장음표시 사용
21쪽
apud Latinos. Ecti enim hic manifestus duabus drachmis,&dimidium ex una tantum drachma. Sed adhuc discrimen consit Hebraei de sicio Sanctuarii, iuponderas quatuor drachmarum intellexerunt locum illum, etiam si utriusq; in auris pondus fuerat ab eis significatu ex dimidio siclo:quia septuaginta interpretes siesci integrum solent costituere ex duabus drachmis Hebraei vero ex qua tuor. Sic multo maior est differentia, si dixerimus ab Hebraris p 5dus cuiuslibet inauris ad dimidium siesum constitu th; nam Vtras; in auris erit quatuor drachmarum ex pondere integri si est Sanctuaris:qua ratione ut Aloisi; Lippomani sententiam probem us, oportet dimidium siesum apud Hebraeos accipere pio pondere cuiuslibet inauris, & de sieso duarum drachmarum intel igere. Etenim
Iunc iuxta interpretes septaaginta quς- libet inauris appendeba i drachma una,& secundum Hebraeos dimidium siesu. tu'd si dixeris,Hebraeorum Codicem intelligendum sore de scio Sanctuari j quatuor drachmaria: & utrius' inauris pondus ab eis significatum ex dimidio siclo: tunc interpretes septuaginta notari possent ex hoc, quod dimidiu siesum duabus appenderit drachmis,quo podere ipsi censere soleant integrum siesu. Edatio vero vulgaris,& quae ab Ecclesia Catholica constitutissimam habet auto
Titatem,Vt coueniaIeditioni Hebraicae,
quae podus significauit sicli dimidii,erit
intelligenda de sieso vulgari ut tandem quaelibet inauris ex Codice Hebraeo-ium appenderit dimidium si est Sactua rij quatuor drachamarum, & utraq; integrum si esum uicque quatuor drachmas Vel duos sicios vulgares, quoru quilibet
Sexto hinc plane deducitur sibi non constare doctissimviri Eugubinum,qui Leuit. c. 27. scribit, sic apud Hebraeos es e quali sestertium masculini generisorror. Na si estis, etia si eis est et unius dr climae, haberet fere quatuor sestertios Latinos,& multo plures,si is duas crachmas,aut quatuor pendebat. Septimo apparet inde, an certum sit quod D. HierCny. in d. c. a. . Genes COStradit,scribens, si esu Hebraeci essc unca 5,& uncia unam pedere. ide asserit Isido. lib. r 6. Erymolo.c. a Q. Na hoc incei I Umst vel ex eo, quod idem Hierony invisi a tetur, si clupendere quatuor d a limas: di tame uncia costat ex octo Gracharis., nde verius dix:ssent hi auto. os, si a esse semunciam. Quod ex autoritate Isidori tradit Anto. Auga in Ust Ib. a. emodationum. cap. 3. cum ipse Isidorus ait arat, siesum unciam cite. Igi us Vtcuno; sit,siclus Sanctuarij q ua tuor Atticas drachmas appendit: di ideo ein uncia est. Rursus Iosephus lib. 7. antiq. cap. 8.icribit,minam pendere quadraginta siclos
Quod si ue intelligas de mina He biga, siue de Attica satis differt ab his quet luperius adnotauimus.. Octauo expendi poterit ex his nu-mus ille, cuius mentio sit apud Xenophontem libr. a. de Cyri ascensu ad Babylonem. Is enim dictus est si esus,& ut ex eodem Xenophonte deducitur,pendit septem obolos At icos, δ dimidiu. Sed & Hesychis tradit,sic'um num umesie Persicum, aut Sardiani cum & Va 'ere octo obolos Atticos:pendit ergo hicnumus drachmam Vnam,& tertiam alterius partem. id e probat Agricola lib.
Io. Nono hinc erit examinanda g'oTincap. si quis aliquando. g. in Leuitico. de poeniten. distin. r. Vbi metio fit si est He braici Ioanes etenim Theutonicus hcc
confinxit carmina. Tres Mos οἴelara obolos tres grach M sedc L. Hafert drachmis: duodena dat Mia libram. Siclua haIet dracsimae septem obstimInus no
22쪽
Haec sane carmina parum sibi costat. N am si obolus habet tres siclos,fieri nopotest, s siesus habeat septe drachmas
obolo minusvno.Idcirco Antonius Augustinus in dict. lib. r.emedation. cap. 8 docte,& diligenter probat,primum carmen aliter legendum esse:ita equidem. Tres siliquas obolus:obolos sex drachma. Ite admonet, si esum viginti pendere obolos Hebraeos: quod nos paulo ante probauimus. Superest tamen adhuc error:etenim si ex Antonio Augustino legendum est in primo carmine: obolos sex drachma,qua ratione fieri potest, ut si esus habeat septem drachmas uno depto ex his drachmis obolo haberet siquide si esus quadraginta,&vnu obolos
quod satis refragatur eide Anto. Au Stastino, atq ideo nec ipse sibi costat. Nos vero arbitramur aut horem horum carinminum non satis percepisse rationem,& vim huius numismatis: nec item intel ilexis se drachmae pondus:tametsi primu carmen: vidi alia conueniant sit ita legendum. Tres pio quas obolus, obolus tres drach a.
