primas apud Romanos numi argentei.vsius contigit anno ante Christi natale Ducentesimo septuagesimo quarto: aut Ducentesimo septuagesimo segro, iuxta varias hac de re opiniones.
Argentum autem numisma non tantum apud Romanos, sed&apud Graecos,Caeterasque orbis gentes olim in usii coepit esses Apud Hispanos Vero mon2ta argentea Varie in Vitam venit, quod alibi explicauimus: modo etenim tantiam expendemus praesen zem argent Oam pecuniam,qua utimur, ut ad eius rationeam 3
Veteres Romano. um arge ii reos num os excutiamus eorum Ualorem tradentes.
Et sane anno DLi. M. CCCC X CUII.
pragmatica sanctione Regiam Catholicorum.l. r 18. statutu Ost, Vt ex quolibet
marco argenti percutiantur sexaginta septem numi argentei quos Reales eu Regales vulgus appellat: horum autem quilibet valore habeat triginta quatuor quadrantum, quos Marauedis dicimus. atque ad eandem rationem iussum est,
ut cuderentur argentei minores numi:
nempe dimidius argenteus Valoris aevi; quadratum, quem medio Real dicimus. Item quartus, Quem Quartillo appellamus, de est valoris octo quadrantum, &dimidii sic Scoctauus,id est chauo de
Reai, Valoris luatuor Quadrantum,&Gimidiae blancae. Sed non omnes hi nu-
mi argentei modo in usu sunt. Paucos enim expendimus quartos, δ fere nullos octauos. Frequentissimi sunt ipsi aria gentei regales inteSriatem dimidis, tandem in Hispania,& Messici apud Indo;
cuduntur Regis His aniarum iussu ma-
iores argentea numi,quoru quidam pondus habent duorum argenteorum Regalium , quidam Quatuor, alij trium: alis octo:& hi unciales fere sunt. Qua in I Iispania percutiuntur habent altera ex parte insignia Regum Catholicorum:ex altera Hispania 1 um, & horum Regnorusigna. Qui vero Messici cuduntur, alte ra facie scutu habet Castellae, & Legionis: altera qui de Caroli Regis insignia:
duas inqua colunas cutitulo Plus ultra. Caetera quo rectius Vereres n umi argentei nostras conferatur,oportet priuSexaminare podera, quibus apud nos fabri argentari; utuntur, δέ aurifices in ap- pedendo argeto,& auro:atq; itide an ea sint si nilia his, quib'Romarii utebatur. Romanorum libra distribuitur in uncias duodecim, Vncia quaelibet habet octo drachmas, drachma tria habet scrupula,quae gramata dictatur a Graecis: scriptula rectius alij appellant,Vt Agricola, dc Antonius Auguttinus adnotaror. diligeterq; admonet Petrus Victorius libri
pulu in binos obolos diuiditur. Ite Siliquae, hoc est Caeratia sex scrupulu factu Grana Vero quatuor Siliqua. Est igitur
scrupulum vicesima quarta Vnciae pars: quod I. g. notat in .l. r. C. de metallarsis lib. 1o.Vnde constat,uncia habere viginitiquatuor scrupula, sicuti iradidere Antonius Augustinus lib. a. Emendationu. cap.9.Et nebri genus in Lexico iuris ciuilis. dictione: scrupulum. idque costat ex Columella libro. s. de re rusti. capitu. r. Hoc vero in opere non seme imo passim ipsos fabros argentarios, simpliciter Argentarios appellabo ad faciliorem propositae materiae latellectum: non ignarus
14쪽
ignarus apud veteres aliam fuisse potiorem huius dictionis significationem: cuius inferius mentionem faciemus. Duella constat ex duabus Sextulis: sextula vero sexta pars est unciae:& ideo duella erit rei ita Vnciae pars. Sicilicus constat ex duabus drachmis atque ideo adsumitur pro quarta Vnciae parte.l.liberto.I.Filium. f. de annuis legat.quod notant Isidorus lib. 16.Etymologia. c. 24, S Antonius August.emend. c. 8.ex Columella in dict. capit. 1. haec sane est veteris Romanae librae ratio,& diuisio praesenti tractatui necessaria:quamded uximus ex Budso lib. 1 .de Assed eo nardo Portio in tracta. de monetis: Volusio Metiano de asse. Rhenio Famnio Poeta de ponderibus. Alciato tit.de me- talarijs libr. c. 11. Georgio Agricola lib. 4.de ponderibus Romanis: a quibus &alij huius rei authores citantur. Hinc denique illud obiter deduxe- Iim,frumenti grana olim in usu fuisse ad
ponderis iusti ratione. Vnde grana qua tuor constituunt stiliquam: grana vigintiquatuor scruptatum : grana Vero septuagintaduo drachmam. quodAlciatus fatetur: norauit Agricola libro. 3. de pretio veterum monerarum Idem ipse rursus probat in libro de restituendis ponderibus,atque mensuris ex Graeco Nicandri in terprete,& Serapione Mauro.Hςc grana Budaeus appellat mometa libr. 3. de Asse.& tamen constat,grana frumenti eo,quod robusta differat ab inanibus
recentia a Vetustis, non esse certa,nec tuta ad iusti ponderis rationem: sicuti docet eleganter ipse Georgius Agricola libro de restituendis ponderibus. Qilia ratione Catholici Reges Hispaniarum Fernandus & Elisabeth anno millesimo
quadringetesimo octuagesimo octavo, pragmatica sanctione. 123. statuerunt, frumenti grana prorsus ab usu ponderuei te aba cieda:arque grani Pondus qua,
argentarii, & aurifices lini diueX Vetustissim O vsu aliam quam ponderis rationenae & summo ferὰ pondere iovem bessem Regiae leges Maria
caeteras QIbiS gentes, a quibus murca Germanico nomine appellatur. quod libro secundo,de asse. Geoigius Agricola libro de restituen disponderibus,& Carolus Molinaeus de
78o. non semel fatentur. habet haec marca octo unci/i Romanae librae: quamobrem sortitur ad marcuim sesquialteram. Erit vero marcuista selibra nostrae Vulgaris librae decemiseXVDCiarum:quae quidem ii ad Romanam libram proportionem Eatameia,qua due marco diximus probantur in . l. 1.titul- 4- in Ordinationibus regis Alson si Vndecimi Compluti statutis
Illud pland receptissimum est apud
Veteres ac iuniores, qui delibra Romana scripsere, Romanam libram duode cim uncias habuisse, Vt hinc mirum sit, Guillielmurri Budaeum,Virum hac in re: ut in plerisquς S diligentissimum lib. secundo &terxio.deasse absquevllo certo authore scripsisse Romanam libram habere Vltra duodecim uncias dimidiam, &sic duodecim uncias,& quatuor drachiNaS cuius Opinionem multis probatissimis testimonis, & authorita tibus refellit Georgius Agricola libro. M .demensuris & ponderibus. exacta ratione dediacens, libram Romanam a Graeca mina , atq; ita ab Attica libra in
hocdifferre: quod Graeca cetu drachma
15쪽
rum sit,Romana vero nonaginta sex tatum drachmas habeat. Eum legito, qui de his multa tradit. Sedd de uncia nostra plerio; dubitarunt, sitne aequalis Uncissi Romanae. NaLeonardasPOrrius, Alciatus, dc Budarus scributat,Vnciam, qua modo Vtimur, de utuntur argenta iij,& aurifices, eandem esse cum illa vere i Romanorum uncia.