Ita enim si qui si esus habeat septe drachmas obolo minus uno rid est viginti obolos: quos licet Hebraeos' vere fictus habet. Hic dubio procul es huius autotis senses,etiam si plurimu abscopo errauerit Hum drachmam effecerit trium obolorum,& ipsa vere sex obolos appedar,Sic etiam decipitur dii viginti oboalos Graecos ex his, quos drachma Graeca pendis, tribuit sicio, qui viginti quatuor Graecos obolos pendat: deinde si Uum existimat habere septem drachino Ima S. cum omnium sentetia maior sicius
qui dicitur Sanctuarii ponderis sit quartuos drac limarum. Caeterum, licet ea,quae de podere derr nari , ac sesteirrijscripsimus,lia recepta scierint, v t inde possimus horum numismatum valorem ad nostram argeteam
monetam cos erre abs 3 insigni aestimationis, & preti; errore: de valore tame, quem hi numi apud veteres habuerint, maxima est controuersia. Nam etsi ab initio denarius decem valuerit asses, &Quinarius quinq;: Sestertius duos,& dimidium:sunt plane qui existimes,paulo post valorem istum mutatum fuisse,&denarium aestimatum esse decem &sex assibus: Quinatium octo: sestertiu qua tuor. Hoc enim apparet ex Plinio lib. 33siap. 3.qui id contigisse sci ibit Hannibale Vrgente Rempublicam. Fabio Maximo dictatore. Eiusdem sententiae a uinto res sunt Volusius Maelianus in lib. de asse. Et Vitruvius lib. a. de Architectura. quorum autoritatem sequutus Antonius Augustinus lib. 1. Emendationum. cap. 7. a Budari,&aliorum sententia discedit. Huius opinioni accedit locus ia- signis apud Cornelium Tacitum lib- T.
quo in loco,ubi agitur de seditione Pannonica,conqueritur Pannonicu S mnes,
quod decem asses, non denarium acci peret: constat igitur apud Tacitum dein Dariu impluris quam decern assium aestimari. Nam & ex Plinio in dict. cap. 3. apparet,in stipendio militari semper denarium decenn assibus ς stimarum ruisse,nidcirco dece asses militi dari solitos prodenario,qui erat dis innum stipendium: sed de Plini Aipse palam asseuerat, Cius aetate denarium aestimat i decem & sex assibus, & sestertium luatuor. Volusius item Maeriinus indicto lib. de Asse. qui Iurisconsultus fuit,& floruit subAntoni no Pio, Adriano,& Antonino Philosophinmanifeste,ct eo tempore hanc fuisse horum numismatum aestimationem se ibitivi hinc satis probatum es et videatur aduersus Budaeum, & aliosquete sue- invera sestertio,ac denari; cstimatio. Sic sane intelligenda est Iustiniani Caesaris constitutio in. l. vltim. C. de dona. Ve va inquit superfida, quae in donationibus
23쪽
bus poni solebant id est sestertii numivnius: assium quatuor, penitus esse reij-cienda censearus. Etenim ad interpretationem se itertii, nequis ea verba intelligeret de sester tio neutrius generis, adiectum est assium quatuor: cuius valoris
erat sestertius, secundum Maelianum. Quae quidem interpretatio placet Antonio Augustino. Cui libenter addiderim, illa verba sesterti unius in donationibus ideo esse superflua, qu6d cum Vere donatio fieret, simulate unius numi 1
pretium apponebatur, ut Uideretur Uendicio,quae Vnius numi pretio apposito ficta iudicabatur. l. Si quis ante conduxerit. Ede acquiren possessio.&ex Suetonio in C sare.&Valerio Maximo lib. adnotauit Budqus lib. i . de Asse. Et in rubri T. de in diem adiectione. Vtcunque tamen sit: etiam si a Budaeci Maelianum sequuti discedamus, iterum admoneo, non esse admodum incertam denari),& steriij testimatione