Ab his diisentu Georg. Agric. in lib. de
demo; sit uncia apud Christiani orbis getes.Nos Vero quando C; conati Lamus: eista ad istam ponderis rationem experi mentis ovibusdam examinare ex ovibus
plane deprehendimus muliis coniecturis unciam,ouam Odo Hismani argetario, dc aurificcs utuntur,eiusdem cite ponderis,cuius erat Verus Illa Romanorum Vncia.Habet enim nostra uncia octo par- res:nepe diuiditari nos O argenteos Iegales iustitsimi ponderis,quibus argensa xij,& aurifices ad Dondias Uruntur. cli- libet autem argenteus habet duas drachmas minores,ouarum Ouaelibet tri crinta sex grana conciner.Sic sane uncia diuiditur in decem Sc lex nostras drachmaia quae Veteres octo drachmas e faciunt:cta
vetus drachma habuerit seo tua Iinta duo grana: quae habent nost: ae duae erachmae,atque ideo eiusdem ponderis est uncia Vetus Romanorum octo drach marum, cuius & nostra uncia decem, &sex drachmas continen S. His accedit, quod octaua nostrae Unciae pars, quae ad iustum pondus cxacta,
regalem num a efficir, quo aurifices vlu-tur, ita cum denario Veteri conuenit, ut Plane maioris ponderis denarius sit iux-T cam proportionem, quae ex denari s septem no attritis, nec corrosis costata arnuthram unciam, sicut de vetere Roma
nam constituebat: quam nos ri octo Ret gales nun i iusti ponderis itidem efficiunt. Vnde par est, nostram unciam
veteri Romanae conuenire. Est: tamen illud hac in parre admonedum,Veteres Romanorum denarios cudi solitos ex puro arge .rio, quod Vulgo acendrado dicimus absque ulla aeris mi. Itura: cuius argenti valor,& aestimatio maior est, quam argenti mixti: quod nostri argentarij, & aurifices expendunt. si quidem hoc habet aeris,aut stanni mistara siccudum eam proportion e quam ipsi aurifices facillime di udicare solent. Sed & veteres Romani postea in cudenda moneta aeris Octauam partem argento miscuerunt:primusque id fecit Liuius Drusus in tribunatu plebis teste Plinio lib. 3 3. capit. 3. idem Plinius eodem
libro capitu, γ. conqueritur, Antonium triumuirum denario miscuisse serIum. Sic & auro misceri solet argentum, aut aes noctantum ad cudendam monetam sed etiam, ut ex eo solidiores, ac fortiores fiant imagines,annulli, alia, quae Crsent admodo mollia, si ex auro puro ferent. Hac ramen in re varios hac ratione tradit num os Georgius Agricola lib. I. de pretio metalloru,δ monetis, quorudi nos inferius mentione iter u faciemus. Argenteus autem regaliS, quo Utuntur ad iusti ponderis rat, One argentari ,&aurifices, quiq octaua est unciae pars, differt ab argento num o itide regali Nanumus minoris pederis est,ad expensas quide,Cuae fiunt in cudeda moneta: siquidem ex Marca percutiuntur sexaginta septem numi: dc tamen eadem marca pedet: exaginta quatuor Regales argeteos
iusti& legitimi ponderis quo ad aurifices, dc argentarios. Sac d Cnique num usa eteus minor est tricesima secuda paret Cua ipse sta pondens araciareus regalis,quo aurifices Vsuntur, di profecto aliquanto PIuris, ac fere Iribus granis. PIamu omnisi ad vetera numismata antelligenda, quae ex argen ro cudebantur est de denario traciadum. Denariux Vero
16쪽
vero est Oct aua unciae pars: siquide olim ex uncia octo denariJ cudebantur. Vnde fit: vi drachma Attica, & denarius Romanus eiusdem ponderis fuerint. Hoc probatur aut horitate Plinij,qui libr. 11. cap.Vltimo. inquit drachma Attica fere etenim Attica obseruatione medici utuetur denarij argetei habet pondus. Item ex Liuio lib. 34. dum scribit, redemptos fuisse mille,& ducentos capituos constituto in capita quingentorum denarior upretio: eamq; cetum talentis stitisse. Costat vero ex Polluce, & alijs, sex drachmarum millia in talento Attico esse: atq; ideo manifestum fit, Liuium drachma,& denarium eodem pondere, eademq; aestimatione accepisse. Hoc ipsum&Plutarchus fecit in Sylla: quippequi drachmam quatuor numisse si ert ijs ut & Denarium aestimauerit. Idem multis aliis testimonis coprobatur,quibus Latini drachmas Graecas, lenarios interpretantur: de eo de iure Graeci deciarios Latinos in drachmas Graecas transferui. Sic sementiam illam conantur probare ,& Ostendere veram cs se Leonar. Porr.Bud . lib. i. dc. a. deA C. Andr. Alciasib. 9. parerg. cap. a. Qu' ratione, si Velimas denarios
coferre numis argeteis Castellanis, quoad p8dus,resyon Uendu,erit denariu Romanum simile fuisse quantum ad podus argenteo regali Castellano iustissimi p5
deris,quo aurifices viantur. Et eadem lege denarius hic erit fere similis num o argenteo regali Castellano: ac deniq- tanto maior pondere, quanto maior est ar geteus regalis,quo aurifices Vrutur, nu-mo argenteo regali, quem passim expedimus.Vnde valor denarij erit itide constitu edus ad rationem numi argentei regalis,& paulo pluris: cu propter iusti p5
deris ratione: Dia octaua est unciae pars tum propter arget ei qualitatem tametsi id olim apud Romanos non omnes dein natij argeti puri materia habuerint: nec
item eiusdem fuerint ac legitimi ponde
ris:quemadmodia statim trademus. Erit igitur iuxta Budaei sentetia denarius Romanus octaua Vnciae pars,& num o argeteo Castellano, qui Regalis dicitur, fel e similis podere ac valore. Vnde licet denarius apud Romanos valuerit quadraginta quadrantes, non valebit apud nos quadraginta aereos marauedi nos: atque inde consequitur, pluris aestimari apud
nos aereum marauedinum, quam olim fuerit apud Romanos quadrans aestimatus cum argenteus num us eiusdem ponderis valuerit apud Romanos quadraginta quadrantes: idest dece asses: & id eapud nos modo aestimetur triginta Quatuor marauedinis & paulo plusis ob legitimum argetei denarij pondus: imo etiasi denarios costituatur ex argento puro absis; ulla mistura, & valorem praesente
consideremus argenti pura ad rationem duorum mille,& quadringentorum maraueCinorum pro quolibet marco, adhuc denarius ille Romanus ex puristiam O argento signatus, erit apud nos aestim adus fere triginta octo marauedinOS. Haec tandem Obseruatio &illud efficit, ut sexaginta quatuor denarij ccstituant marcum, nonaginta sex labram duode- ciri unciai um, & idem erit dicendu de argenteis regalibus,quibus ad pondus legitimum Vtuntur aurifices,quorum Uilibet octauam hil et unciae Pariem aut drachmam veterem Vnam.
Ad rationem istam expendi poterit aestimatio numi argentei veteris,qui dictus eliquinarius: ide&victoriatus.Hic enim num usparsest dimidia denarij. Ite sestertius argeteus num us,erat parsquarta denarij. libella itide argenteu numisma partem decima denarij habuit. Vicesina denarij pars erat sembella. quadra- .gesim eructus,qui quide omnes numisiunt omnino aestimandi ad rationem denari: arque ideo constituta praenorata aestia
17쪽
matione, δἰ collatione facta cu numisarget eis Callellanis, facilis erit ad ratione ipsi denarij & reliquos num o festimare Verum aduersus Budet opinione quibusda placuit, denarium Romanua drachma disterre,ita quidem,ut licet drachma sit octaua Vnciae pars,denariu S tamesit septima: qua ratione denarij septe unciam efficiunt integram. Huius rei testimoniu primu adsumitur ex Plinio, qui lib. 3 3 . c. s. inquitimiscuit denario Antonius Triumuir ferrum miscuit cernalij eps dere subtrahunt,cum sit iustu octuaginta quatuor e libris signari. Haec Plinius. inod si libra Romana octuaginta
quatuor denarius habuit palam est,qualibet unciam ex septena denariis constaTe. Idem constat testimonio Cornelij Celsi libro . s.ca D. 1 . qui hoc ipsum eXPressim asseuerat, lic de Scribonius Largras ita praefatione probat,libram octua-Sinta quatuor denari ram esse. Sed &authoritate Appiani Alexandrini Iib. a.