ad nostrae pecuniae rationem, & pddus, ex quo certa poterit constitui, & diffiniri aestimatio. Sed&illu Plane constabit,ad Hannibalis lepus,& QTabij Maximi dictaturam denarium decem altibus aestimatum fuisse : sestertiumq; du'bus,& dimidia: tametsi postea contigerit maior horum numismatum aestimatio. od si quis ad bucsequi Budae esstentiam velit, ac existimet, reque i Itiorem Hi Te in Republica Romana dena ἐrit aestimationem ad . rationem decem alsium,&sestertii ad rationem duoruin&dimidi j denique Martiani et se imatio- Inem opinetur remporariam fuisse ha-hζt profecto graues autores Varronem zlib. . de verbo origine. Priscianum lib. Sextum Pomoelum,qui celotas, de narium decem asses valuisse,quinarium 3 quinque, sestertium duos,&dimidium tam et ii admodum urgeat autores inco in trium cizazi,ex quibus apparet, hanc estimationem fuisse receptam ad . Fabii dictaturam, & post eam denarium pluribus assi bos aestimatum esse. Fortassis,ut & hoc obiter adnotemus argentei, Quibus Christus diu editus est, non erat denari), sed numi didrachmi: Vt censet Budarus libro. s. de Asse, ex num o quodam illorum, qui apud Gallos in Sacrario Ecclesiae cuiusdam maxima
cum veneratione seruatur. Sic sane erat
illi numi siesi vulgares Hebrae Ortam. Σ Fit deinde metio aliquot in locis Sterlingorum quorundam erat vero Stertingus num us argenteus Anglicus ex vicesima sexta parte unciae: nam viginti sex numi argentei Ster lingui unciam pedebant autore Virgilio Polidoro in historia Anglica. lib. i 6. dictus autem est hic
Dumus Vt idem autor tradi Sterlingus,
quod Sturnus auis, Anglice Ster ling. vulgo Stornino, in altera parte numi esset impressa. Erit igitur quilibet Sterlingus paulo maior sestertio Romanorum: siquide viginti octo sester iij unciam apud Romanos efficiebant, quam apud Anglos itidem constituuntviginti sex Sterlingui: atque ideo erit Sterlingus tertia nostri numi regalis argentei pars: aut numus p a lo minor tertia Castellani argeret parte. Horum Sterlingorum mentio fit in cap costitutis.de proi & in cap.
γe fuerit percussus. De aureis, num is quossignariisserunt Te
no quod pondus habuerit. Solidus,qaa rationesic diditu aerit Et inibi de trem ibus, semi bus.
24쪽
apud Romanos co pit post: annum sexagesimum secundum
ste Plinio lib. 3 3. cap. 3. Nepe anno ab urbe condita quingetesimo quadrahesimo sexto, ante Christi natale anno ducentesimo duodecimo.Graeci itidem numis aureis Vsi fuere: quemadmodu passim constat ex Histo ricis, Graecisq; autoribus: tam etsi Lycurgus num o alueo,& argenteo expuncto,serreum sol 5v tedum imperauerit:
sicuti Plili arcus scribit in eiusdem Lycurgi Vita.
Reges autem Catholici Ecrnandus, de Elisabeth anno. M. CCCCXC VII.
cudi iusserunt monetam auream in his Regnis ad hanc rationem, ut ex quoli bet Marcho percuterentor se Xaginta quinque numi aurei,& tertia altemus nunti pars. Sic etenim ex libra auri duode
cim unciarum percussi fuere numi aurei nonaginta octo. Hi vero numi ex ipsa Regia constitutione appellantur excententes, eiusq;Ponderis dupli su ere item
signati ali; numi aurei, quas Doblones vulgus appellat,& demum alij,qui quinque,dec Gyiginti, aut quinquaginta nu- mos excellentes penderet:qum saepissime & nos vidimus: atq; ita cautum eXtat pragmatica constitutione. I 18 Hac deniq; deprehensa horum numismatu ponderis ratione, apparet, quemlibet hor is, numDru, quos Ducatos dicimus,&qui excellentes Regia lege nucupantur drachmale esse,&fere habere Atticae drachmar pondus. Nam drachae Atticae se
xaginta quatuor Marcum efficiuntmonaginta sex Romana libram duodecim unciarum. Quamobrem eae aureis his drachmalibus integri pon deris sexaginta quatuor, tot deIIahuntur grana, quae efficiunt num um alium, & alterius ter tiam parte . sic ex nonaginta sex tot grana subtrahuturriquae duos num os aureos excellentes coniti ruunt Drachmam autem hac in parte intelligo Atticam, quae appendit septuaginta duo grana: quae
quidem Attica drachma duas continet drachmas Vulgares, qdibus aurifices, tatur.Valet autem quilibet num us aureus ex his undecim Regales argenteos huius regni numos, quorum praecedeti capite meminrmus,& v ira unum Marauedinu ere atq; ideo valet CCCLXXV.
Expedebatur in his Hispaniarum regnis ab hinc dece,viginti, triginta an
nis aureus dictus Castellanus,cuius pondere δ: nunc aurifices,fabri q- argentarii tuntur. Erari Verbis num us probi quide auri,& pendebat octo Tomines,quorum quilibet pendit duodecim grana: duo efficiunt Scriptulum: siclane nu-mus Aureus Castellan us,appendit Atticam drachmam, de scriptutu unum: habetq; sextam unciae partein:qua ratione quadraginta octo Castellani e Sciunt Marchum unum pondere qui demtullo S sex unciam: queadmodum ex ipsius manaismatis vero pondere fatis apparet. Hujus numi aurei Castellani valor est plane quadraglaturum octuagintaquinque Maraued: nor M, qucrum in primo capite meminimus. Demum Carolus Caesasi Hispaniara Rex percuti iussit aureos num os,qui Coronati, aut Coronae di cyntur. Hi modo frequentiores sunt, quorum sexaginta octo faciunt Marcum: octo & dimidius unciam: triginta quatuor penduluncias quatuor:centum,'duo efficiunt libra Romanam duodecim unciarum. Valor cuiuslibet numi ex his censetur ad rer-
25쪽
centu quinquaginta Marauedinos. D Dique numus hic aureus decem regales argenteos num os & decem aereos marauedinos in aestimatione reddit:sicuti statutum est ab ipso Carolo in Pintiano totius regni conuentu annO.M. D.Xxxvij. I. 1o4. Habet autem aureus hic numus
igitur constitutio haec libri ra. Codicis Theodosiani.I. 1 3. titulo de susceptoribus,praepositis,& Arcari s.
Ide. A. A. ad Cermanianum Com. S. L.
pondus sexaginta octo granorum,conficiturq;,&signatur ex auro non ita puro,&pretioso,ut est illud,ex quo excellentes aurei numi signabantur.3 Olim a Romanis num us percussus fuit,qui ex auro signatus simpliciter aureus dicebatur,culus numi passim mentio fit a Iurisconsultis,& vereribusHistoricis: sed quia ab eisdem traditur plerun- quo num us aureus,qui dictus est solidus Dondum fatis constitutu est, imo adhuc controuertitur,an aureus & talidus eiusdem ponderis,& valoris fuerint. Ipse vero post tot egregiosa uiliores rem istam
breuiter examinabo, rationes Vtriusque opinionis,& authoritatos adducens: ne videar temere alteram ex his sententia
elegisle,& ut palam sit, posse utranque
habita ratione temporum Uere, & constanter asseuerari. Primum enim illud sit absque cotroinuersia,solidum aureum,cuius mentio fit a Iustiniano,& alijs paulo ante Caesari bus, sextam fuisse Unciae partem: atque idem appendere drachmam Atticam,&scrupulum Vnum. quo sit,ut sex solidi efficiant unciam, &septuaginta duo libram. Quod constat ex Isidoro lib. 1 6. Etymologiarum cap. r4. Constantino Harmenopulo libr. 3. Epitomes titui. 7. text.ad hoc insignis in.l. quoties. C. de susceptori b. & Arcari;s. libro. IO. cu- Iu S literam, & contextum subi)ciam ex
ipQ CodiceTheodosiano,ut lector per cipere possit faci ime quantum differata vulgata lectione, & aliqua Accursium adi taliet,quae plane subticuimet si integram constitutionem legisset. Extat Votiescunquesolidi ad lagitionumsubsidia perferendi I.nt,
dorum pro tituli qualitate debetur, oe aurima se transmittitur,in septuaginta duo olidos, libra feratur accepto, OC. Data. s.
nuper typis tradito Ioannis Tiliij Angolismensis diligentia,& opera ta metsi in IustinianiCodice tantum apposita sit ultima huius constitutionis pars his equidem verbis. ' et
otiescunq; certa summa solido,
rum pro tituli quali rate debetur, aut auri massa trasmittitur,in septuagintaducis solidos libra feratur accCpto. Huius constitutionis authores fuere Valens,& Vilentinianus Imperatores, ac Caesares. Unde manifestum sit, li- dum aureum, sextam fuisse unciae partem: & ideo sex solidos Unciam,septuaginta duos auri libram duodecim unciarum eiu cere. Hanc sentetiam etiam probant,& admittunt, praeter Isidorum,&Cantinum Guillelmus Budaeus libros. de assis. Georgius Agricola libro. r. depon
26쪽
de pondere, id temperatura monetaria.& Alciatus lib. 3.dispunctionum. cap. 9.