bellorum ciuilium,& Suetonio simul in Iulio Caesare. Hanc sentetiam defendit Geogius Agricola libro. 4.&. s. de ponderibus, 3c mensuris. idem reperit in eo libello,quem scripsit aduersusAlciatum deponderibus. ad ea verb,quae Budaeus, Portius, & Alciatus tradidere, respondet, drachmam Atticam Graecum nu-mum fuisse minoris ponderis, quam denarius Latinus: sed quia drachmae pondere, &zest imatione admodum similis
est Latinus denarius, consueuisse Vete' res Authores Latinos,dum Graecorum libros traducebant,drachmam in dena rium vertere: ac rursus Graecos, qui Latinum in Graecam lingua vertebant,denarium drachmam interpretari.
Sed &illud certissimum est, vel Plinio authore lib. 3 3 .cap. 9. denarios non
semper eiusdem ponderis fuisse: atq; ex Tito Liuio lib. .& Nicandri interprete ostendit Georgius Agricola in lib. ad ea quae Alciatus,denarium pendere drachmam Atticam cum dimidia:& deni que denarium legitimo pondere diminutu leuiorem fuisse: ut tandem hic denarius fuerit drachmae aequalis. idcirco de eo forsan accipienda est Budaei, Auciati,& aliorum sententia: non denario graui,nec illo,qui frequentius ex pondere legitimo tractatur. Etenim post Claudium Caesarem Imperatores e libra signarunt nonaginta sex denarios, quor aquilibet drachmae erat aequalis,leste eΟ- de Agricola in lib . 1. de pondere monetarum: & in libro, ad ea,quae Alciatus. Denariu igitur,iuxta ponderis rationem,quam habuit Plinius in dii .cap. s.
existimo fuisse illu,qui apud veteresRomanos iusti ponderis fuerit septimam
habens Unciae partem, qui quidem erit septima ex parte maior drachma Attica, & argento regali Castellano, quo aurifices vlutur ad pondus legitimu.Iccirco huius de ari; aestimatio: proportione nostri numi habita,erit fere quadraginta quadrantia,aut praesentium Marauedino ruisi argenti mixti valorem consideremus. Nam hoc argent si di nuc,&olim in usu est, ac fuit ad num os ludendos: queadmo u ex Plinio probauim'. Sic denarij Romani qui in Maginta sex efficiunt Marcum,qui ex octo unciarum:cum secundum Budaei sententiam drachmae, & denarij sexaginta quatuor
efficerent marcum, qua ratione poterit quis facili me expedere qua ex parte maior sit denarius hic nostro argenteo regali numo: si quidem tanti ponderis sunt quinquassinta sex denarij, quati sexaginta septem nostri numi argentei regales, ex quibus constat Marca iuxta Regiam constitutione. ic etiam deducirur,quota ex parte sit maioris aestimationis de
narius Latinui,qua sit noster num us a geleus. Noster enim num us valet trigin
18쪽
ta.Imo si ad aettimationem argenti puri denarij constituantur, valebit quilibet
quadraginta tres quadrantes Marauedinos:quod &Florianus Occampius obiter adnotauit lib. s.Historiae. cap. a s .Et
hic quidem dicta sint quo ad denari) numi, Z drachmae legitimum pondus, &aestimationem.