Solidus autem ideo dicius est, quod nihil illi deesse videatur. Solidum enim antiqui integrum dicebant, secundum ' Isidisrum,& probatur in . l. ergo. f. creditoribus.is de fideicommissi. liberrar.7estis iteam est & Horatius scribens aut partem solido demete de die. Idemq; Nebrissensis adnotauit in Iuris ciuilis lexi
i co Ea vero dictio,de qua modo agimus etiam aureis conuenit,&in usum accessit ad discrime si constituendum inter au- reos integros, de emisses, ac tremisses: cum semisses ex dimidia aurei parte,tIC-misses ex Crtia constarent: sicuti apparet ex AElio Lampridio in Alexandri
veste militari. l. 3 .eodem libr. quo in loco inquiuet AI chadius,& Honorius Fortissimis mitatibus nostris per Illyricum nonhinos tremisses pro singulis Chlamydibus,sed singulos solidos dari prccipimus. Sic Bolusius Martianus de asse, libram integra Solidum appellat: prima, inquit diuisio Solidi,id eis, librae. Ex quihus deducitur, non ex eo dictum fuisse selidum,quia de solido,& puro auro fa- stus fuerit, a soliditate, ut falsd existimat
glossan. Lunica. C. de veteris numisma. potestat. lib. 11. Nam & ex his quae hoc an capite nosadnotabimus,constabit,aueteos veteres, & solidos iurequentissime percusses fuisse ex aureo mixto,non ex puro,&obriZo. Tametsi Ouidius aura hoc Solidum dixerit lib. 3. Amorum elegia. 7. Eruimus terra Solidum pro frugibus aurum. Solidus tamen hic num usaureus xxiiij. siliquas appedit:&ideo octaua eius pars tres habet Siliquas: Vt probat Antonius Augustinus ex Nouella Graeca costitutione. et 3 o. De usuris Nauticis,nondum typis tradita, etiam sit falso alii contrarium scripserint, quorum Rerror manifeste deprehenditur ex eo, quod sexta unciae pars, quam appendit Solidus, constat ex drachma Attica, &scriptulo: drachma Vero CX obolis se id sic decem,& octo Siliquis: icriptutu ex duobus obolis: atque ita ex Siliquis se quemadmodum in cap.praecedenti probauimul: unde Solidus.xxiii; . habet Sibliqua S. Hinc ladem fit,ut solidus hic numus aureus,qui sextam habet Unciς pariem, omnino umilis sit numo aureo Ca fellano. Et hoc quidem obtinet quo ad pondus:nam de valore es pretio ipsius Solidi paulopos: in hoc ipso capite dicemus tametsi haec sere iam olim tradiderimus lib. 1. Variarum resolutaeap. et r. Haec igitur sunI plane accipi eda, & absq; vlla cotrouersia de solido aureo, cuius mentio fit in ipsus Iuttiniani Codice & in eiusdem Caesaris constitutionibus.
x Aureus, quod sexta fuerit Pncia pars,
multis probatur rationibus. E Rursus traditur,aureum a Solido disse re, quartam e cere)nc parrem. 3 ΩΘ efuerit hactenus auri ad argentum, argenti e ad aurum proportio' 4 Osiri bonitas traditur,oe qua ratione cognosci ea positi. s Aurum obryzum,quisi.
6 Argenti bonitas itidem dij linguitur. 7 Argentum postulatum,quidi
dere similem fuisse soli- do: atq; ideo sextam fuisse se Vnciae partem. Haeasei tentia placuit aduersus Budarum AE ma
27쪽
1 Iio Feretto Insti. de poena temere litig.
Antonio Augustino lib. 2. Emendat. ca. s. Eandem probatveriorem,ac certiore
esse cesset Ioanes Arce ab Oratora olim in hoc Granatensi Praetorio Regius co-siliarius,qui nunc Pintiae eodem mune re fungitur,Vir equidem ob singularem eius eruditionem ab omnibus,sed a me prae caeteris siuspici edus.Is inquam in eleganti opere,quod de nobilitateHispana publieum fecit,parte. a.cap.4.scribit,Solidum,& aureum idem esse, nec ponde
re,nec valore differre. Horum authorurationes exponam,ut facilius deprehendi possit, quo tendat huius controuersiae status. Prima eorum ratio adsumitur ex dicta. l.quoties. quac8st asinumum aureu,
qui λlidus dictus est, sextam fuisse unciae partem.Idem probatur authoritate Isidori,& Constantini Harmen Opoli, quorum modo meminimus. Igitur satis apparet aureum numum apud Veteres,& Iuriscosultos sextam fuisse unciae partem,&sic omnino similem extitisse Solido pondere quidem,& item num o aureo Castellano.
Secunda ratio adducitur ex.I. Unica. C.decollat. aeris lib. ro. Ea et gnim constitutione quilibet aureus Solidus aestimatur vicenis libris aeris,id est, interpre te Antonio Augustino, centum viginti sestertiis.Sed si selidus minoris poderisCsse quam aureus, verisimile non fit eu
pluris aestimari: cum aureus centum tantum sesterii s fuerit aestimatus. Cosequitur ergo,cum constet de solidi certo p50ςx idem pondus & aureum habuis . Vertid idem probatur in.l.si vero. SPraetor ait. T. de his, qui deiecer. vel CD d.pinna etenim ibi statuta est iure Pa. de arum decem solidorum,quae per Iulnianum expressim traditur nomin decem aureorum.in. g. Item 1 s. vers cui
maius eri. Insti. de obliga. quae ex quasi
malefi.nascutur. Ex quibus duo Iibet adnotare.Primum apud Iurisconsultos in Pandectarum libris mentionem fieri sol rum:quae itidem fit in.l. quia Vulgo. inde aedili edii Secundum,promiscue a Iurisconsultis,&Iustiniano accipi solidos,&aureos ut idem omnino sint. Varro,hoc ipsum stabilitur eX. l. r. in principio.T. de his, qui deiecerivet effud. quo in loco poena constituitur quinquaginta aureorum: quam sub eadem
quantitate,&eodem aureorum nomine repetat Iustinianus in dic. g. item is.Vercob hominem.ut hinc pland constet. Iustinianum vererem aureorum moneta
minime mutasse,sed manifesto argumeto comprobasse,eam solido parem esse: cum in eadem materia, quae per Veteres Ieges tradita fuerit subpromiscuo aureorum,&solidorum usu,ipsemet quandoque solidorum,quadoq aureorum m Ctionem secerit. Quinto idem probare conantur Cπeo, quod Iustinianus in. g. vir. Instit. de poena temere litigant. poenam a Iurisco
initis quinquaginta aureorum numero statuta in.l.si libertus. T. de in ius vocad 1.2.l.in eum.&.l.Vltim.T dein ius vocari It eant. quinquaginta solidorum nomine expressit. solido aureum non dimerr nec pondere,nec valore ex Regia.l. 'titu. I 8.Part. r.Vbi aduersus occidentem Episcopum, Presbyterum, aut Diaconum poena solidorum statuta est
subcerro numeroruum idem numeroru umerus videatur sub aureorum nomine iure communi diffiniri pro eiusdem
Septimo hoc ipsem probari potest
quia in quibusdam Rega s constitutivibus mentio solidorum fit in his casibus in quibus apud ipsos Iurisconsultos aureorum nomen exponatur. Nam &aurei,
28쪽
reI, quorum m eminere Iurisconsulti in l. 3 I .&. g. a. de sepulchro violat. Solidi nominantur in . LI.&.2.lib. . fori. Octauo eade opinio comprobatur authoritate Accursij Barto.& doctor.ind.l quoties &in. quicun . C. deseruis fugit. Abb.& Felini.in cap .conquerete. de ossicio ord. quorum,& aliorum communi cosensu decisum extat aureum Iurisconsultorum,&solidu Ius finiani eiusdem valoris,& ponderis suisse. Nono & his rationibus ipse aliam ad
ijcio,certo sciens quantum ea sit roboris habitura. Etenim cum Regiae Partitarum leges plerunq; ac frequetissime aureos & solidos veterum Iurisconsultorud: Iustiniani in eandem monetam Hiis spaniarum transtulerint, satis est probabile, doctissimos illos viros,qui Partitarum ope ii strenua dedere operam, pla- De existunasse. eiusdem ponderis, & valoris aureum,& solidum fuisse.
Verum ex contrario alijs visum est,
aureum Veterem a solido Codicis Iustiniani differri proportione sescupla, ita quidem, ut aureus sit sescuplo maior p5dere ipso quidem solido. Atq; ideo quatuor aurei unciam efficiunt:quadraginta octo auri libram duodecim vnciaru: triginta duo Marchum octo Unciarum. Sic etenim cessent,& opinantur Guillelmus Budaeus lib. rursus lib. s. de asse Leonardus Portius lib. 1. de monetis,&ponderibus. Alciatus las. 3. dispuni c. 9GeorgiusAgridola lib. a. de pondere,&
temperat. monet. quorum sentetia multis probari potest.