Latinu sergo denarius decem assibus olim fuit aestimatus, quemadmodu Plinius,& alii passim restan tur. Quinarius, qui & victoriatus dictus est ab eisdem authoribus,quin q, assibus aestimabaturieritq; nostrae pecuniae sitimationis viginti quadrantum, & sic viginti marauedinorum. Sestertius num us itidem argenteusa erat quartam habens denari3 partem, Ut tandem sit nostrae monetae stimationis
decem marauedinorum. Habuit aurem
duos asses, & dimidium quo ad valore,& ita decem quadrante S. Erat & apud veteres libella Dumus arget eus,qui Vnius assis aestimationem habuit, eu esset decima denarij pars, ut Budaeus libro. 1 . de Asse probat,& testis est M. Varro. libr. de lingua Latina idemti adit Georgius Agricola. lib. 1. depon- dere,&ceperatura mone. Ex Plinio hoc ipsum deducitur lib. 3 3. c. 3. qua ratione libella numus argenteus quatuor efficit nostros aereos quadrantes. Est& apud Volusium Maelianum alia libella, decima inquam pars sesteriij quae iuxta sestertij superius traditam aestimationem
erit m odo unius quadrantis valore censenda. aut unius marauedini. Huius ite
libellae meminit Georgius Agricola lib.
s. de ponderibus Graecis. Obolus apud Graecos num us fuit a geleus,qui erat sexta pars Atticae drachae. Scribit etenim Plutarchus in Lysiandro pud prius seculum sic omnino h
liui Te, ut num orum loco ferreis uteren
tur virgulis:id est obeliscis: pilarique &aereis,4 quibus hoc etiam tempore nu-
morum numerum obolos vocari certuest,& obolos sexVnam conficere diachmam,quia tot manus ipsa cΘplecteretur. Ergo ex Plutarcho apparebobolu sexta fuisse drachmae partem: quod & ex Plinio lib. et r. c.Vlt. adnotartit Budaeus. libris. de Asse.& Georgius Agrico.lib. a. de podere & temperar. monet. idem lib. s. de ponderibus Graecis hoc ipsum docet ex Polluce Suida,& Xenophon re qua inobrem obolus valet sex fere nostrosmarauedinos. Obolum aute olim dictum fuisse phollen, testis est Suidas in dictione,phollis,&in dictione, cermata,&dictione obolus. Vtuturq; ea dictione ex Graecis Eusebius lib. 1 o. Hist. Eccle. c. s. ex Latinis D.Augustinus lib. vlt. de ciuitate Dei. c. 8. ubi LudovicusViues,& Alciatus ad duodecimum libru. C. hoc adnotarunt. Obolus ergo sex nostros Va let marauedinos:Semi obolus tres: Triobolus decem,& octo. Nostri vero aurifices appellant Tomin quem nos obolum diximus: idque obtinet quo ad ponderis ratione: nam Tomin no est num usApud Hebraeos erat olim in usu nu-mus argenteus dictus a Iosepho siesus,
ab ipsis Hebraeis siceir quae dictio &podus significat auri, vel argenti quod ipse num us appendit, nempe quatuor Atticas drachmas, authore Ioseph. lib.
daico. cap. a 6.& H ieron I mo lib. 1 . cap. n. Commentariorum in Ezechielem. idem ipse Hieronymus probat in traditionibus Hebraicis super Genesim cap. 24. atque id eb hoc pondus, aut num uscontinet viginti quatuor Graecos obolos. Hebraeos autem obolos habet viginti: sicuti constat Levitici capitulo. 27. Exodi.cap. 3 o. Et Numerorum ca. 3. Hσbraeus vero obolus maior erat ob os Attico quinta parte. Nam viginti qua
tuor oboli Attici efficiebant Siclu Sanctuariis
19쪽
ctuaris, quem efficiunt viginti Hebraei
oboli. Cautum etenim erat lege Veteri,cuis mentio fit in di. c. 3 o. num roriam.