Primo ex ipsi sim et numis aureisueteribus, quorum viginti quatuor testatur Budaeus in dict.lib. a. expendisse,atq; ex iusti ponderis examine deprehendisse, ipsos appendere sex auri uncias. Scribit tamen aureis viginti quatuor addidisse duas drachmas, & grana quaeda,ex quibus perduxit rem ad aequilibrium. Sic factum est, ut vigintiquatuor aureis duae ad iustuiri,& exactum pondus deficeret drachmar. Idq; mirum non est eoru vetustatem, ex qua consumpti, & corrosi aliqua ex parte fuere.Igitur huiusdoctissimi viri diligentia probabilius est, aureum quartam fuisse uncie partem: cum viginti quatuor sex uncias appenderint, duabus propter vetustatem eorum deficientibus drachmis. Secundo ad hoc ipsum & locus Plinij conducit lib. 3 3. c. 3. Etenim ex emedatione Leonardi Portij, Agricolae, &alioru ita is scripsit. Aureus num us post annum sexagesimum secundum percussus est, quam argenteus, ita ut scrupulta valeret sesterti js vicenis, quod efficit in Iibras ratione sestertior u,qui tunc eras. V. D. CCLX.sestertio.Posthςc placuit quadraginta duo signari ex auri libris: paulatimq; principes imminuere Pondus,minutissime vero ad.xlviij. Haec Pli
nius,ex quo apparet,aureos quatuor Un
ciam fecisse,& aetate ipsius plint j ex auri libra Romana percussios fuisse aureos Iulij Pollucis auis
Ilioritas, is etenim lib. . de vocabulis ad Comodum Caesarem inquit, aureus Damusduasdrachmas Atticas habebat.Vnde par est, ut queadmodu denarius Romanus fere drachmalis pondere fueri ita & aureus Romanus duas drachmas habuerit: unde manifestum fit, aureum quartam suisse unciae partem: cum Vncia ex octo drachmisconstet. Erit igitur hic aureus Romanus iuxta pondus istud similis sere habita ratione ponderi S aureo num o duplo,quem vulgus Doblon appellat. Est enim duplus hic num usa areus ponderis sere duarum drachmaria:
si quidem dupli aurei Castellant,quo cudi iusserunt Reges Catholici& Elisabeth,triginta duo effici I M rcu addito alterius dupli ausib ζ': Ux- duobus quadraginta octo. Tertio his accedit
29쪽
duobus adiectis tremissibus,atque ideo quatuor ex his unciam sere costituunt. arto ad hanc rem diligentius expendenda oportet praenotare, aureu illuvetere,qui absq; Vlla controuersia viginti quinq; denarios argenteos valuit, si is foret solido similis ita, ut drachmam, de scrupulum appendere maxime dissimilem constituere proportionem, & analogiam auri ad argentum,multumq; diuersam ab ea,quae C siarum temporibusti multo ante Romae habita fuerit. Qua de re illud est constitu edum, qu bd olimcu Romae fuit auri penuria,authore Plinio,ea suit proportio auri ad argentum quae est quindecim ad unum , drachmaetensim auri quindecim argenti drach mis aestimabatur. Erat ergo quindecu- Plex auri ad argentum analogiasseu ςstimationis proportio. inod palam deducitur ex Plinio, qui lib. 3 3. cap. 3. scribili scrupulum auri vicenos sestertios valuisse led viginti sesterti; quindecim argenti scrupulos continebant: nepe appedebant quinq; drachmas,aut denarios,quorum quilibet,si denarius omnino drachmae similis est, tria scrupula pedit: igitur ex Plinio deducitur, tunc auri ad argentum esse proportionem quindecupla:atque ita Budaeus Plini; locum lib. 3. de asse inducic,& interpretatur. Deinde apparer, Romae una auri partem decem argenti partibus aliquando aestimatam fuisse. Cui rei testis estLiuius libro. 3 8. agens de conditionibus pacis, ad quas AEtoli conuenerfit cum Romanis,inquit enim:de pecuniae summa,qua Penderunt,pensionibusque eius nihil exeo,quod cum consule conuenerat,mutatum,pro argento si aurum dare mallent dare conuenit, dum pro argenteis de QaurCUs Vnus Valeret Idem & Iulius Pollux libro.9.de vocabulis ad Commoduaffirmat ex Maenandri comoedia, quM
depositum apud arSentarium dicitur. Huius loci Budaeus,&Georgius Agri
cola meminere. Et licet Carolus Moli
meta 779.eXistimet, parum caute Liuia locum ad rem istam adduci opinor ipse Optime hoc ex eo probari: cum sit vero simile,de aureo, &argenteo eius depo- deris actum fuisse. Herodotus tamen in Thalia unum auri talentum taxauit tredecim argenti taleris. Et fere quindecim Diodorus Siculus libr. 16. Romae vero Sergii Galbae
temporibus una auri portio aestimata
fuit argenti portionibus duodecim, &dimidia: quod ex Tranquillo, & Cornelio Tacito in hunc modest deducit Georgius Agricola. Scribit enim Suetonius Tranquillus in Othone Sylvio. Nullo
igitur officio, aut ambitionis in quem quam genere omisso,quotiescoena principem acciperet, aureos excubanti cohorti viritim diuidebat. De eadem quoque Iargitione ita loquitur Tacitus eo paulatim progressu,Vt per speciem conuiui),quoties Galba apud Othone epu- Iaretur, cohorti excubias agenti viritim centenos diuideret. Na cum centum numi sesterti; eisiciant quinque, & viginti
denarios dc aureus duorum denariorupondus habeat, una quidem auri pars,argenti partibus duodecim, S: dimidia Ustimata fuisse videtur. Sed & Dion. libr. s sasseuerat, aure uapud Romanos fuisse valoris viginta quinque drachmarum At
Hipparchus apud Platonem aperte asseuera unam auri portionem esse pretium duodecim argenti portionum. Sic etenim costat ex Platonis Dialo. cui titulus Hipparch us, Vel de lucri cupiditate Deinde Vespasiani teporibus, Vnam auri portionem, argeti portionibus duodecim aestimatam a Romanis fuisse deducitur ex Plinio, qui lib. 19. c. I. Proximus,inquisiByssino,mulierum maxime
30쪽
deliciis circa Elin in Achaia genito: quaternis denarijs scripula eius permutata quo naam,ut auri.Habet enim quatuor denari; pondus duodecim scruptuloruseu scripuloru. Eritq; paulo maior auri ad arge tu proportio, si denariu maiore drachmaconstituamus, nepq si septe denarij efficiat uncia,quae costat ex vigintiquatuor scrupulis,tunc sane quatuordenarij pondus habebunt fere quatuordCcim scripulorum:atq ideo auri ad argentum proportio haec erit constituenda,Vt una pars auri ferὰ quatuordecim argen . ti partibus sit cest imanda. Sic denique tepore illo, quo Romae solidus sextularis
erat,auri portio una,quatuordecim argeti portionibus aestimabatur. quemadmodum eX.l. I . C.de argenti pretio. lib. I o. deducitur,& adnotarunt Carolus Molinaeus de contractibus quaestio. IO C. nu. 79. Antonius Augustinus lib. a. Emendatio. cap. 8. Hoc ipsum & multo ante Obtinuera vi ex Plinio modo probauimus,& ex Suetonio, ac Tacito paulo ante citatis idem obseruandum erit, si ex septem denarijs unciam, & ex duabus drachmis aureum Veterem constituamus:siquid eviginti octo drachmae,& aliquid plus constet ex vigintiquinq; denarijs. Fit igitur satis manifestum,olim Romae
tempore,quo solidus erat in usu ex sexta unciaeparte, & item eo, quo aureus publica percu debatur authqritate, auri ad argentum eam fuisse proportione, quae est unius ad quatuordecim. Quod si haec vera sunt, nec Vnquam pluris fuerit aurum Romae aestimatum, quam ad rationem unius pro quindecim argenti partibus:fieri non potest nec est vero simile aureum pendentem drachmam,&scrupulum,&sic sin illena pondere Iustiniani solido, valuis se viginti
quinque denarios argenteIos: cum essettsic ea proportio auri ad argentum, quae
eit unius pro undeviginti, quod nullibi
legi si diligeter inquisierim.Et hec qui
demi denarius pondere drachmae similis c8stituatur. ψd si denarius,Plinio
authore, septima est Unciae pars, multo maior erit auri ad argentum aestimationis analogia,&proportio: quia Vna pars
auri aestima da est una & viginti argenti partibLHac sane ratione ipse quandoq; probaui pro Budaei,Leon. Porth, & aliorum sententia,quam UlteriuS exponam, illud primum praefatus,minime controuersum esse,apud veteres aureum Viginti quinque denarios valuisse: quod minime negant Anto. Augusti.& Ferretius: idemq; nos inserius euidenter ostendemus. Nostra Vero aetate una quidem auri pars Vndecim argenti p artibus,aliqua do duodecim aestimatur,&pluris obauri inopiam,vel eius aestimationem ex eo contingentem, quod aurum sit purum absq; vlla argenti, vel aeris mistura.
HAEC autem tam varia aestimatio aura
Praeter lationem illa,quae ab eius inopia sumitur,poterit contingere ex ipsius auri,vel argeti qualitate.Haec tandem qualitas inde constar, quod quanto purius est ipsum aurum, Vel argetum, tanto est maioris aestimationis: sic & minoris aestimandum erit,si mistum sit alterius metalli maiori portioni. Auri etenim bonitas in viginti quatuor caractis indicaturae pro ratione Marchi consummatur.
Nostri siquidem aurifices & argentarii fabri ad legem,& bonitatem auri indicadam,& deprehendenda ututur caractis, qua dictione a Ceratio verbo Graeco deflexere. Est enimCerati v minuti ponderis vocabulu a grano siliquae ductu, qui fructus est arboris praedulcis digitorum
hominis longitudine,& pollicis latitudine.Hispani Garro uas dicimusvntus sunt. grana,quae cerati adiculur nomine cum fructibus communicato. Sic Columela lib. 3.Siliquam,inquit, Graecam quidam ceratium appellant. Hac tamen in parret ceratia