Sicli partem dimidiam domino oTerendam esse qua ratione aCaesare Augusto Procurante Iudaeam Cyrino Praeside in tributum Iudaeis indictum est, ut singulis annis quilibet binas drachmas s olue ret : atq; ideo Matthaei cap. 17. didrachmus censetur numus ille, qui pro tributo a Iudaeis Cae sari reddebatur. Quod&Budaeus explicat lib. s. de Asse. Sed Iosephus scribit in lib. . de bello Iudaico. c. a 6.a Uespasiano Ctesiare stipendiu Iudaeis indictum, ut ubicunq; degerent, bimasdrachmasinferret quisqjin capitolio ita,ut anteHierosolymorum templo pedebant: quo in loco palam Iosephusprobat dimidium si esum quem Iudaei rem
Plo pendebant olim ex lege, cuius mentio fit in d C. 3o.Numero. didrachmum fuisse:& ideo si esus integer erit quatuor drachmarum .idem si esus ab eodem Iosepho simpliciter dictus est argenteus libro.9.anti c. 2.alibi ide Iosephus siesu interpretatur plane,ac Vertit.lib. I. c. 9. Sed&Xiphilinus in Vespasiano scribit, ab eiusdem Vespasiani victoria indictum fuisse Iudaei qui Iudaicos mores,& In stituta retinerent,vi Ioui Capitolino didrachmum quolibet anno penderent. Et haec de sicio Sanctuarii cum de eo expressim agatur in locis ex veteri te ra-1nento paulo ante adductis: si quidem siclus Sanctuarij a vulgari sieso, quo in comutationibus Haebraei utebatur, in hoc distinguitur,qubd siesus Sanctuari; quatuor, sicius verouulgaris duas drachmas Pedebat:quemadmodum ex magistro Salomone adnotauit Georgius Agricola li. a. de podere monetarum. Et probax Carol. Moli.in tract.de contractibias q-IO O nu. T9 S .Ex quibus sit satis,si luSanctuarij quatuor appedisse drachmas Atticas:&viginti obolos Hebraeos: quod idem & Agricola tradiderat lib. a.de externis ponderibus,t qui scribit, obolum istum Hebraeum dictum fuisse Gera.
quamobrem 1nulta poterunt deduci noomnino vulgaria in huius rei, & numieXamine, quae subseruien 2 plurimum
conducent ad multarum authoriratum interpretationem. Primum constat, staterem num um, cuius meminit Matthaeus. a. r T. censendum esse poderis, S valoris quatuor Atticarum drachmarum,&deniq; si ii Sactuarij: cum is soluendus esset pro Christo, Si Petro: & quilibet Caesari soluturus esset didrachmu:id est num ii duarudrachmaru :dimidi unepesi esu Sanctuari :&integrum siclu vulgare Hebrς orti:
qui quide num us, cum duas habeat ponderis drachmas,couenit quo ad podus,&aesi imatione fere duobus numis regalibus argenteis, quibus modo utimur ex costitutione Regu Catholicorum: denique similis omnino est duobus argeseis regalibus legitimi ponderis, quorum ratione aurifices,&vascula rij obseruant: sic didrachmus erat quarta Vnciae pars,& eius ponderis num us argenteus.
Secundo hinc deducitur, sicilicu que diximus apud Latinos quartam fuisse Unciae partem: re,& nomine similem cesseri Hebraeorum sieso vulgari. Tertio ex hoc si est podere,& Hlimatione poterit perpendi, cur septuaginta
interpretes Numer. c. 3. EI EX Od. c. 38.
Siesu interpretentur didrachmu: cum locus ille pala tractet de sicio Sanctuariisque ex aut horitate Iosephi, Hieronymi& aliorum costa quatuor drachmas appedisse. Existimarunt enim septuaginta interpretes, si esu Sanctuarij, & vulgare pares fuisse podere,& Vtruq; duaru drachmaru podus tantu habuisse, ut tandesidius etia sanctuarij fuerit poderis duarum draalimaru . Eande sententia sequitur,dc probat Epiphanius Salaminis vr- Demone. B a bis
20쪽
bis Cypri Episcopus, cognomento Magnus, alioqui Collantiae praesul na & Salamin ita dicta est,qui omni u tam poderum grauitatem, qua capacitatem mensurarum,quae sunt apud septuaginta interpretes & Euangelistas explicat cuius tamen opinionem tradito vero si est Sanctuaris podere improbat GeorgiusAgricola lib. 1. de externis ponderibus. Habet etenim si esus Sanctuarij pondus drachmarum quatuor Atticarum. Quarto eadem ratione facillimum erit examinare pondus armi laru aurea
ru,quibus seruus Isaac donauit Rebecca Pendebant enim duae illae armillae siesos decem. Geri. c. 24. Nam si locus hic de siclo sanctuaris sit accipiedus pondus duaTu armillaru erit censendia iuxta quadraginta Atticas drachmas: Vel quinq; vnciarum aut deniq; quadraginta num oruaureorum,quos ex constitutione ReguCatholicorum signatos simplices ducatos appellamus. Qu0d si de siciis vulgaribus intellexerimuslocum praecitatum pondus armillarum erit viginti drachmarum Atticarum atq; ideo viginti nu- morum aureorum, quos diximus ducatos simplices. Hieronymus tande in traditionibus Hebraicis super dict. cap. a Q. locu illum descio Sanctuarii palam in tellexit. Nam & hic frequentissimus est
in sacra veteris testamenti Historia, uinto ad eius de loci congruam interpretationem est idem obseruandum podus in aurium,quas idem seruus Isaac Rebeccς donauit,inquit enim lex.sacerdo. protulit,Vi inaures aureas appendetes sicios duos. Unde apparet,Vtranq in
aurem siclos duos appedisse: id est octo
drachmales aureos, quibus utimur,&quos simplices ducatos appgllamuS:deniq Vnciam auri. Et haec iuxta vulgare editionem,&valorem sicli Sanctuarii: cum pondus In aurium secundum vulgarium siclorum rationem esset quatuor drachamarum: atqueata quatuor aureorum drachmallu,quibus Castellani utimur. Quod si editio illa sit obseruanda,
quae exHebr asermone traditur in huc modum: protulit in auream aurem, dimidium liesipodus eius. quemadmoduD. Hieronymus traduxisse videtur, &probant Eugubinus,ac Georgius Agricola lib. 3 . de pretio veterum monetaruod modum differt in auriti pondus: siqui- deest defendum,ac reducedum ad dura
drachmas Atticas histia ratione siesi M. ctuarij. o sit, ut Aloisius Lippomm
met, septuaginta interpretes non discrepare in eius loci transsatione ab Hebreis Hicetibus inaurem aurea fuisse pondeais flemissis,vel dimidij si li,etiam Sanctuauit,si apud interpretes septuaginta ex
Datur,&adsumatur ανα λυροι κ μ dii Iributi , Ut sit sensus , si quaelibet inauris erat poderis unius drachmq. Sic etenim
Vtraque in auris erit ponderis dimidii si-cii Sanctuarij: nempe duarum drachmarum. Cui rationi accedit, quod septua ginta interpretes San tuari; si esum semper,& ubiq didractimum interpretantur. quemadmodum stiperius probauiamus,& manifestum fit, Numeror. ca. 3.
Et Exodi cap. 3 8. idcirco existimates cuHebraeis, Vtranque inaure appedisse si esu sanctuarii,& earum qualibet dimidiu sicli,interpretati fuer ut distrib utive cuiuslibet inauris pondus esse censendum ad rationem unius drachmae,& ita dimidij sicli Sanctuarii. Sic sane fallitur doctissi mus Eugubinus dum in dict. c. am miratur, quod septuaginta interpretes siclii verterint drachmam: si quidem ipsi septuaginta interpretes non interpretantur, fictu drachmam esse: cum ubiq; eu didrachmum esse censuerint: sed existimarut, Hebraeos cuiuslibet inauris pondus tradidisse ad rationem dimidij sicli, que interpretes csistituerunt integria ex duabus